Αραβικά της Τυνησίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Aραβικά της Τυνησίας
Tounsi, تونسي, Dèrja Tounsiyya και دارجة تونسية
ΧώραΤυνησία
Φυσικοί ομιλητές11,5 εκατομμύρια
ΤαξινόμησηΑφροασιατικές
Σύστημα γραφήςΑραβική γραφή, Arabic chat alphabet και λατινική γραφή
ISO 639-1—
ISO 639-2—
ISO 639-3aeb
Glottologtuni1259[1]

Τα αραβικά της Τυνησίας ή τυνησιακά αραβικά (تونسي ( ακούστε) / Τούνσι,[2][3], ISO 639-3: aeb,[4] Ethnologue: aeb, Glottolog: tuni1259) είναι ομάδα αραβικών διαλέκτων της γλωσσικής οικογενείας των αραβικών Μαγκρέμπ τα οποία σύμφωνα με στοιχεία του 2014 χρησιμοποιούνται από 11,5 εκατομμύρια ομιλητές στην Τυνησία και τυνησιακή διασπορά.[5][6]Η γραφή της γίνεται κυρίως με χρήση του αραβικού αλφαβήτου, ενώ ανεπίσημα αλλά πολύ συχνά χρησιμοποιείται η λατινική γραφή στα ηλεκτρονικά μέσα.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως τμήμα διαλεκτικού συνεχούς, τα τυνησιακά αναμειγνύονται με τα αραβικά της Αλγερίας και τα αραβικά της Λιβύης στα σύνορα των χωρών αυτών. Η μορφολογία, σύνταξη, προφορά, και λεξιλόγιο των τυνησιακών αραβικών διαφέρει σημαντικά από την καθιερωμένη μορφή των Συγχρόνων Τυποποιημένων Αραβικών (πρότυπο για χρήση σε όλο τον αραβικό κόσμο) η οποία είναι η λογιότερη μορφή της γλώσσας, καθώς και από τα Κλασικά Αραβικά, και οι γλώσσες δεν είναι άμεσα κατανοητές μεταξύ τους.[2] Όπως και με άλλες αραβικές διαλέκτους της βορείου Αφρικής, ενώ το λεξιλόγιο της αποτελείται κυρίως από αραβικές λέξεις, έχει επίσης πολλές επιρροές από τα βερβερικά, λατινικά,[7][8] και πιθανώς και καρχηδονιακό[9][10] υπόστρωμα. Πολλές λέξεις επίσης προέρχονται από τα γαλλικά,[11] τουρκικά,[11] ιταλικά,[11] και τις γλώσσες της Ισπανίας.[11]

Ενώ τα τυνησιακά αραβικά είναι δύσκολα στην κατανόηση για τους άλλους ομιλητές αραβικών γλωσσών στην βόρεια Αφρική, δεν είναι σχεδόν καθόλου αντιληπτά στους ομιλητές των αραβικών της Μέσης Ανατολής.[7] Η πολυγλωσσία που υπάρχει τόσο εντός της Τυνησίας όσο και στην τυνησιακή διασπορά, οδηγεί στην εναλλαγή γλώσσας μεταξύ των ομιλητών -κυρίως των λογίων και γενικότερα των ανωτέρων τάξεων-[12] όπου χρησιμοποιούνται παράλληλα και γαλλικές, αγγλικές, τυποποιημένα αραβικά ή και άλλες γλώσσες στον καθημερινό λόγο.[12] Για παράδειγμα πολλοί Τυνήσιοι όταν ερωτώνται πως είναι, λένε "ça va?" (γαλλικά για το πως είσαι;) αντί για το καθαρά αραβικό شنية أحوالك šnīya aḥwālik (σνίγια αχβαλίκ).[13]Κυρίως στα τεχνικά θέματα οι περισσότερες λέξεις που χρησιμοποιούνται είναι γαλλικές και αγγλικές, ενώ σε άλλες περιπτώσεις κάποιες παλαιότερες λέξεις οι οποίες είχαν παρθεί από τα γαλλικά και ιταλικά έχουν αντικατασταθεί από λέξεις των τυποποιημένων αραβικών.[12][14]

Επίσης γλωσσικά συγγενή με τα τυνησιακά αραβικά είναι τα μαλτέζικα,[15] των οποίων η προέλευση είναι από τα τυνησιακά και σικελοαραβικά.[16][17]

Ταξινόμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεωγραφική κατανομή των τυνησιακών αραβικών διαλέκτων (2015).[18][19]
  Διάλεκτος Τουνίς[2][20]
  Διάλεκτος Σφαξ[21]
  Διάλεκτος Σαχίλ,[22][23]
  Βορειοδυτικά τυνησιακά,[24]
  Νοτιοδυτικά τυνησιακά,[25][26]
  Νοτιοανατολικά τυνησιακά,[6][27]

