Γέζι και Ιρένα Κρένπετς
| Γέζι και Ιρένα Κρένπετς | |
|---|---|
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Δίκαιοι των Εθνών (20 Μαρτίου 1994)[1] |
Οι Γέζι και Ιρένα Κρένπετς ήταν ζευγάρι Πολωνών, που ζούσαν στο Γκοουόπκι (Gołąbki) κοντά στη Βαρσοβία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Πολωνίας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίοι έσωσαν Πολωνοεβραίους με τις οικογένειες τους, συμπεριλαμβανομένων προσφύγων από το Γκέτο της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.[2]
Οι τελετές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Γέζι και Ιρένα Κρένπετς έλαβαν τους τίτλους των Δίκαιων των Εθνών από το Γιαντ Βασσέμ στις 18 Απριλίου 1994.[3] Τα τιμητικά τους μετάλλια δόθηκαν στη χήρα Ιρένα Κρένπετς από τον Γενικό Πρόξενο του Ισραήλ στον Καναδά, Ντάνιελ Γκαλ, κατά τη διάρκεια της τελετής στο ισραηλινό προξενείο στο Μόντρεαλ, στις 12 Δεκεμβρίου 1995, παρουσία της Πολωνικής Γενικής Προξένου Μαουγκοζάτα Ντζιεντουσίτσκι και των γαλλικών και αγγλικών Τύπων.
Ο Ντάνιελ Γκαλ εξήγησε στην ομιλία του ότι οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος παρακάλεσαν εξ ονόματος ολόκληρης της οικογένειας Κρένπετς με όλα τα μέλη της και ότι το Γιαντ Βασσέμ τίμησε πρώτα τον Γέζι και την Ιρένα. Στη συνέχεια, ο γιος τους, Ταντέους, που ζούσε στο Μόντρεαλ, και οι δύο αδερφές του Γέζι, Εουγκένια Κρένπετς-Μουσίνσκι και Χαλίνα Κρένπετς-Τίσκα, αναγνωρίστηκαν ως Δίκαιοι τον Μάιο και τον Νοέμβριο του 2002, με περισσότερες μαρτυρίες από τους Εβραίους συμπατριώτες τους. Η τελετή γράφτηκε σε 12 άρθρα εφημερίδων σε τρεις γλώσσες. «Ο πατέρας μου δεν ζήτησε ποτέ αναγνώριση ή αποζημίωση για αυτό που έκανε», είπε ο Αντρέ Κρένπετς - ο μεγαλύτερος γιος του Ταντέους Κρένπετς - που παρευρέθηκε στο φόρουμ μαζί με τη χήρα μητέρα του Χαλίνα, τα τρία αδέρφια, την αδερφή και τις οικογένειές τους. «Για αυτόν, ήταν απλώς ζήτημα ανθρώπινων αξιών…».[2]
Οι διασώστες και οι διασωθέντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την εισβολή στην Πολωνία το 1939, ο Γέζι Κρένπετς (1896–1981) και η Ιρένα, το γένος Αντάμους (1906–1999),[4] αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τους Ναζί από το κτήμα τους κοντά στο Πουότσκ. Μετακόμισαν στο Γκοουόπκι κοντά στη Βαρσοβία με τα τρία παιδιά τους: τον Ταντέους (14), την Κριστίνα (13) και τη Μάρια (9) και νοίκιασαν ένα αγρόκτημα όχι μακριά από το μέρος όπου ζούσαν οι γονείς της Ιρένα. Σύντομα άρχισαν να δέχονται Εβραίους που δραπέτευσαν από τους ναζιστικούς διωγμούς. Ανάμεσά τους: η Κριστίνα Ιζμπίτσκι, η Άννα Ζόφια και ο γιος της Γιόζεφ Έτινγκερ, η Κριστίνα Ραντζιεγέφσκι και η θετή κόρη της Λαρίσα Στόρχαν, η Τσεσουάβα Κόνκο, η Ζόφια Σίντορ και οι αδερφές της, η Ελίζα Τέμλερ και ο Δρ. Τβορκόφσκι. Περισσότεροι από 20 Εβραίοι πρόσφυγες ενώθηκαν μετά την Εξέγερση της Βαρσοβίας.[2] Όλοι δούλευαν στο αγρόκτημα και στα χωράφια για να συντηρήσουν τις προμήθειες τροφίμων και επίσης, για τη δική τους κάλυψη. Παιδιά, Χριστιανοί και Εβραίοι, παρακολουθούσαν μαθήματα σε ένα υπόγειο σχολείο που είχε δημιουργήσει η οικογένεια.
