Αεροσκάφος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 18:44, 21 Φεβρουαρίου 2017

Ένα αεροσκάφος είναι όχημα το οποίο έχει τη δυνατότητα να πετά αποκτώντας στήριξη από τον αέρα. Αντισταθμίζει την δύναμη της βαρύτητας είτε χρησιμοποιώντας στατική άνωση είτε χρησιμοποιώντας την δυναμική άνωση μιας αεροτομής^[1], ή σε ελάχιστες περιπτώσεις την καθοδική ώθηση από κινητήρες αεριώθησης.

Η ανθρώπινη δραστηριότητα που περιβάλλει τα αεροσκάφη ονομάζεται γενική αεροπορία. Τα επανδρωμένα αεροσκάφη πετούν υπό την καθοδήγηση ενός κυβερνήτη που βρίσκεται εντός αυτών, αλλά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν τη δυνατότητα να ελέγχονται από υπολογιστές εντός αυτών ή να είναι αυτοελεγχόμενα. Τα αεροσκάφη ταξινομούνται υπό διαφορετικά κριτήρια, όπως ο τύπος άνωσης, η ώθηση του αεροσκάφους, η χρήση τους και άλλα.

Ιστορικά στοιχεία

Τα ιπτάμενα μοντέλα σκαφών καθώς και ιστορίες επανδρωμένων πτήσεων μας πηγαίνουν πολλούς αιώνες πίσω, όμως η πρώτη επανδρωμένη άνοδος – και ασφαλής κάθοδος – της σύγχρονης εποχής έλαβε χώρα με μεγάλα αερόστατα που αναπτύχθηκαν τον 18ο αιώνα. Σε κάθε έναν από τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, τα αεροσκάφη οδηγήθηκαν σε μεγάλες τεχνικές προόδους. Έτσι λοιπόν, η ιστορία των αεροσκαφών χωρίζεται σε πέντε εποχές:

Πρωτοπόροι των πτήσεων, από τα πρώτα πειράματα μέχρι το 1914.
Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, 1914 έως 1918.
Αεροπορία στον Μεσοπόλεμο, 1918 έως 1939.
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, 1939 έως 1945.
Μεταπολεμική περίοδος, ή αλλιώς εποχή της αεριώθησης, 1945 έως και σήμερα.

Μέθοδοι άνωσης

Ελαφρύτερη από τον αέρα – αερόστατα

Τα αερόστατα χρησιμοποιούν την άνωση για να πλέουν στον άερα όπως περίπου τα πλοία την χρησιμοποιούν για να επιπλέουν στο νερό. Χαρακτηρίζονται από ένα ή περισσότερα κουβούκλια ή θόλους, που είναι γεμάτα με αέρια χαμηλής πυκνότητας όπως το ήλιο, το υδρογόνο, ή θερμός αέρας. Τα αέρια αυτά είναι λιγότερο πυκνά από τον περιρρέοντα αέρα. Όταν το βάρος του προστεθεί στο βάρος της δομής του αεροσκάφους, προστίθεται το ίδιο βάρος με τον αέρα που μετατοπίζει το σκάφος.^[2]^[3]

Τα μικρά αερόστατα ζεστού αέρα ονομάζονται ουράνια φανάρια και εφευρέθηκαν αρχικά στην αρχαία Κίνα πρίν από τον 3ο αιώνα π.Χ. Χρησιμοποιούνταν κυρίως σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, και ήταν ο δεύτερος τύπος αεροσκάφους που πέταξε, μετά από τον χαρταετό που εφευρέθηκε και αυτός στην αρχαία Κίνα πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια πρίν (κατά την Δυναστεία Χαν).^[4]

Αρχικά κάθε αερόστατο ήταν ένα αερόστατο μπαλόνι, ενώ ο όρος αερόπλοιο χρησιμοποιούνταν για μεγαλύτερα, μηχανοκίνητα αεροσκάφη – συνήθως σταθερών πτερύγων.^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10] Το 1919 ο Φρέντερικ Χάντλει Πέιτζ σε δημοσίευση του αναφέρθηκε στα «πλοία του αέρα» ("ships of the air") με μικρότερους επιβατικούς τύπους ως «γιοτ του άερα» ("Air yachts").^[11] Τη δεκαετία του 1930, τα μεγάλα διηπειρωτικά υδροπλάνα αναφερόταν μερικές φορές ως «πλοία του αέρα» ή «ιπτάμενα πλοία».^[12]^[13] – αν και δεν είχε κατασκευαστεί ακόμη κάτι τέτοιο. Η έλευση των μηχανοκίνητων αεροστάτων μπαλονιών, των επονομαζόμενων πηδαλιουχούμενων αεροστατών μπαλονιών, και αργότερα η χρήση των άκαμπτων κελύφων που επέτρεπαν την αύξηση της χωρητικότητας, άρχισαν να αλλάζουν τον τρόπο που χρησιμοποιούνταν αυτές οι λέξεις. Κατασκευάστηκαν τεράστια μηχανοκίνητα αερόστατα, που χαρακτηριζόταν από το άκαμπτο εξωτερικό πλαίσιο και την ξεχωριστή αεροδυναμική επιφάνεια που περιέβαλε το κουβούκλιο, με τα Ζέπελιν να είναι τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά. Ακόμη δεν υπήρχαν αεροσκάφη σταθερών πτερύγων ή αρκετά μεγάλα μη-άκαμπτα αερόστατα μπαλόνια ώστε να ονομαστούν αερόπλοια, έτσι ο όρος αυτός έγινε συνώνυμος με αυτά τα αεροσκάφη. Στη συνέχεια συνέβησαν αρκετά ατυχήματα, μεταξύ αυτών η Καταστροφή του Χίντενμπουργκ το 1937, που οδήγησε αυτά τα αερόπλοια σε παρακμή.^[14] Πλέον η έννοια «αερόστατο μπαλόνι» χαρακτηρίζει τα μη μηχανοκίνητα αερόστατα, ενώ το «αερόπλοιο» χαρακτηρίζει τα μηχανοκίνητα.

Ως πηδαλιουχούμενο νοείται κάθε μηχανοκίνητο, κατευθυνόμενο αερόστατο. Μερικές φορές ο όρος αυτός εφαρμόζεται μόνο σε μη-άκαμπτα αερόστατα μπαλόνια, και μερικές φορές ο όρος πηδαλιουχούμενο μπαλόνι θεωρείται ως ο ορισμός του αερόπλοιου (τα οποία μπορεί να είναι εύκαμπτα ή άκαμπτα). Τα μη-άκαπμτα πηδαλιουχούμενα χαρακτηρίζονται από ένα μέτριας αεροδυναμικής κουβούκλιο με πτερύγια σταθεροποίησης στο πίσω μέρος. Αυτά τα αερόστατα είναι γνωστά ως μικρά αερόστατα ("blimps"). Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το σχήμα αυτό υιοθετήθηκε ευρύτατα στα προσδεδεμένα αερόστατα.^[15] Κατά τη διάρκεια θυελλωδών καιρικών συνθηκών, το σχήμα αυτό μειώνει την ένταση στο λουρί και σταθεροποιεί το αερόστατο. Το ψευδώνυμο μικρό αερόστατο ("blimp") υιοθετήθηκε μαζί με το σχήμα. Στη σύγχρονη εποχή, κάθε μικρό πηδαλιουχούμενο ή αερόπλοιο ονομάζεται μικρό αερόστατο (blimp), είτε είναι μηχανοκίνητο είτε όχι.

Βαρύτερη από τον αέρα – αεροδύνη

Αεροσκάφη βαρύτερα από τον αέρα, όπως τα αεροπλάνα, πρέπει να διαθέτουν τρόπο μέσω του οποίου ο άερας ή το αέριο να ωθείται προς τα κάτω, έτσι ώστε να προκαλείται μια αντίδραση (σύμφωνα με τους νόμους κίνησης του Νεύτωνα) η οποία να ωθεί το αεροσκάφος προς τα πάνω. Αυτή η δυναμική κίνηση μέσω του αέρα είναι η προέλευση του όρου αεροδύνη. Υπάρχουν δύο τρόποι παραγωγής δυναμικής ώθησης: η αεροδυναμική άνωση, και η μηχανοκίνητη άνωση με τη μορφή της ώθησης του κινητήρα.^[16]

Η αεροδυναμική άνωση περιλαμβάνει πτερύγια ως το πιο κοινό μέσο, με τα αεροσκάφη σταθερών πτερύγων να διατηρούνται στον αέρα με την πρόσθια κίνηση των πτερύγων, και τα ελικοφόρα με την περιστροφή πτερυγόμορφων ελίκων, οι οποίοι ονομάζονται συχνά περιστρεφόμενα φτερά. Μια πτέρυγα είναι μια επίπεδη, οριζόντια επιφάνεια, η οποία έχει συνήθως σχήμα τομής, ως αεροτομή.^[17] Για να πετάξει το αεροσκάφος, ο αέρας πρέπει να ρέει πάνω από την πτέρυγα και να παράξει άνωση. Μια ευέλικτη πτέρυγα είναι πτέρυγα κατασκευασμένη από ύφασμα ή λεπτό φύλλο υλικού, συχνά τεντωμένο πάνω σε ένα άκαμπτο πλαίσιο. Ένας χαρταετός είναι δεμένος στο έδαφος και βασίζεται στην ταχύτητα του ανέμου πάνω από τα φτερά του, τα οποία ενδέχεται να είναι ευέλικτα ή άκαμπτα, σταθερά ή ελικόμορφα.^[18]

Με την μηχανοκίνητη άνωση, το αεροσκάφος κατευθύνει την ώθηση του κινητήρα κάθετα προς τα κάτω. Αεροσκάφη τύπου V/STOL, όπως το Harrier Jump Jet και το F-35B απογειώνονται και προσγειώνοται κάθετα χρησιμοποιώτας μηχανοκίνητη άνωση και χρησιμοποιούν αεροδυναμική άνωση κατά τη διάρκεια της πτήσης.^[19]

Ένας αμιγής πύραυλος δεν θεωρείται συχνά αεροδύνη, μιας και η άνωση του δεν εξαρτάται από τον αέρα (και μπορεί να πετάξει ακόμη και στο διάστημα). Όμως πολλά οχήματα αεροδυναμικής άνωσης υποβοηθούνται ή λαμβάνουν ισχύ από κινητήρες πυραύλων. Τα πυραυλοκίνητα βλήματα που αποκτούν αεροδυναμική άνωση σε πολύ υψηλές ταχύτητες εξαιτίας της ροής του αέρα πάνω από το σώμα τους είναι μια οριακή περίπτωση.^[20]

Σταθερών πτερύγων

Ο πρόγονος του αεροσκάφους σταθερών πτερύγων είναι ο χαρταετός. Όπως ένα αεροσκάφος σταθερών πτερύγων στηρίζεται στην εμπρόσθια κίνηση του για να δημιουργήσει ροή αέρα πάνω από τα φτερά του, έτσι και ο χαρταετός που είναι δεμένος στο έδαφος, στηρίζεται στον άνεμο που φυσά πάνω από τα φτερά του για να δημιουργηθεί άνωση.^[21] Οι χαρταετοί ήταν το πρώτο αεροσκάφος που κατάφερε να πετάξει, και εφευρέθηκαν στην Κίνα περίπου το 500 π.Χ. Έχει γίνει πολλή έρευνα πάνω στην αεροδυναμική των χαρταετών πριν αρχίσουν να χρησιμοποιούνται δοκιμές αεροσκαφών, αεροδυναμικές σήραγγες και προγράμματα σχεδιασμού σε υπολογιστή.

