Υπερεκμετάλλευση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 2: Γραμμή 2:
Η '''υπερεκμετάλλευση''' ονομάζεται η [[wikt:συλλογή|συλλογή]] ενός ανανεώσιμου πόρου έως το σημείο της αδυναμίας αναπλήρωσής του.<ref>{{Cite web|url=https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100257806|title=overexploitation|website=Oxford Reference|language=en|doi=10.1093/oi/authority.20110803100257806|accessdate=2021-06-12}}</ref> Ο όρος αναφέρεται στους [[Φυσικοί πόροι|φυσικούς πόρους]], όπως άγρια [[φαρμακευτικά φυτά]], [[Βοσκότοπος|βοσκότοποι]], [[wikt:θήραμα|θηράματα]], σπάνια είδη ψαριών, [[Δάσος|δάση]], και υπόγεια ύδατα.
Η '''υπερεκμετάλλευση''' ονομάζεται η [[wikt:συλλογή|συλλογή]] ενός ανανεώσιμου πόρου έως το σημείο της αδυναμίας αναπλήρωσής του.<ref>{{Cite web|url=https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100257806|title=overexploitation|website=Oxford Reference|language=en|doi=10.1093/oi/authority.20110803100257806|accessdate=2021-06-12}}</ref> Ο όρος αναφέρεται στους [[Φυσικοί πόροι|φυσικούς πόρους]], όπως άγρια [[φαρμακευτικά φυτά]], [[Βοσκότοπος|βοσκότοποι]], [[wikt:θήραμα|θηράματα]], σπάνια είδη ψαριών, [[Δάσος|δάση]], και υπόγεια ύδατα.


Στην [[οικολογία]], η υπερεκμετάλλευση περιγράφεται ως μία από τις πέντε κύριες δραστηριότητες που απειλούν την παγκόσμια [[βιοποικιλότητα]].<ref>{{Cite journal|title=Quantifying Threats to Imperiled Species in the United States: Assessing the relative importance of habitat destruction, alien species, pollution, overexploitation, and disease|url=https://doi.org/10.2307/1313420|journal=BioScience|date=1998-08-01|issn=0006-3568|pages=607–615|volume=48|issue=8|doi=10.2307/1313420|first=David S.|last=Wilcove|first2=David|last2=Rothstein|first3=Jason|last3=Dubow|first4=Ali|last4=Phillips|first5=Elizabeth|last5=Losos}}</ref> Οι οικολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο για να περιγράψουν τους πληθυσμούς που συλλέγονται με μη [[Βιωσιμότητα|βιώσιμο]] ρυθμό, δεδομένων των φυσικών τους ποσοστών θνησιμότητας και ικανοτήτων για [[αναπαραγωγή]]. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξαφάνιση σε επίπεδο πληθυσμού και ακόμη και εξαφάνιση ολόκληρων ειδών. Στη [[βιολογία]], ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως στο πλαίσιο της ανθρώπινης οικονομικής δραστηριότητας που συνεπάγεται την απόσυρση βιολογικών πόρων ή οργανισμών, σε μεγαλύτερους αριθμούς από αυτούς που οι πληθυσμοί τους μπορούν να αντέξουν. Ο όρος έχει διαφορετική χρήση στην περίπτωση της [[Αλιεία|αλιείας]], της [[Υδρολογία|υδρολογίας]] και της διαχείρησης των φυσικών πόρων.
Στην [[οικολογία]], η υπερεκμετάλλευση περιγράφεται ως μία από τις πέντε κύριες δραστηριότητες που απειλούν την παγκόσμια [[βιοποικιλότητα]].<ref name=":3">{{Cite journal|title=Quantifying Threats to Imperiled Species in the United States: Assessing the relative importance of habitat destruction, alien species, pollution, overexploitation, and disease|url=https://doi.org/10.2307/1313420|journal=BioScience|date=1998-08-01|issn=0006-3568|pages=607–615|volume=48|issue=8|doi=10.2307/1313420|first=David S.|last=Wilcove|first2=David|last2=Rothstein|first3=Jason|last3=Dubow|first4=Ali|last4=Phillips|first5=Elizabeth|last5=Losos}}</ref> Οι οικολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο για να περιγράψουν τους πληθυσμούς που συλλέγονται με μη [[Βιωσιμότητα|βιώσιμο]] ρυθμό, δεδομένων των φυσικών τους ποσοστών θνησιμότητας και ικανοτήτων για [[αναπαραγωγή]]. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξαφάνιση σε επίπεδο πληθυσμού και ακόμη και εξαφάνιση ολόκληρων ειδών. Στη [[βιολογία]], ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως στο πλαίσιο της ανθρώπινης οικονομικής δραστηριότητας που συνεπάγεται την απόσυρση βιολογικών πόρων ή οργανισμών, σε μεγαλύτερους αριθμούς από αυτούς που οι πληθυσμοί τους μπορούν να αντέξουν. Ο όρος έχει διαφορετική χρήση στην περίπτωση της [[Αλιεία|αλιείας]], της [[Υδρολογία|υδρολογίας]] και της διαχείρησης των φυσικών πόρων.


Η υπερεκμετάλλευση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εξαφανισμένων.<ref>Sarukhán, José & Dirzo, Rodolfo. (2013). "Biodiversity-Rich Countries". In Encyclopedia of Biodiversity (Second Edition), 497-508.</ref> Ωστόσο, είναι επίσης δυνατό να είναι βιώσιμη η υπερεκμετάλλευση. Αντί του όρου υπερεκμετάλλευση, στην αλιεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος [[υπεραλίευση]] και στη διαχείρηση των ζώων η [[wikt:υπερβόσκηση|υπερβόσκηση]].
Η υπερεκμετάλλευση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εξαφανισμένων.<ref>Sarukhán, José & Dirzo, Rodolfo. (2013). "Biodiversity-Rich Countries". In Encyclopedia of Biodiversity (Second Edition), 497-508.</ref> Ωστόσο, είναι επίσης δυνατό να είναι βιώσιμη η υπερεκμετάλλευση. Αντί του όρου υπερεκμετάλλευση, στην αλιεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος [[υπεραλίευση]], στη διαχείρηση των ζώων η [[wikt:υπερβόσκηση|υπερβόσκηση]], και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων η [[wikt:υπεράντληση|υπεράντληση]].


== Ιστορική αναδρομή ==
== Ιστορική αναδρομή ==
Γραμμή 38: Γραμμή 38:


Η τραγωδία των Κοινών μπορεί να αποφευχθεί στην αλιεία εάν η αλιευτική προσπάθεια και οι πρακτικές ρυθμίζονται κατάλληλα. Μια αποτελεσματική προσέγγιση μπορεί να είναι η ανάθεση κάποιου μέτρου ιδιοκτησίας με τη μορφή [[Ατομικές μεταβιβάσιμες ποσοστώσεις|ατομικών μεταβιβάσιμων ποσοστώσεων]] (ITQ) σε αλιείς. Το 2008, μια μελέτη μεγάλης κλίμακας για την αλιεία όπου μελετήθηκαν αλιείς που χρησιμοποιούσαν τις ITQ, και εκείνοι που δεν το έκαναν, παρείχε ισχυρές ενδείξεις ότι οι ITQ συμβάλλουν στην πρόληψη της κατάρρευσης και στην αποκατάσταση της αλιείας που φαίνεται να βρίσκεται σε παρακμή.<ref>{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article/dn14762-shares-in-fish-stocks-halt-commercial-free-for-all/|title='Shares' in fish stocks halt commercial free-for-all|last=Mackenzie|first=Debora|website=New Scientist|language=en-US|accessdate=2021-06-13}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2008/09/18/a-rising-tide|title=A rising tide|work=The Economist|date=2008-09-18|issn=0013-0613|accessdate=2021-06-13}}</ref>
Η τραγωδία των Κοινών μπορεί να αποφευχθεί στην αλιεία εάν η αλιευτική προσπάθεια και οι πρακτικές ρυθμίζονται κατάλληλα. Μια αποτελεσματική προσέγγιση μπορεί να είναι η ανάθεση κάποιου μέτρου ιδιοκτησίας με τη μορφή [[Ατομικές μεταβιβάσιμες ποσοστώσεις|ατομικών μεταβιβάσιμων ποσοστώσεων]] (ITQ) σε αλιείς. Το 2008, μια μελέτη μεγάλης κλίμακας για την αλιεία όπου μελετήθηκαν αλιείς που χρησιμοποιούσαν τις ITQ, και εκείνοι που δεν το έκαναν, παρείχε ισχυρές ενδείξεις ότι οι ITQ συμβάλλουν στην πρόληψη της κατάρρευσης και στην αποκατάσταση της αλιείας που φαίνεται να βρίσκεται σε παρακμή.<ref>{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article/dn14762-shares-in-fish-stocks-halt-commercial-free-for-all/|title='Shares' in fish stocks halt commercial free-for-all|last=Mackenzie|first=Debora|website=New Scientist|language=en-US|accessdate=2021-06-13}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/science-and-technology/2008/09/18/a-rising-tide|title=A rising tide|work=The Economist|date=2008-09-18|issn=0013-0613|accessdate=2021-06-13}}</ref>

