Τελούγκου
| Τελούγκου | |
|---|---|
| తెలుగు | |
| Ταξινόμηση | Δραβιδικές γλώσσες |
| Σύστημα γραφής | Γραφή Τελούγκου |
| Κατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα | Ινδία (μία από τις 23), κρατίδιο Άντρα Πραντές |
| Ρυθμιστής | κανείς |
| ISO 639-1 | te |
| ISO 639-2 | tel |
| ISO 639-3 | tel |
| SIL | - |
 | |
Η γλώσσα Τελούγκου είναι μια Δραβιδική γλώσσα που ομιλείται κυρίως στη νότια Ινδία, στο κρατίδιο Άντρα Πραντές, του οποίου είναι και η επίσημη γλώσσα. Αποτελεί τη Δραβιδική γλώσσα με τους περισσότερους ομιλητές (συμπεριλαμβανομένων και των ομιλητών που δεν την έχουν μητρική γλώσσα), τη δεύτερη πιο διαδεδομένη γλώσσα στην Ινδία μετά τη Χίντι και μια από τις 23 επίσημες γλώσσες της Ινδίας. Επιπλέον ομιλείται και από Ινδούς της διασποράς στις ΗΠΑ, στη Μαλαισία, στον Μαυρίκιο, στη Νότια Αφρική, στα νησιά Φίτζι και στη Μεγάλη Βρετανία. Αποκαλείται και «Ιταλικά της Ανατολής», επειδή ακούγεται σαν να λήγει κάθε λέξη σε φωνήεν.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι ομιλητές της Τελούγκου αναφέρονται σε αυτήν ως Τελούγκου.[1] Οι παλαιότερες μορφές του ονόματος περιλαμβάνουν τις Τελούνγκου, Τενούνγκου και Τελίνγκα.[2]
Η ετυμολογία της λέξης Τελούγκου δεν είναι σαφής. Μερικοί ιστορικοί μελετητές προτείνουν μια καταγωγή από το σανσκριτικό τριλίνγκαμ, όπως στο Τριλίνγκα Ντεσάμ, "η χώρα των τριών λίνγκα".
Ο Αθαρβάνα Ατσάργια του 13ου αιώνα έγραψε μια γραμματική των Τελούγκου, που την ονόμασε Τριλίνγκα Σαμπντανουσασάνα (ή Γραμματική της Τριλίνγκα).[3] Ο Άπα Καβί του 17ου αιώνα έγραψε ρητά ότι η λέξη Τελούγκου προερχόταν από το "Τριλίνγκα". Ο μελετητής Τσαρλς Π. Μπράουν έκανε ένα σχόλιο ότι ήταν "παράξενη απόδοση" καθώς οι προκάτοχοι του Άππα Καβί δεν είχαν γνώση τέτοιας καταγωγής.[4]
Ο Τζορτζ Αβραάμ Γκρίρσον και άλλοι γλωσσολόγοι αμφιβάλλουν για αυτή τη προέλευση, αναφέροντας ότι το Τελούγκου ήταν ο παλαιότερος όρος και το Τριλίνγκα πρέπει να είναι η ύστερη Σανσκριτοποίησή του.[5][6] Εάν είναι έτσι, η καταγωγή του θα πρέπει να είναι αρκετά αρχαία επειδή τα Τρίγλυφουμ, Τριλίνγκουμ και Μοντογκαλίνγκαμ αναφέρονται σε αρχαιοελληνικές πηγές, εκ των οποίων το τελευταίο θα μπορούσε να είναι μια απόδοση του "Τριλίνγκα" στα Τελούγκου.[7]
Μια άλλη άποψη ισχυρίζεται ότι το τενούγκου προέρχεται από την πρωτοδραβιδική λέξη τεν ("νότια")[8] που σημαίνει "οι άνθρωποι που ζούσαν στα νότια/νότια κατεύθυνση" (σχετικό στα Σανσκριτικά και ανθρώπους που ομιλούσαν τα Πρακρίτ). Το όνομα Τελούγκου, τότε, είναι αποτέλεσμα μιας εναλλαγής από το 'ν' στο 'λ' που καθιερώθηκε στα Τελούγκου.[9][10]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τελούγκου προέρχεται από την Πρωτοδραβιδική γλώσσα, αλλά περιέχει και στοιχεία των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Διαχωρίστηκε από την Πρωτοδραβιδική μεταξύ 1500 και 1000 π.Χ.. Ανήκει στη νοτιοκεντρική Δραβιδική υποοικογένεια, τα μέλη της οποίας προήλθαν από την Πρωτοδραβιδική που ομιλούνταν στο κεντρικό τμήμα του οροπεδίου του Ντεκκάν. Άλλες γλώσσες της νοτιοκεντρικής υποοικογένειας είναι οι Γκόντι, Κόντα, Κουί και Κουβί, οι οποίες και είναι οι πλησιέστερες γλωσσολογικά στην Τελούγκου.
