Χριστόφορος Φιλητάς
| Χριστόφορος Φιλητάς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1787[1][2] |
| Θάνατος | 1867[1][2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | διδάσκων πανεπιστημίου |
Ο Χριστόφορος Φιλητάς ( Γραμμένο , 1787 - Κέρκυρα, 1867 ) ήταν Έλληνας δάσκαλος, λόγιος, γιατρός και πανεπιστημιακός καθηγητής που έζησε τον 19ο αιώνα.
Σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1787 στο Γραμμένο Ιωαννίνων[3] και πραγματοποίησε τις πρώτες σπουδές του στην Καπλάνειο Σχολή των Ιωαννίνων, όπου δάσκαλός του υπήρξε και ο Αθανάσιος Ψαλίδας[4]. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στα Ιωάννινα, μετέβη στην Κέρκυρα και στην συνέχεια στην Νάπολη της Ιταλίας μαζί με το φίλο του Κωνσταντίνο Ασώπιο[4]. Εκεί σπούδασε ιατρική, επιτυγχάνοντας το 1817, σε ηλικία 30 ετών, να αναγορευθεί διδάκτορας[5].
Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, δίδαξε αρχικά στην Τεργέστη με προτροπή του αντιπροέδρου της ελληνικής παροικίας Ιάκωβου Ρώτα. Τότε γνώρισε τον Άγγλο φιλέλληνα Φρέντερικ Νορθ (λόρδο Γκιλφορντ) που πίστεψε στις ικανότητές του και αποφάσισε να του παρέχει υποτροφία για σπουδές φιλολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης[4]. Στο δρόμο για την Αγγλία το 1819 σταμάτησε πρώτα στο Παρίσι όπου γνώρισε τον Αδαμάντιο Κοραή[4] και υιοθέτησε τις θέσεις του για το γλωσσικό ζήτημα[4]. Έπειτα έφτασε στην Αγγλία όπου έμεινε σπουδάζοντας για μερικούς μήνες ελληνικά χειρόγραφα κι έντυπα[4]. Επιστρέφοντας στον ελλαδικό χώρο μέσω Βενετίας(όπου μελέτησε την πλούσια Δημοτική Βιβλιοθήκη[4]), έγινε το 1820 διευθυντής του Λυκείου της Κέρκυρας, κι από το 1824 στην Ιόνιο Ακαδημία, το πρώτο ελληνόφωνο πανεπιστήμιο[4] που ίδρυσε ο λόρδος Γκιλφορντ ως αρμοστής της Ιονίου Πολιτείας. Την ίδια εποχή δίδαξαν στην ίδια Ακαδημία ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Νεόφυτος Βάμβας κι ο Ανδρέας Κάλβος, ενώ γραμματέας του Γκιλφορντ ήταν ο Σπυρίδων Τρικούπης.
Μετά το θάνατο Γκιλφορντ το 1827 και την παρακμή της Ακαδημίας, το 1829 ανέλαβε διευθυντής του Σχολείου Ζακύνθου, το 1840 καθηγητής στο Γυμνάσιο Κέρκυρας, την εποχή που εκεί ζούσε ο Διονύσιος Σολωμός. Ο Φιλητάς δίδαξε και σε ελληνικά σχολεία του Μελένικου στη σημερινή Βουλγαρία. Το 1866 διορίστηκε καθηγητής ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απεβίωσε όμως τον Ιούλιο του επόμενου έτους στην Κέρκυρα[6].
Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φιλητάς άφησε πλούσιο έργο, μεγάλο μέρος από το οποίο έμεινε ανέκδοτο. Μελέτησε τη δημώδη γλώσσα και τα δημοτικά τραγούδια[4]. Κύρια έργα του είναι η «Γραμματική της ελληνικής γλώσσης» ( Κέρκυρα,1827 ) και τα «Φιλολογικά πάρεργα»( δύο τεύχη, Αθήνα, 1847 ). Επίσης μετέφρασε πλήθος έργων και άρθρων όπως τα «Ιλίου πέρσις» ( β' βιβλίο της Αινειάδας ), «Η υπεράσπισις της Γραικικής Εκκλησίας εσχάτως προσβληθείσης υπό Δομινίκου Τεϊξέιρα», «Εις το περί της προς τους Ανατολικούς εγκυκλίου Πίου του Θ'.» κ.ά.
Επίσης, συνέταξε το 1843, ως καθηγητής της Φιλοσοφικής της Ιονίου Ακαδημίας, την επιγραφή του «οβελίσκου του Ντούγκλας» στην Γαρίτσα της Κέρκυρας ( αναφερόταν στις ευεργεσίες του Ουάρδου Ντούγκλα προς την Κέρκυρα ) καθώς και την επιτύμβια επιγραφή για τον ευεργέτη Δημήτριο Καρυτσιώτη στην Τεργέστη.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Faceted Application of Subject Terminology. 338069. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά, Ιταλικά, Ιαπωνικά) opac.vatlib.it. 495/344024.
- ↑ Ελπινίκης Μ. Μαυρογορδάτου, Ήπειρος - Λεύκωμα ετήσιον,Τυπογραφικά Καταστήματα "Η Ανατολή", Εν Κωνσταντινουπόλει 1912, σελ. 73.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Katsigiannis/Κατσιγιάννης, Alexandros/Αλέξανδρος (στα αγγλικά). Επίγονοι του Κοραή και Δημώδης Γραμματεία: Χριστόφορος Φιλητάς. Πρόδρομος και Λησμονημένος. https://www.academia.edu/35163837/%CE%95%CF%80%CE%AF%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CF%8E%CE%B4%CE%B7%CF%82_%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%AC%CF%82._%CE%A0%CF%81%CF%8C%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%9B%CE%B7%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82.
- ↑ Μαυρογορδάτου, 1912, σελ. 74.
- ↑ Μαυρογορδάτου, 1912, σελ. 79.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ελπινίκης Μ. Μαυρογορδάτου, Ήπειρος - Λεύκωμα ετήσιον,Τυπογραφικά Καταστήματα "Η Ανατολή", Εν Κωνσταντινουπόλει 1912.
- Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, έκδοσις πέμπτη δια συμπληρώματος κατά τόμον, τόμος 24, σελ. 607-608.