== Υδάτινοι πόροι ==
[[Αρχείο:Total Renewable Freshwater Resources in mm per year By WaterGAP Average 1961-1990.jpg|αριστερά|μικρογραφία|300x300εσ|Συνολικοί ανανεώσιμοι πόροι γλυκού νερού στον κόσμο, σε mm / έτος (1 mm ισοδυναμεί με 1 l νερού ανά m²). Μακροπρόθεσμος μέσος όρος για τα έτη 1961-1990. Ο υπολογισμός έγινε με βάση το παγκόσμιο μοντέλο γλυκού νερού WaterGAP.<ref>Döll, P., Fiedler, K. (2008). "[https://hess.copernicus.org/preprints/4/4069/2007/hessd-4-4069-2007.pdf Global-scale modeling of groundwater recharge]". ''Hydrology and Earth System Sciences Discussions'', '''12''': 863-885.</ref>]]
[[Αρχείο:PeakWaterAquifer.PNG|αριστερά|μικρογραφία|300x300εσ|Η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων από έναν υδροφορέα οδηγεί στη μέγιστη καμπύλη νερού.<ref name=":4">{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20090320104604/http://www.worldwater.org/data20082009/ch01.pdf|title=Wayback Machine|ημερομηνία=2009-03-20|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-13}}</ref>]]
Οι υδάτινοι πόροι, όπως οι [[Λίμνη|λίμνες]] και οι [[Υδροφορέας|υδροφορείς]], είναι συνήθως ανανεώσιμοι πόροι που επαναγεμίζουν με φυσικό τρόπο (ο όρος ορυκτό νερό χρησιμοποιείται μερικές φορές για να περιγράψει τους υδροφορείς που δεν επαναγεμίζουν). Η υπεράντληση συμβαίνει εάν ένας υδάτινος πόρος, όπως ο υδροφορέας Ογκάλλαλα στις ΗΠΑ, υπεραντλείται ή εξάγεται με ρυθμό που υπερβαίνει το ρυθμό επαναγεμίσματος, δηλαδή με ρυθμό που υπερβαίνει τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση. Το επαναγέμισμα προέρχεται συνήθως από [[Ρυάκι (γεωγραφία)|ρυάκια]] της περιοχής, ποτάμια και λίμνες. Ένας τέτοιος υδροφορέας λέγεται ότι είναι [[Υπεράντληση|υπεραντλημένος]]. Τα δάση ενισχύουν τo επαναγέμισμα των υδροφορέων σε ορισμένες περιοχές, αν και γενικά τα δάση αποτελούν σημαντική πηγή μείωσης των υδροφορέων.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20010411092448/http://wrm.org.uy/deforestation/UNreport.html|title=Underlying Causes of Deforestation: UN Report|ημερομηνία=2001-04-11|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20081206103926/http://www.azstarnet.com/sn/byauthor/244797|title=Forests of eucalyptus shadowed by questions {{!}} www.azstarnet.com ®|ημερομηνία=2008-12-06|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-13}}</ref> Οι υπεραντλημένοι υδροφορείς μπορούν να μολυνθούν με μολυσματικές ουσίες όπως τα νιτρικά άλατα, ή να υποστούν μόνιμη βλάβη λόγω καθίζησης ή λόγω αλατούχου διείσδυσης από τον ωκεανό.

Το μεγάλο μέρος του υπόγειου νερού στον κόσμο και στις λίμνες έχει πεπερασμένους πόρους σε αναλογία με το πετρέλαιο.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20060913031104/http://www.uswaternews.com/archives/arcsupply/6worllarg2.html|title=World' s largest acquifer going dry|ημερομηνία=2006-09-13|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20060903213215/http://www.earth-policy.org/Updates/2005/Update47_data.htm|title=April 7, 2005: Disappearing Lakes, Shrinking Seas - DATA|ημερομηνία=2006-09-03|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-13}}</ref> Οι συζητήσεις συνήθως επικεντρώνονται στις γεωργικές χρήσεις και στην αστική χρήση του νερού, αλλά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνική ενέργεια ή η εξόρυξη άνθρακα και άμμου πίσσας εξαντλεί επίσης τους υδάτινους πόρους. Μια τροποποιημένη [[καμπύλη Χάμπερτ]] αναφέρεται σε κάθε πόρο που μπορεί να συλλεχθεί γρηγορότερα από ό, τι μπορεί να αντικατασταθεί. Αν και η αρχική ανάλυση του Χάμπερτ δεν εφαρμόστηκε στους ανανεώσιμους πόρους, η υπερεκμετάλλευσή τους μπορεί να οδηγήσει στην κορυφή Χάμπερτ. Έτσι προέκυψε η έννοια της [[Μέγιστη καμπύλη|μέγιστης καμπύλης]] νερού.<ref name=":4" />

== Δασικοί πόροι ==
[[Αρχείο:Desmatamento e Queimdas 2020 (50224593537).jpg|μικρογραφία|Αποδάσωση και καύση δέντρων που παρατηρείται κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου BR 230 στο δήμο Apuí, της πολιτείας Amazonas ([[Βραζιλία]]).]]
Τα δάση οδηγούνται σε υπερεκμετάλλευση όταν η [[αποδάσωση]] καταγράφεται με ρυθμό ταχύτερο από ό,τι πραγματοποιείται η αναδάσωση. Η αναδάσωση ανταγωνίζεται άλλες χρήσεις γης όπως η παραγωγή τροφίμων, η βοσκή και ο χώρος διαβίωσης για περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη. Ιστορικά, η χρήση των δασικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της ξυλείας και του καυσίμου, έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες, συγκρίσιμη με τους ρόλους του νερού και της καλλιεργήσιμης γης. Σήμερα, οι αναπτυγμένες χώρες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ξυλεία για την κατασκευή σπιτιών και ξυλοπολτό για χαρτί. Στις αναπτυσσόμενες χώρες σχεδόν τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται στο ξύλο για θέρμανση και μαγείρεμα. Τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τη μετατροπή του δάσους σε καλλιεργήσιμη έκταση ή την υπερεκμετάλλευση των προϊόντων ξυλείας, συνήθως οδηγούν σε απώλεια μακροπρόθεσμου εισοδήματος και μείωση της [[Βιοποικιλότητα|βιοποικιλότητας]]. Η [[Δυτική Αφρική]], η [[Μαδαγασκάρη]], η [[Νοτιοανατολική Ασία]] και πολλές άλλες περιοχές έχουν οδηγηθεί σε χαμηλότερα εισοδήματα λόγω της υπερεκμετάλλευσης και της συνεπαγόμενης μείωσης της συγκομιδής ξυλείας.<ref>{{Cite web|url=https://rainforests.mongabay.com/0905.htm|title=Loss of Renewable Resources and Wildlife Conflict Resulting from Deforestation|website=Mongabay.com|language=en|accessdate=2021-06-13}}</ref>

== Βιοποικιλότητα ==
[[Αρχείο:Coral Outcrop Flynn Reef.jpg|αριστερά|μικρογραφία|Ποικιλία κοραλλιών στο Flynn Reaf, [[Κουίνσλαντ]], [[Αυστραλία]]. Η πλούσια ποικιλομορφία της θαλάσσιας ζωής που κατοικεί στους [[Κοραλλιογενής ύφαλος|κοραλλιογενείς υφάλους]] οδηγεί στην υπερεκμετάλλευση. Οι απειλές περιλαμβάνουν την εξόρυξη κοραλλιών, την αλιεία με [[Κυανίδιο|κυανίδια]] και [[εκρηκτικά]] και γενικά την [[υπεραλίευση]]. ]]
Η υπερεκμετάλλευση είναι μία από τις κύριες απειλές για την παγκόσμια [[βιοποικιλότητα]].<ref name=":3" /> Άλλες απειλές περιλαμβάνουν τη ρύπανση, τα εισαγόμενα και τα χωροκατακτητικά είδη, τον κατακερματισμό και την καταστραφή των [[Ενδιαίτημα|ενδιαιτημάτων]], την ανεξέλεγκτη [[Υβρίδιο|υβριδοποίηση]],<ref>{{Cite journal|title=Extinction by hybridization and introgression|url=https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.ecolsys.27.1.83|journal=Annual Review of Ecology and Systematics|date=1996-11-01|issn=0066-4162|pages=83–109|volume=27|issue=1|doi=10.1146/annurev.ecolsys.27.1.83|first=Judith M.|last=Rhymer|first2=Daniel|last2=Simberloff}}</ref> την [[κλιματική αλλαγή]],<ref>{{Cite web|url=http://www.tropecol.com/pdf/open/PDF_50_1/05Kannan.pdf|title=Effects of climate change on global biodiversity: a review of key literature|last=Ragupathy Κannan, and Douglas James|ημερομηνία=2009|publisher=Tropical Ecology|pages=50(1): 31-39}}</ref> την [[οξίνιση των ωκεανών]],<ref>{{Cite journal|title=Biotic and Human Vulnerability to Projected Changes in Ocean Biogeochemistry over the 21st Century|first3=Audrey|first9=Mark|last8=Chen|first8=Qi|last7=Bopp|first7=Laurent|last6=Billett|first6=David|last5=Baco|first5=Amy R.|last4=Amaro|first4=Teresa|last3=Rollo|last2=Wei|url=https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.1001682|first2=Chih-Lin|last=Mora|first=Camilo|language=en|doi=10.1371/journal.pbio.1001682|issue=10|volume=11|pages=e1001682|pmid=24143135|pmc=PMC3797030|issn=1545-7885|date=15 Οκτ 2013|journal=PLOS Biology|last9=Collier}}</ref> και τον [[Ανθρώπινος υπερπληθυσμός|ανθρώπινο υπερπληθυσμό]].<ref>{{Cite journal|title=Estimated impact of global population growth on future wilderness extent|url=https://esd.copernicus.org/preprints/esd-2012-19/|journal=Earth System Dynamics Discussions|date=2012-06-25|issn=2190-4979|pages=433–452|volume=3|issue=1|doi=10.5194/esdd-3-433-2012|language=English|first=E.|last=Dumont}}</ref>

