Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βίγια Τσέλμινς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βίγια Τσέλμινς
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση25  Οκτωβρίου 1938[1][2][3]
Ρίγα[4][5]
ΚατοικίαΝέα Υόρκη[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[7]
Λετονία[8]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[9][10]
Λετονικά[11]
ΣπουδέςHerron School of Art and Design
Indiana University – Purdue University Indianapolis
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[12]
χαράκτρια
σκιτσογράφος[13][12]
εικαστικός καλλιτέχνης[14]
ΑντιπρόσωποςMatthew Marks Gallery[15]
Αξιοσημείωτο έργοGun with Hand #1[16]
Flying Fortress[16]
Web #3[16]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΥποτροφία Γκούγκενχαϊμ (1980)[17]
Βραβείο ΜακΆρθουρ (1997)[18]
Αμερικανικό βραβείο της Ρώμης
Roswitha Haftmann Award (2009)
Τάγμα των τριών αστέρων, Γ΄ Τάξη (2019)
Αυτοκρατορικό βραβείο
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Βίγια Τσέλμινς (προφέρεται VEE-ya SELL-muns; [19] λετονικά: Vija Celmiņa‎‎, προφέρεται TSEL-meen-ya) είναι Λετονή Αμερικανή εικαστικός γνωστή για φωτορεαλιστικούς πίνακες ζωγραφικής και σχέδια φυσικών περιβαλλόντων και φαινομένων όπως ο ωκεανός, ο ιστός αράχνης, τα αστρικά πεδία και οι βράχοι. [20] [21] [22] Η προηγούμενη δουλειά της περιελάμβανε ποπ γλυπτά και μονοχρωματικά αναπαραστατικά έργα ζωγραφικής. Με έδρα τη Νέα Υόρκη, έχει αποτελέσει αντικείμενο περισσότερων από σαράντα ατομικών εκθέσεων από το 1965 και σημαντικές αναδρομικές εκθέσεις στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Whitney, Μουσείο Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, Ινστιτούτο Σύγχρονων Τεχνών, Λονδίνο και Κέντρο Πομπιντού, Παρίσι.

Η Βίγια Τσέλμινς γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1938 στη Ρίγα της Λετονίας.[23] Μετά τη σοβιετική κατοχή της Λετονίας το 1940, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι γονείς της κατέφυγαν μαζί της και τη μεγαλύτερη αδελφή της Ίντα[24] στη Γερμανία, τότε υπό το ναζιστικό καθεστώς. Μετά το τέλος του πολέμου, η οικογένεια έζησε σε ένα Λετονικό προσφυγικό στρατόπεδο, που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη στο Έσλινγκεν της Βάδης-Βυρτεμβέργης. Το 1948, η Παγκόσμια Υπηρεσία της Εκκλησίας μετέφερε την οικογένεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, για λίγο στην πόλη της Νέας Υόρκης και μετά στην Ιντιανάπολη της Ιντιάνα. Χορηγούμενη από μια τοπική λουθηρανική εκκλησία [24] ο πατέρας της βρήκε δουλειά ως ξυλουργός και η μητέρα της σε ένα πλυντήριο νοσοκομείου.[25] Η Βίγια ήταν δέκα και δεν μιλούσε αγγλικά, κάτι που την έκανε να επικεντρωθεί στο σχέδιο, οδηγώντας τους δασκάλους της να ενθαρρύνουν περαιτέρω τη δημιουργικότητα και τη ζωγραφική.[26]

