Βορτιοξετίνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βορτιοξετίνη
Ονομασία IUPAC
1-[2-(2,4-Dimethyl-phenylsulfanyl)-phenyl]piperazine
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίεςTrintellix, Brintellix, άλλα
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa614003
Δεδομένα άδειας
Κατηγορία ασφαλείας κύησης
Οδοί
χορήγησης		Από το στόμα (ταμπλέτες με επικάλυψη)
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία
Φαρμακοκινητική
Βιοδιαθεσιμότητα75% (μέγιστη στις 7–11 ώρες)
Πρωτεϊνική σύνδεση98%
ΜεταβολισμόςΕκτεταμένος στο ήπαρ, κυρίως οξείδωση από το CYP2D6
Βιολογικός χρόνος ημιζωής66 ώρες
Απέκκριση59% στα ούρα, 26% στα κόπρανα
Κωδικοί
Αριθμός CAS508233-74-7 YesY
Κωδικός ATCN06AX26
PubChemCID 9966051
IUPHAR/BPS7351
DrugBankDB09068 N
ChemSpider8141643 N
UNII3O2K1S3WQV N
KEGGD10184 N
ChEBICHEBI:76016 N
ΣυνώνυμαLu AA21004
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύποςC18H22N2S
Μοριακή μάζα298,45 g·mol−1
  (verify)

Η βορτιοξετίνη, που πωλείται με τα εμπορικά σήματα Trintellix και Brintellix μεταξύ άλλων, είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης. Η αποτελεσματικότητα θεωρείται παρόμοια με αυτή των άλλων αντικαταθλιπτικών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνιστάται μόνο σε άτομα που δεν έχουν βελτιωθεί επαρκώς σε δύο άλλα αντικαταθλιπτικά.[3] Λαμβάνεται από το στόμα.[4]

Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν δυσκοιλιότητα και ναυτία.[4] Σοβαρές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν αυτοκτονία σε άτομα κάτω των 25 ετών, σύνδρομο σεροτονίνης, αιμορραγία, μανία και σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμήνης. Σύνδρομο απόσυρσης μπορεί να εμφανιστεί εάν η δόση μειωθεί γρήγορα. Η χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δεν συνιστάται γενικά.[3] Κατατάσσεται ως διαμορφωτής σεροτονίνης. Ο τρόπος λειτουργίας του δεν είναι απολύτως σαφής, αλλά πιστεύεται ότι σχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης.

Εγκρίθηκε για ιατρική χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2013.[4] Το 2017, ήταν η 312η πιο συχνά συνταγογραφούμενη φαρμακευτική αγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερες από ένα εκατομμύριο συνταγές.[5]

Ιατρικές χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βορτιοξετίνη χρησιμοποιείται ως θεραπεία για τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.[4] Η αποτελεσματικότητα φαίνεται να είναι παρόμοια με άλλα αντικαταθλιπτικά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.[6][7][8][9] Μια ανασκόπηση του Cochrane το 2017 σχετικά με τη βορτιοξετίνη έδειξε ότι η θέση της στη θεραπεία της σοβαρής κατάθλιψης είναι ασαφής λόγω των χαμηλών ποιοτικών στοιχείων και ότι απαιτείται περισσότερη μελέτη συγκρίνοντας τη βορτιοξετίνη με τα SSRI που είναι η τυπική αγωγή πρώτης γραμμής.[10]

Η βορτιοξετίνη χρησιμοποιείται επίσης εκτός σήματος για το άγχος.[11] Μια ανασκόπηση του 2016 διαπίστωσε ότι δεν ήταν χρήσιμη στη γενικευμένη διαταραχή άγχους σε δόσεις 2,5, 5 και 10 mg (δεν δόθηκαν δοκιμές 15 και 20 mg).[12] Μια μετα-ανάλυση του 2019 διαπίστωσε ότι η βορτιοξετίνη δεν παρήγαγε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα έναντι του εικονικού φαρμάκου στα συμπτώματα, την ποιότητα ζωής και τα ποσοστά ύφεσης της γενικευμένης διαταραχής άγχους, αλλά ήταν καλά ανεκτή.[13]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν με τη βορτιοξετίνη είναι ναυτία, διάρροια, ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, έμετος, μετεωρισμός, ζάλη και σεξουαλική δυσλειτουργία.[6] Ωστόσο, με τη μοναδική εξαίρεση της ναυτίας, αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν σε λιγότερο από το 10% των συμμετεχόντων στη μελέτη που έλαβαν το ενεργό φάρμακο, με έως και 8% των συμμετεχόντων που έλαβαν εικονικό φάρμακο να αναφέρουν τις ίδιες παρενέργειες.