Η ιστορία της Τελούγκου διαιρείται σε πέντε περιόδους:
200 π.Χ. – 500 μ.Χ.
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια επιγραφή του 2ου αι. π.Χ. γραμμένη στο σύστημα γραφής Μπράχμι αποκαλύπτει την ηλικία της γλώσσας. Επίσης έχουν βρεθεί σανσκριτικές επιγραφές με ονόματα ανθρώπων και τοπωνύμια στην Τελούγκου. Από τις επιγραφές αυτές γνωρίζουμε ότι η Τελούγκου ήταν η γλώσσα του λαού, ενώ οι ηγεμόνες της δυναστείς των Σαταβαχάνα μιλούσαν την πρακριτική γλώσσα. Λέξεις στην Τελούγκου απαντούν και στην ποιητική ανθολογία (Γκαθασαπτασάθι) του βασιλιά της δυναστείς των Σαταβαχάνα Χάλα του πρώτου προ Χριστού αιώνα. Φαίνεται ότι οι ομιλητές της Τελούγκου ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής μεταξύ των ποταμών Κρίσνα και Γκονταβάρι.
500 – 1100
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη επιγραφή εξ ολοκλήρου σε Τελούγκου σηματοδοτεί τη δεύτερη φάση της ιστορίας της γλώσσας. Χρονολογείται από το 575, βρέθηκε στην πόλη Καντάπα (Καντάπα ή Κουνταπάχ) στο νότιο κεντρικό τμήμα του κρατιδίου Άντρα Πραντές και αποδίδεται στη δυναστεία των Τσόλα, που κυριάρχησαν στη νότια Ινδία από τα πρώτα μετά Χριστόν χρόνια ως τον 13ο αι. Οι ηγεμόνες Τσόλα έθεσαν τέλος στην παράδοοση της χρήσης της Σανσκριτικής και εισήγαγαν την παράδοση της χρήσης της τοπικής γλώσσας στα βασιλικά διατάγματα. Επιγραφές στην Τελούγκου από τα επόμενα 50 χρόνια βρέθηκαν και στις γειτονικές περιοχές. Η πρώτη επιγραφή από τις παράκτιες περιοχές χρονολογείται από το 633. Περί την ίδια περίοδο οι ηγεμόνες της περιοχής Τελανγκάνα στο βορειοδυτικό τμήμα του σημερινού κρατιδίου Άντρα Πραντές άρχισαν και αυτοί να χρησιμοποιούν την Τελούγκου στις επιγραφές. Την περίοδο αυτή η Τελούγκου δέχθηκε επιρροές από τη Σανσκριτική, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και την αυγή της Τελούγκου λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία μαρτυρείται σε επιγραφές από τις αυλές των ηγεμόνων, ενώ αργότερα, το 1022, ο ποιητής Νανάγια μεταφράζει και το μεγάλο ινδικό έπος Μαχαμπαράτα των 74.000 στίχων από τα Σανσκριτικά στην Τελούγκου. Την εποχή αυτήν η λόγια γλώσσα των λογοτεχνικών κειμένων διαφέρει από την απλή γλώσσα του λαού, ενώ ο προφορικός λόγος υφίσταται ταυτόχρονα και φωνητικές μεταβολές.