Ένα από τα βασικά ζητήματα υγείας που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα είναι η ανακάλυψη φαρμάκων και η διαθεσιμότητα των φαρμακευτικών πόρων. Ένα σημαντικό ποσοστό των φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι φυσικά προϊόντα που προέρχονται, άμεσα ή έμμεσα, από βιολογικές πηγές. Και γι' αυτό τον λόγο, τα θαλάσσια οικοσυστήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.<ref>Roopesh, J.; et al. (2008). "Marine organisms: Potential Source for Drug Discovery". ''Current Science''. '''94''' (3): 292.</ref> Ωστόσο, η μη ρυθμιζόμενη και ακατάλληλη βιοπροστασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερεκμετάλλευση, υποβάθμιση του οικοσυστήματος και απώλεια της βιοποικιλότητας.<ref>{{Cite journal|title=Bioprospecting: Effects on Environment and Development|first=Shivcharn S.|first4=Hans Chr|last3=Amundsen|first3=Cathrine|last2=Svarstad|first2=Hanne|last=Dhillion|doi=10.1579/0044-7447-31.6.491|url=https://bioone.org/journals/ambio-a-journal-of-the-human-environment/volume-31/issue-6/0044-7447-31.6.491/Bioprospecting-Effects-on-Environment-and-Development/10.1579/0044-7447-31.6.491.full|issue=6|volume=31|pages=491–493|issn=0044-7447|date=2002/09|journal=AMBIO: A Journal of the Human Environment|last4=Bugge}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Looking for new compounds in sea is endangering ecosystem|url=https://www.bmj.com/content/330/7504/1350.5|journal=BMJ|date=2005-06-09|issn=0959-8138|pmid=15947392|pages=1350|volume=330|issue=7504|doi=10.1136/bmj.330.7504.1350-d|language=en|first=Andrew|last=Cole}}</ref>

== Είδη υπό εξαφάνιση ==
[[Αρχείο:Endangered species Iguana Iguana from Margarita Island.jpg|μικρογραφία|Απειλούμενο είδος ''Iguana Iguana'' στη [[Νήσος Μαργαρίτα|Νήσο Μαργαρίτα]], [[Καραϊβική]].]]
[[Αρχείο:Global Mammal Richness Grids, 2015 Release, Critically Endangered Species (28871813755).jpg|μικρογραφία|500x500εσ|O χάρτης αποτυπώνει τον αριθμό των ειδών με ανάλυση κυψελών πλέγματος 1 km. Τα είδη έχουν ομαδοποιηθεί ανά κατηγορία, οικογένεια και τρεις κατηγορίες απειλών: άκρως απειλούμενα, απειλούμενα και ευάλωτα. Στον συγκεκριμένο χάρτη απεικονίζονται τα άκρως απειλούμενα θηλαστικά και είναι μέρος της συλλογής Gridded Species Distribution, [[Πανεπιστήμιο Κολούμπια|Πανεπιστημίου Κολούμπια]].]]
Η υπερεκμετάλλευση απειλεί το ένα τρίτο των σπονδυλωτών που βρίσκονται υπό εξαφάνιση. Με εξαίρεση τα βρώσιμα ψάρια, το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής εκτιμάται σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι βιομηχανίες που είναι υπεύθυνες για την υπερεκμετάλλευση απειλούμενων ειδών περιλαμβάνουν εκτός των άλλων το εμπόριο θηραμάτων [[Άγρια ζωή|άγριας ζωής]], το εμπόριο της [[Παραδοσιακή κινέζικη ιατρική|παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής]] και το εμπόριο [[Γούνα|γούνας]]. Η σύμβαση για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση ή CITES ιδρύθηκε με σκοπό τον έλεγχο και τη ρύθμιση του εμπορίου ζώων υπό εξαφάνιση. Προς το παρόν προστατεύει, σε διαφορετικό βαθμό, περίπου 33.000 είδη ζώων και φυτών. Εκτιμάται ότι το ένα τέταρτο των απειλούμενων σπονδυλωτών στις ΗΠΑ και τα μισά από τα απειλούμενα [[Θηλαστικό|θηλαστικά]] κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση.<ref name=":3" />

Όλοι οι ζώντες οργανισμοί χρειάζονται πόρους για να επιβιώσουν. Η υπερεκμετάλλευση αυτών των πόρων για παρατεταμένες περιόδους μπορεί να καταστρέψει τα φυσικά αποθέματα σε σημείο που δεν είναι σε θέση να ανακάμψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ανθρώπινοι πληθυσμοί, στο παρελθόν, ήταν μικροί και οι μέθοδοι συλλογής περιορίζονταν σε μικρές ποσότητες. Με μια εκθετική αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού, όμως, λόγω της επέκτασης των αγορών και της αυξανόμενης ζήτησης, σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη πρόσβαση και τεχνικές σύλληψης, προκαλείται υπερεκμετάλλευση πολλών ειδών πέρα από τα βιώσιμα επίπεδα. Στην πράξη, εάν συνεχιστεί, μειώνει πολύτιμους πόρους σε τόσο χαμηλά επίπεδα που η εκμετάλλευσή τους δεν είναι πλέον βιώσιμη και μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση των ειδών, με δραματικές και απρόβλεπτες επιπτώσεις στο οικοσύστημα.<ref>Frankham, R.; Ballou, J. D.; Briscoe, D. A. (2002). ''Introduction to Conservation Genetics''. New York: Cambridge University Press. ISBN [[Ειδικό:BookSources/978-0-521-63014-6|<bdi>978-0-521-63014-6</bdi>]].</ref>

Σήμερα, η υπερεκμετάλλευση και η κατάχρηση των φυσικών πόρων αποτελεί απειλή για τον πλούτο των ειδών. Αυτό είναι πιο διαδεδομένο όταν κοιτάζουμε την οικολογία των νησιών και τα είδη που τα κατοικούν, καθώς τα νησιά μπορούν να θεωρηθούν ως ένας μικρόκοσμος. Οι ενδημικοί πληθυσμοί των νησιών είναι πιο επιρρεπείς σε εξαφάνιση από την υπερεκμετάλλευση, καθώς υπάρχουν συχνά σε μικρούς αριθμούς με μειωμένα ποσοστά αναπαραγωγής.<ref>{{Cite journal|title=The impact of predation by introduced mammals on endemic shorebirds in New Zealand: a conservation perspective|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320700001877|journal=Biological Conservation|date=2001-05-01|issn=0006-3207|pages=47–64|volume=99|issue=1|doi=10.1016/S0006-3207(00)00187-7|language=en}}</ref> Ένα παράδειγμα είναι τα νησιωτικά σαλιγκάρια, όπως το Achatinella της [[Χαβάη|Χαβάης]] και το Partula της [[Γαλλική Πολυνησία|Γαλλικής Πολυνησίας]]. 15 είδη σαλιγκαριών Achatinella έχουν καταγραφεί ως εξαφανισμένα και 24 άκρως απειλούμενα, ενώ 60 είδη Ρartula θεωρούνται εξαφανισμένα, και 14 άκρως απειλούμενα. Ο βασικός λόγος είναι η υπερεκμετάλλευση και ο πολύ χαμηλός ρυθμός αναπαραγωγής τους.<ref>WCMC. (1992). McComb, J., Groombridge, B., Byford, E., Allan, C., Howland, J., Magin, C., Smith, H., Greenwood, V. and Simpson, L. (1992). World Conservation Monitoring Centre. Chapman and Hall.</ref>

Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί ο κοινός [[σκαντζόχοιρος]], ο οποίος όταν εισήχθη στη νήσο Uist της [[Σκωτία|Σκωτίας]], επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό και χρειάστηκε να καταναλώσει αυγά των πτηνών που αναπαράγονται στις ακτές, με δραστικές συνέπειες για την αναπαραγωγή τους. Έτσι, επηρεάστηκαν δώδεκα είδη [[Πτηνά|πτηνών]], με ορισμένα από αυτά να έχουν μειωθεί κατά 39%.<ref>{{Cite journal|title=Long-term population changes among breeding shorebirds in the Outer Hebrides, Scotland, in relation to introduced hedgehogs (Erinaceus europaeus)|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320703002891|journal=Biological Conservation|date=2004-05-01|issn=0006-3207|pages=151–166|volume=117|issue=2|doi=10.1016/S0006-3207(03)00289-1|language=en}}</ref>

Όταν υπάρχει ανθρώπινη μετανάστευση, εμφύλια διαμάχη ή πόλεμος, συνήθως δεν υπάρχει έλεγχος. Για παράδειγμα στο [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]] και στη [[Ρουάντα]], λόγω της εμφύλιας διαμάχης, υπάρχει κατάρρευση των δικτύων διανομής τροφής, κάτι που αφήνει τους πόρους του φυσικού περιβάλλοντος ευάλωτους. Τα ζώα σκοτώνονται ακόμη και για εξάσκηση, ως στόχοι, ή απλά από αντίδραση στην κυβέρνηση.<ref>{{Cite web|url=https://princefilm.ch/en/film/farewell-to-africa-2017/|title=Farewell to Africa (2017) – Princefilm|language=en-US|accessdate=2021-06-13}}</ref> Οι πληθυσμοί μεγάλων πρωτευόντων, όπως οι [[Γορίλας|γορίλες]] και οι [[Χιμπαντζής|χιμπατζήδες]], τα [[wikt:οπληφόρο|οπληφόρα]] και άλλα [[Θηλαστικό|θηλαστικά]], έχουν μειωθεί περισσότερο από 80%, και ορισμένα είδη μπορεί να έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Αυτή η παρακμή ονομάστηκε η κρίση των θηραμάτων άγριας ζωής.<ref>{{Cite journal|title=Bushmeat hunting in the Congo Basin: an assessment of impacts and options for mitigation|url=https://doi.org/10.1023/A:1008877309871|journal=Biodiversity & Conservation|date=1999-07-01|issn=1572-9710|pages=927–955|volume=8|issue=7|doi=10.1023/A:1008877309871|language=en|first=David S.|last=Wilkie|first2=Julia F.|last2=Carpenter}}</ref>

