Σαϊπάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 15°11′N 145°45′E / 15.183°N 145.750°E / 15.183; 145.750

Σαϊπάν
Saipan
Εναέρια φωτογραφία της βόρειας Σαϊπάν
Γεωγραφία
ΤοποθεσίαΔυτικός Ειρηνικός Ωκεανός
Συντεταγμένες15°11′N 145°45′E / 15.183°N 145.750°E / 15.183; 145.750
ΑρχιπέλαγοςΜαριάνες Νήσοι
Έκταση115 km²
Υψόμετρο474 μ
Υψηλότερη κορυφήόρος Ταπουτσάου
Χώρα
ΚοινοπολιτείαΒόρειες Μαριάνες Νήσοι
Δημογραφικά
Πληθυσμός48.220 (απογραφής 2010)
Πυκνότητα541 /χλμ2
ΕθνικότητεςΦιλιππινέζοι
Τσαμόρο
Κινέζοι
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Σαϊπάν (αγγλικά: Saipan) είναι το μεγαλύτερο νησί της Κοινοπολιτείας των Βορείων Μαριανών, μιας μη εγγεγραμμένης επικράτειας των Ηνωμένων Πολιτειών, στο δυτικό Ειρηνικό ωκεανό. Σύμφωνα με την απογραφή η οποία πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2010, ο πληθυσμός της Σαϊπάν ήταν 48.220.

Το κέντρο της κυβέρνησης της Κοινοπολιτείας βρίσκεται στο χωριό Κάπιτολ Χιλ. Δεδομένου ότι το σύνολο της νήσου είναι οργανωμένο ως ένας ενιαίος δήμος, ο όρος Σαϊπάν αναφέρεται ως πρωτεύουσα της Κοινοπολιτείας.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άποψη της βόρειας Σαϊπάν

Η Σαϊπάν είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί στο αρχιπέλαγος των Μαριανών μετά το Γκουάμ. Βρίσκεται 190 χιλιόμετρα βόρεια του Γκουάμ και 9 χιλιόμετρα βορειανατολικά του Τίνιαν, από το οποίο χωρίζεται με το πορθμό Σαϊπάν. Η Σαϊπάν έχει μήκος 19 χιλιόμετρα και πλάτος 9 χιλιόμετρα. Έχει έκταση 115,38 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το δυτικό άκρο του νησιού έχει αμμώδεις παραλίες και έναν υπέρακτιο κοραλλιογενή ύφαλο ο οποίος δημιουργεί μια μεγάλη λιμνοθάλασσα. Το ανατολικό τμήμα αποτελείται κυρίως από βραχώδεις γκρεμούς. Το ψηλότερο σημείο του νησιού είναι το όρος Ταποτσάου, με ύψος 480 μέτρα. Σε αντίθεση με άλλα βουνά, το Ταποτσάου δεν είναι σβηστό ηφαίστειο, αλλά αποτελείται από ασβεστόλιθο.[1] Βόρεια του Ταποτσάου, προς το γκρεμό Μπανζάι, υπάρχει μια ράχη από λόφους. Το όρος Ατσουγκάο, περίπου 3 χιλιόμετρα βόρεια, θεωρείται ότι είναι το υπόλειμμα ενός ηφαιστειακού κώνου ο οποίος ενεργός κατά το Ηώκαινο.[2]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σαϊπάν ήταν υπό ισπανική κυριαρχία από το 1565 μέχρι το 1899, όταν και έγινε Γερμανική αποικία μέχρι το 1914, ως μέρος της Γερμανικής Νέας Γουινέας. Το 1914 κατελήφθη από την Ιαπωνική Αυτοκρατορία και το 1918 δόθηκε στην Ιαπωνία, ως μέρος της Εντολής των Νότιων Μαριανών από την Κοινωνία των Εθνών. Το νησί αναδείχθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα της εντολής και άρχισε η εγκατάσταση Ιαπώνων σε αυτό στη δεκαετία του 1920. Οι Ιάπωνες θεωρούσαν τη Σαϊπάν ως τελευταία γραμμή άμυνας πριν την Ιαπωνία και γι' αυτό το νησί ήταν ισχυρά οχυρωμένο.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Αμερικανοί όσο προωθούνταν προς την Ιαπωνία, αποφάσισαν να καταλάβουν τη Σαϊπάν, καθώς το νησί διέθετε ένα σημαντικό αεροδρόμιο, το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την απογείωση των νέων βομβαρδιστικών Β-29. Το νησί ήταν καλά οχυρωμένο και υπερασπιζόταν από περίπου 30.000 Ιάπωνες στρατιώτες. Οι Αμερικανοί με μια τεράστια αρμάδα από 535 πλοία και 127.000 στρατιώτες είχαν κατακτήσει τις Νήσους Μάρσαλ και εκτιμήθηκε ότι η κατάληψη των κύριων νησιών των Μαριανών θα απέκοπτε την Ιαπωνία από τις πλούσιες κτίσεις της και θα έκανε πιο εύκολη την επέλαση προς την Ιαπωνία. Οι Αμερικάνοι αποφάσισαν να καταλάβουν πρώτα τη Σαϊπάν και μετά το Τίνιαν και το Γκουάμ. Στις 15 Ιουνίου του 1944 άρχισαν την απόβαση στο νησί και μέχρι το τέλος της μέρας, με μεγάλες απώλειες, οι ΗΠΑ είχαν καταφέρει να εγκατασταθούν στις νοτιοδυτικές ακτές και κατευθύνθηκαν προς το εσωτερικό του νησιού. Ύστερα από σκληρές μάχες, οι Αμερικανοί κατέλαβαν τη Σαϊπάν στις 9 Ιουλίου του 1944. Οι απώλειες των Αμερικανών ήταν 3.426 νεκροί και 10.364 τραυματίες, ενώ από τους 30.000 Ιάπωνες αιχμαλωτίστηκαν μόνο οι 921. Η Μάχη της Σαϊπάν ήταν μια από τις σφοδρότερες του θεάτρου του Ειρηνικού.[3]