Το 1955 μπήκε στη Σχολή Τεχνών Τζον Χέρρον στην Ινδιανάπολη, όπου έχει πει ότι για πρώτη φορά στη ζωή της δεν ένιωθε ξένη.[25] Το 1961 κέρδισε μια υποτροφία, για να παρακολουθήσει μια καλοκαιρινή συνεδρία στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, όπου γνώρισε τον Τσακ Κλόουζ και τον Μπρις Μάρντεν, οι οποίοι θα παρέμεναν στενοί φίλοι.[25] Εκείνη την περίοδο άρχισε να μελετά τον Ιταλό ζωγράφο μονότονων νεκρών φύσεων Τζόρτζιο Μοράντι και ζωγράφισε αφηρημένα έργα. Το 1962 αποφοίτησε από το Χέρρον με πτυχίο BFA και μετακόμισε στη Βενετία, Λος Άντζελες, για να παρακολουθήσει MFA στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, αποφοιτώντας το 1965. Στο UCLA, απολάμβανε την ελευθερία, όντας μακριά από τους γονείς της, οδηγώντας σε περαιτέρω καλλιτεχνική εξερεύνηση.[25] Έζησε στη Βενετία μέχρι το 1980, ζωγραφίζοντας και κάνοντας γλυπτά, και εργάστηκε ως εκπαιδεύτρια στο Κολλέγιο της Πολιτείας της Καλιφόρνια, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ίρβαϊν και το Ινστιτούτο Τεχνών της Καλιφόρνια, στη Βαλένθια.

Το 1981, μετά από πρόσκληση να διδάξει στη Σχολή Ζωγραφικής και Γλυπτικής Σκάουχέγκαν, μετακόμισε μόνιμα στη Νέα Υόρκη, θέλοντας να είναι πιο κοντά στους καλλιτέχνες και την τέχνη, που της άρεσε. Επέστρεψε και στη ζωγραφική, την οποία είχε εγκαταλείψει για δώδεκα χρόνια, δουλεύοντας εκείνη την περίοδο κυρίως με μολύβι. Αργότερα μεταπήδησε στη χρήση ξυλογραφιών και στη συνέχεια στη γόμα και το κάρβουνο και πρόσθεσε τη χαρακτική στο ρεπερτόριό της. Από εκείνη την εποχή, εργάστηκε σε ένα εξοχικό σπίτι στο Σαγκ Χάρμπορ της Νέας Υόρκης και σε ένα στούντιο σοφίτα στην οδό Κρόσμπι στο Σόχο, στο Μανχάταν. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, δίδαξε επίσης στο Cooper Union και στη Σχολή Καλών Τεχνών του πανεπιστημίου Γέιλ. [27]

Δουλεύοντας στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του 1960, τα πρώτα έργα της Βίγια Τσέλμινς, γενικά στη φωτορεαλιστική ζωγραφική και στη γλυπτική εμπνευσμένη από την ποπ, ήταν αναπαραστατικά. Αναδημιουργούσε κοινά αντικείμενα όπως τηλεοράσεις, λάμπες, μολύβια, γόμες και ζωγραφισμένες μονόχρωμες αναπαραγωγές φωτογραφιών. [28] Ένα κοινό υποκείμενο θέμα στους πίνακες ήταν η βία ή οι συγκρούσεις, όπως πολεμικά αεροπλάνα, πιστόλια και εικόνες ταραχών. Μια αναδρομική έκθεση του έργου 1964–1966 οργανώθηκε από τη Συλλογή Menil σε συνεργασία με το Μουσείο Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες το 2010. [29] Έχει αναφέρει ότι οι Μάλκολμ Μόρλεϊ και τον Τζάσπερ Τζονς την έχουν επηρεάσει αυτήν την περιόδο. [30] [31]

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έως τη δεκαετία του 1970, εγκατέλειψε τη ζωγραφική και επικεντρώθηκε στην εργασία με μολύβι γραφίτη, [32] δημιουργώντας εξαιρετικά λεπτομερή φωτορεαλιστικά σχέδια, βασισμένα σε φωτογραφίες φυσικών στοιχείων όπως η επιφάνεια του ωκεανού ή της σελήνης, το εσωτερικό των κοχυλιών και τα κοντινά πλάνα των βράχων. [33] Οι κριτικοί συχνά συγκρίνουν την επίπονη προσέγγισή της με τους σύγχρονους Τσακ Κλόουζ και Γκέρχαρντ Ρίχτερ [34] και αυτή ανέφερε τον Τζιόρτζιο Μοράντι, έναν μάστορα της ανοιχτής γκρι νεκρής φύσης, ως σημαντική επιρροή.[32] Αυτά τα έργα μοιράζονται επίσης με του Ρίχτερ μια φαινομενική τυχαιότητα και επομένως φαινομενικά απαθή στάση. Είναι λες και οποιαδήποτε φωτογραφία θα λειτουργούσε ως πηγή για έναν πίνακα, και η επιλογή είναι προφανώς ασήμαντη. Αυτό φυσικά δεν συμβαίνει, αλλά το έργο περιέχει μέσα του την εντύπωση ότι η εικόνα επιλέγεται τυχαία από μια ατελείωτη επιλογή πιθανών εναλλακτικών εικόνων παρόμοιας φύσης. 