Συνολικά, 50 είδη πτηνών που έχουν εξαφανιστεί από το 1500 μ.Χ. (περίπου το 40% του συνόλου) είναι λόγω της υπερεκμετάλλευσης.<ref>{{Cite web|url=https://www.iucnredlist.org/en|title=The IUCN Red List of Threatened Species|website=IUCN Red List of Threatened Species|accessdate=2021-06-13}}</ref>

== Φαινόμενο ντόμινο ==
[[Αρχείο:Kelp forest.jpg|αριστερά|μικρογραφία|Η υπερεκμετάλλευση των θαλάσσιων ενυδρίδων είχε ως αποτέλεσμα το φαινόμενο ντόμινο, το οποίο κατέστρεψε το οικοσύστημα του δάσους από φύκια.]]
Η υπερεκμετάλλευση των ειδών μπορεί να οδηγήσει σε [[Φαινόμενο Ντόμινο|φαινόμενο ντόμινο]]. Αυτό μπορεί να γίνει όταν, μέσω της υπερεκμετάλλευσης, ένας βιότοπος χάσει έναν [[Θηρευτής|θηρευτή]]. Λόγω της απώλειας του κορυφαίου αρπακτικού, μπορεί να συμβεί δραματική αύξηση των θηραμάτων του. Τα ανεξέλεγκτα θηράματα στη συνέχεια προκαλούν υπερεκμετάλλευση των δικών τους πόρων μέχρι να μειωθεί ο αριθμός των πληθυσμών, πιθανώς έως το σημείο της εξαφάνισης.

Ένα κλασικό παράδειγμα φαινόμενου ντόμινο καταγράφηκε με τις [[ενυδρίδες]]. Πριν από τον 17ο αιώνα μέχρι και το 1911, οι ενυδρίδες αποτελούσαν θύματα επιθετικής υπερεκμετάλλευσης για τις εξαιρετικά ζεστές και ακριβές γούνες τους. Αυτό προκάλεσε φαινόμενο ντόμινο στο οικοσύστημα του δάσους από φύκια κατά μήκος της ακτής του [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικού]] της [[Βόρεια Αμερική|Βόρειας Αμερικής]].<ref>{{Cite journal|title=The Ecology of Extinctions in Kelp Forest Communities|url=https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1523-1739.1989.tb00085.x|journal=Conservation Biology|date=1989|issn=1523-1739|pages=252–264|volume=3|issue=3|doi=10.1111/j.1523-1739.1989.tb00085.x|language=en|first=James A.|last=Estes|first2=David O.|last2=Duggins|first3=Galen B.|last3=Rathbun}}</ref> Κι αυτό, διότι μία από τις κύριες πηγές τροφίμων των ενυδρίδων ήταν ο [[αχινός]]. Όταν οι κυνηγοί προκάλεσαν τη μείωση των πληθυσμών των ενυδρίδων, αυξήθηκε ο πληθυσμός των αχινών. Οι αχινοί στη συνέχεια χρησιμοποίησαν μαζικά ως κύρια πηγή τροφής τους τα φύκια, δημιουργώντας περιοχές του βυθού άδειες από φύκια αλλά γεμάτες με αχινούς. Χωρίς φαγητό, οι αχινοί εξαφανίστηκαν τοπικά. Επιπλέον, επειδή το δάσος από φύκια αποτελούσε σημείο διαβίωσης πολλών άλλων ειδών, προκλήθηκαν δευτερογενείς εξαφανίσεις.<ref>{{Cite journal|title=Sliding Baselines, Ghosts, and Reduced Expectations in Kelp Forest Communities|first=Paul K.|first4=Kristin L.|last3=Edwards|first3=Peter B.|last2=Tegner|first2=Mia J.|last=Dayton|language=en|url=https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1890/1051-0761%281998%29008%5B0309%3ASBGARE%5D2.0.CO%3B2|doi=10.1890/1051-0761(1998)008[0309:SBGARE]2.0.CO;2|issue=2|volume=8|pages=309–322|issn=1939-5582|date=1998|journal=Ecological Applications|last4=Riser}}</ref>

Το 1911, όταν μόνο μια μικρή ομάδα 32 θαλάσσιων ενυδρίδων επέζησε σε έναν απομακρυσμένο όρμο, υπογράφηκε μια διεθνής συνθήκη για την αποτροπή περαιτέρω εκμετάλλευσης των ενυδρίδων. Υπό βαριά προστασία, οι ενυδρίδες πολλαπλασιάστηκαν στις προηγούμενες περιοχές, και το οικοσύστημα επανέκαμψε με αργό τρόπο. Πιο πρόσφατα, λόγω της μείωσης του αριθμού των αποθεμάτων ψαριών, και πάλι λόγω της υπερεκμετάλλευσης, οι [[Φάλαινα δολοφόνος|όρκες]] έχουν έλλειψη τροφής και έχει παρατηρηθεί ότι τρέφονται με ενυδρίδες, μειώνοντας και πάλι τον αριθμό τους.<ref>Krebs, C. J. (2001). ''Ecology'' (5th ed.). San Francisco: Benjamin Cummings. ISBN [[Ειδικό:BookSources/978-0-321-04289-7|<bdi>978-0-321-04289-7</bdi>]].</ref>


== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==

Έκδοση από την 21:31, 13 Ιουνίου 2021

Τα αποθέματα του μπακαλιάρου του Ατλαντικού είχαν υποστεί σοβαρή υπεραλίευση κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οδηγώντας στην απότομη κατάρευσή τους το 1992. Οι διεθνείς συμφωνημένες ποσοστώσεις στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και η συμφωνία για τις αποκλειστικές αλιευτικές ζώνες το 1977 απέτυχαν να αντιστρέψουν την πτώση.[1]

Η υπερεκμετάλλευση ονομάζεται η συλλογή ενός ανανεώσιμου πόρου έως το σημείο της αδυναμίας αναπλήρωσής του.[2] Ο όρος αναφέρεται στους φυσικούς πόρους, όπως άγρια φαρμακευτικά φυτά, βοσκότοποι, θηράματα, σπάνια είδη ψαριών, δάση, και υπόγεια ύδατα.

Στην οικολογία, η υπερεκμετάλλευση περιγράφεται ως μία από τις πέντε κύριες δραστηριότητες που απειλούν την παγκόσμια βιοποικιλότητα.[3] Οι οικολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο για να περιγράψουν τους πληθυσμούς που συλλέγονται με μη βιώσιμο ρυθμό, δεδομένων των φυσικών τους ποσοστών θνησιμότητας και ικανοτήτων για αναπαραγωγή. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξαφάνιση σε επίπεδο πληθυσμού και ακόμη και εξαφάνιση ολόκληρων ειδών. Στη βιολογία, ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως στο πλαίσιο της ανθρώπινης οικονομικής δραστηριότητας που συνεπάγεται την απόσυρση βιολογικών πόρων ή οργανισμών, σε μεγαλύτερους αριθμούς από αυτούς που οι πληθυσμοί τους μπορούν να αντέξουν. Ο όρος έχει διαφορετική χρήση στην περίπτωση της αλιείας, της υδρολογίας και της διαχείρησης των φυσικών πόρων.

Η υπερεκμετάλλευση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εξαφανισμένων.[4] Ωστόσο, είναι επίσης δυνατό να είναι βιώσιμη η υπερεκμετάλλευση. Αντί του όρου υπερεκμετάλλευση, στην αλιεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος υπεραλίευση, στη διαχείρηση των ζώων η υπερβόσκηση, και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων η υπεράντληση.

Ιστορική αναδρομή

Εξαφανισμένο είδος πουλιού μάμο (Χαβάη).
Εξαφανισμένο είδος πουλιού ντόντο (Μαυρίκιος).
Όταν τα γιγαντιαία πτηνά μόα κυνηγήθηκαν μέχρι εξαφανίσεως,[5] ο γιγάντιος αετός του Χάαστ που τα κυνηγούσε επίσης εξαφανίστηκε (Νέα Ζηλανδία).[6]

Η ανησυχία για την υπερεκμετάλλευση είναι σχετικά πρόσφατη, αν και η ίδια η υπερεκμετάλλευση δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. Έχει παρατηρηθεί εδώ και χιλιετίες. Για παράδειγμα, οι τελετουργικοί μανδύες που φορούσαν οι βασιλείς της Χαβάης ήταν κατασκευασμένοι από το πουλί μάμο. 'Ενας μόνο μανδύας χρησιμοποιούσε τα φτερά 70.000 πουλιών αυτού του εξαφανισμένου είδους. Το ντόντο, πουλί του Μαυρικίου, είναι ένα άλλο πολύ γνωστό παράδειγμα της υπερεκμετάλλευσης. Όπως και με πολλά νησιωτικά είδη, ήταν αφελές με ορισμένα αρπακτικά, επιτρέποντας στους ανθρώπους να το πλησιάσουν και να το σκοτώσουν με ευκολία.[7]

