Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αρίθα Φράνκλιν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αρίθα Φράνκλιν
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Aretha Louise Franklin (Αγγλικά)
Γέννηση25  Μαρτίου 1942[1][2][3]
Μέμφις, Τενεσσί, ΗΠΑ
Θάνατος16 Αυγούστου 2018 (76 ετών)
Ντιτρόιτ, Μίσιγκαν, ΗΠΑ
Αιτία θανάτουκαρκίνος στο πάγκρεας[4]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[4]
Τόπος ταφήςWoodlawn Cemetery[5]
ΚατοικίαΝτιτρόιτ
Encino
Μέμφις
ΕθνικότηταΑφροαμερικανοί[6][7][8]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςΣχολή Τζούλιαρντ (1997)[9] και Northern High School[10]
Ιδιότητατραγουδιστής[11][12], τραγουδοποιός, μουσικός ηχογραφήσεων, πιανίστας[13] και συνθέτης[13]
Εν ενεργεία1956 – 2018
ΣύζυγοςΓκλιν Τούρμαν (1978–1984) και Ted White (1961–1969)
ΓονείςC. L. Franklin και Barbara Siggers Franklin
ΑδέλφιαErma Franklin
Carolyn Franklin
Όργαναπιάνο[14] και φωνή[14]
Είδος τέχνηςσόουλ[15], φανκ[16][17], Γκόσπελ[18], ποπ μουσική[19][20][21], ποπ ροκ[22], τζαζ[23] και Ριθμ εντ μπλουζ[24]
ΒραβεύσειςΕθνικό Μετάλλιο Τεχνών (1999), Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (2005), Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (1994), Βραβείο Γκράμι Ζωντανού θρύλου (1991), πρόσωπο της χρονιάς MusiCares (2008), Gospel Music Hall of Fame (2012), Grammy Award for Best R&B Performance (1967), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1967), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1968), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1969), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1970), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1971), Grammy Award for Best Soul Gospel Performance (1972), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1972), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1973), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1974), American Music Award for Favorite Soul/R&B Female Artist (1976), American Music Award for Favorite Soul/R&B Female Artist (1977), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1981), Αμερικανικό Μουσικό Βραβείο Καλύτερου σόουλ/R&B άλμπουμ (1983), American Music Award for Favorite Soul/R&B Female Artist (1984), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1985), American Music Award for Favorite Soul/R&B Female Artist (1986), Grammy Award for Best R&B Performance by a Duo or Group with Vocals (1987), Grammy Award for Best Female R&B Vocal Performance (1987), Grammy Award for Best Soul Gospel Performance, Female (1988), Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (1993), Βραβείο Κένεντι (1994), Grammy Hall of Fame (1997), NAACP Image Award – Hall of Fame Award (1997), Grammy Hall of Fame (1998), Grammy Hall of Fame (2000), Grammy Award for Best Traditional R&B Performance (2003), Grammy Award for Best Traditional R&B Performance (2005), Grammy Award for Best Gospel/Contemporary Christian Music Performance (2007), Grammy Hall of Fame (2008), Michigan Women's Hall of Fame (2001)[25], Pulitzer Prize Special Citations and Awards (2019)[26], επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου Χάρβαρντ (2014)[27], Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[28], honorary doctor of the Yale University (23  Μαΐου 2010)[29] και Rock and Roll Hall of Fame (1987)[30]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Αρίθα Λουίζ Φράνκλιν (αγγλικά: Aretha Louise Franklin‎‎· 25 Μαρτίου 1942, Μέμφις – 16 Αυγούστου 2018, Ντιτρόιτ) ήταν διακεκριμένη Αμερικανίδα τραγουδίστρια, συνθέτρια και πιανίστρια. Στους θαυμαστές της ήταν γνωστή ως «Βασίλισσα της Σόουλ». Ήταν φημισμένη για τις σόουλ ηχογραφήσεις της, αλλά είχε τραγουδήσει επίσης τζαζ, ροκ, blues, ποπ, γκόσπελ, μέχρι και όπερα.[31] Ήταν ευρέως αναγνωρισμένη για το γεμάτο πάθος ερμηνευτικό της στυλ και τις φωνητικές της δυνατότητες.