Στο τέλος αυτής της περιόδου, από το 1976 έως το 1983, η Τσέλμινς επέστρεψε επίσης στη γλυπτική με τρόπο, που ενσωμάτωσε το ενδιαφέρον της για τον φωτορεαλισμό. Παρήγαγε μια σειρά από χάλκινα χυτά, ακρυλικά βαμμένες πέτρες, ακριβή αντίγραφα μεμονωμένων λίθων, που βρήκε κατά μήκος του Ρίο Γκράντε στο Βόρειο Νέο Μεξικό, [35] με έντεκα παραδείγματα που κρατήθηκαν στο MoMA (βλ. φωτογραφίες). [36] Μέχρι το 1981, επέστρεψε στη ζωγραφική, από αυτό το σημείο και μετά δουλεύοντας επίσης με ξυλογραφίες και τυπογραφεία, και ουσιαστικά με κάρβουνο με μεγάλη ποικιλία γόμες - συχνά εξερευνώντας τον αρνητικό χώρο, αφαιρώντας επιλεκτικά το σκοτάδι από τις εικόνες, [30] και επιτυγχάνοντας λεπτό έλεγχο των γκρι τόνων.[27]

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και μετά, ο Τσέλμινς εστίασε στους αστερισμούς, το φεγγάρι και τους ωκεανούς χρησιμοποιώντας αυτές τις διάφορες τεχνικές, μια ισορροπία μεταξύ της αφηρημένης τέχνης και του φωτορεαλισμού.[37] Μέχρι το 2000, είχε αρχίσει να παράγει στοιχειωμένους και χαρακτηριστικούς ιστούς αράχνης, πάλι αρνητικές εικόνες σε λάδι ή κάρβουνο, με μεγάλη αποδοχή από τους κριτικούς, [38] [39] με ιδιαίτερη σημείωση για την σχολαστική ανάπτυξη της επιφάνειας και τη φωτεινότητά της. [40] Είπε ότι όλα αυτά τα έργα βασίζονται σε φωτογραφίες και καταβάλλει ουσιαστική προσπάθεια στις δομημένες επιφάνειες των εικόνων.[32] Σε μια ανασκόπηση του 1996 της 30χρονης αναδρομής της στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης του Λονδίνου, ο The Independent την ανέφερε ως «το καλύτερα κρυμμένο μυστικό της αμερικανικής τέχνης».[41]

Οι κριτικοί έχουν συχνά επισημάνει ότι τα έργα της Τσέλμινς από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 - τα τοπία της σελήνης, οι επιφάνειες των ωκεανών, τα πεδία των αστεριών, τα κοχύλια και οι ιστοί αράχνης, συχνά μοιράζονται το χαρακτηριστικό ότι δεν έχουν σημείο αναφοράς: χωρίς ορίζοντα, βάθος πεδίου, άκρη ή ορόσημα, για να τα βάλουμε στο πλαίσιο. Η τοποθεσία, ο αστερισμός ή το επιστημονικό όνομα είναι όλα άγνωστα - δεν υπάρχουν πληροφορίες.[42] [43] [44]

Από το 2008, η Τσέλμινς επέστρεψε στα αντικείμενα και στα αναπαραστατικά έργα, με πίνακες χαρτών και βιβλίων, καθώς και πολλές χρήσεις μικρών ταμπλετών γραφίτη - μαύρων πινάκων χειροποίητων.[27] Παρήγαγε επίσης σειρές εκτυπώσεων των γνωστών πλέον κυμάτων της, ιστών αράχνης, κοχυλιών και δαπέδων της ερήμου, πολλά από τα οποία εκτέθηκαν στην γκαλερί ΜακΚίι τον Ιούνιο του 2010. [37] [45] [46] Πρόσφατα κυκλοφόρησε μια νέα σειρά εκτυπώσεων, που περιλαμβάνει τόσο νυχτερινό ουρανό όσο και κύματα μεσαίων αποχρώσεων. Αυτές οι εκτυπώσεις εκτέθηκαν στη Γκαλερί Μάθιου Μαρκς τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2018 [47] και στη Γκαλερί Σένιορ & Σόπμεϊκερ τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2018.[48]