Από τα πρώτα χρόνια, το κυνήγι υπήρξε μια σημαντική ανθρώπινη δραστηριότητα ως μέσο επιβίωσης. Υπάρχει ολόκληρο ιστορικό υπερεκμετάλλευσης με τη μορφή του κυνηγιού. Η υπόθεση της σφαγής (γεγονότα τεταρτογενούς εξαφάνισης) εξηγεί γιατί οι εξαφανίσεις γιγαντιαίων θηλαστικών σημειώθηκαν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Προκύπτει ότι προέρχεται από την ανθρώπινη μετανάστευση. Η πιο πειστική εξήγηση αυτής της θεωρίας είναι ότι το 80% των μεγάλων θηλαστικών της Βόρειας Αμερικής εξαφανίστηκαν εντός 1000 ετών από την άφιξη των ανθρώπων στις ηπείρους του δυτικού ημισφαιρίου. Η ταχύτερη καταγεγραμμένη εξαφάνιση των μεγάλων θηλαστικών σημειώθηκε στη Νέα Ζηλανδία, όπου μέχρι το 1500 μ.Χ., μόλις 200 χρόνια μετά την εγκατάσταση των ανθρώπων στο νησί, δέκα είδη των γιγαντιαίων πτηνών μόα κυνηγήθηκαν μέχρι εξαφάνισης από τους Μαορί. Ένα δεύτερο κύμα εξαφανίσεων συνέβη αργότερα με την ευρωπαϊκή εγκατάσταση.[5]

Πιο πρόσφατα, η υπερεκμετάλλευση είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή εμφάνιση των εννοιών της βιωσιμότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, οι οποίες βασίστηκαν σε άλλες έννοιες, όπως η βιώσιμη απόδοση,[8] η οικολογική ανάπτυξη,[9] και η βαθιά οικολογία.[10]

Τραγωδία των Κοινών

Στην οικονομική επιστήμη, η τραγωδία των Κοινών είναι μια κατάσταση στην οποία μεμονωμένοι χρήστες, οι οποίοι έχουν ανοιχτή πρόσβαση σε έναν πόρο που δεν επηρεάζεται από κοινές κοινωνικές δομές ή τυπικούς κανόνες που διέπουν την πρόσβαση και τη χρήση, ενεργούν ανεξάρτητα σύμφωνα με το δικό τους συμφέρον και, αντίθετα με το κοινό καλό όλων των χρηστών, προκαλούν εξάντληση του πόρου μέσω της ασυντόνιστης δράσης τους.[11] Η ιδέα ξεκίνησε από μια έκθεση που γράφτηκε το 1833 από τον Βρετανό οικονομολόγο William Forster Lloyd, ο οποίος χρησιμοποίησε ένα υποθετικό παράδειγμα των επιπτώσεων της μη ρυθμιζόμενης βοσκής στην κοινόχρηστη γη (αγγλ. common land) στη Μεγάλη Βρετανία και στην Ιρλανδία.[12] Η ιδέα έγινε ευρέως γνωστή ως η "τραγωδία των Κοινών" έναν αιώνα αργότερα από ένα άρθρο που γράφτηκε από τον Garrett Hardin το 1968.[13]

Παρόλο που τα συστήματα πόρων ανοιχτής πρόσβασης μπορούν να καταρρεύσουν λόγω υπερβολικής χρήσης (όπως στην υπεραλίευση), υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου μέλη μιας κοινότητας με ρυθμιζόμενη πρόσβαση σε έναν κοινό πόρο συνεργάζονται για την εκμετάλλευση αυτών των πόρων με σύνεση χωρίς κατάρρευση,[14] ή ακόμα και μέσω της δημιουργίας της "τέλειας παραγγελίας".[15] Η Elinor Ostrom έλαβε το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών το 2009 για την επίδειξη ακριβώς αυτής της έννοιας στο βιβλίο της "Governing the Commons",[16] το οποίο περιελάμβανε παραδείγματα για το πώς οι τοπικές κοινότητες μπόρεσαν να το κάνουν στην πράξη χωρίς κυβερνητικούς κανονισμούς ή ιδιωτικοποίηση.[17]

Σε ένα σύγχρονο οικονομικό πλαίσιο, ως "κοινόχρηστος" νοείται οποιοσδήποτε πόρος ανοιχτής πρόσβασης και χωρίς έλεγχο, όπως η ατμόσφαιρα, οι ωκεανοί, τα ποτάμια, και τα αποθέματα ψαριών των ωκεανών.[18] Σε νομικό πλαίσιο, είναι ένας τύπος ιδιοκτησίας που δεν είναι ούτε ιδιωτικός ούτε δημόσιος, αλλά μάλλον κοινόχρηστος από τα μέλη μιας κοινότητας, τα οποία έχουν την πρόσβαση και τη χρήση μέσω κοινωνικών δομών, παραδόσεων ή τυπικών κανόνων.[19]

Στην περιβαλλοντική επιστήμη, η "τραγωδία των Κοινών" αναφέρεται συχνά σε σχέση με την αειφόρο ανάπτυξη,[20] συνδέοντας την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και με τη συζήτηση για την υπερθέρμανση του πλανήτη.[21] Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση συμπεριφοράς στους τομείς της οικονομίας, της εξελικτικής ψυχολογίας, της ανθρωπολογίας, της θεωρίας παιγνίων, της πολιτικής, της φορολογίας και της κοινωνιολογίας.[22]

Αλιεία

Αναλογία των παγκόσμιων αποθεμάτων ψαριών που δεν έχουν υποστεί υπεραλίευση.[23]

Στην ​​αλιεία, η υπεραλίευση συμβαίνει όταν ένα αλιευτικό απόθεμα αλιεύεται "σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που, κατά μέσο όρο, θα υποστήριζε τη μακροπρόθεσμη μέγιστη βιώσιμη απόδοση της αλιείας".[24]

Όταν στην αλιεία αρχίζουν να συλλέγονται ψάρια από ένα προηγουμένως ανεκμετάλλευτο απόθεμα, η βιομάζα του ιχθυαποθεμάτων θα μειωθεί, καθώς τα ψάρια αφαιρούνται μέσω της συγκομιδής. Στην αειφορία, ο ρυθμός με τον οποίο η βιομάζα των ψαριών αναπληρώνεται μέσω της αναπαραγωγής πρέπει να ισορροπεί με τον ρυθμό συλλογής των ψαριών. Εάν αυξηθεί ο ρυθμός συγκομιδής, τότε η βιομάζα των αποθεμάτων θα μειωθεί. Σ' ένα ορισμένο σημείο, θα επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή απόδοση της συγκομιδής και οι περαιτέρω προσπάθειες αύξησης του ρυθμού θα οδηγήσουν στην κατάρρευση της αλιείας. Το σημείο αυτό ονομάζεται η μέγιστη βιώσιμη απόδοση και στην πράξη, συμβαίνει όταν αλιεύεται περίπου το 30% της βιομάζας που υπήρχε πριν από την έναρξη της συγκομιδής.[25]

Μπορεί η αλιεία να πραγματοποιηθεί, για παράδειγμα, με ρυθμό μεγαλύτερο του 15% της βιομάζας αναπλήρωσης πριν από τη συγκομιδή και, στη συνέχεια, να προσαρμοστεί ο ρυθμός συγκομιδής, ώστε η βιομάζα να παραμείνει σε αυτό το επίπεδο. Σε αυτήν την περίπτωση, η αλιεία είναι βιώσιμη, αλλά τώρα έχει υπεισέλθει η υπεραλίευση, επειδή το απόθεμα έχει μειωθεί στο σημείο όπου η βιώσιμη απόδοση είναι μικρότερη από ό,τι θα μπορούσε να είναι.

Ο ερυθρός τόνος του Ατλαντικού είναι υπεραλιευμένος. Το βιώσιμο όριό του είναι 7.500 τόνοι ετησίως, αλλά η αλιευτική βιομηχανία συνεχίζει τη συγκομιδή 60.000 τόνων σε ετήσια βάση.

Τα αποθέματα ψαριών λέγεται ότι "καταρρέουν" εάν η βιομάζα τους μειωθεί κατά περισσότερο από 95% της μέγιστης ιστορικής βιομάζας τους. Τα αποθέματα μπακαλιάρου του Ατλαντικού υπέστησαν σοβαρή υπεραλίευση τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, με αποτέλεσμα την απότομη κατάρρευσή τους το 1992. Παρόλο που η αλιεία έχει σταματήσει, τα αποθέματα μπακαλιάρου απέτυχαν να ανακάμψουν. Η απουσία του μπακαλιάρου ως κορυφαίου αρπακτικού σε πολλές περιοχές έχει προκαλέσει ανισορροπία στις τροφικές αλυσίδες.[1]

Περίπου το 25% της παγκόσμιας αλιείας έχει υποστεί υπεραλίευση στο σημείο όπου η τρέχουσα βιομάζα τους είναι μικρότερη από το επίπεδο που μεγιστοποιεί τη βιώσιμη απόδοση τους.[23] Αυτά τα μειωμένα είδη αλιείας μπορούν συχνά να ανακάμψουν εάν μειωθεί η πίεση αλιείας έως ότου η βιομάζα των αποθεμάτων επιστρέψει στη βέλτιστη βιομάζα. Σε αυτό το σημείο, η συγκομιδή μπορεί να συνεχιστεί κοντά στη μέγιστη βιώσιμη απόδοση.[26]