Εάν συνταγογραφείται βορτιοξετίνη παράλληλα με τους παραδοσιακούς εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) ή άλλα σεροτονινεργικά φάρμακα, αυτό μπορεί να προκαλέσει το δυνητικά απειλητικό για τη ζωή σύνδρομο σεροτονίνης.[6]

Η συχνότητα εμφάνισης σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι ελαφρώς υψηλότερη σε ασθενείς που λαμβάνουν βορτιοξετίνη από ό, τι σε άτομα που λαμβάνουν εικονικό φάρμακο και εμφανίζεται σε λιγότερο από το 10% των ασθενών που έλαβαν βορτιοξετίνη. Ως εκ τούτου, η βορτιοξετίνη μπορεί να είναι κατάλληλη για άτομα που έχουν υποστεί σεξουαλικές παρενέργειες από άλλα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.[6][9]

Φαρμακολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φαρμακοδυναμική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βορτιοξετίνη αυξάνει τις συγκεντρώσεις σεροτονίνης στον εγκέφαλο αναστέλλοντας την επαναπρόσληψή της στη σύναψη και ρυθμίζοντας (ενεργοποιώντας ορισμένους υποδοχείς ενώ μπλοκάρει ή ανταγωνίζεται, άλλους) ορισμένους υποδοχείς σεροτονίνης. Αυτό τη βάζει στην κατηγορία των ρυθμιστών και των διεγερτικών σεροτονίνης που περιλαμβάνει επίσης τη βιλαζοδόνη.[14] Έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει τις ακόλουθες φαρμακολογικές δράσεις:[6][15][16][17][18][19]

Στόχος Συγγένεια Λειτουργική δραστηριότητα Δράση
Κi (nM) IC50 / EC50 (nM) IA (%)
SERT * 1.6 5.4 - Αναστολή
NET * 113 - - Αναστολή
5-HT1A * 15 200 96 Αγωνιστής
5-HT1B * 33 120 55 Μερικός αγωνιστής
5-HT1D * 54 370 - Ανταγωνιστής
5-HT3 * 3.7 12 - Ανταγωνιστής
5-HT7 * 19 450 - Ανταγωνιστής
β1 46[15] - - -

Φαρμακοκινητική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βορτιοξετίνη φτάνει τη μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα (C max ) εντός 7 έως 11 ωρών μετά τη χορήγηση (T max ) και ο μέσος τελικός χρόνος ημίσειας ζωής του (T ½ ) είναι ≈ 66 ώρες.

Οι μέσες τιμές Cmax σταθερής κατάστασης ήταν 9, 18 και 33 ng / mL μετά από δόσεις των 5, 10 και 20 mg / ημέρα. Οι συγκεντρώσεις στο πλάσμα σε σταθερή κατάσταση επιτυγχάνονται συνήθως εντός δύο εβδομάδων.[6]

Οι τιμές pKa της βορτιοξετίνης προσδιορίζονται ότι είναι 9,1 (± 0,1) και 3,0 (± 0,2) σύμφωνα με την Αυστραλιανή Δημόσια Έκθεση Αξιολόγησης για το υδροβρωμίδιο της βορτιοξετίνης.[20]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δισκία 10 mg βορτιοξετίνης (Trintellix).

Η βορτιοξετίνη ανακαλύφθηκε από επιστήμονες της Lundbeck, οι οποίοι ανέφεραν τη λογική και τη σύνθεση του φαρμάκου (τότε ονομάστηκε Lu AA21004) σε μια δημοσίευση του 2011.[15][21]

Το 2007, η ουσία βρισκόταν σε κλινικές δοκιμές Φάσης II, και η Lundbeck και η Takeda συνήψαν συνεργασία με την οποία η Takeda πλήρωσε στη Lundbeck 40 εκατομμύρια δολάρια εκ των προτέρων, με υποσχέσεις έως 345 εκατομμύρια δολάρια σε ορόσημα και η Takeda συμφώνησε να πληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόστους ανάπτυξης του φαρμάκου. Οι εταιρείες συμφώνησαν να συν-προωθήσουν το φάρμακο στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και ότι η Lundbeck θα λάβει δικαίωμα για όλες αυτές τις πωλήσεις. Η συμφωνία περιελάμβανε έναν άλλο υποψήφιο φάρμακο, την τεντατιοξετίνη (Lu AA24530), και θα μπορούσε να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει δύο άλλες ενώσεις της Lundbeck.[22]