Τα έργα της Τσέλμινς έχουν γίνει αντικείμενο πάνω από σαράντα ατομικών εκθέσεων σε όλο τον κόσμο από το 1965, εκατοντάδες ομαδικές εκθέσεις. Αφού ο επί χρόνια αντιπρόσωπός της, η Γκαλερί ΜακΚίι στη Νέα Υόρκη, ανακοίνωσε το κλείσιμό της το 2015, η Τσέλμινς εκπροσωπείται επί του παρόντος από τη Γκαλερί Μάθιου Μαρκς. [19]

Τα έργα της Τσέλμινς βρίσκονται σε συλλογές πάνω από είκοσι δημόσια μουσεία, όπως το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, το Μουσείο Τέχνης της Βαλτιμόρης, το Μουσείο Τέχνης Carnegie, το Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι, το Μουσείο Χάμμερ στο Λος Άντζελες, το High Museum of Art, το Kunstmuseum Winterthur στην Ελβετία, Μουσείο Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Φορτ Γουόρθ, Τέξας, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον, DC, Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, της Συλλογής Menil και του Μουσείου Αμερικανικής Τέχνης Whitney. [49]

Το 2005, ένας σημαντικός συλλέκτης του έργου της, ο προγραμματιστής ακινήτων Έντουαρντ Ρ. Μπρόιντα, δώρισε 17 κομμάτια, που καλύπτουν 40 χρόνια καριέρας, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, ως μέρος συνολικής συνεισφοράς αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων (50.000.000 $). Ιδιαίτερα αξιοσημείωτοι ήταν οι πρώιμοι και οι όψιμοι πίνακες. [50]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 29  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 (Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 19805. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6vh6nct. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2014.
  5. Smithsonian American Art Museum person/institution ID. 29308.
  6. Artnet. vija-celmins. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  7. (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 1048. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  8. www.workwithdata.com/person/vija-celmins-1938. Ανακτήθηκε στις 12  Νοεμβρίου 2024.
  9. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13183255z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  10. CONOR.SI. 109190243.
  11. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20241215874. Ανακτήθηκε στις 14  Φεβρουαρίου 2024.
  12. 12,0 12,1 The Fine Art Archive. 165700. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  13. 37426. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  14. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20241215874. Ανακτήθηκε στις 17  Νοεμβρίου 2024.
  15. www.matthewmarks.com/new-york/artists/. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2019.
  16. 16,0 16,1 16,2 www.nytimes.com/2005/10/12/arts/design/the-modern-gets-a-sizable-gift-of-contemporary-art.html. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  17. (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. vija-celmins. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2022.
  18. Βραβείο ΜακΆρθουρ. class-of-1997/vija-celmins. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2022.
  19. 19,0 19,1 Hilarie M. Sheets and Randy Kennedy (September 24, 2015); Changing Galleries New York Times.
  20. «UCLA Hammer Gallery». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  21. «National Gallery». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  22. Phaidon Editors (2019). Great women artists. Phaidon Press. σελ. 94. ISBN 978-0714878775. CS1 maint: Extra text: authors list (link)
  23. Dictionary of Women Artists Volume 1, p.377, By Delia Gaze, 1997. 
  24. 24,0 24,1 «Indianapolis Star, Oct. 11, 2012 - Inta A. Celmins Obituary». 
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 «THE MUSEUM OF MODERN ART ORAL HISTORY PROGRAM, INTERVIEW WITH: VIJA CELMINS, BY: BETSY SUSSLER, EDITOR-IN-CHIEF, BOMB MAGAZINE, Oct. 18, 2011» (PDF). 