Τα τυνησιακά αραβικά είναι μια από τις αραβικές γλώσσες εντός του σημιτικού κλάδου γλωσσών της αφροασιατικής γλωσσικής οικογενείας. Διαθέτει έναν σημαντικό αριθμό προχιλαλιανών διαλέκτων[28][29] μέσω της εγκατάστασης στην περιοχή των αραβικών πληθυσμών Μπανού Χιλάλ τον 11ο αιώνα, καθώς άλλες διαλέκτους της βορείου Αφρικής.[30][31]

Μη αραβικές λέξεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η άμεσα αντιληπτή διαφορά μεταξύ των τυνησιακών αραβικών και των τυποποιημένων αραβικών είναι η εκτεταμένη χρήση λέξεων λατινικής και βερβερικής ετυμολογίας στα τυνησιακά αραβικά, καθώς και πολλές που έχουν παρθεί από τα ιταλικά, ισπανικά, γαλλικά, τουρκικά, ή και ελληνικά -Κοινή-.[11]Γενικά, σχετικά με την χρήση ξενόγλωσσων λέξεων, υιοθετούνται στην χρήση με την αρχική μορφή τους, και μετά από πολλά έτη μεταλλάσσονται έτσι ώστε να συμπίπτουν με την γενική τυνησιακή φωνολογία με αραβικούς ήχους.[32] Για παράδειγμα, η γαλλική λέξη apartement (απαρτεμάντ, διαμέρισμα) έγινε برتمان buṛtmān (μπουρτμάν), ενώ η ιταλική pacco (πάκο, δέμα) έγινε باكو bakū.[33]

Τυποποιημένα αραβικά Τυνησιακά αραβικά Ετυμολογία Ελληνικά
جزر [/jazar/] سفنارية sfinārya Ελληνικά:[34] σταφυλῖνος ἄγριος καρότο
كهرباء [/kahrabaːʔ/] تريسيتي trīsītī Γαλλικά:[35] électricité ηλεκτρισμός
سفينة [/safiːna/] بابور ḅaḅūr Τουρκικά:[36] vapur (ατμόπλοιο) πλοίο
صندوق [/sˤundu:q/] باكو bakū Ιταλικά:[37] pacco δέμα
بنك [/bank/] بانكة ḅanka Ιταλικά:[37] banca τράπεζα
مكان [/makaːn/] بلاصة bḷaṣa Ισπανικά:[38]plaza πλατεία
حسنا [/ħasanan/] داكردو dakūrdū Ιταλικά:[37] d'accordo σύμφωνοι
عيد [/ʕiːd/] فيشتة fišta Λατινικά:[39] festa διακοπές
عربة [/ʕaraba/] كرّوسة kaṛṛūsa Λατινικά:[39] carrus άμαξα
طريق معبد [/tˤarīq maʕbad/] كيّاس kayyās Λατινικά:[39] callis δρόμος
مطبخ [/matˤbax/] كوجينة kūjīna Λατινικά:[39] cocina κουζίνα
كسكسي [/kuskusi/] كسكسي kusksī Βερβερικά:[40] seksu κουσκούς
جورب [/jawrab/] قلسيطة qalsīta Κοινά λατινικά:[39] calcia with diminutive -ta κάλτσα
قط [/qitˤː/] قطّوس qaṭṭūs Λατινικά:[39] cattus γάτα
مستشفىً [/mustaʃfa:/] سبيطار sbīṭaṛ Λατινικά:[39] hospitor νοσοκομείο

Μίξη λέξεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα τυνησιακά αραβικά, κάποιες νέες λέξεις και δομές σχηματίστηκαν μέσω της συνένωσης δύο λέξεων ή και περισσοτέρων.[2] Σχεδόν όλες οι λέξεις που χρησιμοποιούνται σε ερωτήματα εμπίπτουν στην περίπτωση αυτή.[2] Οι λέξεις αυτές αρχίζουν ή τελειώνουν με τον ήχο š ή āš όπως παρακάτω:[2][22]

Τυποποιημένα αραβικά Τυνησιακά αραβικά Σύνθεση Ελληνικά
من [/man/] škūn شكون āš + kūn آش + كون ποιός
ماذا [/maːða/] šnūwa شنو (masc.)
šnīya (fem.) شني
āš آش		 āš + n + (h)ūwa آش + هو
āš + n + (h)īya آش + هي
āš آش		 τι
متى [/mata/] waqtāš وقتاش waqt + āš وقت + آش πότε
لماذا [/limaːða/] lwāš لواش l- + āš ل + آش για ποιο λόγο
لماذا [/limaːða/] ʿlāš علاش ʿlā + āš على + آش γιατί
كيف [/kajfa/] kīfāš كيفاش kīf + āš كيف + آش πως
كم [/kam/] qaddāš قدّاش qadd + āš قدّ + آش πόσο
من أين [/man ʔajna/] mnāš مناش min + āš من + آش από τι
في من [/fi man/] fāš فاش fī + āš في + آش σε τι, τι
أين [/ʔajna/] wīn وين w + ayn و + اين που