Η πρώτο βαρύτερο από τον αέρα σκάφος που κατάφερε να διεκπεραιώσει ελεγχόμενη ελεύθερη πτήση ήταν το ανεμοπλάνο (glider). Ένα ανεμοπλάνο που σχεδιάστηκε από τον Τζορτζ Κέιλι πραγματοποίησε την πρώτη επανδρωμένη, ελεγχόμενη πτήση το 1853.^[22]

Πρακτικά, μηχανοκίνητα, αεροσκάφη σταθερών πτερύγων (όπως το αεροπλάνο) ανακαλύφθηκαν από τους αδελφούς Γουίλμπουρ και Όρβιλ Ράιτ.^[23] Εκτός από την μέθοδο προώθησης τα αεροσκάφη χαρακτηρίζονται γενικά από την διάταξη των πτερύγων τους. Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά των πτερύγων είναι τα εξής:

Αριθμός των πτερύγων – Μονοπλάνο, διπλάνο, κλπ.
Στήριξη των πτερύγων – Ενισχυμένη ή με δοκό, άκαμπτη ή εύκαμπτη.
Κάτοψη των πτερύγων – συμπεριλαμβάνεται η αναλογία, η γωνία της καμπύλης, και κάθε μεταβλητή κατά μήκος του ανοίγματος (συμπεριλαμβανομένης και της σημαντικής τάξης των πτερύγων δέλτα).
Θέση του οριζόντιου σταθεροποιητή, εφ' όσον υπάρχει.
Διεδρική γωνία – θετική, μηδενική ή αρνητική (ανεδρική).

Ένα αεροσκάφος μεταβλητής γεωμετρίας μπορεί να μεταβάλει την διάταξη των πτερύγων του κατά τη διάρκεια της πτήσης.^[24]

Ένα αεροσκάφος με διάταξη ιπτάμενης πτέρυγας δεν διαθέτει άτρακτο, αν και ίσως έχει μικρές κυψέλες ή λοβούς.^[25] Η αντίθετη αυτής της διάταξης ονομάζεται ανυψώμενου σώματος, η οποία δε διαθέτει πτέρυγες, αν και ίσως έχει μικρές επιφάνειες σταθεροποίησης και ελέγχου.^[26]

Τα εκρανοπλάνα δεν θεωρούνται αεροσκάφη. «Πετούν» αποτελεσματικά κοντά στην επιφάνεια του εδάφους ή του νερού, όπως τα συμβατικά αεροσκάφη κατά την απογείωση.^[27] Ένα παράδειγμα είναι το Ρωσικό εκρανοπλάνο με ψευδώνυμο "Caspian Sea Monster". Τα ανθρωποκίνητα αεροσκάφη επίσης χρησιμοποιούν το φαινόμενο του εδάφους για να πετάξουν με μικρή ισχύ από τον πιλότο, αλλά αυτό συμβαίνει μόνο και μόνο επειδή έχουν τόσο μικρή ισχύ — για την ακρίβεια, η δομή του αεροσκάφους έχει τη δυνατότητα να πετάξει ψηλότερα.^[28]

Ελικοφόρα

Τα ελικοφόρα, ή αεροσκάφη περιστροφικών πτερύγων, χρησιμοποποιούν έναν περιστρεφόμενο έλικα με λεπίδες τμήματος αεροτομής (μια περιστροφική πτέρυγα) για να παράξουν άνωση. Σε αυτούς τους τύπους περιλαμβάνονται τα ελικόπτερα, τα γυροπλάνα, και διάφορα υβρδικά είδη όπως οι γυροδύνες κα διάφορα σύνθετα ελικοφόρα.^[29]

Τα ελικόπτερα διαθέτουν έναν έλικα ο οποίος περιστρέφεται από έναν άξονα που κινείται μέσω του κινητήρα. Ο έλικας ωθεί τον αέρα προς τα κάτω ώστε να δημιουργηθεί άνωση. Με την κλίση του έλικα προς τα μπροστά, η καθοδική ροή επιστρέφει πίσω, παράγοντας ώθηση για την εμπρόσθια πτήση. Μερικά ελικόπτερα διαθέτουν περισσότερους από έναν έλικες, και έχουν ακόμη μερικούς έλικες που στρέφονται από κινητήρες αεριώθησης στις άκρες τους.^[30]

Τα γυροπλάνα διαθέτουν μη-τροφοδοτούμενους έλικες, με ξεχωριστές πηγές ενέργειας για να τους παρέχουν ώθηση. Ο έλικας έχει κλίση προς τα πίσω. Καθώς το γυροπλάνο κινείται μπροστά, ο αέρας φυσάει προς τα πάνω δια μέσου το έλικα, κάνοντας τον να περιστραφεί. Η περιστροφή αυτή αυξάνει την ταχύτητα της ροής αέρα πάνω από τον έλικα, και του παρέχει άνωση.^[31] Οι χαρταετοί με έλικα είναι μη τροφοδοτούμενα γυροπλάνα, τα οποία ρυμουλκούνται για να τους δωθεί οριζόντια ταχύτητα ή είναι δεμένα σε στατικό σημείο με δυνατό άνεμο για πτήση τύπου χαρταετού.

Τα κυκλόπτερα περιστρέφουν τις πτέρυγες τους γύρω από έναν οριζόντιο άξονα.^[32]

Τα σύνθετα ελικοφόρα διαθέτουν πτέρυγες που τους παρέχουν μέρος ή ολόκληρη την άνωση για την εμπρόσθια κίνηση. Σήμερα ταξινομούνται ως τύποι μηχανοκίνητης άνωσης και όχι ως ελικοφόρα. Αεροσκάφη κλίσης ελίκων (όπως το V-22 Osprey), κλίσης πτερύγων, κλίσης ουράς, και τα κολεόπτερα διαθέτουν τους έλικες/προπέλες τους οριζόντια για την κάθετη πτήση και κάθετα για την κάθετη πτήση τους.^[33]

Άλλες μέθοδοι άνωσης

Το ανυψούμενο σώμα X-24B, ειδικευμένο ανεμοπλάνο

Ένα αεροσκάφος με διάταξη ανυψώμενου σώματος είναι άτρακτος αεροσκάφους σε σχήμα που να παράγει άνωση. Αν υπάρχουν πτέρυγες είναι πολύ μικρές για να παράξουν ικανοποιητική άνωση και χρησιμοποιούνται κυρίως για σταθερότητα και έλεγχο. Η διάταξη αυτή δεν ειναι αποτελεσματική: τα αεροσκάφη αυτά υποφέρουν από την υψηλή αντίσταση, και πρέπει να κινούνται σε υψηλή ταχύτητα για να παράγουν αρκετή άνωση ώστε να πετάξουν.^[34] Πολλά από τα ερευνητικά πρωτότυπα όπως το Martin-Marietta X-24, τα οποία οδήγησαν στο Διαστημικό λεωφορείο, ήταν αεροσκάφη σε διάταξη ανυψούμενου σώματος (αν και το ίδιο το Λεωφορείο δεν είναι), και μερικά υπερηχητικά βλήματα αποκτούν άνωση από την ροή αέρα πάνω από ένα σωληνοειδές σώμα.
Οι τύποι τροφοτούμενης άνωσης στηρίζονται στην αντλούμενη από τον κινητήρα άνωση για την κάθετη απογείωση και προσγείωση (VTOL). Οι περισσότεροι τύποι μεταβάλλονται σε αεροσκάφη σταθερών πτερύγων για τις οριζόντιες πτήσεις. Οι τάξεις των τύπων τροφοδοτούμενης άνωσης περιλαμβάνουν αεριωθούμενα αεροσκάφη VTOL (όπως το Harrier jump-jet) και ελικοφόρα με κλίση (όπως το V-22 Osprey), μεταξύ άλλων.^[35] Μερικά πειραματικά σχέδια στηρίζονται αποκλειστικά στην ώθηση του κινητήρα για την δημιουργία άνωσης κατά τη διάρκεια της πτήσης, συμπεριλαμβανομένων των ατομικών λιφτ με ανεμιστήρα και των τζετπάκ. Στα ερευνητικά σχέδια VTOL περιλαμβάνεται το ιπτάμενο Bedstead.^[36]
Το αεροπλάνο Φλέτνερ χρησιμοποιεί έναν περιστρεφώμενο κύλινδρο αντί για σταθερή πτέρυγα, αποκτώντας την άνωση από το φαινόμενο Μάγκνους.^[37]
Το ορνιθόπτερο αποκτά ώθηση με το φτερούγισμα των πτερύγων του.^[38]

Κλίμακα - Μεγέθη και Ταχύτητες

Μεγέθη

Τα μικρότερα αεροσκάφη είναι τα παιχνίδια και —ακόμη μικρότερα -- τα νανοαεροσκάφη.

Το μεγαλύτερο αεροσκάφος σε διαστάσεις και όγκο (μέχρι το 2016) είναι το μήκους 95 μέτρων (302 πόδια) Airlander 10, Βρετανικής κατασκευής αερόπλοιο, με χαρακτηριστικά ελικοπτέρου και αεροσκάφους σταθερών πτερύγων, το οποίο σύμφωνα με αναφορές έχει τη δυνατότητα ταχύτητας έως 150 χλμ/ώρα (90 μίλια/ώρα), και αντοχή πτήσης έως δύο εβδομάδες με ωφέλιμο φορτίου 11 τόννων.^[39]^[40]

Το μεγαλύτερο αεροσκάφος σε βάρος και το μεγαλύτερο αεροσκάφος σταθερών πτερύγων που έχει κατασκευαστεί (μέχρι το 2016) είναι το Antonov An-225. Αυτό το 6-κινητήριο Ρωσικό μεταγωγικό Ουκρανικής κατασκευής της δεκαετίας του 1980, έχει μήκος 84 μέτρων (276 πόδια), και άνοιγμα πτερύγων 88 μέτρων (289 πόδια). Κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ ωφέλιμου φορτίου, αφού μετέφερε 200 τόννους αγαθών, ενώ πρόσφατα μεταφέρει φορτία 100 τόννων για εμπορευματική χρήση. Έχοντας βάρος μεταξύ 550 και 700 τόννων όταν είναι φορτωμένο πλήρως, είναι επίσης το βαρύτερο αεροσκάφος που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα. Έχει τη δυνατότητα πλεύσης σε ταχύτητες έως και 805 χλμ/ώρα (500 μίλια/ώρα).^[41]^[42]^[43]^[44]

Τα μεγαλύτερα αεροπλάνα στρατιωτικής χρήσης είναι το Ουκρανορωσικό Antonov An-124 (το δεύτερο μεγαλύτερο αεροπλάνο στον κόσμο, το οποίο χρησιμοποιείται και για επιβατική χρήση),^[45] και το Αμερικανικό μεταγωγικό Lockheed C-5 Galaxy το οποίο, φορτωμένο, έχει βάρος πάνω από 380 τόννους.^[44]^[46] Το 8-κίνητο Hughes HK-1 "Spruce Goose" που διέθετε πιστόνια και προπέλες, ένα Αμερικανικό ξύλινο μεταγωγικό αερόπλοιο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου—με μεγαλύτερο άνοιγμα πτερύγων (94 μέτρα / 260 πόδια) από οποιοδήποτε άλλο αεροσκάφος, και ύψος ουράς ίσο με το ψηλότερο (Airbus A380-800 στα 24.1 μέτρα / 78 πόδια) -- πέταξε μόνο σε ένα σύντομο άλμα στα τέλη της δεκαετίας του 1940, χωρίς να πετάξει ποτέ ξανά εξαιτίας της αρχής επίδρασης του εδάφους.^[44]

