Αμπουσίρ

Για το αξιοθέατο στο Δέλτα του Νείλου, δείτε Αμπουσίρ (Λίμνη Μάριουτ).

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Βούσιρις (αποσαφήνιση).

Αμπουσίρ

Άλλες ονομασίες	Αμπού Σιρ, Βούσιρις
Τοποθεσία	Αίγυπτος
Περιοχή	Κυβερνείο Καΐρου
Συντεταγμένες	29.9°N 31.2°E / 29.9; 31.2

pr wsjr Βούσιρι σε ιερογλυφικά

Το Αμπουσίρ (όπως έχει επικρατήσει να αποδίδεται το Αμπού Σιρ, αραβικά: ابو صير‎‎, αρχαία αιγυπτιακά pr wsjr, κοπτικά: ⲃⲟⲩⲥⲓⲣⲓ‎‎ busiri, "Ο Οίκος (ή Ναός) του Όσιρι", αρχαία ελληνικά: Βούσιρις‎‎) είναι το όνομα αιγυπτιακής αρχαιολογικής τοποθεσίας, και συγκεκριμένα μια εκτεταμένη νεκρόπολη της περιόδου του Παλαιού Βασιλείου, μαζί με τις μετέπειτα προσθήκες, και βρίσκεται κοντά στη πόλη του Καΐρου. Το όνομα είναι το διπλανού χωριού στην Κοιλάδα του Νείλου, από όπου παίρνει η τοποθεσία το όνομά της. Το Αμπουσίρ βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα βόρεια της Σακάρα, και όπως και εκείνη η τοποθεσία ήταν ένα από τους κύριους τόπους ταφής της άρχουσας τάξης για την αρχαία αιγυπτιακή πρωτεύουσα πόλη της Μέμφιδος. Αρκετά άλλα χωριά στην Αίγυπτο ονομάζονται Αμπουσίρ ή Βούσιρι. Το Αμπουσίρ είναι ένα σχετικά μικρό κομμάτι από εκτεταμένο πεδίο των πυραμίδων που εκτείνεται από τα βόρεια της Γκίζας μέχρι κάτω από τη Σακάρα. Το Αμπουσίρ πήρε τη σειρά του στις ταφές ατόμων με κύρος της τότε πρωτεύουσας της Μέμφιδος κατά την Πέμπτη Δυναστεία. Ως παρόμοιος τόπος ταφής, η γειτονική Γκίζα είχε «γεμίσει» με πυραμίδες και άλλα μνημεία της Τέταρτης Δυναστείας, οδηγώντας τους Φαραώ και τους αξιωματούχος της 5ης Δυναστείας να αναζητήσουν να κατασκευάσουν αλλού τα ταφικά τους μνημεία.

Το Αμπού Σιρ είναι ο τόπος όπου έχει προέρθει η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ανακάλυψη παπύρων, των Παπύρων του Αμπουσίρ. Στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα κάποια μουσεία της Δύσης απέκτησαν αποσπάσματα παπύρων από τα διοικητικά αρχεία (του ναού) μιας ταφικής λατρείας του Αμπουσίρ, αυτή του φαραώ Νεφεριρκαρέ. Η ανακάλυψη αυτή συμπληρώθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα όταν ανασκαφές από την τσεχική αποστολή στη τοποθεσία αποκάλυψε παπύρους από άλλα δύο ταφικά συγκροτήματα λατρείας, του φαραώ Νεφερεφρέ και της μητέρας του φαραώ Χεντκαουές Β΄.

Το Τσεχικό Ινστιτούτο Αιγυπτιολογίας του Τμήματος Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καρόλου της Πράγας διεξάγει στο Αμπουσίρ ανασκαφές από το 1976.

Νεκρόπολη

Abusir, pyramids

Στην τοποθεσία υπάρχουν συνολικά 14 πυραμίδες, που αποτέλεσαν την κύρια βασιλική νεκρόπολη της Πέμπτης Δυναστείας. Η ποιότητα κατασκευής των πυραμίδων του Αμπουσίρ είναι κατώτερη από εκείνη της Τέταρτης Δυναστείας, σηματοδοτώντας ίσως μια πτώση της βασιλικής εξουσίας ή χειροτέρευση της οικονομίας. Είναι μικρότερες από τις προηγούμενες, και κατασκευασμένες με λιγότερο καλής ποιότητας πέτρα. Όλες οι μεγάλες πυραμίδες στο Αμπουσίρ χτίστηκαν ως βαθμιδωτές πυραμίδες, αν και η μεγαλύτερη από αυτές, η Πυραμίδα του Νεφεριρκαρέ, πιστεύεται ότι αρχικά κατασκευάστηκε ως βαθμιδωτή πυραμίδα περίπου 70 μέτρων ύψος, και κατόπιν μεταμορφώθηκε σε κανονική πυραμίδα με την κάλυψη των βαθμίδων με πέτρα.