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Hammarström, Harald· Forkel, Robert· Haspelmath, Martin· Bank, Sebastian, επιμ. (2016). «Tunisian Arabic». Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Gibson, M. (2009). Tunis Arabic. Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, 4, 563–71.
  3. ↑ Sayahi, Lotfi (24 Απριλίου 2014). Diglossia and Language Contact: Language Variation and Change in North Africa. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-86707-8. 
  4. ↑ «aeb | ISO 639-3». iso639-3.sil.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2018. 
  5. ↑ «Arabic, Tunisian Spoken» (στα αγγλικά). Ethnologue. https://www.ethnologue.com/language/aeb. Ανακτήθηκε στις 2018-09-01. 
  6. ↑ 6,0 6,1 (Γαλλικά) Baccouche, T., Skik, H., & Attia, A. (1969). Travaux de Phonologie, parlers de Djemmal, Gabès et Mahdia. Tunis: Cahiers du CERES.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Γαλλικά) Tilmatine Mohand, Substrat et convergences: Le berbére et l'arabe nord-africain (1999), in Estudios de dialectologia norteafricana y andalusi 4, pp 99–119
  8. ↑ (Ισπανικά) Corriente, F. (1992). Árabe andalusí y lenguas romances. Fundación MAPFRE.
  9. ↑ Elimam, Abdou (1998). ' 'Le maghribi, langue trois fois millénaire. ELIMAM, Abdou (Éd. ANEP, Algiers 1997), Insaniyat. σελίδες 129–130. 
  10. ↑ A. Leddy-Cecere, Thomas (2010). Contact, Restructuring, and Decreolization:The Case of Tunisian Arabic (PDF). Linguistic Data Consortium, Department of Asian and Middle Eastern Languages and Literatures. σελίδες 10–12–50–77. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Zribi, I., Boujelbane, R., Masmoudi, A., Ellouze, M., Belguith, L., & Habash, N. (2014). A Conventional Orthography for Tunisian Arabic. In Proceedings of the Language Resources and Evaluation Conference (LREC), Reykjavik, Iceland.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Daoud, Mohamed (2001). «The Language Situation in Tunisia». Current Issues in Language Planning 2: 1–52. doi:10.1080/14664200108668018. 
  13. ↑ Jabeur, Mohamed (1987) "A Sociolinguistic Study in Rades: Tunisia". Ph.D. Thesis, University of Reading
  14. ↑ (Γαλλικά) Mejri, S., Said, M., & Sfar, I. (2009). Pluringuisme et diglossie en Tunisie. Synergies Tunisie n, 1, 53–74.
  15. ↑ Borg and Azzopardi-Alexander Maltese (1997:xiii) "The immediate source for the Arabic vernacular spoken in Malta was Muslim Sicily, but its ultimate origin appears to have been Tunisia. In fact, Maltese displays some areal traits typical of Maghrebi Arabic although during the past 800 years of independent evolution it has drifted apart from Tunisian Arabic".
  16. ↑ Borg, Albert J.; Azzopardi-Alexander, Marie (1997). Maltese. Routledge. (ISBN 0-415-02243-6).
  17. ↑ «The Language in Tunisia, Tunisia | TourismTunisia.com». www.tourismtunisia.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2017. 
  18. ↑ Gibson, M. L. (1999). Dialect contact in Tunisian Arabic: sociolinguistic and structural aspects (Doctoral dissertation, University of Reading).
  19. ↑ Gibson, M. (2002). Dialect levelling in Tunisian Arabic: towards a new spoken standard. Language Contact and Language Conflict Phenomena in Arabic, 24-40.
  20. ↑ Jabeur, M. (1987). A sociolinguistic study in Rades, Tunisia. Unpublished PhD dissertation. Reading: University of Reading.
  21. ↑ (Γαλλικά) Lajmi, D. (2009). Spécificités du dialecte Sfaxien. Synergies Tunisie, 1, 135–142.
  22. ↑ 22,0 22,1 Talmoudi, Fathi (1979) The Arabic Dialect of Sûsa (Tunisia). Göteborg: Acta Universitatis Gothoburgensis.
  23. ↑ (Γαλλικά) Bouhlel, E. (2009). Le Parler m'sakenien. Synergies Tunisie, pp. 125–134.
  24. ↑ (Γαλλικά) Mion, G. (2014). Éléments de description de l'arabe parlé à Mateur (Tunisie). AL-ANDALUS MAGHREB (11338571)-2014, n. 21, 57-77.
  25. ↑ (Γερμανικά) Ritt-Benmimoun, V. (2011). Texte im arabischen Beduinendialekt der Region Douz (Südtunesien). Harrassowitz.
  26. ↑ (Γαλλικά) Saada, L. (1984). Éléments de description du parler arabe de Tozeur. Paris: Geuthner Diff.
  27. ↑ (Γερμανικά) Behnstedt, P. (1998). Zum Arabischen von Djerba (Tunesien) I. Zeitschrift für arabische Linguistik, (35), 52-83.
  28. ↑ https://gerflint.fr/Base/Tunisie1/lajmi.pdf
  29. ↑ Language Contact and Language Conflict in Arabic, By Ritt-Benmimoun, Veronika (ed.) p25
  30. ↑ (Γαλλικά) Vanhove, M. (1998). De quelques traits préhilaliens en maltais. Aguade et al., ed, 97–108.
  31. ↑ Ritt-Benmimoum, V. (2014). The Tunisian Hilal and Sulaym dialects: A Preliminary Comparative Study. Proceedings of the IXth Conference of AIDA. pp. 351–360
  32. ↑ Maamouri, M. (1967). The Phonology of Tunisian Arabic. Ithaca: Cornell University.
  33. ↑ Bacha, S., Ghozi, R., Jaidane, M., & Gouider-Khouja, N. (2012, July). Arabic adaptation of Phonology and Memory test using entropy-based analysis of word complexity. In Information Science, Signal Processing and their Applications (ISSPA), 2012 11th International Conference on (pp. 672–677). IEEE.
  34. ↑ George, L. H., Scott, R., & Jones, H. S. (1948). A Greek-English Lexicon.
  35. ↑ (Γαλλικά) Larousse Editions. (2004). Le petit Larousse illustré en couleurs: 87000 articles, 5000 illustrations, 321 cartes, cahiers thématiques, chronologie universelle. 2005. Larousse Editions.
  36. ↑ (Τουρκικά) Nişanyan, S. (2009). Sözlerin soyağacı: çağdaş Türkçenin etimolojik sözlüğü (Vol. 1). Everest Yayınları.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 (Ιταλικά) Cortelazzo, M., & Zolli, P. (1988). Dizionario etimologico della lingua italiana. Zanichelli.
  38. ↑ (Ισπανικά) Real Academia Española (2014). Diccionario de la lengua española. Planeta Publishing.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 39,5 39,6 Glare, P. G. (1982). Oxford latin dictionary. Clarendon Press. Oxford University Press.
  40. ↑ Bourdieu, P. (1977). A theory of practice. (Trans. R. Nice). Cambridge University Press.

