Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών ήταν ένα από τα πρώτα επαγγελματικά σωματεία των Ελλήνων εικαστικών καλλιτεχνών στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Ιδρύθηκε το 1900, είχε όμως εξαιρετικά βραχύβια διάρκεια.
Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η «Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών» ιδρύθηκε στις αρχές του 1900, με πρόεδρο τον ζωγράφο Πολυχρόνη Λεμπέση και μέλη τους ζωγράφους Κωνσταντίνο Βολανάκη, Γεώργιο Ροϊλό, Εμμανουήλ Λαμπάκη και Αλέξανδρο Καλούδη, τον γλύπτη Γεώργιο Βρούτο, κ.ά. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν μέλη της «Εταιρείας των Φιλοτέχνων», οι οποίοι αποχώρησαν εκφράζοντας καταρχάς τη δυσαρέσκειά τους για το χαμηλό επίπεδο των εκθέσεων που οργάνωνε η Εταιρεία, αποτέλεσμα της συμμετοχής ενός μεγάλου αριθμού ερασιτεχνών. Η «Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών» αποτελούσε ίσως και μια προσπάθεια ανασύστασης της «Καλλιτεχνικής Ενώσεως» που είχε ιδρυθεί το 1895 με πρωτοβουλία του ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα.
Ο Ιωάννης Πολέμης σε χρονογράφημά του παρουσιάζει το σκεπτικό ίδρυσης της «Ενώσεως των Ελλήνων Καλλιτεχνών» τονίζοντας ότι οι ζωγράφοι και οι γλύπτες της Αθήνας «οίτινες ταλαιπωρούμενοι, παραγνωριζόμενοι, παλαίοντες ημέραν και νύκτα προς τα ιδεώδη της τέχνης των και προς τας απηνείς ανάγκας του βίου, εσκέφθησαν επιτέλους και επείσθησαν και απεφάσισαν ν' αντλήσουν αφ' εαυτών και ο εις από τον άλλον μίαν δύναμιν υπέρμαχον δια του μετ' αλλήλου συνδέσμου, δια της ενώσεως των ατομικών δυνάμεων, των χανομένων αδίκως και ατελεσφορήτως τεινομένων μέσα εις την άγονον κοινωνίαν μας [1].» Γίνεται, λοιπόν, φανερή η πρόθεση των καλλιτεχνών να οργανωθούν και να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία και την αυτοτέλειά τους, αποδεσμευόμενοι από εταιρείες, συνδέσμους και συλλόγους φιλοτέχνων.
Η διαρκής έκθεση της «Ενώσεως των Ελλήνων Καλλιτεχνών»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η καθιέρωση μιας διαρκούς έκθεσης που δεν θα είχε μόνο εμπορικό χαρακτήρα, αλλά θα λειτουργούσε και ως μουσείο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης και, ταυτόχρονα, θα συντελούσε στην ανάπτυξη της κριτικής, στη δημιουργία καλλιτεχνικής ατμόσφαιρας και στην αισθητική καλλιέργεια του λαού, στάθηκε πρωταρχικός στόχος της «Ενώσεως των Ελλήνων Καλλιτεχνών». Η πρώτη περίοδος της διαρκούς εκθέσεως της που στεγάστηκε σε δύο ισόγειες αίθουσες κτηρίου της οδού Φιλελλήνων απέναντι από την Αγγλικανική Εκκλησία, ξεκίνησε στις 3 Μαΐου 1900. Η ανταπόκριση του κοινού ήταν θετική αν και η έκθεση δεν στάθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένη από εμπορική άποψη. Στη συγκεκριμένη έκθεση, παρουσίασαν τις δημιουργίες τους, καλλιτέχνες όπως οι ζωγράφοι Λεμπέσης, Ροϊλός, Βολανάκης, Καλούδης, Φλώρα και οι γλύπτες Φιλιππότης, Μπονάνος, Φυτάλης, κ.ά[2].
Η δεύτερη περίοδος της διαρκούς εκθέσεως (Οκτώβριος 1900-Ιανουάριος 1900) οργανώθηκε από επιτροπή αποτελούμενη από τους Πολυχρόνη Λεμπέση, Γεώργιο Ροϊλό και Σπυρίδωνα Καλλιγά και στεγάσθηκε σε αίθουσα που βρισκόταν στον περίβολο της (παλαιάς) Βουλής. Ανάμεσα στις συνθέσεις που παρουσιάστηκαν ήταν και του Νικολάου Γύζη, ο οποίος είχε δεχθεί την πρόσκληση και είχε γίνει μέλος της «Ενώσεως». Οι κριτικές στον Τύπο ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκές για το υψηλό επίπεδο των έργων, ενώ η ανταπόκριση του κοινού και οι πωλήσεις κινήθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Η «Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών» διαλύθηκε άτυπα το 1902, αφού δεν προχώρησε στη διοργάνωση άλλων εκθέσεων και δεν υπάρχουν σχετικές μ' αυτήν περισσότερες πληροφορίες. Η «Ένωσις των Ελλήνων Καλλιτεχνών» αποτελεί μια ακόμη από τις προσπάθειες-πρωτοβουλίες οργάνωσης των καλλιτεχνών τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, οι οποίες θα κορυφωθούν με την ίδρυση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (Ε.Ε.Τ.Ε.).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Ι. Π. (Ιωάννης Πολέμης), «Ένωσις Καλλιτεχνών», εφ. Το Άστυ, 6 Μαΐου 1900, σελ. 3.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015.
- ↑ ΙΩΝ. «Καλλιτεχνική Ένωσις», εφ. Εμπρός, 7 Μαΐου 1900, σελ. 1.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ματθιόπουλος, Ευγένιος (2001). «Από τον Σύλλογο των Ωραίων Τεχνών στους Νέους Έλληνες Ρεαλιστές. Καλλιτεχνικές ομάδες και οργανώσεις στην Ελλάδα (1882-1974)». Στο: Όλγα Μεντζαφού-Πολύζου κ.άλ. (επιμ.). Εθνική Πινακοθήκη – 100 Χρόνια. Τέσσερις Αιώνες Ελληνικής Ζωγραφικής. Αθήνα: Εθνική Πινακοθήκη. σελ. 157. ISBN 9789607791023.
- Μαυρομιχάλη, Ευθυμία (2001). «Οι καλλιτεχνικοί σύλλογοι και οι στόχοι τους». Μνήμων 23: σελ. 252-256. doi:. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/download/8406/8612.pdf. Ανακτήθηκε στις 6.02.2017.
- Μοσχονάς, Σπύρος (2010). Καλλιτεχνικά σωματεία και ομάδες τέχνης στην Ελλάδα κατά το α' μισό του 20ου αιώνα: η σημασία και η προσφορά τους. Διδακτορική διατριβή. Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών. σελίδες 70–72. doi:10.12681/eadd/25761. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2017.
- Μπαρούτας, Κώστας (1990). Η εικαστική ζωή και η αισθητική παιδεία στην Αθήνα του 19ου αιώνα. Αθήνα: Σμίλη. σελίδες 173–174, 177–178. ISBN 9789607218162.
- Μπόλης, Ιωάννης Ν. (2000). Οι καλλιτεχνικές εκθέσεις. Οι καλλιτέχνες και το κοινό τους στην Αθήνα του 19ου αιώνα. Διδακτορική διατριβή. Φιλοσοφική Σχολή Α.Π.Θ. σελίδες 275–282. doi:10.12681/eadd/13538. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2017.