Τα μεγαλύτερα επιβατικά αεροπλάνα, πέρα από τα παραπάνω An-225 και An-124, είναι το Γαλλικής κατασκευής εμπορευματικό Airbus Beluga παράγωγο του αεριωθούμενου επιβατικού Airbus A300, το Αμερικανικής κατασκευής εμπορευματικό Boeing Dreamlifter παράγωγο του επιβατικού/εμπορευματικού αεριωθούμενου Boeing 747 (το 747-200B ήταν, στην δημιουργία του τη δεκαετία του 1960, το βαρύτερο αεροσκάφος που κατασκευάστηκε, με μέγιστο βάρος 400 τόννων)^[46], και το δυόροφο αεριωθούμενο επιβατικό Γαλλικής κατασκευής Airbus A380 τύπου "super-jumbo" (το μεγαλύτερο επιβατικό αεροπλάνο).^[44]^[47]

Ταχύτητες

Η ταχύτερη καταγεγραμμένη μηχανοκίνητη πτήση αεροσκάφους ήταν αυτή του NASA X-43A Pegasus, ενός υπερηχητικού πειραματικού ερευνητικού διάταξης ανυψούμενου σώματος, με κινητήρα scramjet αεροσκάφους με ταχύτητα 9.6 Μαχ (σχεδόν 11.760 χλμ/ώρα / 7.000 μίλια/ώρα). Το X-43A έθεσε αυτό το ρεκόρ σπάζοντας το προηγούμενο που κατείχε το ίδιο (με ταχύτητα 6,3 Μαχ, περίπου 7.700 χλμ/ώρα / 5.000 μίλια/ώρα, τον Μάρτιο του 2004) στην τρίτη και τελική του πτήση στις 16 Νοεμβρίου 2004.^[48]^[49]

Πριν από το X-43A, η ταχύτερη καταγεγραμμένη πτήση αεροπλάνου (που κατέχει ακόμη το ρεκόρ για την ταχύτερη επανδρωμένη πτήση αεροσκάφους που δεν είναι διαστημόπλοιο) ήταν του πυραυλοκίνητου αεροπλάνου Βορειοαμερικανικής κατασκευής X-15A-2, στα 7.274 χλμ/ώρα (4,520 μίλια/ώρα, 6.72 Μαχ), στις 3 Οκτωβρίου 1967. Κατά τη διάρκεια μιας πτήσης έφτασε στο υψόμετρο των 108 χιλιομέτρων.^[50]^[51]^[52]

Τα γνωστά ως ταχύτερα αεροσκάφη παραγωγής (πέρα από πυραύλους) σε χρήση τώρα ή κατά το παρελθόν (μέχρι το 2016) είναι:

Το ταχύτερο αεροσκάφος σταθερών πτερύγων, και ταχύτερο ανεμοπλάνο, είναι το Διαστημικό Λεωφορείο, ένα υβρίδο πυραύλου-ανεμοπλάνου, το οποίο επανήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης ως ανεμοπλάνο σταθερών πτερύγων με ταχύτητα 25 Μαχ (πάνω από 25 φορές η ταχύτητα του ήχου—περίπου 55.126 χλμ/ώρα / 17.000 μίλια/ώρα κατά την είσοδό του στην ατμόσφαιρα της Γης).^[50]^[53]
Το ταχύτερο στρατιωτικό αεροπλάνο που έχει κατασκευαστεί είναι το: Lockheed SR-71 Blackbird, Αμερικανικής κατασκευής αναγνωριστικό αεριωθούμενο αεροσκάφος σταθερών πτερύγων, το οποίο για το οποίο είναι γνωστό πως πέταξε με ταχύτητα πάνω από 3,3 Μαχ (περίπου 4.042 χλμ/ώρα / 2.200 μίλια/ώρα σε επίπεδο πλεύσης). Στις 28 Ιουλίου 1976 ένα SR-71 έθεσε το ρεκόρ για την ταχύτερη και υψηλότερη πτήση λειτουργικού αεροσκάφους με το απόλυτο ρεκόρ ταχύτητας 3.592 χλμ/ώρα (2.193 μίλια/ώρα) σε απόλυτο ρεκόρ υψομέτρου στα 25.928 μέτρα. Κατά την απόσυρση του τον Ιανουάριο του 1990, ήταν το ταχύτερο αεριωθούμενο αεροσκάφος στον κόσμο—ρεκόρ που παραμένει ακόμη.^[50]^[54]^[55]^[56]^[57]

Σημείωση: Μερικές πηγές αναφέρουν πως το προαναφερθέν X-15 είναι το «ταχύτερο στρατιωτικό αεροπλάνο» επειδή ήταν μέρος ενός ερευνητικού προγράμματος του Αμερικανικού Ναυτικού και της Αμερικανικής Αεροπορίας. Όμως το X-15 δεν χρησιμοποιήθηκε ποτε σε μη πειραματικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.^[52]

Τα ταχύτερα στρατιωτικά αεροσκάφη αυτή τη στιγμή είναι το Σοβιετικής/Ρωσικής κατασκευής MiG-25—που έχει τη δυνατότητα ταχύτητας στα 3,2 Μαχ (3.920 χλμ/ώρα / 2.170 μίλια/ώρα), με τον κίνδυνο βλάβης στους κινητήρες, ή 2,83 Μαχ (3.466 χλμ/ώρα / 1.920 μίλια/ώρα) υπό κανονικές συνθήκες—και το Ρωσικής κατασκευής MiG-31E (επίσης με την δυνατότητα ταχύτητας στα 2,83 Μαχ υπό κανονικές συνθήκες). Αμφότερα είναι αεριωθούμενα μαχητικά αεροπλάνα αναχαίτησης, σε επιχειρησιακή λειτουργία το 2016.^[58]^[59]^[60]

Το ταχύτερο πολιτικό αεροπλάνο που έχει κατασκευαστεί, καθώς και το ταχύτερο επιβατικό αεροπλάνο που έχει κατασκευαστεί είναι: το, για μικρό διάστημα σε χρήση, υπερηχητικό επιβατικό αεροπλάνο Tupolev Tu-144 (2,35 Μαχ, 2.587 χλμ/ώρα, 1.600 μίλια/ώρα), για το οποίο θεωρούνταν πως μπορούσε να πλεύσει σε ταχύτητα 2,2 Μαχ. Το Tu-144 (σε λειτουργία επισήμως από την περίοδο 1968-1978, μετά από δύο συντριβές του μικρού στόλου του) επέζησε του αντιπάλου του Concorde SST (2.23 Μαχ), ενός Γαλλοβρετανικής κατασκευής υπερηχητικού επιβατικού αεροπλάνου, που ήταν γνωστό πως πετούσε με ταχύτητα 2.02 Μαχ (2.333 χλμ/ώρα, 1.450 μίλια/ώρα σε επίπεδο πλεύσης), λειτουργώντας από το 1976 μέχρι την οριστική παύση χρήσης του στόλου το 2003, μετά από συντριβή στις αρχές της δεκαετίας του 2000.^[50]^[52]^[44]^[61]
Το ταχύτερο πολιτικό αεροπλάνο σε χρήση είναι: το Cessna Citation Ten, Αμερικανικής κατασκευής επιχειρηματικού τζετ, με δυνατότητα ταχύτητας 0.935 Μαχ (1.145 χλμ/ώρα, πάνω από 600 μίλια/ώρα σε επίπεδο πλεύσης). Το αντίπαλο του αεροσκάφος, το Αμερικανικής κατασκευής επιχειρηματικό τζετ Gulfstream 650, μπορεί να φτάσει σε ταχύτητα 0.925 Μαχ (1.133 χλμ/ώρα).^[50]^[52]^[62]^[63]
Το ταχύτερο επιβατικό αεροπλάνο σε χρήση είναι το Boeing 747, για το οποίο έχει αναφερθεί πως έχει τη δυνατότητα πλεύσης σε ταχύτητα 0,885 Μαχ (1.084 χλμ/ώρα, πάνω από 550 μίλια/ώρα). Προηγουμένως, το ρεκόρ κατείχαν τα προβληματικά, βραχυχρόνιο Ρωσικής κατασκευής Tupolev Tu-144 SST (2,35 Μαχ) και το Γαλλοβρετανικής κατασκευής Concorde SST (2,23 Μαχ, με ταχύτητα 2 Μαχ σε κανονικές συνθήκες).^[50]^[44]^[61] Πριν από αυτά, το αεριωθούμενο επιβατικό της δεκαετίας του 1960 Convair 990 Coronado πέταξε με ταχύτητα μεγαλύτερη των 965 χλμ/ώρα (600 μίλια/ώρα).

Προώθηση

Αεροσκάφη χωρίς κινητήρα

Τα ανεμοπλάνα (gliders) είναι αεροσκάφη βαρύτερα από τον αέρα τα οποία δεν χρησιμοποιούν προώθηση κατά τη διάρκεια της πτήσης τους. Η απογείωση μπορεί να γίνει με την καθοδική κίνηση από ένα υψηλό σημείο, είτε με την αντίσταση στον αέρα από σκοινί ρυμουλκύσεως, ή με ένα όχημα ή βαρούλκο στο έδαφος, ή μέσω ενός μηχανοκίνητου αεροσκάφους «ρυμουλκού». Για να διατηρήσει την εμπρόσθια ταχύτητα και την άνωσή του, ένα ανεμοπλάνο θα πρέπει να κινείται καθοδικά συγκριτικά με τον αέρα (αλλά όχι απαραίτητα σε σχέση με το έδαφος). Πολλά ανεμοπλάνα μπορούν να 'ίπτανται' – να αποκτούν ύψος από ανοδικά ρεύματα όπως θερμικά ρεύματα. Το πρώτο πρακτικό, ελεγχόμενο παράδειγμα σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Βρετανό επιστήμονα και πρωτοπόρο Τζορτζ Κέιλι, ο οποίος αναγνωρίζεται από πολλούς ως ο πρώτος αεροναυτικός μηχανικός.^[64] Συνηθισμένα παραδείγματα ανεμοπλάνων είναι τα ανεμόπτερα, τα αερόπτερα και τα αλεξίπτωτα.

Τα αερόστατα μπαλόνια παρασύρονται από τον άνεμο, αν και κανονικά ο κυβερνήτης τους μπορεί να ελέγξει το υψόμετρο, είτε θερμαίνοντας τον αέρα είτε απελευθερώνοντας έρμα, δίνοτας έλεγχο στην κατεύθυνση του (μιας και η κατεύθυνση του ανέμου αλλάζει με το υψόμετρο). Ένα υβριδικό αερόστατο μπαλόνι σε σχήμα πτερύγων μπορεί να διολισθαίνει σε συγκεκριμένη κατεύθυνση όταν ανεβαίνει ή κατεβαίνει. Αλλά ένα σφαιρικό αερόστατο αυτού του είδους δεν έχει τέτοιες δυνατότητες ελέγχου της κατεύθυνσης.^[65]

Οι χαρταετοί είναι αεροσκάφη^[66] τα οποία δεμένα στο έδαφος ή άλλο αντικείμενο (κινητό ή σταθερό) το οποίο διατηρεί την ένταση στο σχοινί. Στηρίζονται σε εικονικό ή πραγματικό φύσημα ανέμου πάνω ή κάτω τους που τους βοηθά να παράγουν άνωση και να αντιστέκονται. Τα Kytoons είναι υβρίδια μπαλόνια-χαρταετοί τα οποία έχουν σχήμα και είναι δεμένοι ώστε να λαμβάνουν την παραμόρφωση των χαρταετών, και μπορούν να είναι ελαφρύτερα από τον αέρα, ουδέτερης πλευστότητας, ή βαρύτερα από τον αέρα.^[67]