Η βορτοξετίνη εγκρίθηκε από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD) σε ενήλικες τον Σεπτέμβριο του 2013[23] και εγκρίθηκε στην Ευρώπη αργότερα εκείνο το έτος.[24]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Brintellix (vortioxetine (as hydrobromide)) Product Information» (PDF). Therapeutic Goods Administration. 
  2. ↑ «Brintellix EPAR». European Medicines Agency (EMA). Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 British national formulary : BNF 76 (76 έκδοση). Pharmaceutical Press. 2018. σελ. 376. ISBN 9780857113382. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Vortioxetine Hydrobromide Monograph for Professionals». Drugs.com (στα Αγγλικά). American Society of Health-System Pharmacists. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2019. 
  5. ↑ «Vortioxetine Hydrobromide - Drug Usage Statistics». ClinCalc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Trintellix- vortioxetine tablet, film coated». DailyMed. 26 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  7. ↑ Connolly, KR; Thase, ME (2016). «Vortioxetine: a New Treatment for Major Depressive Disorder.». Expert Opinion on Pharmacotherapy 17 (3): 421–31. doi:10.1517/14656566.2016.1133588. PMID 26679430. «The authors suggest that vortioxetine is currently a good second-line antidepressant option and shows promise, pending additional long-term data, to become a first-line antidepressant option.». 
  8. ↑ Köhler, Stephan; Cierpinsky, Katharina; Kronenberg, Golo; Adli, Mazda (2016). «The serotonergic system in the neurobiology of depression: Relevance for novel antidepressants». Journal of Psychopharmacology 30 (1): 13–22. doi:10.1177/0269881115609072. PMID 26464458. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Bobo, William; Kelliny, Marc; Croarkin, Paul; Moore, Katherine (2015). «Profile of vortioxetine in the treatment of major depressive disorder: An overview of the primary and secondary literature». Therapeutics and Clinical Risk Management 11: 1193–212. doi:10.2147/TCRM.S55313. PMID 26316764. 
  10. ↑ Koesters, Markus; Ostuzzi, Giovanni; Guaiana, Giuseppe; Breilmann, Johanna; Barbui, Corrado (2017-07-05). «Vortioxetine for depression in adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews 7: CD011520. doi:10.1002/14651858.CD011520.pub2. ISSN 1469-493X. PMID 28677828. 
  11. ↑ Pae, Chi-Un; Wang, Sheng-Min; Han, Changsu; Lee, Soo-Jung; Patkar, Ashwin A.; Masand, Praksh S.; Serretti, Alessandro (May 2015). «Vortioxetine, a multimodal antidepressant for generalized anxiety disorder: a systematic review and meta-analysis». Journal of Psychiatric Research 64: 88–98. doi:10.1016/j.jpsychires.2015.02.017. ISSN 1879-1379. PMID 25851751. 
  12. ↑ Fu, Jie; Peng, Lilei; Li, Xiaogang (2016-04-19). «The efficacy and safety of multiple doses of vortioxetine for generalized anxiety disorder: a meta-analysis». Neuropsychiatric Disease and Treatment 12: 951–959. doi:10.2147/NDT.S104050. ISSN 1176-6328. PMID 27143896. 
  13. ↑ Qin, Bin; Huang, Guangsu; Yang, Qian; Zhao, Mingjun; Chen, Hong; Gao, Wen; Yang, Mingxiu (November 2019). «Vortioxetine treatment for generalised anxiety disorder: a meta-analysis of anxiety, quality of life and safety outcomes». BMJ Open 9 (11): e033161. doi:10.1136/bmjopen-2019-033161. PMID 31784448. 
  14. ↑ «Lundbeck's "Serotonin Modulator and Stimulator" Lu AA21004: How Novel? How Good? - GLG News». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2011. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 «Discovery of 1-[2-(2,4-dimethylphenylsulfanyl)phenyl]piperazine (Lu AA21004): a novel multimodal compound for the treatment of major depressive disorder». Journal of Medicinal Chemistry 54 (9): 3206–21. May 2011. doi:10.1021/jm101459g. PMID 21486038. 
  16. ↑ N. Moore; B. Bang-Andersen; L. Brennum; K. Fredriksen; S. Hogg; A. Mork; T. Stensbol; H. Zhong και άλλοι. (August 2008). «Lu AA21004: a novel potential treatment for mood disorders». European Neuropsychopharmacology 18 (Supplement 4): S321. doi:10.1016/S0924-977X(08)70440-1. 
  17. ↑ Sanchez, C; Asin, KE; Artigas, F (1 January 2015). «Vortioxetine, a Novel Antidepressant with Multimodal Activity: Review of Preclinical and Clinical Data». Pharmacology & Therapeutics 145: 43–57. doi:10.1016/j.pharmthera.2014.07.001. ISSN 1879-016X. PMID 25016186. 
  18. ↑ Stahl, Stephen M. (11 Απριλίου 2013). Stahl's Essential Psychopharmacology: Neuroscientific Basis and Practical Applications (4th έκδοση). Cambridge University Press. ISBN 978-1107686465. 
  19. ↑ «BindingDB Search: BDBM50400902 1-(2-(2,4-dimethylphenylsulfanyl)phenyl)piperazine». BindingDB. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2018. 
  20. ↑ «Australian Public Assessment Report for vortioxetine hydrobromide» (PDF). σελ. 11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2018. 
  21. ↑ Sanchez, C; Asin, KE; Artigas, F (2015). «Vortioxetine, a novel antidepressant with multimodal activity: review of preclinical and clinical data». Pharmacol. Ther. 145: 43–57. doi:10.1016/j.pharmthera.2014.07.001. PMID 25016186. 
  22. ↑ Daniel Beaulieu for First Word Pharma. September 5th, 2007 Lundbeck, Takeda enter strategic alliance for mood disorder, anxiety drugs Αρχειοθετήθηκε 2016-10-10 στο Wayback Machine.
  23. ↑ FDA approves new drug to treat major depressive disorder Αρχειοθετήθηκε 2013-10-03 στο Wayback Machine., U.S. Food and Drug Administration Press Announcement.
  24. ↑ EMA Brintellix page at EMA site Αρχειοθετήθηκε 2016-01-26 στο Wayback Machine. Page accessed January 19, 2016
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βορτιοξετίνη&oldid=9302287"