Ανσέλμ Παγιέν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ανσέλμ Παγιέν
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Anselme Payen (Γαλλικά)
Γέννηση6  Ιανουαρίου 1795[1][2]
Παρίσι
Θάνατος12  Μαΐου 1871[3] και 1871[4][5][6]
Παρίσι
ΥπηκοότηταΓαλλία
ΣπουδέςΠολυτεχνική Σχολή
ΒραβεύσειςΤαξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής (16  Αυγούστου 1863)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςχημεία
Ιδιότηταχημικός, φυσικός, βιοχημικός, μαθηματικός και βοτανολόγος

Ο Ανσέλμ Παγιέν (6 Ιανουαρίου 1795 - 12 Μαΐου 1871) ήταν διακεκριμένος Γάλλος χημικός, ο οποίος ανακάλυψε το ένζυμο αμυλάση και επίσης, μελέτησε και αναγνώρισε τον βασικότερο υδατάνθρακα, την κυτταρίνη.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1795. Άρχισε να μελετά τις φυσικές επιστήμες με τον πατέρα του, όταν ήταν μόλις 13 ετών. Αργότερα σπούδασε Χημεία στο γαλλικό πανεπιστήμιο, École Polytechnique, υπό την καθοδήγηση των χημικών Louis Nicolas Vauquelin και Μισέλ Εζέν Σεβρέλ.[7]

Σε ηλικία μόλις 23 ετών, ο Παγιέν έγινε διευθυντής ενός εργοστασίου διύλισης βόρακα, όπου ανέπτυξε μόνος του μια καινοτομική διεργασία για σύνθεση του βόρακα από σόδα και βορικό οξύ. Μέχρι τότε, ο βόρακας εισάγονταν από τις Ανατολικές Ινδίες αποκλειστικά από τους Ολλανδούς. Η νέα μέθοδος του Παγιέν έριξε την αξία του βόρακα στο ένα τρίτο της τότε εμπορικής τιμής, και βέβαια ''έσπασε'' το ολλανδικό μονοπώλιο.

Καινοτομίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανέπτυξε πρώτος καινοτομικές μεθόδους για το ραφινάρισμα της ζάχαρης, μαζί με σύστημα εξευγενισμού του αμύλου και του αλκοόλ από τις πατάτες. Επιπρόσθετα εισήγαγε μια μέθοδο για τον ποσοτικό προσδιορισμό του αζώτου. Εφηύρε επίσης ένα νέο αποχρωματόμετρο, το οποίο υποστήριζε εργαστηριακά την ανάλυση, τον αποχρωματισμό, τη λεύκανση και την κρυστάλλωση της ζάχαρης.

Το 1833 ανακάλυψε -και κατονόμασε από την ομώνυμη ελληνική λέξη- το πρώτο ένζυμο, τη διαστάση, ή πιο ευρέως γνωστή ως αμυλάση.[8] [9]

Η πιο σημαντική του όμως ανακάλυψη υπήρξε αυτή της κυτταρίνης. Πρώτος την απομόνωσε από φυτική ύλη, διέκρινε ότι αποτελεί βασικό μέρος των κυτταρικών τοιχωμάτων των φυτών, κατέγραψε τη χημική της δομή, και τέλος συνεισέφερε στην ονομασία του πιο άφθονου και σημαντικού υδατάνθρακα (κυτταρίνη).[10]

Το 1835 εκλέχθηκε καθηγητής πανεπιστημίου στη ανώτατη σχολή École Centrale Paris, ενώ αργότερα κατέλαβε την έδρα του καθηγητή στο εθνικό ερευνητικό ίδρυμα Conservatoire des Arts et Métiers. Πέθανε στο Παρίσι στις 13 Μαΐου 1871.

Υστεροφημία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αμερικανική Χημική Εταιρεία[11] (American Chemical Society) έχει καθιερώσει ένα από τα πιο σημαντικά βραβεία της προς τιμήν του, το βραβείο Anselme Payen.[12]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121199474. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. LH//2075/14. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. www.universalis.fr/encyclopedie/anselme-payen/.
  4. (Αγγλικά) International Plant Names Index. 7427-1.
  5. Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Τσεχικά, Κροατικά, Τελούγκου) Open Library. OL155406A. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. author citation. Payen. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. «Encarta». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2009. 
  8. A. Payen and J.-F. Persoz (1833) "Mémoire sur la diastase, les principaux produits de ses réactions et leurs applications aux arts industriels" (Memoir on diastase, the principal products of its reactions, and their applications to the industrial arts), Annales de chimie et de physique, 2nd series, vol. 53, pages 73–92.
  9. Fessner, W.D. (2000). Biocatalysis: From Discovery to Application. Berlin: Springer-Verlag. ISBN 3-540-66970-1. 
  10. A. Payen (1838) "Mémoire sur la composition du tissu propre des plantes et du ligneux" (Memoir on the composition of the tissue of plants and of woody [material]), Comptes rendus, vol. 7, pages 1052–1056. Payen added appendices to this paper on 24 December 1838 (see: Comptes rendus, vol. 8, page 169 (1839)) and on 4 February 1839 (see: Comptes rendus, vol. 9, page 149 (1839)). A committee of the French Academy of Sciences reviewed Payen's findings in : Jean-Baptiste Dumas (1839) "Rapport sur un mémoire de M. Payen, relatif à la composition de la matière ligneuse" (Report on a memoir of Mr. Payen, regarding the composition of woody matter), Comptes rendus, vol. 8, pages 51–53. In this report, the word "cellulose" is coined and the author points out the similarity between the empirical formula of cellulose and that of dextrine (starch). The above articles are reprinted in: Brongniart and Guillemin, eds., Annales des sciences naturelles..., 2nd series, vol. 11 (Paris, France: Crochard et Cie., 1839), pages 21–31.
  11. https://www.tovima.gr/tag/%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%B1/
  12. «The Anselme Payen Award». Cellulose and Renewable Materials. 30 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023.