Αεροσκάφη με κινητήρα

Τα μηχανοκίνητα αεροσκάφη διαθέτουν μια ή περισσότερες πηγές μηχανικής ισχύος, κατά κανόνα κινητήρες αεροσκαφών αν και κατά το παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί τρίπτες ή ανθρώπινη δύναμη. Οι περισσότεροι κινητήρες αεροσκαφών είναι είτε ελαφριοί κινητήρες πιστονιών ή στρόβιλοι αερίου. Το καύσιμο των κινητήρων είναι αποθηκευμένο σε δεξαμενές, συνήθως στις πτέρυγες αλλά τα μεγαλύτερα αεροσκάφη διαθέτουν επιπλέον δεξαμενές καυσίμων στην άτρακτο.^[68]

Ελικοφόρα αεροσκάφη

Ένα ελικοστροβιλοκίνητο (turboprop) DeHavilland Twin Otter προαρμοσμένο ως υδροπλάνο

Τα ελικοφόρα αεροσκάφη χρησιμοποιούν έναν ή περισσότερους έλικες για να δημιουργήσουν ώθηση στην εμπρόσθια κίνηση. Ο έλικας είναι συνήθως τοποθετημένος στο μπροστινό μέρος της πηγής ισχύος σε διάταξη ελκυστήρα αλλά ακόμη μπορεί να τοποθετηθεί και πίσω της σε διάταξη ώθησης. Παραλλαγές της διάταξης του έλικα περιλαμβάνουν έλικες αντίστροφης περιστροφής και έλικες με αγωγούς.^[69]

Έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά είδη κινητήρων για την κίνηση των ελίκων. Τα πρώτα αερόπλοια χρησιμοποιούσαν την ανθρώπινη δύναμη ή ατμομηχανές.^[70] Ο πιο πρακτικός κινητήρας εσωτερικής καύσης με πιστόνια χρησιμοποιήθηκε κατ' ουσίαν σε όλα τα αεροσκάφη σταθερών πτερύγων μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και χρησιμοποιείται ακόμη σε πολλά μικρά αεροσκάφη. Μερικοί τύποι χρησιμοποιούν στροβιλοκινητήρες για την κίνηση του έλικα ως ελικοστροβιλοκινητήρα (turboprop). Η ανθρωποκινούμενη πτήση έχει επιτευχθεί, αλλά δεν έχει γίνει ακόμη πρακτικό μέσο μεταφοράς. Στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μοντέλα έχουν χρησιμοποιηθεί πηγές ισχύος όπως ηλεκτροκινητήρες και λαστιχάκια.

Αεριωθούμενα αεροσκάφη

Τα αεριωθούμενα (τζετ) αεροσκάφη χρησιμοποιούν κινητήρες αεριώθησης με αγωγούς, οι οποίοι λαμβάνουν αέρα, καίνε καύσιμο με αυτόν σε έναν θάλαμο καύσης, και επιταχύνουν την εξάτμιση προς τα πίσω ώστε να δημιουργήσουν ώθηση.^[71]

Οι στροβιλοκίνητοι (turbojet) και οι στροβιλοφόροι (turbofan) κινητήρες χρησιμοποιούν έναν περιστρεφόμενο στρόβιλο για να κινήσουν έναν ή περισσότερους ανεμιστήρες, οι οποίοι παράγουν επιπλέον ώθηση. Ενδεχομένως προκαλείται μια μετάκαυση, μέσω της οποίας εισάγεται επιπλέον καύσιμο στη ζεστή εξάτμιση, ειδικά στα στρατιωτικά «γρήγορα αεριωθούμενα».^[72] Η χρήση στροβίλου δεν είναι απολύτως απαραίτητη: Άλλα σχέδια περιλαμβάνουν κινητήρες αεριωθούμενου παλμού και ramjet. Αυτά τα μηχανικά απλά σχέδια δεν μπορούν να λειτουργήσουν όταν το αεροσκάφος είναι ακίνητο, έτσι το αεροσκάφος θα πρέπει να τεθεί σε ταχύτητα πτήσης μέσω κάποιας άλλης μεθόδου.^[73] Χρησιμοποιούνται επίσης άλλες παραλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των motorjet και υβρίδιων όπως το Pratt & Whitney J58, το οποίο μετατρέπεται μεταξύ στροβιλοκίνητης και ramjet λειτουργίας.

Σε σύγκριση με τα ελικοφόρα, οι κινητήρες αεριώθησης μπορούν να παράξουν μεγαλύτερη ώθηση, μεγελύτερες ταχύτητες και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε υψόμετρα πάνω από 12.000 μέτρα (40.000 πόδια).^[74] Επίσης έχουν περισσότερη αποτελεσματικότητα καυσίμων από τους πυραύλους. Ως συνέπεια αυτού, όλα τα μεγάλα, υψηλής ταχύτητας και μεγάλων υψομέτρων αεροσκάφη χρησιμοποιούν κινητήρες αεριώθησης.^[75]

Στροφειόπτερα

Μερικά στροφειόπτερα, όπως τα ελικόπτερα, διαθέτουν μηχανοκίνητη περιστρεφόμενη πτέρυγα ή στροφείο, όπου ο δίσκος του στροφείου μπορεί να είναι τοποθετημένος υπό ελαφριά γωνία προς τα μπροστά έτσι ώστε η άνωση του να κατευθύνεται μπροστά. Το στροφείο ίσως, όπως και οι έλικες, να λαμβάνει ισχύ από πληθώρα τρόπων όπως ένας κινητήρας με πιστόνια ή ένας στρόβιλος.^[76] Σε πειράματα έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης ακροφύσια στις άκρες των λεπίδων του στροφείου.

Άλλοι τύποι αεροσκαφών με κινητήρα

Τα πυραυλοκίνητα αεροσκάφη έχουν χρησιμοποιηθεί κατά περιόδους σε πειράματα, ενώ το μαχητικό Messerschmitt Komet χρησιμοποιήθηκε ακόμη και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Έκτοτε τα αεροσκάφη αυτά έχουν περιοριστεί σε ερευνητικά πεδία, όπως με το North American X-15, το οποίο ταξίδεψε στο διάστημα όπου οι κινητήρες με αγωγούς δεν μπορούν να λειτουργήσουν (οι πύραυλοι φέρουν τα δικά τους οξειδωτικά). Οι πύραυλοι χρησιμοποιούνται συχνότερα ως συμπληρώματα στον κύριο κινητήρα, κυρίως για τις απογειώσεις βαρέων αεροσκαφών υποβοηθούμενων από πυραύλους, αλλά ακόμη και για να δημιουργήσουν δυνατότητα υψηλής ταχύτητας σε ορισμένα υβριδικά σχέδια όπως το Saunders-Roe SR.53.^[77]
Το ορνιθόπτερο αποκτά ώθηση μέσω του φτερουγίσματος των πτερύγων του. Έχει βρει πρακτική χρήση σε μοντέλα γερακιού τα οποία χρησιμοποιούνται για να παγιδεύσουν θηράματα, καθώς και σε παιχνίδια.^[78]

Σχεδιασμός και κατασκευή

Τα αεροσκάφη κατασκευάζονται με βάση αρκετούς παράγοντες όπως οι απαιτήσεις του πελάτη και του κατασκευαστή, τα πρωτόκολλα ασφαλείας και οι φυσικοί και οικονομικοί περιορισμοί. Για αρκετούς τύπους αεροσκαφών η διαδικασία σχεδιασμού ρυθμίζεται από τις εθνικές αρχές αξιοπλοΐας.^[79]

Τα σημεία κλειδιά ενός αεροσκάφους διαχωρίζονται σε γενικές γραμμές σε τρεις κατηγορίες:

Η δομή περιλαμβάνει τα κύρια φέροντα στοιχεία και τον σχετικό εξοπλισμό.
Το σύστημα προώθησης (εάν υπάρχει κινητήρας) περιλαμβάνει την πηγή ισχύος και τον σχετικό εξοπλισμό, όπως περιγράφεται παραπάνω.
Τα αεροηλεκτρονικά περιλαμβάνουν τα συστήματα ελέγχου, πλοήγησης και επικοινωνίας, συνήθως ηλεκτρονικά στη φύση τους.

Δομή

Η προσέγγιση για τον δομικό σχεδιασμό ποικίλει ευρέως ανάμεσα σε διάφορους τύπους αεροσκαφών.^[80] Σε μερικά αεροσκάφη, όπως τα αλεξίπτωτα, χρησιμοποιούν ευέλικτα υλικά τα οποία ενεργούν στην ένταση και στηρίζονται στην αεροδυναμική πίεση για να διατηρήσουν το σχήμα τους. Ένα αερόστατο μπαλόνι παρομοίως στηρίζεται στην εσωτερική πίεση του αερίου αλλά ίσως διαθέτει ένα άκαμπτο καλάθι ή γόνδολα κρεμάμενο από κάτω για να μεταφέρει το φορτίο του. Κάθε αεροσκάφος, συμπεριλαμβανομένων και τον αεροπλοίων, διαθέτει συνήθως ένα ευέλικτο ενισχυμένο κάλυμα υφάσματος για να δώσει ένα αρκετά ομαλό αεροκέλυφος το οποίο εκτείνεται πάνω από ένα άκαμπτο πλαίσιο. Τα μεταγενέστερα αεροσκάφη διέθεταν ημί-μονοκόματες τεχνικές, όπου η επιφάνεια του αεροσκάφους είναι αρκετή για να χωρέσει μέρος του φορτίου της πτήσης. Σε έναν πλήρη μονοκόματο σχεδιασμό δεν υπάρχει επαρκής εσωτερική δομή.

Τα δομικά στοιχεία κλειδιά ενός αεροσκάφους εξαρτώνται από τον τύπο του.

Αερόστατα

Οι ελαφρύτεροι από τον άερα τύποι αεροσκαφών χαρακτηρίζονται από ένα ή περισσότερα κουβούκλια, κατά κανόνια με μια υποστηρικτική δομή ευέλικτων καλωδίων ή ενός άκαμπτου πλαισίου που είναι το κέλυφος του. Άλλα στοιχεία όπως οι κινητήρες ή η γόνδολα ενδεχομένως να είναι προσαρτημένα στην υποστηρικτική δομή.

Αεροδύνες

Οι βαρύτεροι από τον αέρα τύποι αεροσκαφών χαρακτηρίζονται από μια ή περισσότερες πτέρυγες και μια κεντρική άτρακτο. Κατά κανόνα στην άτρακτο φέρεται μια ουρά ή ουραίο πτέρωμα για την σταθερότητα και έλεγχο του αεροσκάφους, και σύστημα προσγείωσης για τις απογειώσεις και τις προσγειώσεις. Οι κινητήρες ίσως είναι τοποθετημένοι στην άτρακτο ή στις πτέρυγες. Στα αεροσκάφη σταθερών πτερύγων οι πτέρευγες είναι ακάμπτως επισυναπτόμενες στην άτρακτο, ενώ στα στροφειόπτερα οι πτέρυγες είναι τοποθετημένες σε έναν κάθετο άξονα περιστροφής. Τα μικρότερα σχέδια χρησιμοποιούν συνήθως ευέλικτα υλικά για τμήμα ή ολόκληρη την κατασκευή, και στερεόνονται είτε από ένα άκαμπτο πλαίσιο ή από την πίεση του άερα. Τα σταθερά μέρη του σώματος αποτελούν το κύριο σώμα του αεροσκάφους.

Αεροηλεκτρονικά

Στα αεροηλεκτρονικά περιλαμβάνονται το σύστημα ελέγχου πτήσης και ο σχετικός εξοπλισμός, συμπεριλαμβανομένων των οργάνων του πιλοτηρίου, συστήματα πλοήγησης, ραντάρ, ελέγχου και επικοινωνιών.^[81]

Χαρακτηριστικά πτήσης

Σχέδιο πτήσης

Το σχέδιο πτήσης ενός αεροσκάφους αναφέρεται στις ικανότητες του στους τομείς της εναέριας ταχύτητας και του συντελεστή φορτίου ή το υψόμετρο.^[82]^[83] Ο όρος ενδέχεται να αναφέρεται και σε άλλες μετρήσεις όπως η ικανότητα ελιγμού. Όταν ένα αεροσκάφος ωθείται, για παράδειγμα βουτώντας με υψηλές ταχύτητες, θεωρείται ως κάτι μη ασφαλές.