  26. «Art21, Sep. 16, 2003 - Vija Celmins: Earliest Influences, Early Works, Interview». 
  27. 27,0 27,1 27,2 «The Brooklyn Rail, June 2010 - In Conversation: Vija Celmins with Phong Bui». 
  28. Knight, Christopher (December 21, 1993). «Los Angeles Times, Dec. 21, 1993 - ART REVIEW: The Profound Silence of Vija Celmins : MOCA retrospective, by CHRISTOPHER KNIGHT». https://articles.latimes.com/1993-12-21/entertainment/ca-3995_1_vija-celmins. 
  29. Sirmans, Franklin· White, Michelle (2010). Vija Celmins: Television and Disaster, 1964–1966. Houston: The Menil Collection. σελ. 64. ISBN 978-0-300-16612-5. 
  30. 30,0 30,1 «Might Be Good, Issue 158, Dec. 3, 2010 - Interview: Vija Celmins, by Wendy Vogel». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  31. McKenna, Kristine (July 27, 1990). «Los Angeles Times, Jul. 27, 1990 - ART REVIEWS : A Rare Show by Reclusive Vija Celmins, by KRISTINE McKENNA». https://articles.latimes.com/1990-07-27/entertainment/ca-486_1_vija-celmins. 
  32. 32,0 32,1 32,2 «Tate Modern, Tate Papers, Issue 14, Oct. 2010 - Dust and Doubt: The Deserts and Galaxies of Vija Celmins, by Stephanie Straine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  33. «Tate Modern - Bio of Vija Celmins». 
  34. MoMA: Highlights Since 1980, by Rebecca Roberts, published in 2007, pp161. 
  35. Morgan, Susan, Los Angeles Times, 12 December 1993 http://articles.latimes.com/1993-12-12/entertainment/ca-1174_1_artist-vija-celmins
  36. «MoMA Collection - To Fix the Image in Memory by Vija Celmins». 
  37. 37,0 37,1 Smith, Roberta (June 10, 2010). «New York Times, June 10, 2010 - Vija Celmins: 'New Paintings, Objects and Prints', By ROBERTA SMITH». The New York Times. https://www.nytimes.com/2010/06/11/arts/design/11galleries-001.html?_r=0. 
  38. Glueck, Grace (November 1, 2002). «New York Times, Nov. 1, 2002 - ART REVIEW; With No Hidden Agenda, The Process Is the Point, By GRACE GLUECK». The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/11/01/arts/art-review-with-no-hidden-agenda-the-process-is-the-point.html. 
  39. «New Yorker, June 4, 2001 - DARK STAR: The intimate grandeur of Vija Celmins, BY PETER SCHJELDAHL». 
  40. Johnson, Ken (June 1, 2001). «New York Times, June 1, 2001 - ART IN REVIEW; Vija Celmins, By KEN JOHNSON». The New York Times. https://www.nytimes.com/2001/06/01/arts/art-in-review-vija-celmins.html. 
  41. Ingleby, Richard (December 13, 1996). «The Independent, Dec. 13, 1996 - VISUAL ARTS: Vija Celmins ICA, London, by RICHARD INGLEBY». https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/visual-arts-vija-celmins-ica-london-1314334.html. 
  42. «Roswitha Haftmann Stiftung Foundation, Laudatio of Vija Celmins, 2009, by Hans-Joachim Müller». 
  43. «Whitney for Teachers, Discussion of Vija Celmins». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  44. «PBS, ART21 - About Vija Celmins, from Art in the Twenty-First Century, 2003». 
  45. «McKee Gallery, 2010 Announcement of Vija Celmins Exhibit». 
  46. «ArtPremium – Vija Celmins, Entropic Void» (στα αγγλικά). ArtPremium. 2017-04-19. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-05-04. https://web.archive.org/web/20180504010948/https://www.artpremium.com/vija-celmins-entropic-void/. Ανακτήθηκε στις 2018-05-03. 
  47. «Vija Celmins». Matthew Marks Gallery. 2018. 
  48. «Vija Celmins: Recent Prints». www.seniorandshopmaker.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2018. 
  49. «McKee Gallery, Biography of Vija Celmins». 
  50. Vogel, Carol (October 12, 2005). «New York Times, Oct. 12, 2005 - The Modern Gets a Sizable Gift of Contemporary Art, By CAROL VOGEL». The New York Times. https://www.nytimes.com/2005/10/12/arts/design/12gift.html?_r=0.