Γενιά Μπιτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Γενιά Μπητ)

Ο όρος μπιτ γενιά ή γενιά μπιτ (αγγλικά: beat generation) αναφέρεται στο λογοτεχνικό κίνημα που έδρασε στην Αμερική τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Αν και στην πραγματικότητα αποτέλεσε μια ολιγάριθμη ομάδα, η επίδραση της στην αμερικανική λογοτεχνία και κοινωνία ήταν αρκετά σημαντική ώστε να χαρακτηριστεί καλλιτεχνική γενιά. Ειδικότερα, θεωρείται πως η μπιτ λογοτεχνία είχε ουσιαστική επιρροή στα μεταγενέστερα κινήματα των χίπις και του πανκ.

Στην Ελλάδα ο πρώτος εισηγητής της μπιτ λογοτεχνίας ήταν ο Σπύρος Μεϊμάρης,[εκκρεμεί παραπομπή] κατόπιν ο ποιητής Γιάννης Λειβαδάς παρουσίασε εργασίες, καθώς και σειρά μεταφράσεων έργων των μπιτ λογοτεχνών.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος μπιτ (beat) σημαίνει κυριολεκτικά ρυθμός ή κτύπημα. Ως περιγραφικός όρος της γενιάς των Μπιτ εισήχθη από τον Τζακ Κέρουακ περίπου το 1948 όταν θέλησε να περιγράψει τον κοινωνικό και καλλιτεχνικό του περίγυρο στο μυθιστοριογράφο Τζον Κλέλον Χολμς και με αυτό τον τρόπο δήλωνε επιπλέον τις έννοιες κουρασμένος, χτυπημένος, νικημένος ή ακόμα μακάριος (beatific). Ο όρος συνδέεται εννοιολογικά με τον ρυθμό της τζαζ. Πολύ συχνά ο αμερικανικός Τύπος προωθούσε τον όρο μπίτνικ, ο οποίος ήταν μεταγενέστερος και άσχετος σε επίπεδο αισθητικής και δημιουργίας με τον όρο "μπιτ".[1]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως και πολλά ακόμα λογοτεχνικά ή καλλιτεχνικά ρεύματα, η γενιά των Μπιτ είχε ως αφετηρία μια ολιγομελή ομάδα λογοτεχνών που συνδέονταν φιλικά μεταξύ τους. Ο κεντρικός πυρήνας των μπίτνικς περιλάμβανε τον συγγραφέα Τζακ Κέρουακ, τον ποιητή Άλεν Γκίνσμπεργκ και τον Ουίλιαμ Μπάροουζ, οι οποίοι γνωρίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1940 στην περιοχή του Μανχάταν και με επίκεντρο το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Σταδιακά προστέθηκαν και άλλα μέλη, όπως οι ποιητές Γκάρι Σνάιντερ, Μάικλ ΜακΚλουρ και Γκρέγκορι Κόρσο και ο συγγραφέας και εκδότης Λόρενς Φερλινγκέτι. Κεντρικό ρόλο στην εξάπλωση της μπιτ λογοτεχνίας διαδραμάτισαν δύο σημαντικά έργα, το μυθιστόρημα Στον Δρόμο (On the road) του Τζακ Κέρουακ και το ποίημα Ουρλιαχτό (Howl) του Άλεν Γκίνσμπεργκ, που αποτελούν έως σήμερα τα πλέον αναγνωρισμένα δείγματα της μπιτ λογοτεχνίας.[2]

Επίδραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μπιτ γενιά θεωρείται πως δεν έδωσε απλά ένα νέο ύφος στην αμερικανική λογοτεχνία αλλά προκάλεσε μια γενικότερη εξέγερση ενάντια στις κοινωνικές συμβάσεις της συντηρητικής κοινωνίας της δεκαετίας του '50. Την εποχή εκείνη κυριαρχεί στην κοινωνική ζωή η έννοια του αμερικανικού ονείρου. Η απόκτηση υλικών αγαθών έχει αναχθεί σε απόλυτο ιδανικό ενώ παράλληλα το ψυχροπολεμικό κλίμα ευνοεί την καταδίκη κάθε μη συμβατικής συμπεριφοράς. Αρκετοί συγγραφείς ήρθαν σε επαφή και με τις Ανατολικές θρησκείες και ιδιαίτερα τον ζεν βουδισμό. Πολλοί ακόμα προέβαλαν στα έργα τους θέματα ή ζητήματα οικολογίας, όπως ο Γκάρι Σνάιντερ και ο Μάικλ ΜακΚλουρ. Περισσότερο "συντηρητικοί" ποιητές και κριτικοί δεν αποδέχθηκαν τη θετική επίδραση που είχε το ρεύμα των μπιτ στη λογοτεχνία και την αμερικανική κοινωνία.

Ωστόσο, το κίνημα των μπιτ ως φαινόμενο, άσκησε γενικά σημαντική επιρροή σε ολόκληρη τη Δυτική κουλτούρα, αμφισβητώντας τα συμβατικά αισθητικά και κοινωνικά πρότυπα. Η λογοτεχνία της μπιτ γενιάς αποτελεί σήμερα μέρος των προγραμμάτων σπουδών αρκετών αμερικανικών και ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Λειβαδάς, Γιάννης (2013). Τα οράματα μιας απίθανης γενιάς / Στοιχεία για την Beat Generation. Αθήνα: Κέδρος. 
  2. Λειβαδάς, Γιάννης (2003). Ανθολογία μπιτ ποίησης. Αθήνα: Ροές. 

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]