Τόμας Σύντεναμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τόμας Σύντεναμ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Thomas Sydenham (Αγγλικά)
Γέννηση10  Σεπτεμβρίου 1624[1][2][3]
Wynford Eagle
Θάνατος29  Δεκεμβρίου 1689[1][4][2]
Λονδίνο[5]
ΥπηκοότηταΗνωμένο Βασίλειο
ΣπουδέςΚολέγιο Μόντλιν και Πέμπροουκ Κόλετζ
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςιατρική
Ιδιότηταιατρός
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Τόμας Σύντεναμ (αγγλικά: Thomas Sydenham‎‎) (10 Σεπτεμβρίου 1624 - 29 Δεκεμβρίου 1689) ήταν Άγγλος ιατρός . Ήταν ο συγγραφέας ενός βιβλίου ιατρικής με τίτλο «Observationes Medicae», το οποίο αποτέλεσε για δύο περίπου αιώνες το αγγλικό βιβλίο αναφοράς σε θέματα κλινικής ιατρικής, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας του να αναφέρεται ως ο «Άγγλος Ιπποκράτης». Μεταξύ των πολυάριθμων επιτευγμάτων του ήταν και η περιγραφή της νόσου, που στις περισσότερες γλώσσες και στα ελληνικά συγγράμματα καταχωρείται ως η «χορεία του Σύντεναμ».

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τόμας Σύντεναμ γεννήθηκε στο Γουίνφορντ Ηγκλ (Wynford Eagle), στην πολιτεία του Ντόρσετ, όπου ο πατέρας του, ο Γουίλιαμ Σύντεναμ (1593-1661), κατείχε μεγάλη ιδιοκτησία [6]. Ο πατέρας του ήταν πουριτανός και φανατικός υποστηρικτής του Όλιβερ Κρόμγουελ, του ηγέτη του Κοινοβουλευτικού κινήματος. Τις ιδέες του ακολούθησαν όλα τα παιδιά του και έλαβαν μέρος στους πολέμους του αγγλικού εμφυλίου πολέμου (1642–1651) με την πλευρά του κοινοβουλευτικού στρατού του Κρόμγουελ. Δύο από τους αδελφούς του Τόμας σκοτώθηκαν στις μάχες, ο Τόμας τραυματίσθηκε δύο φορές, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο συνταγματάρχης Γουίλιαμ Σύντεναμ, μετά από λαμπρή σταδιοδρομία στο στρατό εξελέγη βουλευτής στο Μακρό κοινοβούλιο.

Καθώς, σύμφωνα με τα ισχύοντα, όλη η πατρική περιουσία θα πήγαινε στον πρωτότοκο αδελφό, ο Τόμας έπρεπε να διαλέξει κάποιο επάγγελμα και αποφάσισε να σπουδάσει ιατρική. Σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, άρχισε σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και συγκεκριμένα στο Μώντλιν Χωλ. Μετά όμως από δύο μήνες οι σπουδές του στο κολέγιο Μώντλην διακόπηκαν, καθώς με την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, εντάχθηκε ως εθελοντής και υπηρέτησε καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου πολέμου (1642-1646) ως αξιωματικός του κοινοβουλευτικού στρατού. Γεγονός που σημάδεψε τη συμπεριφορά όλων των αδελφών Σύντεναμ, και ιδιαίτερα του Τόμας, υπήρξε η εκτέλεση της μητέρας τους το καλοκαίρι του 1644 από το στρατό των μοναρχικών [7]. Μετά την παράδοση της Οξφόρδης στον Κρόμγουελ τον Ιούνιο του 1646, ο Τόμας αποστρατεύθηκε το 1647 και το 1648 ολοκληρώνοντας τις σπουδές του πρώτου κύκλου έλαβε το πτυχίο bachelor of medicine στην Οξφόρδη. Την ίδια χρονιά επελέγη ως μέλος του All Souls College (ένα από τα κολέγια που απαρτίζουν το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) προκειμένου να ολοκληρώσει τις ιατρικές του σπουδές.

Το 1648 φαίνεται ότι ο Τόμας Σύντεναμ αφιέρωσε αρκετό χρόνο στη μελέτη της ιατρικής στην Οξφόρδη, αλλά σύντομα επέστρεψε σε στρατιωτική θητεία, προκειμένου να συμμετάσχει στις τελικές φάσεις του αγγλικού εμφυλίου πολέμου. Από τον Απρίλιο του 1651, ο Τόμας Σύντεναμ ως λοχίας του ιππικού [8] έλαβε μέρος σε όλες τις κρίσιμες μάχες του 1651 που έκριναν την έκβαση του πολέμου [9]. Αυτό τεκμηριώνεται επίσης από το γεγονός ότι το 1654 έλαβε το ποσό των 600 λιρών, ως αποτέλεσμα αναφοράς που απεύθυνε στον Όλιβερ Κρόμγουελ, επισημαίνοντας τα οφειλόμενα σε δύο από τους αδελφούς του, που είχαν σκοτωθεί στον πόλεμο, και υπενθυμίζοντας στον Κρόμγουελ ότι και ο ίδιος είχε επίσης υπηρετήσει πιστά στον κοινοβουλευτικό στρατό.