Η τραγωδία των Κοινών μπορεί να αποφευχθεί στην αλιεία εάν η αλιευτική προσπάθεια και οι πρακτικές ρυθμίζονται κατάλληλα. Μια αποτελεσματική προσέγγιση μπορεί να είναι η ανάθεση κάποιου μέτρου ιδιοκτησίας με τη μορφή ατομικών μεταβιβάσιμων ποσοστώσεων (ITQ) σε αλιείς. Το 2008, μια μελέτη μεγάλης κλίμακας για την αλιεία όπου μελετήθηκαν αλιείς που χρησιμοποιούσαν τις ITQ, και εκείνοι που δεν το έκαναν, παρείχε ισχυρές ενδείξεις ότι οι ITQ συμβάλλουν στην πρόληψη της κατάρρευσης και στην αποκατάσταση της αλιείας που φαίνεται να βρίσκεται σε παρακμή.[27][28]

Υδάτινοι πόροι

Συνολικοί ανανεώσιμοι πόροι γλυκού νερού στον κόσμο, σε mm / έτος (1 mm ισοδυναμεί με 1 l νερού ανά m²). Μακροπρόθεσμος μέσος όρος για τα έτη 1961-1990. Ο υπολογισμός έγινε με βάση το παγκόσμιο μοντέλο γλυκού νερού WaterGAP.[29]
Η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων από έναν υδροφορέα οδηγεί στη μέγιστη καμπύλη νερού.[30]

Οι υδάτινοι πόροι, όπως οι λίμνες και οι υδροφορείς, είναι συνήθως ανανεώσιμοι πόροι που επαναγεμίζουν με φυσικό τρόπο (ο όρος ορυκτό νερό χρησιμοποιείται μερικές φορές για να περιγράψει τους υδροφορείς που δεν επαναγεμίζουν). Η υπεράντληση συμβαίνει εάν ένας υδάτινος πόρος, όπως ο υδροφορέας Ογκάλλαλα στις ΗΠΑ, υπεραντλείται ή εξάγεται με ρυθμό που υπερβαίνει το ρυθμό επαναγεμίσματος, δηλαδή με ρυθμό που υπερβαίνει τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση. Το επαναγέμισμα προέρχεται συνήθως από ρυάκια της περιοχής, ποτάμια και λίμνες. Ένας τέτοιος υδροφορέας λέγεται ότι είναι υπεραντλημένος. Τα δάση ενισχύουν τo επαναγέμισμα των υδροφορέων σε ορισμένες περιοχές, αν και γενικά τα δάση αποτελούν σημαντική πηγή μείωσης των υδροφορέων.[31][32] Οι υπεραντλημένοι υδροφορείς μπορούν να μολυνθούν με μολυσματικές ουσίες όπως τα νιτρικά άλατα, ή να υποστούν μόνιμη βλάβη λόγω καθίζησης ή λόγω αλατούχου διείσδυσης από τον ωκεανό.

Το μεγάλο μέρος του υπόγειου νερού στον κόσμο και στις λίμνες έχει πεπερασμένους πόρους σε αναλογία με το πετρέλαιο.[33][34] Οι συζητήσεις συνήθως επικεντρώνονται στις γεωργικές χρήσεις και στην αστική χρήση του νερού, αλλά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνική ενέργεια ή η εξόρυξη άνθρακα και άμμου πίσσας εξαντλεί επίσης τους υδάτινους πόρους. Μια τροποποιημένη καμπύλη Χάμπερτ αναφέρεται σε κάθε πόρο που μπορεί να συλλεχθεί γρηγορότερα από ό, τι μπορεί να αντικατασταθεί. Αν και η αρχική ανάλυση του Χάμπερτ δεν εφαρμόστηκε στους ανανεώσιμους πόρους, η υπερεκμετάλλευσή τους μπορεί να οδηγήσει στην κορυφή Χάμπερτ. Έτσι προέκυψε η έννοια της μέγιστης καμπύλης νερού.[30]

Δασικοί πόροι

Αποδάσωση και καύση δέντρων που παρατηρείται κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου BR 230 στο δήμο Apuí, της πολιτείας Amazonas (Βραζιλία).

Τα δάση οδηγούνται σε υπερεκμετάλλευση όταν η αποδάσωση καταγράφεται με ρυθμό ταχύτερο από ό,τι πραγματοποιείται η αναδάσωση. Η αναδάσωση ανταγωνίζεται άλλες χρήσεις γης όπως η παραγωγή τροφίμων, η βοσκή και ο χώρος διαβίωσης για περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη. Ιστορικά, η χρήση των δασικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της ξυλείας και του καυσίμου, έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες, συγκρίσιμη με τους ρόλους του νερού και της καλλιεργήσιμης γης. Σήμερα, οι αναπτυγμένες χώρες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ξυλεία για την κατασκευή σπιτιών και ξυλοπολτό για χαρτί. Στις αναπτυσσόμενες χώρες σχεδόν τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται στο ξύλο για θέρμανση και μαγείρεμα. Τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τη μετατροπή του δάσους σε καλλιεργήσιμη έκταση ή την υπερεκμετάλλευση των προϊόντων ξυλείας, συνήθως οδηγούν σε απώλεια μακροπρόθεσμου εισοδήματος και μείωση της βιοποικιλότητας. Η Δυτική Αφρική, η Μαδαγασκάρη, η Νοτιοανατολική Ασία και πολλές άλλες περιοχές έχουν οδηγηθεί σε χαμηλότερα εισοδήματα λόγω της υπερεκμετάλλευσης και της συνεπαγόμενης μείωσης της συγκομιδής ξυλείας.[35]

Βιοποικιλότητα

Ποικιλία κοραλλιών στο Flynn Reaf, Κουίνσλαντ, Αυστραλία. Η πλούσια ποικιλομορφία της θαλάσσιας ζωής που κατοικεί στους κοραλλιογενείς υφάλους οδηγεί στην υπερεκμετάλλευση. Οι απειλές περιλαμβάνουν την εξόρυξη κοραλλιών, την αλιεία με κυανίδια και εκρηκτικά και γενικά την υπεραλίευση.

Η υπερεκμετάλλευση είναι μία από τις κύριες απειλές για την παγκόσμια βιοποικιλότητα.[3] Άλλες απειλές περιλαμβάνουν τη ρύπανση, τα εισαγόμενα και τα χωροκατακτητικά είδη, τον κατακερματισμό και την καταστραφή των ενδιαιτημάτων, την ανεξέλεγκτη υβριδοποίηση,[36] την κλιματική αλλαγή,[37] την οξίνιση των ωκεανών,[38] και τον ανθρώπινο υπερπληθυσμό.[39]

Ένα από τα βασικά ζητήματα υγείας που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα είναι η ανακάλυψη φαρμάκων και η διαθεσιμότητα των φαρμακευτικών πόρων. Ένα σημαντικό ποσοστό των φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι φυσικά προϊόντα που προέρχονται, άμεσα ή έμμεσα, από βιολογικές πηγές. Και γι' αυτό τον λόγο, τα θαλάσσια οικοσυστήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.[40] Ωστόσο, η μη ρυθμιζόμενη και ακατάλληλη βιοπροστασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερεκμετάλλευση, υποβάθμιση του οικοσυστήματος και απώλεια της βιοποικιλότητας.[41][42]

Είδη υπό εξαφάνιση

Απειλούμενο είδος Iguana Iguana στη Νήσο Μαργαρίτα, Καραϊβική.
O χάρτης αποτυπώνει τον αριθμό των ειδών με ανάλυση κυψελών πλέγματος 1 km. Τα είδη έχουν ομαδοποιηθεί ανά κατηγορία, οικογένεια και τρεις κατηγορίες απειλών: άκρως απειλούμενα, απειλούμενα και ευάλωτα. Στον συγκεκριμένο χάρτη απεικονίζονται τα άκρως απειλούμενα θηλαστικά και είναι μέρος της συλλογής Gridded Species Distribution, Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Η υπερεκμετάλλευση απειλεί το ένα τρίτο των σπονδυλωτών που βρίσκονται υπό εξαφάνιση. Με εξαίρεση τα βρώσιμα ψάρια, το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής εκτιμάται σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι βιομηχανίες που είναι υπεύθυνες για την υπερεκμετάλλευση απειλούμενων ειδών περιλαμβάνουν εκτός των άλλων το εμπόριο θηραμάτων άγριας ζωής, το εμπόριο της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής και το εμπόριο γούνας. Η σύμβαση για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση ή CITES ιδρύθηκε με σκοπό τον έλεγχο και τη ρύθμιση του εμπορίου ζώων υπό εξαφάνιση. Προς το παρόν προστατεύει, σε διαφορετικό βαθμό, περίπου 33.000 είδη ζώων και φυτών. Εκτιμάται ότι το ένα τέταρτο των απειλούμενων σπονδυλωτών στις ΗΠΑ και τα μισά από τα απειλούμενα θηλαστικά κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση.[3]

Όλοι οι ζώντες οργανισμοί χρειάζονται πόρους για να επιβιώσουν. Η υπερεκμετάλλευση αυτών των πόρων για παρατεταμένες περιόδους μπορεί να καταστρέψει τα φυσικά αποθέματα σε σημείο που δεν είναι σε θέση να ανακάμψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ανθρώπινοι πληθυσμοί, στο παρελθόν, ήταν μικροί και οι μέθοδοι συλλογής περιορίζονταν σε μικρές ποσότητες. Με μια εκθετική αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού, όμως, λόγω της επέκτασης των αγορών και της αυξανόμενης ζήτησης, σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη πρόσβαση και τεχνικές σύλληψης, προκαλείται υπερεκμετάλλευση πολλών ειδών πέρα από τα βιώσιμα επίπεδα. Στην πράξη, εάν συνεχιστεί, μειώνει πολύτιμους πόρους σε τόσο χαμηλά επίπεδα που η εκμετάλλευσή τους δεν είναι πλέον βιώσιμη και μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση των ειδών, με δραματικές και απρόβλεπτες επιπτώσεις στο οικοσύστημα.[43]

