Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βέιλε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 55°42′30″N 9°32′0″E / 55.70833°N 9.53333°E / 55.70833; 9.53333

Βέιλε

Σφραγίδα
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Βέιλε
55°42′30″N 9°32′0″E
ΧώραΔανία
Διοικητική υπαγωγήVejle Municipality[1]
Πληθυσμός62.011 (1  Ιανουαρίου 2025)[2]
Ταχ. κωδ.7100
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Βέιλε (δανικά: Vejle‎‎) είναι πόλη της Δανίας, στα νοτιοανατολικά της χερσονήσου της Γιουτλάνδης στην κεφαλή του Φιόρδ Βέιλε, όπου συγκλίνουν οι ποταμοί Βέιλε και Γκρετζ. Είναι ο τόπος των συμβουλίων του Δήμου Βέιλε και της Περιφέρειας της Νότιας Δανίας. Η πόλη έχει πληθυσμό 62.011 (την 1η Ιανουαρίου 2025)[3] καθιστώντας την 9η μεγαλύτερη πόλη της Δανίας. Ο δήμος Βέιλε έχει πληθυσμό 122.433 (το 2025)[3] καθιστώντας τον τον πέμπτο μεγαλύτερο δήμο στη Δανία. Η πόλη είναι μέρος της Περιφέρειας Τριγώνου, η οποία περιλαμβάνει τις γειτονικές πόλεις Κόλντινγκ και Φρεντερίκια και βρίσκεται 110 χιλιόμετρα βόρεια της Γερμανίας.

Η Βέιλε είναι γνωστή για τους δασώδεις λόφους, τα φιόρδ, το λιμάνι, τα καταστήματα, το εμπορικό κέντρο και τον ανεμόμυλο της.

Ο ανεμόμυλος του Βέιλε

Η λέξη «Βέιλε» προέρχεται από την παλαιά δανική λέξη wæthel, που σημαίνει "ford " (είδος ποταμού) και ονομάστηκε έτσι λόγω της γεωγραφικής θέσης της, σε μια πολυσύχναστη διάβαση πάνω από τον ποταμό Βέιλε. Κατά τη διάρκεια της εποχής των Βίκινγκ, οι υγρότοποι γύρω από το Βέιλε, μπορούσαν να διασχιστούν μόνο μέσω της γέφυρας Ravning, έναν ξύλινο πεζόδρομο σχεδόν μισού μιλίου. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά της πόλης είναι από το 1256 και τα πρώτα γνωστά προνόμια εμπορικής πόλης εκδόθηκαν από τον βασιλιά Βάλντεμαρ Γ' το 1327.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές κοντά στην εκκλησία "St. Nicolai" (Αγίου Νικολάου), στο κέντρο της πόλης έδειξαν ότι υπήρχαν κατοικίες στην περιοχή ήδη από το 1100. Το κάστρο του βασιλιά, Castrum Wæthel, βρισκόταν εκεί που βρίσκεται σήμερα το τράφικσεντερ της Βέιλε.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η Βέιλε ήταν γνωστή ως πόλη της αγοράς και αναπτύχθηκε εμπορικά μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα. Στο ιστορικό της, υπάρχουν συναλλαγές με πόλεις όπως το Λύμπεκ και το Φλένσμπουργκ, στη σημερινή Γερμανία.

Στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα, ο πληθυσμός της Βέιλε μειώθηκε, ως συνέπεια της πανώλης και του πολέμου. Το 1796, ωστόσο, η Βέιλε έγινε η έδρα της νεοϊδρυθείσας κομητείας Βέιλε, και η πόλη αναπτύχθηκε πολύ σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, επωφελούμενη από βελτιώσεις όπως ένα νέο λιμάνι στο φιόρδ, ένας σιδηροδρομικός σταθμός και σύγχρονες εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τον 20ό αιώνα, η Βέιλε εξελίχθηκε από μια επαρχιακή αγορά, σε ένα πολυσύχναστο βιομηχανικό κέντρο, και έγινε γνωστό ως το «Μάντσεστερ της Δανίας» για τα πολλά βαμβακερά του.

