Πέδρο Αντόνιο δε Αλαρκόν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πέδρο Αντόνιο δε Αλαρκόν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Pedro Antonio de Alarcón (Ισπανικά)
Γέννηση10  Μαρτίου 1833[1][2][3]
Γκουαδίξ[4][3]
Θάνατος19  Ιουλίου 1891[5][6]
Μαδρίτη[7][5]
Τόπος ταφήςνεκροταφείο Σαν Χούστο
Κατοικίαcalle de Atocha
ΨευδώνυμοPedro Antonio de Alarcón και Pedro A. de Alarcón
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΙσπανικά[5]
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά[1][5][8]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Γρανάδας[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
συγγραφέας[5][9]
δημοσιογράφος[5]
πολιτικός[5]
θεατρικός συγγραφέας
διπλωμάτης
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαLiberal Union
Οικογένεια
ΣύντροφοςEnriqueta Lozano
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Ισπανικού κοινοβουλίου
μέλος της Γερουσίας της Ισπανίας
πρέσβης
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Πέδρο Αντόνιο δε Αλαρκόν ι Αρίθα (ισπανικά: Pedro Antonio de Alarcón y Ariza) (10 Μαρτίου 1833, Γκουαδίξ - 19 Ιουλίου 1891, Μαδρίτη ) ήταν Ισπανός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος του 19ου αιώνα. Έγινε παγκόσμια γνωστός για το μυθιστόρημα Το τρίκοχο καπέλο, που χρησίμευσε ως θέμα για το ομώνυμο μπαλέτο του Μανουέλ δε Φάλια (1919).

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννημένος στην πόλη Γκουαδίξ στις 10 Μαρτίου 1833, είχε το πλήρες όνομα Pedro Antonio Joaquín Melitón de Alarcón y Ariza. Έζησε έντονη ιδεολογική ζωή -όπως και οι χαρακτήρες των έργων του-, και πέρασε από φιλελεύθερες και επαναστατικές ιδέες σε πιο παραδοσιακές θέσεις. Προερχόμενος από οικογένεια ευγενών με σοβαρά, ωστόσο, οικονομικά προβλήματα,[10] σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας, μια καριέρα που σύντομα εγκατέλειψε για να ξεκινήσει εκκλησιαστική. Ούτε αυτό, όμως, τον ικανοποίησε και έφυγε το 1853 για να πάει στο Κάδιθ, όπου ίδρυσε την El Eco de Occidente («Η Ηχώ της Δύσης»), μαζί με τον Τορκουάτο Ταραγκό (Torcuato Tárrago y Mateos), ξεκινώντας δημοσιογραφική καριέρα με βάση αυτή την εφημερίδα.[11]

Ο Αλαρκόν ξεκίνησε να γράφει από την εφηβεία του. Το πρώτο του αφηγηματικό έργο, El final de Norma κυριαρχείται από αχαλίνωτο ρομαντισμό και φαντασία.[12] Το έγραψε σε ηλικία δεκαοκτώ ετών και δημοσιεύτηκε το 1855. Οι ανησυχίες του τον οδήγησαν να ενταχθεί στην ομάδα που ονομαζόταν Cuerda granadina. Συμμετείχε στις επαναστατικές ταραχές της Βικαλβαράδα (Ιούλιος 1854) είτε παρών είτε, αργότερα, από τις σελίδες του εντύπου La Redención αλλά, ενοχλημένος από το αντιδραστικό περιβάλλον της Γρανάδας, μετακόμισε στη Μαδρίτη την ίδια χρονιά.

Εκεί δημιούργησε τη σατιρική εφημερίδα El Látigo («Ο Βούρδουλας»), με αρκετή επιτυχία, πάντοτε με αντιμοναρχική, δημοκρατική και επαναστατική ιδεολογία, κληρονομιά της εμπειρίας του στην El Eco de Occidente. Ωστόσο, οι θέσεις του εναντίον της Ισαβέλλας Β’ προκάλεσαν τον Βενεζουελάνο συγγραφέα Κεβέδο (Heriberto García de Quevedo) ο οποίος την υπερασπιζόταν μέσα από τις σελίδες της El León Español, σε τέτοιο βαθμό, που κατέληξαν να μονομαχήσουν μεταξύ τους. Αν και ο Αλαρκόν πυροβόλησε πρώτος, αστόχησε, και ο Κεβέδο, ο οποίος είχε μεγάλη εμπειρία στις μονομαχίες, πυροβόλησε στον αέρα, σώζοντας τη ζωή του Αλαρκόν. Αυτό το γεγονός, τόσο καθοριστικό στη ζωή του, τον έκανε να επανεξετάσει πλήρως τις αξίες και τις ιδέες του. Παραιτήθηκε από τη σύνταξη της εφημερίδας El Látigo και αποσύρθηκε στη Σεγόβια, έχοντας υποστεί μεγάλη ηθική κρίση.