Σήμερα, η υπερεκμετάλλευση και η κατάχρηση των φυσικών πόρων αποτελεί απειλή για τον πλούτο των ειδών. Αυτό είναι πιο διαδεδομένο όταν κοιτάζουμε την οικολογία των νησιών και τα είδη που τα κατοικούν, καθώς τα νησιά μπορούν να θεωρηθούν ως ένας μικρόκοσμος. Οι ενδημικοί πληθυσμοί των νησιών είναι πιο επιρρεπείς σε εξαφάνιση από την υπερεκμετάλλευση, καθώς υπάρχουν συχνά σε μικρούς αριθμούς με μειωμένα ποσοστά αναπαραγωγής.[44] Ένα παράδειγμα είναι τα νησιωτικά σαλιγκάρια, όπως το Achatinella της Χαβάης και το Partula της Γαλλικής Πολυνησίας. 15 είδη σαλιγκαριών Achatinella έχουν καταγραφεί ως εξαφανισμένα και 24 άκρως απειλούμενα, ενώ 60 είδη Ρartula θεωρούνται εξαφανισμένα, και 14 άκρως απειλούμενα. Ο βασικός λόγος είναι η υπερεκμετάλλευση και ο πολύ χαμηλός ρυθμός αναπαραγωγής τους.[45]

Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί ο κοινός σκαντζόχοιρος, ο οποίος όταν εισήχθη στη νήσο Uist της Σκωτίας, επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό και χρειάστηκε να καταναλώσει αυγά των πτηνών που αναπαράγονται στις ακτές, με δραστικές συνέπειες για την αναπαραγωγή τους. Έτσι, επηρεάστηκαν δώδεκα είδη πτηνών, με ορισμένα από αυτά να έχουν μειωθεί κατά 39%.[46]

Όταν υπάρχει ανθρώπινη μετανάστευση, εμφύλια διαμάχη ή πόλεμος, συνήθως δεν υπάρχει έλεγχος. Για παράδειγμα στο Κονγκό και στη Ρουάντα, λόγω της εμφύλιας διαμάχης, υπάρχει κατάρρευση των δικτύων διανομής τροφής, κάτι που αφήνει τους πόρους του φυσικού περιβάλλοντος ευάλωτους. Τα ζώα σκοτώνονται ακόμη και για εξάσκηση, ως στόχοι, ή απλά από αντίδραση στην κυβέρνηση.[47] Οι πληθυσμοί μεγάλων πρωτευόντων, όπως οι γορίλες και οι χιμπατζήδες, τα οπληφόρα και άλλα θηλαστικά, έχουν μειωθεί περισσότερο από 80%, και ορισμένα είδη μπορεί να έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Αυτή η παρακμή ονομάστηκε η κρίση των θηραμάτων άγριας ζωής.[48]

Συνολικά, 50 είδη πτηνών που έχουν εξαφανιστεί από το 1500 μ.Χ. (περίπου το 40% του συνόλου) είναι λόγω της υπερεκμετάλλευσης.[49]

Φαινόμενο ντόμινο

Η υπερεκμετάλλευση των θαλάσσιων ενυδρίδων είχε ως αποτέλεσμα το φαινόμενο ντόμινο, το οποίο κατέστρεψε το οικοσύστημα του δάσους από φύκια.

Η υπερεκμετάλλευση των ειδών μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενο ντόμινο. Αυτό μπορεί να γίνει όταν, μέσω της υπερεκμετάλλευσης, ένας βιότοπος χάσει έναν θηρευτή. Λόγω της απώλειας του κορυφαίου αρπακτικού, μπορεί να συμβεί δραματική αύξηση των θηραμάτων του. Τα ανεξέλεγκτα θηράματα στη συνέχεια προκαλούν υπερεκμετάλλευση των δικών τους πόρων μέχρι να μειωθεί ο αριθμός των πληθυσμών, πιθανώς έως το σημείο της εξαφάνισης.

Ένα κλασικό παράδειγμα φαινόμενου ντόμινο καταγράφηκε με τις ενυδρίδες. Πριν από τον 17ο αιώνα μέχρι και το 1911, οι ενυδρίδες αποτελούσαν θύματα επιθετικής υπερεκμετάλλευσης για τις εξαιρετικά ζεστές και ακριβές γούνες τους. Αυτό προκάλεσε φαινόμενο ντόμινο στο οικοσύστημα του δάσους από φύκια κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού της Βόρειας Αμερικής.[50] Κι αυτό, διότι μία από τις κύριες πηγές τροφίμων των ενυδρίδων ήταν ο αχινός. Όταν οι κυνηγοί προκάλεσαν τη μείωση των πληθυσμών των ενυδρίδων, αυξήθηκε ο πληθυσμός των αχινών. Οι αχινοί στη συνέχεια χρησιμοποίησαν μαζικά ως κύρια πηγή τροφής τους τα φύκια, δημιουργώντας περιοχές του βυθού άδειες από φύκια αλλά γεμάτες με αχινούς. Χωρίς φαγητό, οι αχινοί εξαφανίστηκαν τοπικά. Επιπλέον, επειδή το δάσος από φύκια αποτελούσε σημείο διαβίωσης πολλών άλλων ειδών, προκλήθηκαν δευτερογενείς εξαφανίσεις.[51]