Γέφυρα Vejle Fjord

Το κέντρο της πόλης Βέιλε χτίστηκε σε ένα νησί παγετώνων, μέχρι τον ποταμό Βέιλε που απομένει από έναν λόφο που σχηματίστηκε κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων. [4]

Σε μια χώρα όπου το υψηλότερο φυσικό υψόμετρο είναι μόνο περίπου 170 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, η Βέιλε είναι γνωστή για τους δασώδεις λόφους που υψώνονται βόρεια και νότια της πόλης και τα φιόρδ.

Οι κοιλάδες των δύο ποταμών που συγκλίνουν στη Βέιλε, είναι και οι δύο μοναδικές στη Δανία: Η κοιλάδα του ποταμού Βέιλε (Vejle Ådal) είναι η μεγαλύτερη κοιλάδα με τούνελ στη Δανία και η κοιλάδα Γκρέγκς (Grejsdalen) είναι η μεγαλύτερη χαράδρα στη Δανία.

Και τα δύο εκβάλλουν στο φιόρδ Βέιλε το οποίο συνδέει τη Βέιλε μέσω του στενού Little Belt στη Βαλτική Θάλασσα και μέσω των στενών Κάτεγατ και Σκάγκερακ στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Αξιοσημείωτες προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
JJA Worsaae, 1885
LL Rasmussen, 2017

Δημόσια πρόσωπα & ευεργέτες της περιοχής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ludvig Munk (1537 στη Βέιλε - 1602) Junker στη βασιλική αυλή το 1561 και κόμης
  • Anders Sørensen Vedel (1542 στη Βέιλε – 1616), ιερέας και ιστορικός, μεταφραστής της Gesta Danorum
  • Johann Andreas Mühlensteth (1746 στη Βέιλε - 1819) ένας φαρμακοποιός που πειραματίστηκε με αερόστατα
  • Poul Martin Møller (1794 στο Uldum κοντά στη Βέιλε – 1838) ένας Δανός ακαδημαϊκός, συγγραφέας και ποιητής
  • Jens Jacob Asmussen Worsaae (1821 στη Βέιλε – 1885), αρχαιολόγος και 2ος διευθυντής Εθνικό Μουσείο της Δανίας
  • Nicholas Bjerring (1831 στη Βέιλε - 1900) ο πρώτος ορθόδοξος χριστιανός ιερέας που ίδρυσε μια ορθόδοξη εκκλησία και κοινότητα στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες
  • Holger Petersen (1843 στη Βέιλε - 1917) Δανός κατασκευαστής υφασμάτων και φιλάνθρωπος.
  • Lili Elbe (1882 στη Βέιλε - 1931) διεμφυλική γυναίκα, πρώιμη λήπτρια χειρουργείου αλλαγής φύλου
  • Thorkil Kristensen (1899 στο Fløjstrup κοντά στη Βέιλε – 1989) πολιτικός, υπουργός Οικονομικών και μελλοντολόγος
  • Niels Åge Nielsen (1913 στο Vejle - 1986) καθηγητής σκανδιναβικών γλωσσών και ηγέτης στο κίνημα αντίστασης της Δανίας
  • Torben Lund (γεννημένος το 1950 στη Βέιλε) συνταξιούχος πολιτικός, ευρωβουλευτής 1999-2004
  • Fritz Schur (γεννημένος το 1951 στη Βέιλε) Δανός επιχειρηματίας με διασυνδέσεις
  • Lars-Henrik Schmidt (γεννημένος το 1953 στη Βέιλε) ένας φιλόσοφος, ανέπτυξε το Social Analytics
  • Λένε Χάου (γεννημένη το 1959 στη Βέιλε) Δανή φυσικός στη Βοστώνη Η.Π.Α.
  • Λαρς Λόκε Ράσμουσεν (γεννημένος το 1964 στη Βέιλε) 25ος πρωθυπουργός της Δανίας (2009/2011 και 2015/2019).
  1. ↑ (Αγγλικά) GeoNames. 2005.
  2. ↑ www.statistikbanken.dk/BY1.
  3. 1 2 «Population at the first day of the quarter by urban areas, age and sex». statbank.dk. Στατιστική Υπηρεσία Δανίας. 1 Ιανουαρίου 2025. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2025.
  4. ↑ Jensen, Jørgen Elsøe: Danmarks middelalderlige byplaner, 1994 (ISBN 87-7838-003-0) s. 142

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βέιλε&oldid=11240450"