1100-1400
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η τρίτη περίοδος χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη εκλέπτυνση και επιτήδευση της λογοτεχνικής γλώσσας. Ο ποιητής Θικάνα, ο οποίος συνέχισε το ημιτελές έργο του Νανάγια της μετάφρασης του έπους Μαχαμπαράτα στην Τελούγκου, απαγορεύει τη χρήση λέξεων του προφορικού λόγου στα λογοτεχνικά έργα. Την ίδια περίοδο η περιοχή Τελανγκάνα στα βοριεοδυτικά πέφτει στα χέρια μουσουλμάνων ηγεμόνων.
1400 – 1900
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την τέταρτη περίοδο η Τελούγκου υπέστη σημαντικές μεταβολές κατά την εξέλιξή της στη σύγχρονη γλώσσα. Το βόρειο τμήμα παραμένει υπό μουσουλμανική κυριαρχία, γεγονός που έχει επίδραση και στη γλώσσα, ενώ αντίθετα στο νότιο τμήμα κυριαρχεί μεταξύ 1336 και 1600 η δυναστεία των Ινδουιστών Βιτζαγιαναγκάρα, γνωστών για την αγάπη τους για τα γράμματα και τις τέχνες. Η Τελούγκου λογοεχνία φτάνει στο απόγειό της κατά τον 16ο αι. Η επέκταση των μουσουλμάνων ηγεμόνων προς νότον κατά τον 17ο αι., πλέον υπό την δυναστεία των Μογκούλ, φέρνει αραβικές και περσικές επιρροές στη γλώσσα, οι οποίες μαρτυρούνται ιδιαίτερα στα κείμενα του 19ου αι.
1900 – σήμερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αι. η βρετανική κυριαρχία στην περιοχή επηρεάζει τόσο τη γλώσσα όσο και τη λογοτεχνία, ιδιαίτερα κοντά στην πόλη Μαντράς, που ήταν το κυριώτερο διοικητικό κέντρο των Βρετανών στην νότια Ινδία. Στη λογοτεχνία εμφανίζονται σύγχρονες τάσεις παράλληλα με τις παραδοσιακές. Από τη δεκαετία του 1940 κι έπειτα με τη διάδοση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και της σχολικής εκπαίδευσης η λόγια μορφή της Τελούγκου διαδίδεται όλο και περισσότερο και τελικά καθιερώνεται.
Γεωγραφική εξάπλωση και επίσημο καθεστώς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τελούγκου ομιλείται κυρίως στα κρατίδια Άντρα Πραντές, Τελανγκάνα και στην επαρχία Γιάναμ του Πουντισέρι. Σε λιγότερα ποσοστά ομιλείται στα όμορα κρατίδια της νότιας Ινδίας, όπως το Ταμίλ Ναντού, η Καρνάτακα, η Μαχαράστρα, η Οντίσα, το Τσαντίγκαρ, και μερικά τμήματα του Τζαρκάντ και της περιοχής Χαραγκπούρ στη Δυτική Βεγγάλη της Ινδίας. Η Τελούγκου, η οποία ομιλείται από το 7.2% του πληθυσμού, είναι η τρίτη πιο ομιλούμενη γλώσσα στην Ινδική υποήπειρο μετά τα Χίντι και τα Βεγγαλικά. Στην Καρνάτακα, το 7.0% του πληθυσμού μιλάει τα Τελούγκου, ενώ το 5.6% του πληθυσμού του Ταμίλ Ναντού ομιλεί τα Τελούγκου[11]. Επιπλέον ομιλείται και από Ινδούς της διασποράς στις ΗΠΑ, στη Μαλαισία, στον Μαυρίκιο, στη Νότια Αφρική, στα νησιά Φίτζι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη Μεγάλη Βρετανία.
Είναι η επίσημη γλώσσα του κρατιδίου Άντρα Πραντές, του οποίου τα σύνορα χαράχτηκαν το 1953 με γλωσσικά κριτήρια, και μια από τις 23 επίσημες γλώσσες της Ινδίας. Είναι επίσης επίσημη γλώσσα του κρατιδίου Τελανγκάνα (μαζί με τα Ούρντου) και την επαρχία Γιάναμ του Πουντισέρι.
Η διασπορά των Τελούγκου αριθμεί πάνω από 800.000 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στο Κεντρικό Νιου Τζέρσεϊ (Μικρό Άντρα[12]).
Διάλεκτοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τελούγκου, όπως και όλες οι γλώσσες της Ινδίας, έχει μια σειρά από διαλέκτους:
|
|
|
|
Χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τελούγκου είναι συγκολλητική γλώσσα, όπως η Τουρκική, χρησιμοποιεί δηλαδή πολλαπλά ασυγχώνευτα επιθήματα για να δείξει πτώση, γένος, κίνηση κλπ. Επίσης χαρακτηρίζεται από φωνηεντική αρμονία: τα φωνήεντα των επιθημάτων προσαρμόζονται στο φωνήεν της συλλαβής που προηγείται. Επειδή όλες οι αυθεντικές λέξεις της Τελούγκου λήγουν σε φωνήεν, οι Άγγλοι τον 19ο αι. την αποκαλούσαν «Ιταλική της Ανατολής».
Έχει δύο γένη, αρσενικό και μη αρσενικό. Το θηλυκό ανήκει στον ενικό στο μη αρσενικό γένος, αλλά στον πληθυντικό στο αρσενικό.
Το λεξιλόγιο περιέχει κατ’ αρχήν λέξεις δραβιδικής καταγωγής, αλλά έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα Σανσκριτικά. Στη βορειοδυτική περιοχή Τελανγκάνα υπάρχουν και επιπλέον επιρροές από την Αραβική και την Περσική, λόγω της κυριαρχίας των μουσουλμάνων ηγεμόνων. Η επίσημη Τελούγκου, που διδάσκεται σήμερα στα σχολεία, έχει ακόμη διαφορές από την προφορική γλώσσα και πολλές περισσότερες επιρροές από τη Σανσκριτική. Επίσης εμφανής είναι και η επιρροή της Αγγλικής.
Γραφή Τελούγκου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τελούγκου έχει δικό της σύστημα γραφής, που κατάγεται από το σύστημα γραφής Μπράχμι και ομοιάζει με τη γραφή Κανάντα. Γράφεται από τα αριστερά προς τα δεξιά και είναι συλλαβική: οι περισσότεροι χαρακτήρες αντιστοιχούν σε μια συλλαβή. Αποτελείται από 41 σύμβολα συμφώνων, 16 σύμβολα φωνηέντων και 3 «μεταβολείς φωνηέντων». Τα σύμβολα των φωνηέντων διαφέρουν, ανάλογα αν παριστούν το φωνήεν ως τμήμα συλλαβής ή ανεξάρτητα (στην αρχή της λέξης ή ως χωριστή συλλαβή).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Rao & Shulman 2002, Chapter 2.
- ↑ Parpola, Asko (2015), The Roots of Hinduism: The Early Aryans and the Indus Civilization, Oxford University Press Incorporated, ISBN 0190226927
- ↑ Chenchiah, P.· Rao, Raja M. Bhujanga (1988). A History of Telugu Literature. Asian Educational Services. σελ. 55. ISBN 978-81-206-0313-4.
- ↑ Brown, Charles P. (1839), «Essay on the Language and Literature of Telugus», Madras Journal of Literature and Science, Volume X, Vepery mission Press., σελ. 53, https://books.google.com/books?id=ZhkYAAAAYAAJ&pg=PA53
- ↑ Πρότυπο:Linguistic Survey of India
- ↑ Sekaram, Kandavalli Balendu (1973), The Andhras through the ages, Sri Saraswati Book Depot, https://books.google.com/books?id=E6E5AQAAIAAJ
- ↑ Caldwell, Robert (1856), A Comparative Grammar of the Dravidian or South-Indian Family of Languages, London: Harrison, http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil_elib/Cdw856__Caldwell_ComparativeGrammarDravidian.pdf
- ↑ Telugu Basha Charitra. Hyderabad: Osmania University. 1979. σελίδες 6, 7.
- ↑ The Dravidian Languages – Bhadriraju Krishnamurti.
- ↑ Rao & Shulman 2002, Introduction.
- ↑ «Census of India – DISTRIBUTION OF 10,000 PERSONS BY LANGUAGE». Censusindia.gov.in. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2012.
- ↑ [1] Accessed 17 June 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