Το 1911, όταν μόνο μια μικρή ομάδα 32 θαλάσσιων ενυδρίδων επέζησε σε έναν απομακρυσμένο όρμο, υπογράφηκε μια διεθνής συνθήκη για την αποτροπή περαιτέρω εκμετάλλευσης των ενυδρίδων. Υπό βαριά προστασία, οι ενυδρίδες πολλαπλασιάστηκαν στις προηγούμενες περιοχές, και το οικοσύστημα επανέκαμψε με αργό τρόπο. Πιο πρόσφατα, λόγω της μείωσης του αριθμού των αποθεμάτων ψαριών, και πάλι λόγω της υπερεκμετάλλευσης, οι όρκες έχουν έλλειψη τροφής και έχει παρατηρηθεί ότι τρέφονται με ενυδρίδες, μειώνοντας και πάλι τον αριθμό τους.[52]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Frank, Kenneth T.; Petrie, Brian; Choi, Jae S.; Leggett, William C. (2005-06-10). «Trophic Cascades in a Formerly Cod-Dominated Ecosystem» (στα αγγλικά). Science 308 (5728): 1621–1623. doi:10.1126/science.1113075. ISSN 0036-8075. PMID 15947186. https://science.sciencemag.org/content/308/5728/1621. 
  2. ↑ «overexploitation». Oxford Reference (στα Αγγλικά). doi:10.1093/oi/authority.20110803100257806. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Wilcove, David S.; Rothstein, David; Dubow, Jason; Phillips, Ali; Losos, Elizabeth (1998-08-01). «Quantifying Threats to Imperiled Species in the United States: Assessing the relative importance of habitat destruction, alien species, pollution, overexploitation, and disease». BioScience 48 (8): 607–615. doi:10.2307/1313420. ISSN 0006-3568. https://doi.org/10.2307/1313420. 
  4. ↑ Sarukhán, José & Dirzo, Rodolfo. (2013). "Biodiversity-Rich Countries". In Encyclopedia of Biodiversity (Second Edition), 497-508.
  5. ↑ 5,0 5,1 Holdaway, R. N.; Jacomb, C. (2000-03-24). «Rapid Extinction of the Moas (Aves: Dinornithiformes): Model, Test, and Implications» (στα αγγλικά). Science 287 (5461): 2250–2254. doi:10.1126/science.287.5461.2250. ISSN 0036-8075. PMID 10731144. https://science.sciencemag.org/content/287/5461/2250. 
  6. ↑ «Extinct Birds of New Zealand». www.books-by-isbn.com. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  7. ↑ «Bringing the dodo back to life» (στα αγγλικά). 2002-09-14. http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/2255991.stm. Ανακτήθηκε στις 2021-06-13. 
  8. ↑ Larkin, P. A. (1977). «An Epitaph for the Concept of Maximum Sustained Yield» (στα αγγλικά). Transactions of the American Fisheries Society 106 (1): 1–11. doi:10.1577/1548-8659(1977)106<1:AEFTCO>2.0.CO;2. ISSN 1548-8659. https://afspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1577/1548-8659%281977%29106%3C1%3AAEFTCO%3E2.0.CO%3B2. 
  9. ↑ Lubchenco, Jane; Olson, Annette M.; Brubaker, Linda B.; Carpenter, Stephen R.; Holland, Marjorie M.; Hubbell, Stephen P.; Levin, Simon A.; MacMahon, James A. και άλλοι. (1991). «The Sustainable Biosphere Initiative: An Ecological Research Agenda: A Report from the Ecological Society of America» (στα αγγλικά). Ecology 72 (2): 371–412. doi:10.2307/2937183. ISSN 1939-9170. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.2307/2937183. 
  10. ↑ Naess, A. (1986). "Intrinsic value: Will the defenders of nature please rise?". In Soulé, M. E. (ed.). Conservation Biology: The Science of Scarcity and Diversity. Sunderland, MA: Sinauer Associates. pp. 153–181. ISBN 978-0-87893-794-3.
  11. ↑ Purvis, Victor (1970-03-14). «Self-interest and the Common Good» (στα αγγλικά). Br Med J 1 (5697): 692–692. doi:10.1136/bmj.1.5697.692-c. ISSN 0007-1447. https://www.bmj.com/content/1/5697/692.4. 
  12. ↑ Lloyd, William Forster. Two Lectures on the Checks to Population. 
  13. ↑ Hardin, Garrett (1968-12-13). «The Tragedy of the Commons» (στα αγγλικά). Science 162 (3859): 1243–1248. doi:10.1126/science.162.3859.1243. ISSN 0036-8075. PMID 5699198. https://science.sciencemag.org/content/162/3859/1243. 
  14. ↑ Cox, Susan Jane Buck (1985). "No Tragedy on the Commons". Environmental Ethics. 7 (1): 49–61.
  15. ↑ Lansing, Stephen, J. (2006). Perfect Order: Recognizing Complexity in Bali. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  16. ↑ Aligica, Paul Dragos (2010). «Elinor Ostrom – Nobel Prize in Economics 2009» (στα αγγλικά). Economic Affairs 30 (1): 95–96. doi:10.1111/j.1468-0270.2009.01982.x. ISSN 1468-0270. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-0270.2009.01982.x. 
  17. ↑ «The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2009». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  18. ↑ Kaczynski, W. (1979-09). «Economic Aspects of the Open Ocean Fishery Resources Development». OCEANS '79: 392–397. doi:10.1109/OCEANS.1979.1151251. https://ieeexplore.ieee.org/document/1151251. 
  19. ↑ Rowe, Jonathan (2008). "The parallel Economy of the Commons". State of the World 2008: Innovation for a Sustainable Development. London, UK: Earthscan: 140.
  20. ↑ Burger, Joanna; Gochfeld, Michael (1998-12-01). «The Tragedy of the Commons 30 Years Later». Environment: Science and Policy for Sustainable Development 40 (10): 4–13. doi:10.1080/00139159809605104. ISSN 0013-9157. https://doi.org/10.1080/00139159809605104. 
  21. ↑ Verstegen, S. W.; Hanekamp, Dr J. C. (2005-12-01). «The sustainability debate: Idealism versus conformism—the controversy over economic growth». Globalizations 2 (3): 349–362. doi:10.1080/14747730500367843. ISSN 1474-7731. https://doi.org/10.1080/14747730500367843. 
  22. ↑ Qing, Liao (1981-12-01). «Many Parents have also been Badly Hurt». Chinese Sociology & Anthropology 14 (2): 50–51. doi:10.2753/CSA0009-4625140250. ISSN 0009-4625. https://doi.org/10.2753/CSA0009-4625140250. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Grafton, R. Q.; Kompas, T.; Hilborn, R. W. (2007-12-07). «Economics of Overexploitation Revisited» (στα αγγλικά). Science 318 (5856): 1601–1601. doi:10.1126/science.1146017. ISSN 0036-8075. PMID 18063793. https://science.sciencemag.org/content/318/5856/1601. 
  24. ↑ «NOAA fisheries glossary». repository.library.noaa.gov. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  25. ↑ Caughley, Graeme· Sinclair, Anthony R. E. (15 Αυγούστου 1994). Wildlife Ecology and Management. Wiley. ISBN 978-0-86542-144-8. 
  26. ↑ Rosenberg, Andrew A. (2003). «Managing to the margins: the overexploitation of fisheries» (στα αγγλικά). Frontiers in Ecology and the Environment 1 (2): 102–106. doi:10.1890/1540-9295(2003)001[0102:MTTMTO]2.0.CO;2. ISSN 1540-9309. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1890/1540-9295%282003%29001%5B0102%3AMTTMTO%5D2.0.CO%3B2. 
  27. ↑ Mackenzie, Debora. «'Shares' in fish stocks halt commercial free-for-all». New Scientist (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  28. ↑ «A rising tide». The Economist. 2008-09-18. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/science-and-technology/2008/09/18/a-rising-tide. Ανακτήθηκε στις 2021-06-13. 
  29. ↑ Döll, P., Fiedler, K. (2008). "Global-scale modeling of groundwater recharge". Hydrology and Earth System Sciences Discussions, 12: 863-885.
  30. ↑ 30,0 30,1 «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. 20 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  31. ↑ «Underlying Causes of Deforestation: UN Report». web.archive.org. 11 Απριλίου 2001. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  32. ↑ «Forests of eucalyptus shadowed by questions | www.azstarnet.com ®». web.archive.org. 6 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  33. ↑ «World' s largest acquifer going dry». web.archive.org. 13 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  34. ↑ «April 7, 2005: Disappearing Lakes, Shrinking Seas - DATA». web.archive.org. 3 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  35. ↑ «Loss of Renewable Resources and Wildlife Conflict Resulting from Deforestation». Mongabay.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  36. ↑ Rhymer, Judith M.; Simberloff, Daniel (1996-11-01). «Extinction by hybridization and introgression». Annual Review of Ecology and Systematics 27 (1): 83–109. doi:10.1146/annurev.ecolsys.27.1.83. ISSN 0066-4162. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.ecolsys.27.1.83. 
  37. ↑ Ragupathy Κannan, and Douglas James (2009). «Effects of climate change on global biodiversity: a review of key literature» (PDF). Tropical Ecology. σελίδες 50(1): 31–39. 
  38. ↑ Mora, Camilo; Wei, Chih-Lin; Rollo, Audrey; Amaro, Teresa; Baco, Amy R.; Billett, David; Bopp, Laurent; Chen, Qi και άλλοι. (15 Οκτ 2013). «Biotic and Human Vulnerability to Projected Changes in Ocean Biogeochemistry over the 21st Century» (στα αγγλικά). PLOS Biology 11 (10): e1001682. doi:10.1371/journal.pbio.1001682. ISSN 1545-7885. PMID 24143135. PMC PMC3797030. https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.1001682. 
  39. ↑ Dumont, E. (2012-06-25). «Estimated impact of global population growth on future wilderness extent» (στα English). Earth System Dynamics Discussions 3 (1): 433–452. doi:10.5194/esdd-3-433-2012. ISSN 2190-4979. https://esd.copernicus.org/preprints/esd-2012-19/. 
  40. ↑ Roopesh, J.; et al. (2008). "Marine organisms: Potential Source for Drug Discovery". Current Science. 94 (3): 292.
  41. ↑ Dhillion, Shivcharn S.; Svarstad, Hanne; Amundsen, Cathrine; Bugge, Hans Chr (2002/09). «Bioprospecting: Effects on Environment and Development». AMBIO: A Journal of the Human Environment 31 (6): 491–493. doi:10.1579/0044-7447-31.6.491. ISSN 0044-7447. https://bioone.org/journals/ambio-a-journal-of-the-human-environment/volume-31/issue-6/0044-7447-31.6.491/Bioprospecting-Effects-on-Environment-and-Development/10.1579/0044-7447-31.6.491.full. 
  42. ↑ Cole, Andrew (2005-06-09). «Looking for new compounds in sea is endangering ecosystem» (στα αγγλικά). BMJ 330 (7504): 1350. doi:10.1136/bmj.330.7504.1350-d. ISSN 0959-8138. PMID 15947392. https://www.bmj.com/content/330/7504/1350.5. 
  43. ↑ Frankham, R.; Ballou, J. D.; Briscoe, D. A. (2002). Introduction to Conservation Genetics. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63014-6.
  44. ↑ «The impact of predation by introduced mammals on endemic shorebirds in New Zealand: a conservation perspective» (στα αγγλικά). Biological Conservation 99 (1): 47–64. 2001-05-01. doi:10.1016/S0006-3207(00)00187-7. ISSN 0006-3207. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320700001877. 
  45. ↑ WCMC. (1992). McComb, J., Groombridge, B., Byford, E., Allan, C., Howland, J., Magin, C., Smith, H., Greenwood, V. and Simpson, L. (1992). World Conservation Monitoring Centre. Chapman and Hall.
  46. ↑ «Long-term population changes among breeding shorebirds in the Outer Hebrides, Scotland, in relation to introduced hedgehogs (Erinaceus europaeus)» (στα αγγλικά). Biological Conservation 117 (2): 151–166. 2004-05-01. doi:10.1016/S0006-3207(03)00289-1. ISSN 0006-3207. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320703002891. 
  47. ↑ «Farewell to Africa (2017) – Princefilm» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  48. ↑ Wilkie, David S.; Carpenter, Julia F. (1999-07-01). «Bushmeat hunting in the Congo Basin: an assessment of impacts and options for mitigation» (στα αγγλικά). Biodiversity & Conservation 8 (7): 927–955. doi:10.1023/A:1008877309871. ISSN 1572-9710. https://doi.org/10.1023/A:1008877309871. 
  49. ↑ «The IUCN Red List of Threatened Species». IUCN Red List of Threatened Species. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2021. 
  50. ↑ Estes, James A.; Duggins, David O.; Rathbun, Galen B. (1989). «The Ecology of Extinctions in Kelp Forest Communities» (στα αγγλικά). Conservation Biology 3 (3): 252–264. doi:10.1111/j.1523-1739.1989.tb00085.x. ISSN 1523-1739. https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1523-1739.1989.tb00085.x. 
  51. ↑ Dayton, Paul K.; Tegner, Mia J.; Edwards, Peter B.; Riser, Kristin L. (1998). «Sliding Baselines, Ghosts, and Reduced Expectations in Kelp Forest Communities» (στα αγγλικά). Ecological Applications 8 (2): 309–322. doi:10.1890/1051-0761(1998)008[0309:SBGARE]2.0.CO;2. ISSN 1939-5582. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1890/1051-0761%281998%29008%5B0309%3ASBGARE%5D2.0.CO%3B2. 
  52. ↑ Krebs, C. J. (2001). Ecology (5th ed.). San Francisco: Benjamin Cummings. ISBN 978-0-321-04289-7.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Υπερεκμετάλλευση&oldid=8896811"