Ο Γέζι Κρένπετς νοίκιασε μια δεύτερη φάρμα εκεί κοντά, όπου έβαλε τις δύο αδερφές του: την Χαλίνα Τίσκα (με τις κόρες, Μάρτα και Στέφα) και την Εουγκένια Μουσίνσκι με την έφηβη κόρη της, Ολένκα (14). Η Χαλίνα Τίσκα εκδιώχθηκε από το κτήμα της κοντά στο Μπίντγκοστς (το οποίο ενσωματώθηκε στη ναζιστική Γερμανία). Ο σύζυγός της, Φέλικς, Πολωνός αξιωματικός, εκτελέστηκε από τους Ναζί μαζί με τους δύο θείους του. Η Χαλίνα δραπέτευσε όταν απειλήθηκε με σύλληψη, λόγω της προηγούμενης βοήθειάς της που είχε δώσει στους Εβραίους σε ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στο Μπιέλιν όπου εργαζόταν το 1941. Ο σύζυγος της Εουγκένια κρατήθηκε ως Πολωνός αιχμάλωτος στη Γερμανία. Οι δύο αδερφές άρχισαν αμέσως να κρύβουν περισσότερους Εβραίους. Δούλευαν όλοι μαζί στο αγρόκτημα. Τα μεγαλύτερα παιδιά τους, ειδικά ο Ταντέους και η Ολένκα βοήθησαν. Οι Εβραίοι μετακινούνταν από το ένα αγρόκτημα στο άλλο σε περίπτωση κινδύνου. Μερικοί έλαβαν ψεύτικα δελτία ταυτότητας χάρη στις υπόγειες επαφές του Γέζι, κάτι που ήταν καλό και για το ηθικό τους.
Ολόκληρη η οικογένεια Κρένπετς βοήθησε όσους είχαν ανάγκη με στέγη, τροφή, ρούχα και ηθική υποστήριξη. Οι άνθρωποι στο χωριό γνώριζαν για τις πολυάριθμες εβραϊκές οικογένειες που ζούσαν και στις δύο φάρμες, αλλά κανείς δεν τους πρόδωσε και όλοι οι πρόσφυγες επέζησαν. Πράγματι, ο Γέζι Κρένπετς είχε πολλούς σιωπηλούς συνεργάτες, συμπεριλαμβανομένων γειτόνων που γνώριζαν καλά τη διαδοχή αγροτών που μιλούσαν πολωνικά με προφορά. Απτόητος από τον σχετικό κίνδυνο, ο Ταντέους Κρένπετς συνήθιζε να βγαίνει κρυφά τη νύχτα και να κλέβει όπλα και χειροβομβίδες από τη γερμανική μεραρχία Πάντσερ που βρισκόταν εκεί κοντά και στη συνέχεια τα έθαβε στο αγρόκτημα για το Πολωνικό Υπόγειο Κίνημα.[2]
Μετά τον πόλεμο, η οικογένεια Κρένπετς κράτησε επαφή με τους Εβραίους φίλους που είχαν μείνει μαζί τους κατά τη διάρκεια της κατοχής. Λάμβαναν αποστολές πορτοκαλιών από το Ισραήλ. Ωστόσο, δεν θα δεχόντουσαν την πρόταση να για μετανάστευση από την πατρίδα τους. Ο γιος τους, Ταντέους Κρένπετ, ο οποίος σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Βαρσοβίας, τελικά μετακόμισε στο Μόντρεαλ το 1973 ως μηχανικός.[2]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Peggy Curran, "Pole to be honoured for sheltering Jews from Gestapo," Reprinted by the Canadian Foundation of Polish-Jewish Heritage, Montreal Chapter. Station Cote St.Luc, C. 284, Montreal QC, Canada H4V 2Y4. First published: Montreal Gazette, 5 Αυγούστου 2003, and: Montreal Gazette, 10 Δεκεμβρίου 1994.
- ↑ Jerzy and Irena Krępeć - their activity to save Jews' lives during the Holocaust, στον ιστότοπο του Γιαντ Βασσέμ
- ↑ (in πολωνική) Nekrologi warszawskie: Gazeta Wyborcza, Gazeta Stołeczna, Życie Warszawy, Trybuna, etc.