Εύρος

Το εύρος είναι η απόσταση που μπορεί να πετάξει ένα αεροσκάφος από την απογείωσή του μέχρι την προσγείωση, όπως ορίζεται από τον χρόνο που πρέπει να είναι σε πτήση.

Για αεροσκάφη με κινητήρα ο χρόνος αυτός εξαρτάται από το φορτίο καυσίμου και κατανάλωσης.

Για τα αεροσκάφη χωρίς κινητήρα, ο μέγιστος χρόνος πτήσης περιορίζεται από τομείς όπως οι καιρικές συνθήκες και η αντοχή του κυβερνήτη. Μερικοί τύποι αεροσκαφών είναι περιορισμένοι να πετούν μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τα αερόστατα μπαλόνια περιορίζονται από την παροχή ανυψωτικού αερίου. Το εύρος μπορεί να βρεθεί ως η μέση ταχύτητα εδάφους πολλαπλασιασμένη επί δύο με τον μέγιστο χρόνο στον αέρα.^[84]

Πτητική δυναμική

Πτητική δυναμική είναι η επιστήμη το προσανατολισμού των αεροσκαφών και του ελέγχου τους σε τρεις διαστάσεις. Οι τρεις κρίσιμες δυναμικές παράμετροι είναι η γωνία περιστροφής γύρω από τους τρεις άξονες ως προς το κέντρο μάζας του αεροσκάφους, γνωστές ως κλίση (pitch), περιστροφή (roll), και εκτροπή (yaw) (ελαφρώς διαφορετικά από την χρήση τους στις γωνίες των Τέιτ-Μπράιαν).^[85]

Ως περιστροφή ορίζεται η στροφή γύρω από τον άξονα του γεωγραφικού μήκους (ισοδύναμο της περιστροφής ή της κλίσης ενός πλοίου) η οποία δίνει μια κίνηση προς πάνω ή κάτω των των άκρων των πτερύγων που μετράται μέσω της γωνίας περιστροφής ή κλίσης.
Ως κλίση ορίζεται η στροφή στον πλάγιο οριζόντιο άξονα η οποία δίνει μια κίνηση προς πάνω ή κάτω στην μύτη του αεροσκάφους που μετράται μέσω της γωνίας πρόσπτωσης.
Ως εκτροπή ορίζεται η στροφή γύρω από τον κάθετο άξονα η οποία δίνει μια πλευρική κίνηση στην μύτη του αεροσκάφους γνωστή ως πλαγιολίσθηση.

Η πτητική δυναμική ασχολείται με την σταθερότητα και τον έλεγχο της περιστροφής ενός αεροσκάφους σε κάθε έναν από αυτούς τους άξονες.^[86]

Σταθερότητα

Ένα ασταθές αεροσκάφος τείνει να ξεφεύγει από την πορεία του και η δυνατότητα του να πετάξει καθίσταται δύσκολη. Ένα πολύ σταθερό αεροσκάφος τείνει να παραμένει στην πορεία του και ο έλεγχος του καθίσταται δύσκολος—έτσι είναι σημαντικό κάθε σχέδιο να επιτύχει τον επιθυμητό βαθμό σταθερότητας. Εξαιτίας της ευρείας χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, έχει γίνει πλέον σύνηθες τα σχέδια να είναι εκ φύσεως ασταθή και να στηρίζονται σε υπολογιστικά συστήματα ελέγχου τα οποία παρέχουν τεχνητή σταθερότητα.^[87]

Ένα αεροσκάφος σταθερών πτερύγων είναι κατά κανόνα ασταθές σε κλίση, περιστροφή και εκτροπή. Η κλίση και η εκτροπή των συμβατικών αεροσκαφών σταθερών πτερύγων απαιτήτουν την χρήση οριζόντιων και κάθετων σταθεροποιητών,^[88]^[89] οι οποίοι λειτουργούν όπως τα φτερά σε ένα βέλος.^[90] Αυτές οι σταθεροποιητικές επιφάνειες επιτρέπουν την εξισορρόπηση των αεροδυναμικών δυνάμεων και την σταθεροποίηση των παραμέτρων της πτητικής δυναμικής, της κλίσης και της εκτροπής.^[88]^[89] Συνήθως τοποθετούνται στο ουραίο πτέρωμα, αν και στην διάταξη «πλαστών» πτερύγων, η κύρια πρυμναία πτέρυγα αντικαθιστά τις «πλαστές» πρόσθιες πτέρυγες ως σταθεροποιητής κλίσης. Τα αεροσκάφη στην διάταξη παράλληλων πτερύγων καθώς και τα αεροσκάφη χωρίς ουρά στηρίζονται στον ίδιο γενικό κανόνα για να επιτύχουν την σταθερότητα, η πρυμναία επιφάνεια είναι αυτή που σταθεροποιεί το αεροσκάφος.

Τα αεροσκάφη με περιστροφικές πτέρυγες είναι κατά κανόνα ασταθή στην εκτροπή τους, και απαιτούν την χρήση ένος κάθετου σταθεροποιητή.^[91]

Ένα αερόστατο είναι κατά κανόνα πολύ σταθερό σε περιστροφή και κλίση εξαιτίας του τρόπου που το φορτίο του κρέμεται από κάτω.^[92]

Έλεγχος

Οι επιφάνειες ελέγχου πτήσης επιτρέπουν στον κυβερνήτη να ελέγχει το υψόμετρο πτήσης του αεροσκάφους και συνήθως είναι μέρος των πτερύγων, ή τοποθετημένες πάνω τους, ή ενιαίες με τις σχετικές επιφάνειες σταθερότητας. Η ανάπτυξη τους αποτέλεσε κρίσιμο σημείο στην ιστορία των αεροσκαφών, τα οποία μέχρι αυτή τη περίοδο δεν ελεγχόταν κατά την διάρκεια της πτήσης.^[93]

Οι αεροναυπηγικοί μηχανικοί αναπτύσσουν συστήματα ελέγχου για τον προσανατολισμό των αεροσκαφών (υψόμετρο) γύρω από το κέντρο μάζας τους.^[94] Τα συστήματα ελέγχου περιλαμβάνουν ενεργοποιητές, οι οποίοι ασκούν δυνάμεις προς διάφορες κατευθύνσεις, και παράγουν περιστροφικές δυνάμεις ή ροπές γύρω από το αεροδυναμικό κέντρο του αεροσκάφους, και έτσι στρέφουν την περιστροφή, την κλίση και την εκτροπή του αεροσκάφους. Για παράδειγμαm μια ροπή κλίσης είναι κάθετη δύναμη που που εφαρμόζεται σε απόσταση μπροστά ή πίσω από το κέντρο αεροδυναμικής του αεροσκάφους, προκαλώντας την ανοδική ή καθοδική κίνηση του αεροσκάφους. Τα συστήματα ελέγχου χρησιμοποιούνται επίσης μερικές φορές για την αύξηση ή τη μέιωση της αντίστασης, για παράδειγμα με τη διαδικασία επιβράδυνσης του αεροσκάφους για προσγείωση.^[95]

Οι δύο κύριες αεροδυναμικές δυνάμεις που ασκούνται σε κάθε αεροσκάφος είναι η άνωση που το στηρίζει στον αέρα και η αντίσταση που αντιτίθεται σε αυτή την κίνηση. Επιφάνειες ελέγχου ή άλλες τεχνικές ίσως να χρησιμοποιηθούν για να επηρεάσουν αυτές τις δυνάμεις άμεσα, χωρίς την πρόκληση οποιασδήποτε περιστροφής.^[96]

Επιπτώσεις της χρήσης των αεροσκαφών

Τα αεροσκάφη επιτρέπουν τα μακρινά ταξίδια σε υψηλές ταχύτητες και ίσως να είναι πιο αποδοτικά αναφορικά με τα καύσιμα υπό ορισμένες περιπτώσεις συκριτικά με άλλα μέσα μεταφοράς. Τα αεροσκάφη έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και το κλίμα πέρα από τις θεωρίες περί απόδοσης των καυσίμων.^[97] Είναι σχετικά θορυβώδη συγκριτικά με άλλες μορφές ταξιδιού και τα αεροσκάφη υψηλών υψομέτρων παράγουν ίχνη συμπύκνωσης, τα οποία σύμφωνα με αποτελέσματα πειραμάτων ενδέχεται να μεταβάλλουν τις καιρικές συνθήκες.^[98]

Χρήσεις αεροσκαφών

Τα αεροσκάφη κατασκευάζονται σε διάφορους τύπους ανάλογα με την χρήση τους: τα στρατιωτικά αεροσκάφη, στα οποία δεν περιλαμβάνονται μόνο μαχητικοί τύποι αλλά και αεροσκάφη υποστήριξης, και τα πολιτικά αεροσκάφη, στα οποία περιλαμβάνονται όλα τα μη στρατιωτικά αεροσκάφη, τα πειραματικά και τα μοντέλα.

Στρατιωτική

Στρατιωτικό αεροσκάφος είναι κάθε αεροσκάφος το οποίο χρησιμοποιείται από καθεστωτική ή εξεγερσιακή ένοπλη υπηρεσία οποιουδήποτε τύπου.^[99] Τα στρατιωτικά αεροσκάφη μπορούν να είναι είτε αεροσκάφη μάχης είτε όχι:

Τα αεροσκάφη μάχης είναι σχεδιασμένα ώστε να καταστρέφουν τον εξοπλισμό του εχθρού χρησιμοποιώντας τον δικό τους οπλισμό.^[99] Τα μαχητικά αεροσκάφη χωρίζονται γενικότερα σε μαχητικά και βομβαρδιστικά, με αρκετούς ενδιάμεσους τύπους όπως τα μαχητικά-βομβαρδιστικά και τα επιθετικά αεροσκάφη (συμπεριλαμβανομένων και των επιθετικών ελικοπτέρων).
Τα υπόλοιπα αεροσκάφη δεν είναι σχεδιασμένα για μάχη μιας και η πρωταρχική λειτουργία τους είναι η μεταφορά οπλισμού και η αυτό-άμυνα. Στους ρόλους τους περιλαμβάνονται η έρευνα και διάσωση, η αναγνώριση, η παρατήρηση, η μεταφορά, η εκπαίδευση και ο εναέριος ανεφοδιασμός. Αυτά τα αεροσκάφη είναι συνήθως παράγωγα των αντίστοιχων πολιτικών.

Τα περισσότερα στρατιωτικά αεροσκάφη είναι τύποι βαρύτεροι από τον αέρα. Ακόμη, άλλοι τύποι όπως τα ανεμοπλάνα και τα αερόστατα μπαλόνια έχουν χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτικά αεροσκάφη. Για παράδειγμα τα αερόστατα χρησιμοποιήθηκαν για παρατήρηση κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφύλιου και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στρατιωτικά ανεμοπλάνα χρησιμοποιήθηκαν για την προσγείωση στρατευμάτων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.^[100]

Πολιτικά

Τα πολιτικά αεροσκάφη χωρίζονται σε εμπορικά και γενικής αεροπορίας, υπάρχουν όμως μερικές επικαλύψεις.