Με συντηρητική ιδεολογία, πλέον, δημοσιεύει πολυάριθμα διηγήματα και μυθιστορήματα που του εξασφαλίζουν μια θέση μεταξύ των πρώτων λογοτεχνών στην Ισπανία. Το 1857 ξεκίνησε, επίσης, τη θεατρική του καριέρα, με πρεμιέρα στις 5 Νοεμβρίου του έργου El hijo pródigo, ενός δράματος με μεγάλη απήχηση στο κοινό, αν και ο συγγραφέας έγραψε ότι οι κριτικοί σχεδόν όλου του Τύπου συνωμότησαν κατά του έργου. Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι άξιζε να διορθωθεί σε μια έκδοση μετά τον θάνατό του.[13] Επίσης, το ίδιο έτος άρχισε να δημοσιεύει ταξιδιωτικές ιστορίες και άρθρα στο μαδριλένικο έντυπο El Museo Universal. Αργότερα (1859), παίρνει μέρος ως στρατιώτης και δημοσιογράφος στον Ισπανομαροκινό πόλεμο στην Αφρική, καταγράφοντας όλα όσα συνέβησαν στην εκστρατεία και τη ζωή του εκεί. Επέστρεψε τραυματισμένος και παρασημοφορημένος και συνέλεξε αυτά τα άρθρα στο έργο του Diario de un testigo de la guerra de África. Το βιβλίο, αριστούργημα στο είδος του στην αποτύπωση της εμπειρίας του πολέμου,[14] εκτιμήθηκε και διαβάστηκε πολύ στην εποχή του και οι πολλές ανατυπώσεις κατέληξαν να αποδώσουν στον Αλαρκόν χρήματα και διασημότητα.

Χάρη στην καλύτερη οικονομική του κατάσταση, ο Αλαρκόν μπόρεσε να αφοσιωθεί στα ταξίδια και, παρεμπιπτόντως, να καλλιεργήσει το είδος της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, αφηγούμενος σε διάφορα άρθρα τις περιηγήσεις του στην Ιταλία (De Madrid a Nápoles (1861) και στη γενέτειρά του επαρχία της Γρανάδας (La Alpujarra, 1873). Στο Mis viajes por España, ο ρεαλισμός των περιγραφών έρχεται σε αντίθεση με την ψευδαίσθηση μιας πρόζας που αφηγείται το κοντινό και το άγνωστο. Αυτά τα έργα υπερβαίνουν το καθαρά «δημοσιογραφικό» ενδιαφέρον, αποτελώντας υπόδειγμα για όλη τη μεταγενέστερη ταξιδιωτική λογοτεχνία. Ενθυμούμενος το παρελθόν του, εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, μπαίνοντας ξανά στην πολιτική, το 1863. Αργότερα, ίδρυσε την εφημερίδα La Política και εξελέγη αναπληρωτής διπλωμάτης για την πόλη του Κάδιθ.

Καρικατούρα του Αλαρκόν (1880)

Το 1865 νυμφεύτηκε την Παουλίνα Ροδρίγκεθ στη Γρανάδα, από τον γάμο με την οποία γεννήθηκαν πέντε παιδιά, δύο αγόρια και τρία κορίτσια. Οι άνδρες πέθαναν στη Μαδρίτη στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, όπως και δύο από τις γυναίκες. Η μόνη που επέζησε, Κάρμεν, (Carmen de Alarcón Contreras) παντρεύτηκε τον Μιγκέλ Γαμάθο (Miguel Valentín Gamazo), με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά. Το τελευταίο, ο Μιγκέλ (Miguel Valentín de Alarcón), πέθανε στη Μαδρίτη στις 4 Μαΐου 2000, και ήταν ο τελευταίος άμεσος απόγονος του Πέδρο Αντόνιο ντε Αλαρκόν, αφού πέθανε ανύπαντρος και χωρίς να είναι γνωστό ότι άφησε απογόνους. Την ίδια χρονιά του γάμου του αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι. Μόλις επέστρεψε στην Ισπανία, συμμετείχε στη μάχη της Αλκολέα και, μετά την Επανάσταση του 1868, διορίστηκε πληρεξούσιος υπουργός στη Σουηδία, αλλά παραιτήθηκε και πήρε πιστοποιητικό αναπληρωτή για τη γενέτειρά του Γουαδίξ.