Μετά την κατάληψη χιλιάδες Ιάπωνες πολίτες, τρομοκρατημένοι από την ιαπωνική προπαγάνδα, αντί να αιχμαλωτιστούν, προτίμησαν να πηδήξουν από τους γκρεμούς στο βόρειο άκρο του νησιού. Η Σαϊπάν έγινε σημαντική αεροπορική βάση για τους Αμερικανούς το τελευταίο χρόνο του πολέμου. Συνέχισε να ελέγχεται από το Αμερικανικό Ναυτικό. Ο τουρισμός άρχισε να αναπτύσσεται στη δεκαετία του 1990.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, ο πληθυσμός της Σαϊπάν είναι 48.220 κάτοικοι, 22,7% λιγότεροι από ότι στην απογραφή του 2000, όταν είχε 62.392 κατοίκους. Η εθνοτική σύνθεσή της το 2010 ήταν 16.210 (33,6%) με καταγωγή από τους Ιθαγενείς του Ειρηνικού, κυρίως Τσαμόρο (10.411 κάτοικοι) και λιγότερο Καρολίνιοι (2.446 κάτοικοι), Τσουουκέσε (1.225 κάτοικοι) και από το Παλάουαν (1.128 κάτοικοι), 24.562 (50,9%) με καταγωγή από την Ασία, κυρίως Φιλιππινέζοι (17.285 κάτοικοι), Κινέζοι (3.419 κάτοικοι) και Κορεάτες (2.202 κάτοικοι), 1.021 λευκοί και 6.227 μιγάδες. Η Σαϊπάν στην απογραφή του 2010 είχε 24.735 άρρενες κατοίκους και 23.485 θήλεις. Η διάμεση ηλικία των κατοίκων της Σαϊπάν ήταν 33,3 χρόνια, 34,2 έτη για τους άνδρες και 32,5 έτη για τις γυναίκες. Οι 32.835 από τους κατοίκους ήταν άνω των 18 ετών.[4]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τουρισμός είναι η κύρια πηγή εισοδήματος για τη Σαϊπάν. Υπάρχουν πολλά πολυτελή ξενοδοχεία, ενώ τα οχυρά και άρματα μάχης από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο συγκαταλέγονται στα αξιοθέατα του νησιού. Οι τουρίστες είναι κυρίως Αμερικανοί και Ιάπωνες. Πέρα από τον τουρισμό, στη Σαϊπάν υπάρχουν καλλιέργειες ταρό, κασάβα, γιαμ, αρτόκαρπου και μπανάνας. Άλλες πηγές εισοδήματος, όπως η παραγωγή κόπρας, η αλιεία, η χοιροτροφία και οι μικρές βιοτεχνίες, έχουν συρρικνωθεί. Η Σαϊπάν διαθέτει εμπορικό λιμάνι και διεθνή αερολίμενα.[5][6]

