Αντόνι Γκαβριουκιέβιτς

Αντόνι Γκαβριουκιέβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Antoni Gawryłkiewicz (Πολωνικά)
Γέννηση	1926
Θάνατος	2007
Χώρα πολιτογράφησης	Πολωνία
Θρησκεία	Λατινική Εκκλησία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γεωργός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Δίκαιοι των Εθνών (4  Ιουλίου 1999)

Ο Αντόνι Γκαβριουκιέβιτς (πολωνικά: Antoni Gawryłkiewicz) (1922-2007) ήταν Πολωνός, που του απονεμήθηκε ο τίτλος του Δικαίου των Εθνών από το Γιαντ Βασσέμ από την Ιερουσαλήμ τον Ιούλιο του 1999, για τη διάσωση της ζωής 16 Πολωνοεβραίων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, μεταξύ Μαΐου 1944 και Ιουλίου, την εποχή της ναζιστικής κατοχής της Πολωνίας.

Βιογραφία

Χάρτης του 1926 με της περιοχές Κορκουτσιάνι και Εϊσίσκι στην προπολεμική Πολωνία

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο 18χρονος Γκαβριουκιέβιτς ζούσε στο χωριό Κορκουτσιάνι (Korkuciany) στην Ανατολική Πολωνία, όπου εργαζόταν ως εργάτης σε ένα αγρόκτημα του Καζίμιες Κόρκουτς και της μητέρας του. Το 1942, ο Καζίμιες Κόρκουτς προσεγγίστηκε από έναν Εβραίο οικογενειάρχη, τον Μόσε Σόνενσον, με έκκληση για βοήθεια μετά τη σφαγή του Εϊσίσκι (Ejszyszki, τώρα Έισισκες, Λιθουανία) το 1941, από την οποία δραπέτευσε μαζί με τη σύζυγό του, Ζιπόρα, τον 10χρονο γιο του, Γιτζάκ και την 6χρονη κόρη του, Σόνια. Ο αδερφός τους, Σαούλ, δεν επέζησε. Ο Καζίμιες Κόρκουτς συμφώνησε να κρύψει τους Σόνενσον γύρω από το σπίτι του, καθώς και τις άλλες δύο οικογένειες που ήρθαν μαζί: Καμπάτσνικ και Σολομινάνσκι. Ο Γκαβριουκιέβιτς, ένας βοσκός που απασχολούσε ο Κόρκουτς, ανέλαβε να κάνει το μεγαλύτερο μέρος της φροντίδας. «Σε αυτόν», δηλώνει ο Γιτζάκ Σόνενσον, «όλοι οφείλουμε τη ζωή μας», γιατί ήταν το άτομο που ασχολήθηκε πιο στενά με τη φροντίδα των 16 Εβραίων στην κρυψώνα, συμπεριλαμβανομένου του να σκάψει υπόγεια καταφύγια, την προετοιμασία φαγητού, την απομάκρυνση των σωματικών αποβλήτων, τη μεταφορά από μία τοποθεσία σε άλλη, και το κυριότερο - να τους προειδοποιεί για τον κίνδυνο που πλησιάζει». Η Ζιπόρα Σόνενσον, ενώ κρυβόταν, γέννησε το τέταρτο παιδί της, Χαγίμ, τον Ιούνιο του 1944.

Σύμφωνα με μια αναφορά, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του πολέμου η οικογένεια του Γκαβριουκιέβιτς ανακρίθηκε βάναυσα από συνεργάτες των Ναζί της Λιθουανίας, οι οποίοι σκότωσαν τον πατέρα και τον αδελφό του, ζητώντας πληροφορίες για κρυμμένους Εβραίους. Ο Αντόνι Γκαβριουκιέβιτς αρνήθηκε να παραδώσει τους πρόσφυγες. Σύμφωνα με άλλη αναφορά, που αναφέρει τον ίδιο τον Γκαβριουκιέβιτς, ο πατέρας και ο αδελφός του πέθαναν μετά τον πόλεμο, το 1948, μέσω του οποίου επιβεβαιώνει ότι σκοτώθηκαν από Λιθουανούς ως «εκδίκηση για τους φίλους των Εβραίων». Μετά τον πόλεμο, το χωριό Εϊσίσκι προσαρτήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση και πολλοί ντόπιοι Πολωνοί επανεγκαταστάθηκαν δυτικά στην Πολωνία. Ο Γκαβριουκιέβιτς μετακόμισε στο Πουότσκ το 1957 κατά τη διάρκεια του δεύτερου επαναπατρισμού. Το 1999 έλαβε την αναγνώριση του Δίκαιου των Εθνών από το Γιαντ Βασσέμ. Πέθανε το 2007.