Το 1874 δημοσίευσε το El sombrero de tres picos («Το τρίκοχο καπέλο»), εμπνευσμένο από το λαϊκό έμμετρο διήγημα El Corregidor y la Molinera και διαδραματίζεται στην Ανδαλουσία.[15][16] Το έργο διατηρεί τη ζωντάνια του ακόμη και σήμερα, χάρη στη μαστοριά της δομής του και την οξύτητα της παρατηρητικότητας. Είναι ένα αριστούργημα τοπικής (“costumbrista”) γραφής και ταυτόχρονα αποτελεί υπαινιγμό σε πρόσφατα γεγονότα.[17] Σε λιγότερο από δέκα χρόνια επανεκτυπώθηκε αρκετές φορές και μεταφράστηκε σε δέκα γλώσσες. Είναι το πιο αναγνωρισμένο έργο του, πηγή έμπνευσης γαι αρκετές οπερέτες και την περίφημη ομώνυμη σουίτα του συνθέτη Μανουέλ δε Φάλια.

Το επόμενο έτος, δημοσίευσε το El escándalo, ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα με χαρακτηριστικά που τοποθετούν τον συγγραφέα στο επονομαζόμενο «νεοκαθολικό» ρεύμα, που εμφανίστηκε στην Ισπανία την εποχή της βασιλείας της Ισαβέλλας Β’. Παρά την κριτική των προοδευτικών, ο συγγραφέας το θεώρησε ως το αγαπημένο του έργο. Αλλά ο Αλαρκόν είχε ακόμα πολλά να προσφέρει: έγινε αυθεντία στο διήγημα, δημιουργώντας σε δύο χρόνια τρεις συλλογές εξαιρετικών ιστοριών: το Historietas nacionales (1881), όπου διαδραματίζονται τα όσα συνέβησαν στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, το Cuentos amatorios (1881) και το Narraciones inverosímiles (1882), όπου κυριαρχεί η φαντασία.[18]

Ο Αλαρκόν πέρασε από «έναν υπερβολικό φιλελευθερισμό στα νεανικά του χρόνια, σε έναν ήπιο συντηρητισμό στην ωριμότητά του».[19] Ήταν μέλος της Φιλελεύθερης Ένωσης (Unión Liberal) μαζί με άλλους συγγραφείς όπως οι López de Ayala, Ramón de Campoamor και Nuñez del Arce.[20] Κατείχε διάφορες θέσεις, η σημαντικότερη από τις οποίες ήταν αυτή του συμβούλου Επικρατείας επί Αλφόνσου ΙΒ’I, το 1875. Επιπλέον, έγινε μέλος της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας το 1877. Το 1880 δημοσίευσε το El niño de la bola, μια τραγική ιστορία με δημοφιλή ατμόσφαιρα. Το El Capitán Veneno (1881) αφηγείται μια ιστορία αγάπης με αναπάντεχο τέλος. Στο La pródiga (1882) εκθέτει τις συνέπειες των παράνομων ερωτικών σχέσεων, αλλά οι κριτικοί δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το έργο, προς μεγάλη πικρία του συγγραφέα.[21]