Χαρακτικό έργο του Abraham Blooteling από το πορτρέτο της Mary Beale, που δημοσιεύθηκε σε μεταγενέστερη έκδοση του Observationes medicinae .

Το 1655 παραιτήθηκε από τη θέση του στο All Souls και παντρεύτηκε τη Μαίρη Γκη στην πατρίδα του, το Γουίνφορντ Ηγκλ [10]. Απέκτησαν δύο γιους, τον Γουίλιαμ (1660) και τον Χένρυ (1668). Ένας άλλος γιος, ο Τζέιμς, πέθανε νέος. Το 1663 πέρασε τις εξετάσεις του Κολεγίου των Ιατρών (College of Physicians) για την άδεια άσκησής του ιατρικού επαγγέλματος στην περιοχή του Γουεστμίνστερ, αλλά είναι πιθανό ότι είχε εγκατασταθεί στο Λονδίνο, ασκώντας την ιατρική, για κάποιο χρονικό διάστημα πριν από αυτό. Τελικά, τον τίτλο του πτυχιούχου της Ιατρικής, Master Degree (MD), απέκτησε αρκετά χρόνια αργότερα από ότι εάν δεν είχε στρατευθεί, το 1676, όχι από την Οξφόρδη, αλλά από το Πέμπροουκ Κόλετζ του Κέιμπριτζ, όπου ο μεγαλύτερος γιος του ήταν τότε προπτυχιακός φοιτητής. Παρόλα τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα και τη συγγραφή ιατρικών βιβλίων, πέραν του τίτλου μέλους του Κολλεγίου των Ιατρών, σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Σύντεναμ δεν επεδίωξε καμιά περαιτέρω σχέση με το Κολέγιο των Ιατρών.

Η ιδεολογία και τα επιτεύγματά του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα κείμενα του Σύντεναμ δεν αναφέρεται πουθενά ο Ιπποκράτης. Στο μοναδικό διανοητή της εποχής του στον οποίο αναγνωρίζει πνευματικές οφειλές είναι ο Σερ Φράνσις Μπέικον (1561- 1626), ο οποίος στην Ελλάδα αναφέρεται και ως Βάκων. Η ολιστική βακώνεια αντίληψη για τον ανθρώπινο οργανισμό είχε αποφασιστική επίδραση στην ιατρική σκέψη του Σύντεναμ [11]. Από την εποχή των σπουδών του στην Οξφόρδη, ο Σύντεναμ προσέλκυσε τη φιλία και την υποστήριξή κάποιων από τους πιο διακεκριμένους άνδρες της εποχής του, όπως του φυσικού Ρόμπερτ Μπόιλ (Robert Boyle, 1627-1691) και αργότερα του φιλοσόφου και ιατρού Τζων Λοκ (John Locke, 1632-1704), που αμφότεροι είχαν επίσης εμπνευστεί από τον Μπέικον. Εκείνο που χαρακτηρίζει το έργο του Σύντεναμ και συγχρόνως τον προσομοιάζει με τον Ιπποκράτη είναι η ακρίβεια και η συνέπεια της κλινικής παρατήρησης, η ακριβής καταγραφή των συμπτωμάτων των νόσων, ο σεβασμός προς τον ασθενή και η θέληση για συνεχή αναβάθμιση της Επιστήμης.

Ο Σύντεναμ ήταν από τους πρώτους που περιέγραψαν την οστρακιά και την διαφοροποίησή της από την ιλαρά. Εξήγησε τη φύση της υστερίας και του «χορού του Αγίου Βίτου», που έκτοτε αναφέρεται ως χορεία του Σύντεναμ. Εισήγαγε στην ιατρική θεραπευτική τη χρήση του λάβδανου (laudanum, η πρώτη μορφή του βάμματος του οπίου, δηλαδή διάλυμα οπίου σε αιθανόλη), καθώς και τη χρήση του σιδήρου στη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Επίσης συνετέλεσε στη διάδοση της χρήσης της κινίνης στην αντιμετώπιση της ελονοσίας. [12]

Ο Σύντεναμ όμως, ως φανατικός πουριτανός, που σημαίνει έντονα θρησκευόμενος, υποστήριζε για θρησκευτικούς λόγους ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο την ικανότητα να αντιλαμβάνεται την εξωτερική φύση των πραγμάτων με τις αισθήσεις του και κατά συνέπεια θεωρούσε περιττή τη χρήση του μικροσκοπίου στην παθολογική ανατομική και σε κάθε σχετική έρευνα με σκοπό να αποκαλύψει τα κρυμμένα αίτια μιας ασθένειας [13]. Εν τούτοις δεν έπαυσε να υποστηρίζει την αναγκαιότητα του κάθε γιατρού να γνωρίζει πλήρως την κατασκευή του ανθρωπίνου σώματος ώστε να έχει σωστή αντίληψη για τα αίτια των συγκεκριμένων ασθενειών.