Στα εμπορικά αεροσκάφη περιλαμβάνονται τύποι σχεδιασμένοι για προγραμματισμένες και ναυλωμένες πτήσεις, οι οποίες μεταφέρουν επιβάτες, ταχυδρομείο και άλλα εμπορεύματα. Οι μεγαλύτεροι τύποι μεταφοράς επιβατών είναι τα αεροσκάφη ευρείας ατράκτου (wide-body). Μερικοί από τους μικρότερους τύπους χρησιμοποιούνται επίσης στην γενική αεροπορία, και μερικοί από τους μεγαλύτερους ως αεροσκάφη VIP.

Η γενική αεροπορία καλύπτει όλους τους τύπους της ιδιωτικής (όπου ο κυβερνήτης δεν καταβάλει χρόνο ή έξοδα) και της εμπορικής χρήσης, και περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα τύπων αεροσκαφών, όπως τα επαγγελματικά τζετ (bizjets), τα εκπαιδευτικά, τα ερασιτεχνικά, τα ανεμοπλάνα, τα παλαιά πολεμικά (warbird) και τα αερόστατα θερμού αέρα. Η μεγάλη πλειοψηφία των αεροσκαφών σήμερα ανήκει στους τύπους της γενικής αεροπορίας.

Πειραματικά

Ένα πειραματικό αεροκάφος δεν διαθέτει αποδεδειγμένη δυνατότητα πτήσης, ή κατέχει πιστοποιητικό αξιοπλοΐας της Υπηρεσίας Αεροπορίας στην κατηγορία των «Πειραματικών». Συνήθως, αυτό συνεπάγεται πως το αεροσκάφος δοκιμάζει νέες αεροναυπηγικές τεχνολογίες, αν και αυτός ο όρος αναφέρεται επίσης σε ερασιτεχνικά αεροσκάφη—τα οποία στηρίζονται σε υπαρκτά σχέδια.

Μοντέλα

Ένα αεροσκάφος μοντέλο είναι ένας μικρός μη επανδρωμένος τύπος αεροσκάφους που έχει κατασκευαστεί για να πετά για διασκέδαση, για στατική επίδειξη, για αεροδυναμική έρευνα ή για άλλους σκοπούς. Ένα μοντέλο κλίμακας είναι μινιατούρα ενός μεγαλύτερου αεροσκάφους.

Πηγές

↑ «Aircraft - Define Aircraft at Dictionary.com». Dictionary.com. Ανακτήθηκε στις 18-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ The Chambers Dictionary. Edinburgh: Chambers Harrap Publishers Ltd. 2000 [1998]. σελ. 541. ISBN 0-550-14000-X. the gas-bag of a balloon or airship
↑ The Oxford Illustrated Dictionary. Great Britain: Oxford University Press. 1976 [1975]. σελ. 281. fabric enclosing gas-bags of airship
↑ Yinke Deng (2005). 中国古代发明 (Ancient Chinese Inventions). 五洲传播出版社. ISBN 7508508378.
↑ «Air-Ship». texashistory.unt.edu. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «History of the Airplane». www.wright-brothers.org. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Unbelievable Flying Objects». www.wright-brothers.org. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Round Aircraft Designs». celticowboy.com. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Frater, Alexander (2009). «Wright brothers' "airship."». The Balloon Factory. Picador. σελ. 163.
↑ «Air-Ship (VTOL Airship) by George Griffith from The Angel of the Revolution». www.technovelgy.com. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Ships of the air». Auckland Star: σελ. 9. 24 Φεβρουαρίου 1919. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AS19190224.2.104. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017.
↑ «Huge ships of the air». The Sydney Morning Herald: σελ. 13. 11 Απριλίου 1938. http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/17455790. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017.
↑ «Pan American Airways | America by Air». airandspace.si.edu. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Sherman, Jill (2010). Hindenburg Disaster. North Mankato, Minnesota: ABDO Publishing Company. σελ. 7. ISBN 9781617851858.
↑ Behrends, Werner (2015). The Great Airships of Count Zeppelin. Lulu.com. σελ. 30-37. ISBN 9781329610187.
↑ Kocivar, Ben (January 1972). «Wild New World of Drones». Popular Science (Bonnier Corporation) 200 (1): 71. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=mzWswaAaeEAC&hl. Ανακτήθηκε στις 19-01-2017.
↑ McCormick, Barnes Warnock (1967). Aerodynamics of V/STOL Flight. San Diego: Courier Corporation. σελ. 71. ISBN 9780486404608.
↑ Eden, Maxwell (2002). The Magnificent Book of Kites: Explorations in Design, Construction, Enjoyment & Flight. New York: Sterling Publishing Company, Inc. σελ. 22. ISBN 9781402700941.
↑ McCormick, Barnes Warnock (1967). Aerodynamics of V/STOL Flight. San Diego: Courier Corporation. σελ. 1. ISBN 9780486404608.
↑ El-Sayed, Ahmed F. (2016). Fundamentals of Aircraft and Rocket Propulsion. London: Springer. σελ. 3. ISBN 9781447167969.
↑ Hawn, Terry J.· Economy, Peter (2013). Military Flight Aptitude Tests For Dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. σελ. 159. ISBN 9781118220627.
↑ Anderson, John David (1997). A History of Aerodynamics: And Its Impact on Flying Machines. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 28. ISBN 9780521669559.
↑ Biographiq (2008). The Wright Brothers. Filiquarian Publishing, LLC. σελ. 3. ISBN 9781599862132.
↑ Conway, Erik (2008-11-09). High-Speed Dreams: NASA and the Technopolitics of Supersonic Transportation, 1945–1999. Baltimore: JHU Press. ISBN 9781421410432. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)
↑ Anderson, Dale· Graham, Ian (2015-07-17). Flight and Motion: The History and Science of Flying. New York: Routledge. σελ. 19. ISBN 9781317470427. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)
↑ Gibbs, Yvonne (28-02-2014). «NASA Armstrong Fact Sheet: Lifting Bodies». www.nasa.gov. NASA. Ανακτήθηκε στις 19-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ Yun, Liang· Bliault, Alan (2009-12-03). WIG Craft and Ekranoplan: Ground Effect Craft Technology. New York: Springer Science & Business Media. σελ. 9. ISBN 9781441900425. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)
↑ Reay, D. A. (1977). The History of Man-Powered Flight. Oxford: Elsevier. σελ. 299. ISBN 9781483145990.
↑ Lorenz, Ralph D. (2006). Spinning Flight: Dynamics of Frisbees, Boomerangs, Samaras, and Skipping Stones. Tucson, Arizona: Springer Science & Business Media. σελ. vii. ISBN 9780387472898.
↑ Johnson, Wayne (2012-03-07). Helicopter Theory. New York: Courier Corporation. σελ. 10. ISBN 9780486131825. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)
↑ Kocivar, Ben (January 1973). «Can the Autogyro make a comeback?». Popular Science (Bonnier Corporation) 202 (1): 54-55. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=fkktZ45KH3UC. Ανακτήθηκε στις 20-01-2017.
↑ Gouriérès, Désiré Le (1982). Wind Power Plants: Theory and Design. Oxford: Elsevier. σελ. 143. ISBN 9781483278445.
↑ Leishman, J. Gordon (2000). Principles of Helicopter Aerodynamics. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 232. ISBN 9780521523967.
↑ Reed, R. Dale· Lister, Darlene (2002). Wingless Flight: The Lifting Body Story. Kentucky: University Press of Kentucky. σελ. 131. ISBN 9780813161600.
↑ Brown, Stuart F. (July 1987). «X-Wing and tilt rotor: hybrid aircraft that get up and go». Popular Science (Bonnier Corporation) 231 (1): 44. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=tgAAAAAAMBAJ. Ανακτήθηκε στις 20-01-2017.
↑ Khurana, K. C. (2009). Aviation Management: Global Perspectives. New Delhi: Global India Publications. σελ. 121. ISBN 9789380228396.
↑ Corda, Stephen (2017). Introduction to Aerospace Engineering with a Flight Test Perspective. West Sussex: John Wiley & Sons. σελ. 258. ISBN 9781118953389.
↑ Stoff, Joshua (2001). The Historic Aircraft and Spacecraft in the Cradle of Aviation Museum. New York: Courier Corporation. σελ. 2. ISBN 9780486420417.
↑ «World's largest aircraft the Airlander makes maiden flight in UK». The Telegraph. 19 Αυγούστου 2016. http://www.telegraph.co.uk/news/2016/08/17/worlds-largest-aircraft-the-airlander-takes-first-flight/. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.
↑ Kottasova, Ivana (24-08-2016). «Airlander 10, the world's largest aircraft, crash lands after 2nd test flight». CNNMoney. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ Verger, Rob (16 Μαΐου 2016). «Watch the world's biggest plane land in Australia» (στα αγγλικά). Fox News. http://www.foxnews.com/tech/2016/05/16/watch-worlds-biggest-plane-land-in-australia.html. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.
↑ Rumbaugh, Andrea (18 Νοεμβρίου 2016). «World's biggest airplane lands at Bush airport». Houston Chronicle. http://www.chron.com/business/article/World-s-largest-airplane-lands-at-Bush-airport-10622046.php#item-38488. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.
↑ Lewis, Danny (18 Σεπτεμβρίου 2015). «The World’s Largest Aircraft Might Lose its Title to a Blimp». Smithsonian. http://www.smithsonianmag.com/smart-news/worlds-largest-aircraft-might-lose-its-title-blimp-180956677/. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.
↑ ^44,0 ^44,1 ^44,2 ^44,3 ^44,4 ^44,5 Alexander, Greg. «Ask Us - Largest Plane in the World». www.aerospaceweb.org. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «World's Second Largest Aircraft». www.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ ^46,0 ^46,1 Loftin, Laurence K., Jr. (1985 (upd. 2004)). «Jet Transports». The Jet Age," in Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft. Washington, D.C.: Scientific and Technical Information Branch, NASA. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= (βοήθεια)
↑ «Airbus reviews A380 schedule». The New York Times. 29 Απριλίου 2008. ISSN 0362-4331. http://www.nytimes.com/2008/04/29/business/worldbusiness/29iht-airbus.4.12438349.html. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.
↑ «NASA - Hypersonic X-43A Takes Flight». www.nasa.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Fastest aircraft, air-breathing engine». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ ^50,0 ^50,1 ^50,2 ^50,3 ^50,4 ^50,5 Jackson, Doug (22-04-2001). «Ask Us - Aircraft Speed Records». www.aerospaceweb.org. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ «Fastest speed in a non-spacecraft aircraft». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ ^52,0 ^52,1 ^52,2 ^52,3 Bergqvist, Pia (17 Σεπτεμβρίου 2014). «Fastest Airplanes: Top Performers in Their Class». Flying Magazine. http://www.flyingmag.com/aircraft/fastest-aircraft-top-performers-their-class. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.
↑ «Re-Entry Aircraft». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Gibbs, Yvonne (28-02-2014). «NASA Armstrong Fact Sheet: SR-71 Blackbird». www.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ «Lockheed SR-71A - National Museum of the US Air Force™». www.nationalmuseum.af.mil. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Trujillo, Staff Sgt. Robert M. (26 Ιανουαρίου 2016). «SR-71 Blackbird: Gone but not forgotten...». Beale Air Force Base. http://www.beale.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/6961/Article/667024/sr-71-blackbird-gone-but-not-forgotten.aspx. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.
↑ Woolen, Angela (9 Αυγούστου 2016). «SR-71 pilots, crew relive absolute speed record». U.S. Air Force. http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/909026/sr-71-pilots-crew-relive-absolute-speed-record.aspx. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.
↑ Macias, Amanda (18 Σεπτεμβρίου 2015). «The 9 fastest piloted planes in the world». Business Insider. http://www.businessinsider.com/the-9-fastest-piloted-planes-in-the-world-2015-9/#mikoyan-gurevich-mig-25-foxbat-7. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.
↑ «Fast and furious - the world's fastest military aircraft». www.airforce-technology.com. 16-04-2014. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ «The Five Fastest Military Jets Ever Made», Bloomberg.com, https://www.bloomberg.com/news/videos/b/b8c1600e-38db-4bca-aed1-ccb4539f91dc, ανακτήθηκε στις 11-01-2017
↑ ^61,0 ^61,1 «Fastest aircraft, airliner». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Whitfield, Bethany (28 Αυγούστου 2012). «Cessna Citation Ten Chases Mach 0.935 Top Speed». Flying Magazine. http://www.flyingmag.com/aircraft/jets/cessna-citation-ten-chases-mach-0935-top-speed. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.
↑ McCoy, Daniel (15-04-2013). «Cessna rolls out first production unit of new Citation X». www.bizjournals.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
↑ Friedman, Raymond (2010). A History of Jet Propulsion, Including Rockets. USA: Xlibris Corporation. σελ. 115. ISBN 9781450065917.
↑ Anvekar, Mayur R. (2016). Aircraft Propulsion. Delhi: PHI Learning Pvt. Ltd. σελ. 1. ISBN 9788120352643.
↑ «Guided Tours of the BGA». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 12-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Kite + Baloon = Kytoon». Popular Mechanics 94 (2): 80. August 1950. ISSN 0032-4558. https://books.google.gr/books?id=0dgDAAAAMBAJ. Ανακτήθηκε στις 22-01-2017.
↑ Farokhi, Saeed (2014). Aircraft Propulsion. New Delhi: John Wiley & Sons. σελ. 1. ISBN 9781118806760.
↑ Hitchens, Frank (2015). Propeller Aerodynamics: The History, Aerodynamics & Operation of Aircraft Propellers. UK: Andrews UK Limited. σελ. 61. ISBN 9781785381256.
↑ Hilderbrandt, A. (1908). Airships Past and Present. χ.τ.: χ.ε. σελ. 96.
↑ Cumpsty, Nicholas· Heyes, Andrew (2015) [1998]. Jet Propulsion: A Simple Guide to the Aerodynamics and Thermodynamic Design and Performance of Jet Engines (3η έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 34. ISBN 9781316432631.
↑ Husain, Zoeb (2010). Air Breathing Engines. New Delhi: I. K. International Pvt Ltd. σελ. 169. ISBN 9789380026893.
↑ «Ramjet Propulsion». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft: Part III: The Jet Age». www.hq.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 13-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «How is rocket propulsion different from jet propulsion?». www.qrg.northwestern.edu. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ MacIsaac, Bernie· Langton, Roy (2011). Gas Turbine Propulsion Systems. West Sussex: John Wiley & Sons. σελ. 109. ISBN 9781119976141.
↑ Hempstead, Colin· Worthington, William (2005). Encyclopedia of 20th-Century Technology. Washington: Routledge. σελ. 681. ISBN 9781135455514.
↑ Dane, Abe (July 1992). «The first ornithopter». Popular Mechanics 169 (7): 96-97. ISSN 0032-4558. https://books.google.gr/books?id=K_iJmn3SHLwC. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017.
↑ Kundu, Ajoy Kumar (2010). Aircraft Design. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 7-8. ISBN 9781139487450.
↑ Peery, David J. (2013). Aircraft Structures. χ.τ.: Courier Corporation. σελ. 202. ISBN 9780486267302.
↑ Collinson, R. P. G. (2003). Introduction to Avionics Systems. New York: Springer Science & Business Media. σελ. 1. ISBN 9781441974662.
↑ «eCFR — Code of Federal Regulations». gpoaccess.gov. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2015.
↑ «Flight envelope - diagram» (PDF). www.access.gpo.gov. Ανακτήθηκε στις 14-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ «Maximum Range Flying depends on several Factors». www.experimentalaircraft.info (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Wasson, Charles S. (2016). System Engineering Analysis, Design, and Development: Concepts, Principles, and Practices. New Jersey: John Wiley & Sons. σελ. 536. ISBN 9781118967140.
↑ Dingle, Lloyd· Tooley, Michael H. (2013). Aircraft Engineering Principles, 2nd ed. New York: Routledge. σελ. 503. ISBN 9781136072772.
↑ Garrison, Peter (July 1985). «Telling Tails». Flying Magazine 112 (7): 74. ISSN 0015-4806. https://books.google.gr/books?id=VQ4X2g6D2qkC. Ανακτήθηκε στις 24-01-2017.
↑ ^88,0 ^88,1 Dale, Crane (1997). Dictionary of Aeronautical Terms (3η έκδοση). Aviation Supplies & Academics. σελ. 194. ISBN 1-56027-287-2.
↑ ^89,0 ^89,1 From the Ground Up (27η έκδοση). Canada: Aviation Publishers Co. Limited. σελ. 10. ISBN 0-9690054-9-0.
↑ «Airline Handbook Chapter 5: How Aircraft Fly». Airline Handbook. Air Transport Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
↑ Stepniewski, W. Z. (2013). Rotary-Wing Aerodynamics. Courier Corporation. σελ. 7. ISBN 9780486318516.
↑ Kármán, Theodore Von (2004). Aerodynamics: Selected Topics in the Light of Their Historical Development. Mineola, New York: Courier Corporation. σελ. 6. ISBN 9780486434858.
↑ Pratt, Roger (2000). Flight Control Systems: Practical Issues in Design and Implementation. Stevenage, UK: IET. σελ. 91. ISBN 9780852967669.
↑ Wilson, Jerry D.· Buffa, Anthony J. (2013). College Physics. Cram101 Textbook Reviews. ISBN 9781619069596.
↑ Collinson, R. P. G. (2011). Introduction to Avionics Systems. Dordrecht: Springer Science & Business Media. σελ. 174. ISBN 9789400707085.
↑ Pilot's Handbook of Aeronautical Knowledge. USA: Government Printing Office. 2009. σελ. 4-2. ISBN 9780160876110.
↑ Hewett, Chris· Foley, Julie (2000). Plane Trading: Policies for Reducing the Climate Change Effects of International Aviation. UK: Institute for Public Policy Research. σελ. 6. ISBN 9781860301339.
↑ Naiman, Alexander D. (2011). Modeling Aircraft Contrails and Emission Plumes for Climate Impacts. Stanford: Stanford University. σελ. 4.
↑ ^99,0 ^99,1 Gunston 1986, σελ. 274.
↑ Sudalaimuthu, S.· Raj, S. Anthony (2009). Logistics Management for International Business: Text and Cases. New Delhi: PHI Learning Pvt. Ltd. σελ. 269. ISBN 9788120337923.