Σχόλια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως επισημαίνει ο Σόου (Shaw), ο Αλαρκόν με τα έργα του διακήρυξε τις δύο αρχές στις οποίες βασίστηκαν τα γραπτά του: η πρώτη ήταν η αντίθεση μεταξύ τέχνης και πραγματικότητας: «ο πίνακας, το άγαλμα, το δράμα, το μυθιστόρημα, που ασχολούνται πάντα με το μεγαλειώδες, το ηρωικό και προσκυνητικό (...) διότι υπάρχει μια άλλη πραγματικότητα αυτή των ανώτερων περιοχών της ψυχής (...)». Η δεύτερη αρχή, βασίστηκε στην ιδέα ότι η τέχνη πρέπει να εκπληρώνει έναν ηθικό σκοπό: «Τα έργα τέχνης (...) πρέπει να είναι ένα μάθημα που δίνει ο συγγραφέας στο κοινό».[22] Αναλύει με οξύτατη αντίληψη και ψυχολογική ακρίβεια τα θέματά του και η διάχυτη, λεπτή ειρωνεία του είναι γεμάτη καλοσύνη.[23]

Ο Αλαρκόν είναι, πάνω από όλα, ένας εξειδικευμένος αφηγητής: ξέρει πώς να κάνει κάποιον να ενδιαφερθεί για μια ιστορία. Στα βιβλία του η δράση δεν φθείρεται ποτέ και, παρόλο που το χρονικό ή χωροχρονικό πλαίσιο των μυθιστορημάτων του είναι συνήθως σε ρεαλιστικό ύφος, οι χαρακτήρες του είναι, στην καρδιά, τους βαθιά ρομαντικοί.[24]

Κυριότερα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μυθιστορήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άγαλμα του Αλαρκόν στη γενέτειρά του, Γκουαδίξ
  • El final de Norma (1855)
  • El sombrero de tres picos («Το Τρίκοχο Καπέλο» 1874)
  • El escándalo (1875)
  • El niño de la bola («Το Θείο Βρέφος», 1880)
  • El capitán Veneno (1881)
  • La pródiga («Η Άσωτος», 1882)
  • La Buenaventura (1854)


Διηγήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Cuentos amatorios (1881)
  • Historietas nacionales (1881)
  • Narraciones inverosímiles (1882)

Θέατρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • El hijo pródigo («Ο Άσωτος Υιός», 1857)

Ποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Poesías serias y humorísticas (1870)

Ταξιδιωτικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Diario de un testigo de la guerra de África («Ημερολόγιο ενός Μάρτυρα του Πολέμου της Αφρικής, 1859)
  • De Madrid a Nápoles ((«Από τη Μαδρίτη στη Νάπολη», 1861)
  • La Alpujarra: sesenta leguas a caballo precedidas de seis en diligencia (1874)
  • Viajes por España (1883)

Διάφορα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Cosas que fueron (1871)
  • Historia de mis libros
  • Juicios literarios y artísticos
  • Últimos escritos

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb118882731. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 «Аларкон, Педро Антонио» (Ρωσικά)
  3. 3,0 3,1 3,2 «Краткая литературная энциклопедия». (Ρωσικά) Συνοπτική Λογοτεχνική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1962.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 39. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
  6. Ινστιτούτο Θερβάντες. www.cervantesvirtual.com/portales/pedro_antonio_de_alarcon/autor_biografia/. Ανακτήθηκε στις 18  Οκτωβρίου 2017.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  8. CONOR.SI. 23890275.
  9. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  10. ΧΡΠ σ. 592
  11. ΧΡΠ σ. 593
  12. ΠΛ
  13. P. A. de Alarcón, Historia de mis libros, p. 11
  14. ΠΛΜ
  15. ΠΛ
  16. ΧΡΠ σ. 593
  17. ΠΛΜ
  18. López
  19. Bordajandi
  20. Shaw
  21. Citado por José García López, Historia de la literatura española, Barcelona, Vicens-Vives, 1987, p. 553.
  22. Shaw
  23. ΧΡΠ σ. 593
  24. Canavaggio

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1981, 6:101 (ΠΛΜ)
  • Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963, 2:319 (ΠΛ)
  • Χάρης Πάτσης: Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, εκδ. 1972, 3:592-3 (ΧΡΠ)
  • Montes Bordajandi, Juan Bautista (1986): Introducción. El Escándalo
  • Canavaggio, J. (ed), 1995: Historia de la literatura española. Tomo V: El siglo XIX.. Madrid: Ariel.
  • Rubio Cremades, Enrique: Biografía de Pedro Antonio de Alarcón. Pedro Antonio de Alarcón. Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes
  • José García López: Historia de la literatura española, Barcelona, Vicens-Vives, 1987, σελ. 551
  • Shaw, D. L. (1974): Historia de la literatura...,. σελ. 19