Δημοσιευμένα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το εξώφυλλο του βιβλίου του Τόμας Σύντεναμ «Observationes Medicae» σε ιταλική έκδοση του 1762 με τίτλο "Opera medica".

Η δημιουργική περίοδος συγγραφής των βιβλίων του άρχισε το 1661, όταν ήδη είχε μετακομίσει στην αριστοκρατική συνοικία Παλ Μαλ, η οποία κτίσθηκε σε έκταση, που είχε παραχωρηθεί από τον βασιλιά, κοντά στα ανάκτορα του Μπάκινχαμ [14] . Το πρώτο του βιβλίο, Methodus curandi febres (Μέθοδος θεραπείας πυρετών), δημοσιεύθηκε το 1666. Μια δεύτερη έκδοση, με ένα επιπλέον κεφάλαιο για την πανώλη, δημοσιεύθηκε το 1668, ενώ η τρίτη έκδοση, επαυξημένη, που φέρει και τον καθιερωθέντα τίτλο Observationes medicae, το 1676.

Το 1682 δημοσίευσε διατριβή σε επιστολή Dissertatio epistolaris (Dissertation on the Letters), απευθυνόμενη στον Δρ. Γουίλιαμ Κόουλ του Γουόρσεστερ σχετικά με τη θεραπεία της ευλογιάς και της υστερίας. Το έργο του Tractatus de podagra et hydrope (Πραγματεία περί της ποδάγρας και της Υδρωπικίας) κυκλοφόρησε το 1683, και θεωρείται ένα από τα κορυφαία έργα του Σύντεναμ, ενώ το σχετικό με τα συμπτώματα του νεοεμφανισθέντος πυρετού (Schedula monitoria de novae febris ingress), στο οποίο εμπεριέχεται και η κλασική περιγραφή της χορείας του Σύντεναμ, το 1686. Το τελευταίο ολοκληρωμένο έργο του, το Processus integri (Η διαδικασία της Θεραπευτικής σε νοσήματα που θεράπευσε ο Δρ. Τόμας Σύντεναμ) τυπώθηκε το 1692, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σύντεναμ και περιλαμβάνει περιληπτικά τις βασικές θεραπευτικές μεθόδους του σε 61 νοσήματα.

Το συνολικό του έργο καταλαμβάνει 600 σελίδες, όλες στα Λατινικά [15].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122715643. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6b000cv. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. sydenham-thomas.
  4. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Thomas-Sydenham. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2017.
  6. ↑ Cameron. Α.Τ.: The history of the Sydenham Family, collected from family documents, E. Dewelly, Surrey, 1928, p. 226.
  7. ↑ Dewhurst, Κ.: Dr. Thomas Sydenham (1624-1689); his Life and Original Writings. The Wellcome Historical Medical Library, London, 1966, p. 9-10.
  8. ↑ Meynell, G.G.: Materials for a Biography of Dr. Thomas Sydenham. Winterdown Books, London, 1988, p. 7.
  9. ↑ Μετά τον αποκεφαλισμό του Καρόλου Α΄ το 1649 και μέχρι το θάνατο του Κρόμγουελ (Σεπτ. 1658) και την παλινόρθωση των Στιούαρτ με τον Κάρολο Β΄ το 1660, η εποχή αναφέρεται ως μεσοβασιλεία (interregnum).
  10. ↑ Meynell, G.G.: Materials for a Biography of Dr. Thomas Sydenham. Winterdown Books, London, 1988, p. 65.
  11. ↑ Κουτουβίδης, Ν. Ι. : Ο Ιπποκρατισμός του ιατρού Τόμας Σύντεναμ και η συμβολή του στην εξέλιξη της Ψυχιατρικής, Διδακτορική Διατριβή στο Ε.Κ.Π.Α., Αθήνα, 1993, σελ. 8.
  12. ↑ https://www.britannica.com/biography/Thomas-Sydenham
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020. 
  14. ↑ Κουτουβίδης, Ν. Ι. : Ο Ιπποκρατισμός του ιατρού Τόμας Σύντεναμ και η συμβολή του στην εξέλιξη της Ψυχιατρικής, Διδακτορική Διατριβή στο Ε.Κ.Π.Α., Αθήνα, 1993, σελ. 36.
  15. ↑ Cook, Harold J. (2004). «Sydenham, Thomas». Oxford Dictionary of National BiographyΑπαιτείται συνδρομή επί πληρωμή. Oxford Dictionary of National Biography. 


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τόμας_Σύντεναμ&oldid=10495498"