Η Φράνκλιν ήταν η δεύτερη πιο πολυβραβευμένη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Γκράμι. Είχε κερδίσει 20 βραβεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν το βραβείο του Ζωντανού Θρύλου και αυτό της Συνολικής Προσφοράς. Μεταξύ του 1968 και του 1975 κέρδισε έξι συνεχόμενα βραβεία, ενώ για το διάστημα αυτό, η κατηγορία "Καλύτερη Γυναικεία R&B Φωνητική Ερμηνεία" πήρε το παρατσούκλι "Το βραβείο της Αρίθα".[32]

Η Φράνκλιν είχε ένα σύνολο είκοσι νο. 1 σινγκλς στο Billboard R&B Singles Chart. Δύο από αυτά, το "Respect" τη δεκαετία του 1960 και το ντουέτο της με τον Τζορτζ Μάικλ τη δεκαετία του 1980, "I Knew You Were Waiting (For Me)" ανέβηκαν μέχρι την πρώτη θέση του Billboard Hot 100.

Απεβίωσε στις 16 Αυγούστου 2018 από καρκίνο.[33]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φράνκλιν γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1942 στο Μέμφις του Τενεσσί. Γονείς της ήταν ο Βαπτιστής ιερέας C. L. Franklin και η Barbara Siggers Franklin. Τα προβλήματα στην σχέση τους, τους ανάγκασαν να χωρίσουν όταν η Αρίθα ήταν έξι ετών, ενώ η μητέρα της πέθανε όταν ήταν δέκα. Μετά από μετακινήσεις, εγκαταστάθηκαν στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν όπου ο αιδεσιμότατος Φράνκλιν απέκτησε φήμη ως κήρυκας. Η Αρίθα, τραγουδούσε από μικρή στην ενορία της και γρήγορα χαρακτηρίστηκε ως παιδί - θαύμα για την χαρισματική φωνή της, και τις ικανότητές της στο πιάνο. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων υπέγραψε το πρώτο της συμβόλαιο με την Checker Records, και το 1956 κυκλοφόρησε το "Songs of Faith". Ισχυρότερες επιρροές της, οι μεγαλύτερες φωνές των γκόσπελ, Μαχάλια Τζάκσον και Κλάρα Γουόρντ, που περνούσαν αρκετές ώρες στο σπίτι της.

Δύο ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες σε ηλικία 14 και 16 ετών, όταν η Αρίθα γέννησε τους δύο από τους τέσσερις γιους της, καθυστέρησαν προσωρινά την εξέλιξη της καριέρας της.[34] Με την επιστροφή της στο τραγούδι, επέλεξε να συνεχίσει σε πιο ασφαλή ποπ μονοπάτια. Το 1960 υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia Records, απορρίπτοντας τη Motown και την RCA. Οι ηχογραφήσεις της από αυτή την περίοδο είναι περισσότερο επηρεασμένες από την τζαζ και όχι από τις γκόσπελ ρίζες της. Τραγούδια που γίνονται επιτυχίες ήταν το "Rock-A-Bye Your Baby (With A Dixie Melody)", "Today I Sing The Blues", "Won't Be Long" και "Operation Heartbreak". Στο τέλος του 1966 όμως, και αφού στα έξι χρόνια που έμεινε με την Columbia είχε μικρή εμπορική επιτυχία, υπέγραψε με την Atlantic Records. Όπως είπε και η ίδια αργότερα, "με έβαλαν να κάτσω στο πιάνο, και οι επιτυχίες ήρθαν".

Βραβεία και επιτεύγματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αρίθα Φράνκλιν συγκινημένη κατά την απονομή του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας στις 9 Νοεμβρίου 2005 στον Λευκό Οίκο.


Δισκογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Δισκογραφία της Αρίθα Φράνκλιν

Αξιόλογα άλμπουμ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σίνγκλς στα Top 10 US Hot 100 singles

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος Τίτλος Υψηλότερη θέση
1967 "I Never Loved a Man (The Way I Love You)" 9
1967 "Respect" 1
1967 "Baby I Love You" 4
1967 "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman" 8
1967 "Chain of Fools" 2
1968 "(Sweet Sweet Baby) Since You've Been Gone" 5
1968 "Think" 7
1968 "The House That Jack Built" 6
1968 "I Say a Little Prayer" 10
1971 "Bridge Over Troubled Water" / "Brand New Me" 6
1971 "Spanish Harlem" 2
1971 "Rock Steady" 9
1972 "Day Dreaming" 5
1973 "Until You Come Back to Me (That's What I'm Gonna Do)" 3
1985 "Who's Zoomin Who?" 7
1985 "Freeway of Love" 3
1987 I Knew You Were Waiting (For Me)" (με τον Τζορτζ Μάικλ) 1

Φιλμογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • The Blues Brothers (1980)
  • Motown 40: The Music Is Forever (1998) (ντοκιμαντέρ, ABC-TV)
  • Blues Brothers 2000 (1998)
  • DIVAS LIVE (1998)
  • Immaculate Funk (2000) (ντοκιμαντέρ)
  • Rhythm, Love and Soul (2002)
  • Tom Dowd & the Language of Music (2003) (ντοκιμαντέρ)
  • Singing in the Shadow: The Children of Rock Royalty (2003) (ντοκιμαντέρ)
  • From The Heart / The Four Tops 50th Anniversary and Celebration (2004)
  • Atlantic Records: The House that Ahmet Built (2007) (ντοκιμαντέρ)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Aretha-Franklin. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w66m7kh9. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Aretha Franklin, 'Queen of Soul', dies aged 76». BBC. 16  Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 18  Ιουνίου 2024.
  6. ↑ Jessie Carney Smith: «Notable Black American Women»
  7. ↑ (Αγγλικά) BlackPast.org.
  8. ↑ Eileen Southern: «Biographical Dictionary of Afro-American and African Musicians» (Αγγλικά) Greenwood Publishing Group. 1982.
  9. ↑ books.google.no/books?id=RsMDAAAAMBAJ&lpg=PA56&pg=PA56#v=onepage&q&f=false.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  11. ↑ www.worldatlas.com/webimage/countrys/namerica/usstates/tnfamous.htm.
  12. ↑ www.tvsa.co.za/user/blogs/viewblogpost.aspx?blogpostid=30393.
  13. ↑ 13,0 13,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js20020429008. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  14. ↑ 14,0 14,1 Montreux Jazz Festival Database. 302. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2020.
  15. ↑ www.939bobfm.com/Music/Album.aspx?id=17309.
  16. ↑ www.juno.co.uk/products/funk-soul-classics/423562-01/.
  17. ↑ www.karaoke-version.com/mp3-backingtrack/aretha-franklin/rock-steady.html.
  18. ↑ www.mtv.com/news/1679376/whitney-houston-clive-davis/.
  19. ↑ www.vh1.com/celebrity/2010-12-07/happy-holidays-from-aretha-franklin/.
  20. ↑ www.vh1.com/celebrity/2009-12-03/aretha-franklin-stars-in-the-gospel-grizzly/.
  21. ↑ www.ukulele-tabs.com/de/tabs/Stevie+Wonder-uke-tabs.html.
  22. ↑ www.lyricsfreak.com/a/aretha+franklin/i+wonder+where+are+you+tonight_20827765.html.
  23. ↑ www.broadwayworld.com/bwwmusic/article/Knew-You-Were-Waiting-The-Best-of-Aretha-Franklin-to-be-Released-131-20111219.
  24. ↑ Montreux Jazz Festival Database. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2020.
  25. ↑ www.michiganwomen.org/Images/Franklin,%20Aretha.pdf.
  26. ↑ www.pulitzer.org/winners/aretha-franklin.
  27. ↑ www.harvard.edu/on-campus/commencement/honorary-degrees. Ανακτήθηκε στις 4  Μαΐου 2019.
  28. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  29. ↑ «Citations for Recipients of Honorary Degrees at Yale University 2010». Citations for Recipients of Honorary Degrees at Yale University 2010. 24  Μαΐου 2010.
  30. ↑ aretha-franklin.
  31. ↑ Dobkin, Matt (2004). I Never Loved a Man the Way I Loved You: Aretha Franklin, Respect, and the Making of a Soul Music Masterpiece. New York: St. Martin's Press. σελίδες p221. ISBN 0-312-31828-6. CS1 maint: Extra text (link)
  32. ↑ Austin, Mona (22 Φεβρουαρίου 2008). «MUSICARES GIVES ARETHA FRANKLIN THE ROYAL TREATMENT: The Queen still commands r-e-s-p-e-c-t 40 years later». EURweb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2008. 
  33. ↑ «Η «βασίλισσα της soul» δεν μένει πια εδώ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020. 
  34. ↑ IMDb: Aretha Franklin
  35. ↑ «The Immortals: The First Fifty». Rolling Stone Issue 946. Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρίθα_Φράνκλιν&oldid=10402923"