Σχετική βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Stevens, Paul B. 1974. French and Arabic bilingualism in North Africa, with special reference to Tunisia: a study of attitudes and language use patterns. 373pp.
  • Inglefield, P. L. and K. Ben-Hamza and T. Abida. 1970. Tunisian Arabic basic course. Bloomington: Bloomington. 356pp.
  • Metoui, M. 1989. Contribution à la phonétique et phonologie arabe: étude acoustique et articulatoire des voyelles du parler de Tunis. (Wissenschaftliche Schriften im wissenschaftlichen Verlag, Reihe 3: Beiträge zur Sprach- und Literaturwissenschaft, 104.) Idstein (Deutschland). iv+268pp.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator


Καθιερωμένοι όροι
π • σ • ε Αραβικές διάλεκτοι
Προ-ισλαμικές
Σύγχρονες λογοτεχνικές
Νείλου-Αιγύπτου
Χερσονήσου
Βορειοανατολικές
Δυτικές
Νότιες
Βορειοδυτικές
Ανατολικές
Μεσοποταμιακές
Κεντρικής Ασίας
Λεβαντινικές
Βόρεια λεβαντινικά
Νότια λεβαντινικά
  • Αραβικά της Ιορδανίας
  • Αραβικά της Παλαιστίνης
    • Δυτικές
    Ιβηρικές
    Μαγκρέμπι
    Προ-Χιλαλιτικές
    Χιλαλιτικές
    Σικελοαραβικές
  • Σικελοαραβική (εξαφανισμένη γλώσσα η οποία είναι η βάση της μαλτέζικης γλώσσας η οποία παρότι βασίζεται στα αραβικά δεν ταξινομείται ως μέλος των αραβικών γλωσσών)
    • Αταξινόμητες
    Ιουδαιοαραβικές
    Κρεολικές και
    γλωσσοκατασκευές
    Οι ονομασίες με πλαγιογράμματη γραφή υποδηλώνουν εξαφανισμένη γλώσσα.
    Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αραβικά_της_Τυνησίας&oldid=7272624"