Τα προηγούμενα χρόνια, η κύρια κινητήρια δύναμη της οικονομίας ήταν η βιομηχανία υφασμάτων, στην οποία δούλευαν κυρίως ξένοι εργάτες. Οι ΗΠΑ συμφώνησαν οι Βόρειες Μαριάνες να εξαιρεθούν από κάποιους ομοσπονδιακούς νόμους, συμπεριλαμβανομένων κάποιων για την εργασία και τη μετανάστευση. Από τη μία, αυτό ώθησε τον τουρισμό και από την άλλη οδήγησε στο άνοιγμα υφαντουργιών. Αυτές προσλάμβαναν ξένους εργάτες και παρήγαγαν φτηνά υφάσματα με την ταμπέλα «made in the U.S.A.» (φτιαγμένο στις ΗΠΑ). Οι εργασιακές συνθήκες σε αυτά τα εργοστάσια ήταν θέμα διαφωνιών και επικρίσεων.[7] Τον Μάρτιο του 2007,[8] στη Σαϊπάν λειτουργούσαν 19 εταιρείες παραγωγής υφασμάτων, κάποιες για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Η τελευταία υφαντουργία στη Σαϊπάν έκλεισε στις 15 Ιανουαρίου του 2009.[9] Το κλείσιμο των υφαντουργιών είχε ως αποτέλεσμα η οικονομία των Βόρειων Μαριανών να βρίσκεται σε ύφεση για έξι χρόνια, από το 2004 μέχρι το 2009.[10]

Δήμαρχοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • - 1982 Φρανσίσκο Μανιμπουσάν Ντίας
  • 1982-1986 Χοσέ Σάντος Ρίος (1939-2018)
  • 1986-19?? Χίλμπερτ Κάστρο Άντα
  • 1 Ιανουαρίου 2002 - 11 Ιανουαρίου 2010 Χουάν Β. Τουντέλα (1935-2013)
  • 11 Ιανουαρίου 2010 - 2 Ιουνίου 2014 Ντόναλντ Φλόρες (απεβίωσε εν ενεργεία) (1948-2014)[11]
  • 8 Ιουνίου 2014 - 12 Ιανουαρίου 2015 Μαριάν Τουντέλα
  • 12 Ιανουαρίου 2015 - 8 Ιανουαρίου 2023 Ντέιβιντ Μ. Αταπάνγκ
  • 8 Ιανουαρίου 2023- σήμερα: Ραμόν Καμάτσο

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Geological sections across Saipan (see section B), from Robert L. Carruth (2003), Ground-Water Resources of Saipan, Commonwealth of the Northern Mariana Islands. USGS Water-Resources Investigation Report 03-4178, Χονολουλού, Χαβάη.
  2. Robert L. Carruth (2003), Ground-Water Resources of Saipan, Commonwealth of the Northern Mariana Islands. USGS Water-Resources Investigation Report 03-4178, Χονολουλού, Χαβάη.
  3. «Battle of Saipan». history.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2013. 
  4. «2010 Census Demo Saipan Tables» (PDF). Northern Marianas Islands: 2010 Census Summary Report. Κοινοπολιτεία των Βόρειων Μαριάνων. Δεκέμβριος 2012. σελίδες 1, 11, 21, 41. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2013. 
  5. «Economy in Saipan». asiatravel.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2013. 
  6. «Saipan». britannica.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2013. 
  7. Howard P. Willens and Deanne C. Siemer. An Honorable Accord: the Covenant between the Northern Marianas and the United States. Honolulu: University of Hawai'i Press (Pacific Islands Monograph Series 18), 2003.
  8. Ferdie de la Torre Another garment firm closing Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine. Saipan Tribune. 28 Μαρτίου 2007
  9. Saipan Factory Facts: Information on the Rise and Fall of the Garment Industry on Saipan, CNMI. Saipanfactorygirl.com. Retrieved on 2013-07-16.
  10. Γραφείο Οικονομικών Αναλύσεων των ΗΠΑ (17 Σεπτεμβρίου 2012). Northern Mariana Islands’ Economy Grew in 2010. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2013-07-27. Αρχειοθετήθηκε 2013-02-14 στο Wayback Machine. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  11. «CNMI Governor Appoints New Mayor For Saipan: Tudela, who finished second in elections, takes over after Flores' death». Saipan Tribune. 2014-06-04. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-12-01. https://web.archive.org/web/20171201081305/http://www.pireport.org/articles/2014/06/04/cnmi-governor-appoints-new-mayor-saipan. Ανακτήθηκε στις 2014-06-08.