Μεγαλύτερες πυραμίδες

Οι τρεις μεγαλύτερες πυραμίδες είναι:

• Πυραμίδα του Νεφεριρκαρέ, η ψηλότερη στη τοποθεσία
• Πυραμίδα του Νιουζερέ, η πιο καλά διατηρημένη στη τοποθεσία
• Πυραμίδα του Σαχουρέ, γνωστή για τα λεπτομερή ανάγλυφά της

Μικρότερες πυραμίδες

• Ημιτελής Πυραμίδα του Νεφεφρέ
• Πυραμίδα της Χεντκαουές Β΄, συζύγου του Νεφεριρκαρέ και μητέρα του Νεφερεφρέ και Νιουζερέ
• Ημιτελής πυραμίδα του Σεψεσκάφ;
• Πυραμίδα Λέψιους 24 — Ανήκε σε γυναίκα, πιθανόν βασίλισσα. Το όνομα του βεζίρη Πταχεψή εμφανίζεται μεταξύ σημαδιών των εργατών, κάτι που χρονολογεί την πυραμίδα στην εποχή το φαραώ Νιουζερέ.
• Πυραμίδα Λέψιους 25 —Πιθανόν πυραμίδα βασίλισσας της Πέμπτης Δυναστείας

Μασταμπάδες αξιωματούχων

Οι τάφοι αρκετών υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων και μελών της βασιλικής οικογένειας βρίσκονται κοντά στην πυραμίδα του βασιλιά τους. Από αυτούς ξεχωρίζουν:

• Μασταμπάς του Πταχεψή (βεζίρης υπό τον Νιουζερέ)
• Μασταμπάς του πρίγκιπα Ναχτκαρέ (γιου του Ρανεφερέτ ή του Νιουζερέ)

Αμπουσίρ βόρεια

Ακριβώς βόρεια από τη Σακάρα είναι ένα νεκροταφείο χαμηλόβαθμων αξιωματούχων του Παλαιού Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένων των τάφων των:

• Ιτί (3η Δυναστεία)
• Χετεπί (ιερέας, αρχές 3ης Δυναστείας)
• Κααπέρ (αρχιτέκτονα και ιερέα, 4η Δυναστεία)
• Ραχοτέπ (ιερέα, τέλος 5ης Δυναστείας)
• Φετεκτί (ιερέας, τέλος 5ης Δυναστείας)
• Καρ και των γιων του (βεζίρης, 6η Δυναστεία)
• Ναχμίν (οδηγός άρματος)

Σαϊτικό – Περσικό νεκροταφείο

Σε ένα μικρό λόφο ακριβώς νότια της πυραμίδας του Νεφερεφρέ είναι ένα νεκροταφείο με τάφους από τη Σαϊτική περίοδο:

• Τάφος του Ουντζαχορεσνέτ
• Τάφος του Ιουαφαά
• Τάφος του Μενεχιμπνεκό
• Τάφος του Παντιχόρ
• Τάφος R3

Ναός

Στο Αμπουσίρ επίσης έχουν βρεθεί εκτεταμένα ερείπια ναού της περιόδου των Ραμεσσιδών, χτισμένου ίσως από τον Ραμσή Β΄. Ο ναός βρίσκεται περίπου 500 μέτρα νοτιοανατολικά από τις πυραμίδες. Το κύριο κτίριο του ναού έχει χτιστεί με ασβεστόλιθο. Υπήρχαν τρία υπόγεια, μια αίθουσα με 4 κολόνες και μια αυλή με 10 κίονες από ασβεστόλιθο. Το κυρίως κτίριο από ασβεστόλιθο ήταν μέσα σε ένα μεγαλύτερο συγκρότημα από πλίνθους, το οποίο είχε και έναν πυλώνα.

Λεηλασία τοποθεσίες κατά τις εξεγέρσεις του 2011

Το Αμπουσίρ, η Σακάρα, και το Νταχσούρ υπέστησαν ζημιές από λεηλασίες κατά τις αιγυπτιακές διαδηλώσεις του 2011. Εκλάπη μέρος από τη ψευδοθύρα από το τάφο του ιερέα Ραχοτέπ, και έγινε διαρρήξεις σε αποθηκευτικούς χώρους.

Η συστηματική λεηλασία συνεχιζόταν και το 2013 με οργανωμένες ανασκαφές και καταστροφές τάφων και μουμιών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Czech Institute of Egyptology: Abúsír, the site
• Egyptian monuments: Abusir Necropolis
• Waseda University Expedition to Abusir South Αρχειοθετήθηκε 2018-10-01 στο Wayback Machine.