Ιερός Ναός Αγίου Ζαχαρία Γράμμου
Ο Ιερός Ναός Αγίου Ζαχαρία είναι ένα διατηρητέο μοναστήρι στην Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς.[1] Ιδρύθηκε κοντά στα τέλη του 16ου αιώνα και παράλληλα είχε αναπτυχθεί περιμετρικά ένας μικρός οικισμός που έφερε την ίδια ονομασία, τα ίχνη του οποίου όμως, δεν εντοπίζονται εύκολα. Τον οικισμό κατέστρεψαν οι Τούρκοι στα μέσα περίπου του 18ου αιώνα.[2]
Ο ναός είναι χτισμένος σχεδόν εξ ολοκλήρου από πέτρα εκτός από τον τρούλο που έχει επένδυση και από κεραμίδι. Οι τοιχογραφίες, δείγμα υψηλής τέχνης των αγιογράφων της εποχής, ανάγονται στον 17ο αιώνα και πολλές από αυτές έχουν ανάγλυφες παραστάσεις.[2]
| Ιερός Ναός Αγίου Ζαχαρία Γράμμου | |
|---|---|
| Άγιος Ζαχαρίας | |
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Είδος | Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 40°25′22″N 20°52′35″E |
| Θρησκευτική υπαγωγή | Ιερά Μητρόπολις Καστορίας |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Νεστορίου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Τεχνικές λεπτομέρειες | |
| Χωρητικότητα | Μονόχωρος |
| Προστασία | διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα[3] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρίσκεται δίπλα στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, στον κεντρικό Γράμμο (υψόμετρο 1.200 μ.) και δίπλα στις αρχές του ποταμού Αλιάκμονα.[2] Απέχει 30 χλμ. δυτικά από το Νεστόριο.
Ιστορία της Μονής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μοναστήρι ιδρύθηκε περίπου στα τέλη του 16ου αιώνα. Μετά την καταστροφή του Λινοτοπίου το 1769 από τους Τουρκαλβανούς, μετά τα Ορλωφικά,[4] εγκαταστάθηκε εκεί μουσουλμανικός πληθυσμός που μετέτρεψε την εκκλησία σε τζαμί. Αργότερα ο ναός μετατράπηκε σε έναν αχυρώνα. Μετά την ενσωμάτωση και αυτής της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1913 έγιναν προσπάθειες συντήρησης και ανακατασκευής της.[5]
Στις 18 Μαΐου του 2021, εγκρίθηκε από την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, το σχέδιο και οι όροι της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Π.Δ.Μ. – Π.Ε. Καστοριάς και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, για την υλοποίηση του έργου: «Ευπρεπισμός περιβάλλοντα χώρου, βελτίωση προσβασιμότητας και αντιπλημμυρική προστασία του Ιερού Ναού Αγίου Ζαχαρία Γράμμου στην Π.Ε. Καστοριάς».[6] Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν πριν τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.[7]
Εσωτερικός διάκοσμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εσωτερικά ο σταυροειδής με τρούλο ναός ήταν κατάγραφος με τοιχογραφίες που πιστοποιούν την αξία των καλλιτεχνών και τις αναζητήσεις της μεταβυζαντινής τέχνης. Η ζωγραφική είναι του 17ου αιώνα, όπως επιβεβαιώνεται από μια επιγραφή που υπάρχει στη νότια πλευρά, πάνω από το παράθυρο.
"ΔΕΗĊΙĊ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕ....ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΧΟΑ" 1671[8]
Το 1990 ο ναός ανακηρύχθηκε πολιτιστικό μνημείο.[5]
Εσωτερικές εικονογραφήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διοικητικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός αναφέρεται το 1918 με το όνομα Ζαγάρι στο ΦΕΚ 259Α - 29/12/1918 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Γιαννοβαίνης (Γιαννοχωρίου) που ανήκε στο νομό Φλωρίνης. Το 1927 μετονομάζεται σε Άγιος Ζαχαρίας και το 1940 καταργείται ως οικισμός.[9]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Ναός Αγίου Ζαχαρία». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Στη Μονή του Προφήτου Ζαχαρία». www.cyberotsarka.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2022.
- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=149964&type=Monument. - ↑ «Μνημεία και Ιστορικοί Τόποι». Δήμος Νεστορίου. 21 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 Διαρκής κατάλογογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδας Αρχειοθετήθηκε 2022-05-06 στο Wayback Machine. listedmonuments.culture.gr
- ↑ «436.480,00 € για έργα στον Ιερό Ναό Αγίου Ζαχαρία Γράμμου». OlaDeka. 18 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Αγίου Ζαχαρία στον Γράμμο». OlaDeka. 2 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2022.
- ↑ Συλλογικό έργο, επιμ.Νίκος Δόϊκος «Καστοριανά μνημεία-Μακεδονική κληρονομιά» σ. 137 εκδ. Χρωμογραφή, 1995
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