Gunston, Bill (1987). Jane's Aerospace Dictionary 1987. London, England: Jane's Publishing Company Limited. ISBN 0-7106-0365-7.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Αεροσκάφος

Ιστορία

[1] «Aircraft - Define Aircraft at Dictionary.com». Dictionary.com. Ανακτήθηκε στις 18-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[2] The Chambers Dictionary. Edinburgh: Chambers Harrap Publishers Ltd. 2000 [1998]. σελ. 541. ISBN 0-550-14000-X. the gas-bag of a balloon or airship

[3] The Oxford Illustrated Dictionary. Great Britain: Oxford University Press. 1976 [1975]. σελ. 281. fabric enclosing gas-bags of airship

[4] Yinke Deng (2005). 中国古代发明 (Ancient Chinese Inventions). 五洲传播出版社. ISBN 7508508378.

[5] «Air-Ship». texashistory.unt.edu. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[6] «History of the Airplane». www.wright-brothers.org. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[7] «Unbelievable Flying Objects». www.wright-brothers.org. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[8] «Round Aircraft Designs». celticowboy.com. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[9] Frater, Alexander (2009). «Wright brothers' "airship."». The Balloon Factory. Picador. σελ. 163.

[10] «Air-Ship (VTOL Airship) by George Griffith from The Angel of the Revolution». www.technovelgy.com. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[11] «Ships of the air». Auckland Star: σελ. 9. 24 Φεβρουαρίου 1919. https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/AS19190224.2.104. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017.

[12] «Huge ships of the air». The Sydney Morning Herald: σελ. 13. 11 Απριλίου 1938. http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/17455790. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017.

[13] «Pan American Airways | America by Air». airandspace.si.edu. Ανακτήθηκε στις 06-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[14] Sherman, Jill (2010). Hindenburg Disaster. North Mankato, Minnesota: ABDO Publishing Company. σελ. 7. ISBN 9781617851858.

[15] Behrends, Werner (2015). The Great Airships of Count Zeppelin. Lulu.com. σελ. 30-37. ISBN 9781329610187.

[16] Kocivar, Ben (January 1972). «Wild New World of Drones». Popular Science (Bonnier Corporation) 200 (1): 71. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=mzWswaAaeEAC&hl. Ανακτήθηκε στις 19-01-2017.

[17] McCormick, Barnes Warnock (1967). Aerodynamics of V/STOL Flight. San Diego: Courier Corporation. σελ. 71. ISBN 9780486404608.

[18] Eden, Maxwell (2002). The Magnificent Book of Kites: Explorations in Design, Construction, Enjoyment & Flight. New York: Sterling Publishing Company, Inc. σελ. 22. ISBN 9781402700941.

[19] McCormick, Barnes Warnock (1967). Aerodynamics of V/STOL Flight. San Diego: Courier Corporation. σελ. 1. ISBN 9780486404608.

[20] El-Sayed, Ahmed F. (2016). Fundamentals of Aircraft and Rocket Propulsion. London: Springer. σελ. 3. ISBN 9781447167969.

[21] Hawn, Terry J.· Economy, Peter (2013). Military Flight Aptitude Tests For Dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. σελ. 159. ISBN 9781118220627.

[22] Anderson, John David (1997). A History of Aerodynamics: And Its Impact on Flying Machines. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 28. ISBN 9780521669559.

[23] Biographiq (2008). The Wright Brothers. Filiquarian Publishing, LLC. σελ. 3. ISBN 9781599862132.

[24] Conway, Erik (2008-11-09). High-Speed Dreams: NASA and the Technopolitics of Supersonic Transportation, 1945–1999. Baltimore: JHU Press. ISBN 9781421410432. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)

[25] Anderson, Dale· Graham, Ian (2015-07-17). Flight and Motion: The History and Science of Flying. New York: Routledge. σελ. 19. ISBN 9781317470427. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)

[26] Gibbs, Yvonne (28-02-2014). «NASA Armstrong Fact Sheet: Lifting Bodies». www.nasa.gov. NASA. Ανακτήθηκε στις 19-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[27] Yun, Liang· Bliault, Alan (2009-12-03). WIG Craft and Ekranoplan: Ground Effect Craft Technology. New York: Springer Science & Business Media. σελ. 9. ISBN 9781441900425. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)

[28] Reay, D. A. (1977). The History of Man-Powered Flight. Oxford: Elsevier. σελ. 299. ISBN 9781483145990.

[29] Lorenz, Ralph D. (2006). Spinning Flight: Dynamics of Frisbees, Boomerangs, Samaras, and Skipping Stones. Tucson, Arizona: Springer Science & Business Media. σελ. vii. ISBN 9780387472898.

[30] Johnson, Wayne (2012-03-07). Helicopter Theory. New York: Courier Corporation. σελ. 10. ISBN 9780486131825. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= / |date= mismatch (βοήθεια)

[31] Kocivar, Ben (January 1973). «Can the Autogyro make a comeback?». Popular Science (Bonnier Corporation) 202 (1): 54-55. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=fkktZ45KH3UC. Ανακτήθηκε στις 20-01-2017.

[32] Gouriérès, Désiré Le (1982). Wind Power Plants: Theory and Design. Oxford: Elsevier. σελ. 143. ISBN 9781483278445.

[33] Leishman, J. Gordon (2000). Principles of Helicopter Aerodynamics. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 232. ISBN 9780521523967.