Αντικρουόμενες αναφορές

Τα μέλη της οικογένειας Σόνενσον, που επέζησαν του πολέμου χάρη στον Γκαβριουκιέβιτς και τον εργοδότη του, καθώς και τους πολυάριθμους γείτονές τους, μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Σόνια Σόνενσον έγινε καθηγήτρια στο Κολέγιο του Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Συνεργάστηκε με το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτον και το 1998 δημοσίευσε ένα βιβλίο, το There Once Was A World, που ανιχνεύει την ιστορία των Εβραίων από το Εϊσίσκι. Έκανε επίσης επιτυχή έκκληση στο Γιαντ Βασσέμ να απονείμει το τιμητικό του μετάλλιο στον Αντόνι Γκαβριουκιέβιτς, το οποίο έλαβε το 1999. Ωστόσο, σε μια συνέντευξη του 2000 ο Γκαβριουκιέβιτς αμφισβήτησε ορισμένες λεπτομέρειες της αφήγησης της Ελίαχ, εκφράζοντας την έκπληξή του για ορισμένα από τα γεγονότα που περιέγραψε, σημειώνοντας ότι τα θυμάται διαφορετικά ή τα θεωρεί πολύ απίθανα.

Το 2003, ο ιστορικός Μάρεκ Γιαν Χοντακιέβιτς έγραψε ότι το σκεπτικό του Ελίαχ για το βραβείο για τον Γκαβριουκιέβιτς περιείχε παραπλανητικές ανακρίβειες, με κύρια την κατάθεση που ανέφερε λανθασμένα ότι ο Γκαβριουκιέβιτς ξυλοκοπήθηκε άγρια από το πολωνικό υπόγειο επειδή βοήθησε Εβραίους, μια ιστορία που ο Γκαβριουκιέβιτς δεν επιβεβαίωσε ποτέ και δεν αναφέρθηκε στη συνέντευξή του το 2000, στην οποία μίλησε για πολλές ανακρίσεις από Γερμανούς και τη βάναυση δολοφονία μελών της οικογένειάς του από Λιθουανούς συνεργάτες. Από το 2018, 15 χρόνια αφότου ο Χοντακιέβιτς το επισήμανε ως πιθανό λάθος, μία από τις δύο βιογραφικές του καταχωρήσεις στις σελίδες του Γιαντ Βασσέμ εξακολουθεί να περιέχει τον ισχυρισμό ότι «ο Αντόνι συνελήφθη από πολωνική υπόγεια μονάδα και δέχτηκε σκληρούς ξυλοδαρμούς επειδή αρνήθηκε να αποκαλύψει την παρουσία των κρυμμένων Εβραίων», παραλείποντας οποιαδήποτε αναφορά στη δολοφονία του πατέρα και του αδελφού του από Λιθουανούς συνεργάτες, παρά το γεγονός ότι ο Αντόνι ανέφερε την απώλεια των δύο στενότερων μελών της οικογένειάς του στην ομιλία του στο Γιαντ Βασσέμ το 1999. (Η άλλη βιογραφία του θέματος που είναι διαθέσιμη στο Γιαντ Βασσέμ αναφέρει αντ΄ αυτού «Μια μέρα, οι Γκαβριουκιέβιτς και Κόρκουτς συνελήφθησαν αλλά, παρόλο που ανακρίθηκαν βάναυσα, δεν πρόδωσαν τους φίλους τους και αφέθηκαν ελεύθεροι», χωρίς να διευκρινιστεί ποιος πραγματοποίησε τη σύλληψη). Καμία βιογραφία από το 2018 δεν έχει ενημερωθεί με την ημερομηνία θανάτου του Γκαβριουκιέβιτς.

Βιβλιογραφία

• DWSP AKAPIT Tygodnik Płocki (weekly) 31-05-2001.
• Dr. Mordecai Paldiel, A Promise Kept Αρχειοθετήθηκε 2005-04-13 at Archive.is Γιαντ Βασσέμ The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority, 2004.