[34] Reed, R. Dale· Lister, Darlene (2002). Wingless Flight: The Lifting Body Story. Kentucky: University Press of Kentucky. σελ. 131. ISBN 9780813161600.

[35] Brown, Stuart F. (July 1987). «X-Wing and tilt rotor: hybrid aircraft that get up and go». Popular Science (Bonnier Corporation) 231 (1): 44. ISSN 0161-7370. https://books.google.gr/books?id=tgAAAAAAMBAJ. Ανακτήθηκε στις 20-01-2017.

[36] Khurana, K. C. (2009). Aviation Management: Global Perspectives. New Delhi: Global India Publications. σελ. 121. ISBN 9789380228396.

[37] Corda, Stephen (2017). Introduction to Aerospace Engineering with a Flight Test Perspective. West Sussex: John Wiley & Sons. σελ. 258. ISBN 9781118953389.

[38] Stoff, Joshua (2001). The Historic Aircraft and Spacecraft in the Cradle of Aviation Museum. New York: Courier Corporation. σελ. 2. ISBN 9780486420417.

[39] «World's largest aircraft the Airlander makes maiden flight in UK». The Telegraph. 19 Αυγούστου 2016. http://www.telegraph.co.uk/news/2016/08/17/worlds-largest-aircraft-the-airlander-takes-first-flight/. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.

[40] Kottasova, Ivana (24-08-2016). «Airlander 10, the world's largest aircraft, crash lands after 2nd test flight». CNNMoney. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[41] Verger, Rob (16 Μαΐου 2016). «Watch the world's biggest plane land in Australia» (στα αγγλικά). Fox News. http://www.foxnews.com/tech/2016/05/16/watch-worlds-biggest-plane-land-in-australia.html. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.

[42] Rumbaugh, Andrea (18 Νοεμβρίου 2016). «World's biggest airplane lands at Bush airport». Houston Chronicle. http://www.chron.com/business/article/World-s-largest-airplane-lands-at-Bush-airport-10622046.php#item-38488. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.

[43] Lewis, Danny (18 Σεπτεμβρίου 2015). «The World’s Largest Aircraft Might Lose its Title to a Blimp». Smithsonian. http://www.smithsonianmag.com/smart-news/worlds-largest-aircraft-might-lose-its-title-blimp-180956677/. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.

[aerospaceweb-44] 44,0 ^44,1 ^44,2 ^44,3 ^44,4 ^44,5 Alexander, Greg. «Ask Us - Largest Plane in the World». www.aerospaceweb.org. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[45] «World's Second Largest Aircraft». www.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[wide_body_transports_loftin_nasa-46] 46,0 ^46,1 Loftin, Laurence K., Jr. (1985 (upd. 2004)). «Jet Transports». The Jet Age," in Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft. Washington, D.C.: Scientific and Technical Information Branch, NASA. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |year= (βοήθεια)

[47] «Airbus reviews A380 schedule». The New York Times. 29 Απριλίου 2008. ISSN 0362-4331. http://www.nytimes.com/2008/04/29/business/worldbusiness/29iht-airbus.4.12438349.html. Ανακτήθηκε στις 10-01-2017.

[48] «NASA - Hypersonic X-43A Takes Flight». www.nasa.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[49] «Fastest aircraft, air-breathing engine». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[aerospaceweb1-50] 50,0 ^50,1 ^50,2 ^50,3 ^50,4 ^50,5 Jackson, Doug (22-04-2001). «Ask Us - Aircraft Speed Records». www.aerospaceweb.org. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[51] «Fastest speed in a non-spacecraft aircraft». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[flyingmag-52] 52,0 ^52,1 ^52,2 ^52,3 Bergqvist, Pia (17 Σεπτεμβρίου 2014). «Fastest Airplanes: Top Performers in Their Class». Flying Magazine. http://www.flyingmag.com/aircraft/fastest-aircraft-top-performers-their-class. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.

[53] «Re-Entry Aircraft». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[54] Gibbs, Yvonne (28-02-2014). «NASA Armstrong Fact Sheet: SR-71 Blackbird». www.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[55] «Lockheed SR-71A - National Museum of the US Air Force™». www.nationalmuseum.af.mil. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[56] Trujillo, Staff Sgt. Robert M. (26 Ιανουαρίου 2016). «SR-71 Blackbird: Gone but not forgotten...». Beale Air Force Base. http://www.beale.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/6961/Article/667024/sr-71-blackbird-gone-but-not-forgotten.aspx. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.

[57] Woolen, Angela (9 Αυγούστου 2016). «SR-71 pilots, crew relive absolute speed record». U.S. Air Force. http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/909026/sr-71-pilots-crew-relive-absolute-speed-record.aspx. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.

[58] Macias, Amanda (18 Σεπτεμβρίου 2015). «The 9 fastest piloted planes in the world». Business Insider. http://www.businessinsider.com/the-9-fastest-piloted-planes-in-the-world-2015-9/#mikoyan-gurevich-mig-25-foxbat-7. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.

[59] «Fast and furious - the world's fastest military aircraft». www.airforce-technology.com. 16-04-2014. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[60] «The Five Fastest Military Jets Ever Made», Bloomberg.com, https://www.bloomberg.com/news/videos/b/b8c1600e-38db-4bca-aed1-ccb4539f91dc, ανακτήθηκε στις 11-01-2017

[guiness-61] 61,0 ^61,1 «Fastest aircraft, airliner». www.guinnessworldrecords.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[62] Whitfield, Bethany (28 Αυγούστου 2012). «Cessna Citation Ten Chases Mach 0.935 Top Speed». Flying Magazine. http://www.flyingmag.com/aircraft/jets/cessna-citation-ten-chases-mach-0935-top-speed. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017.

[63] McCoy, Daniel (15-04-2013). «Cessna rolls out first production unit of new Citation X». www.bizjournals.com. Ανακτήθηκε στις 11-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

[64] Friedman, Raymond (2010). A History of Jet Propulsion, Including Rockets. USA: Xlibris Corporation. σελ. 115. ISBN 9781450065917.

[65] Anvekar, Mayur R. (2016). Aircraft Propulsion. Delhi: PHI Learning Pvt. Ltd. σελ. 1. ISBN 9788120352643.

[66] «Guided Tours of the BGA». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 12-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[67] «Kite + Baloon = Kytoon». Popular Mechanics 94 (2): 80. August 1950. ISSN 0032-4558. https://books.google.gr/books?id=0dgDAAAAMBAJ. Ανακτήθηκε στις 22-01-2017.

[68] Farokhi, Saeed (2014). Aircraft Propulsion. New Delhi: John Wiley & Sons. σελ. 1. ISBN 9781118806760.

[69] Hitchens, Frank (2015). Propeller Aerodynamics: The History, Aerodynamics & Operation of Aircraft Propellers. UK: Andrews UK Limited. σελ. 61. ISBN 9781785381256.

[70] Hilderbrandt, A. (1908). Airships Past and Present. χ.τ.: χ.ε. σελ. 96.

[71] Cumpsty, Nicholas· Heyes, Andrew (2015) [1998]. Jet Propulsion: A Simple Guide to the Aerodynamics and Thermodynamic Design and Performance of Jet Engines (3η έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 34. ISBN 9781316432631.

[72] Husain, Zoeb (2010). Air Breathing Engines. New Delhi: I. K. International Pvt Ltd. σελ. 169. ISBN 9789380026893.

[73] «Ramjet Propulsion». www.grc.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[hist8-74] «Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft: Part III: The Jet Age». www.hq.nasa.gov. Ανακτήθηκε στις 13-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[75] «How is rocket propulsion different from jet propulsion?». www.qrg.northwestern.edu. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[76] MacIsaac, Bernie· Langton, Roy (2011). Gas Turbine Propulsion Systems. West Sussex: John Wiley & Sons. σελ. 109. ISBN 9781119976141.

[77] Hempstead, Colin· Worthington, William (2005). Encyclopedia of 20th-Century Technology. Washington: Routledge. σελ. 681. ISBN 9781135455514.

[78] Dane, Abe (July 1992). «The first ornithopter». Popular Mechanics 169 (7): 96-97. ISSN 0032-4558. https://books.google.gr/books?id=K_iJmn3SHLwC. Ανακτήθηκε στις 23-01-2017.

[79] Kundu, Ajoy Kumar (2010). Aircraft Design. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 7-8. ISBN 9781139487450.

[80] Peery, David J. (2013). Aircraft Structures. χ.τ.: Courier Corporation. σελ. 202. ISBN 9780486267302.

[81] Collinson, R. P. G. (2003). Introduction to Avionics Systems. New York: Springer Science & Business Media. σελ. 1. ISBN 9781441974662.

[82] «eCFR — Code of Federal Regulations». gpoaccess.gov. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2015.

[83] «Flight envelope - diagram» (PDF). www.access.gpo.gov. Ανακτήθηκε στις 14-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[84] «Maximum Range Flying depends on several Factors». www.experimentalaircraft.info (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[85] Wasson, Charles S. (2016). System Engineering Analysis, Design, and Development: Concepts, Principles, and Practices. New Jersey: John Wiley & Sons. σελ. 536. ISBN 9781118967140.

[86] Dingle, Lloyd· Tooley, Michael H. (2013). Aircraft Engineering Principles, 2nd ed. New York: Routledge. σελ. 503. ISBN 9781136072772.

[87] Garrison, Peter (July 1985). «Telling Tails». Flying Magazine 112 (7): 74. ISSN 0015-4806. https://books.google.gr/books?id=VQ4X2g6D2qkC. Ανακτήθηκε στις 24-01-2017.

[Crane-88] 88,0 ^88,1 Dale, Crane (1997). Dictionary of Aeronautical Terms (3η έκδοση). Aviation Supplies & Academics. σελ. 194. ISBN 1-56027-287-2.

[GroundUp-89] 89,0 ^89,1 From the Ground Up (27η έκδοση). Canada: Aviation Publishers Co. Limited. σελ. 10. ISBN 0-9690054-9-0.

[90] «Airline Handbook Chapter 5: How Aircraft Fly». Airline Handbook. Air Transport Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15-01-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)

[91] Stepniewski, W. Z. (2013). Rotary-Wing Aerodynamics. Courier Corporation. σελ. 7. ISBN 9780486318516.

[92] Kármán, Theodore Von (2004). Aerodynamics: Selected Topics in the Light of Their Historical Development. Mineola, New York: Courier Corporation. σελ. 6. ISBN 9780486434858.

[93] Pratt, Roger (2000). Flight Control Systems: Practical Issues in Design and Implementation. Stevenage, UK: IET. σελ. 91. ISBN 9780852967669.

[94] Wilson, Jerry D.· Buffa, Anthony J. (2013). College Physics. Cram101 Textbook Reviews. ISBN 9781619069596.

[95] Collinson, R. P. G. (2011). Introduction to Avionics Systems. Dordrecht: Springer Science & Business Media. σελ. 174. ISBN 9789400707085.

[96] Pilot's Handbook of Aeronautical Knowledge. USA: Government Printing Office. 2009. σελ. 4-2. ISBN 9780160876110.

[97] Hewett, Chris· Foley, Julie (2000). Plane Trading: Policies for Reducing the Climate Change Effects of International Aviation. UK: Institute for Public Policy Research. σελ. 6. ISBN 9781860301339.

[98] Naiman, Alexander D. (2011). Modeling Aircraft Contrails and Emission Plumes for Climate Impacts. Stanford: Stanford University. σελ. 4.

[Gunston-99] 99,0 ^99,1 Gunston 1986, σελ. 274.

[100] Sudalaimuthu, S.· Raj, S. Anthony (2009). Logistics Management for International Business: Text and Cases. New Delhi: PHI Learning Pvt. Ltd. σελ. 269. ISBN 9788120337923.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]