Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ρόμπερτ Μπάρανυ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρόμπερτ Μπάρανυ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Róbert Bárány (Ουγγρικά)
Γέννηση22  Απριλίου 1876[1][2][3]
Βιέννη[4][5][2]
Θάνατος8  Απριλίου 1936[1][6][7]
Uppsala Cathedral Assembly[7][8]
ΥπηκοότηταΚισλεϊθανία, Σουηδία (1919) και Αυστρία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βιέννης
Βραβεύσειςβραβείο Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας (1914)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςωτορινολαρυγγολογία
Ιδιότηταιατρός, νευροεπιστήμονας, καθηγητής πανεπιστημίου, otologist και ερευνητής
Υπογραφή

Ο Ρόμπερτ Μπάρανυ (Róbert Bárány, 22 Απριλίου 18768 Απριλίου 1936) ήταν ουγγρικής καταγωγής ωτορινολαρυγγολόγος[9][10] που τιμήθηκε το 1914 με το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για την εργασία του στη φυσιολογία και την παθολογία του λαβυρίνθου του αυτιού.[11]

Η ζωή και οι έρευνές του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπάρανυ γεννήθηκε στη Βιέννη, πρωτεύουσα της τότε Αυστροουγγαρίας, και ήταν το πρωτότοκο από τα 6 τέκνα της Μαρίας Χοκ-Μπάρανυ, κόρης επιστήμονα, και του τραπεζίτη Ιγκνάς Μπάρανυ (Ignáz Bárány, γενν. 1842).[12] Αμφότεροι οι γονείς του ήταν Ούγγροι εβραϊκής καταγωγής.

Ο Ρόμπερτ Μπάρανυ σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης, από όπου απεφοίτησε το 1900. Ως ιατρός της Βιέννης, ο Μπάρανυ έριχνε με σύριγγα υγρό στον ακουστικό πόρο ενός ασθενούς για να ανακουφίσει τις ζαλάδες του. Ο ασθενής είχε ίλιγγο και νυσταγμό (αυθόρμητες οριζόντιες οφθαλμικές κινήσεις) όταν ο Μπάρανυ χρησιμοποιούσε πολύ κρύο υγρό, ενώ όταν έριξε θερμό υγρό, ο ασθενής είχε νυσταγμό προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο Μπάρανυ συμπέρανε ότι η ενδολέμφος καταβυθιζόταν όταν ήταν ψυχρή και ανερχόταν όταν ήταν θερμή, και επομένως η κατεύθυνση της ροής της έδινε το σήμα του προσανατολισμού στον λαβύρινθο. Μετά από αυτή την παρατήρηση, διερεύνησε το θέμα της «θερμικής αντιδράσεως» με σειρά πειραμάτων. Η έρευνά του κατάστησε δυνατή τη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του λαβυρίνθου. Ο Μπάρανυ ερεύνησε και άλλες πλευρές του ελέγχου της ισορροπίας, όπως τη λειτουργία της παρεγκεφαλίδας.

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Μπάρανυ υπήρετησε στον αυστριακό στρατό ως χειρουργός και σχεδόν αμέσως συνελήφθη αιχμάλωτος από τον ρωσικό στρατό: όταν του απονεμήθηκε το Νόμπελ το 1914, βρισκόταν σε ρωσικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου. Παρακινούμενος από τη βράβευσή του αυτή, ο Σίγκμουντ Φρόυντ έγραψε το 1915: «Η βράβευση με το Βραβείο Νόμπελ του Μπάρανυ, τον οποίο αρνήθηκα να πάρω για μαθητεία πριν από μερικά χρόνια επειδή φαινόταν υπερβολικά εκκεντρικός, έχει γεννήσει θλιβερές σκέψεις ως προς το πόσο αβοήθητο είναι ένα άτομο στο να κερδίσει την αναγνώριση του όχλου.»[13] Ο Μπάρανυ απελευθερώθηκε από το στρατόπεδο αιχμαλώτων το 1916 μετά από διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, στις οποίες συμμετείχαν ο Πρίγκιπας Κάρολος της Σουηδίας και ο Ερυθρός Σταυρός. Μπόρεσε έτσι να παραστεί στην τελετή απονομής των Νόμπελ του 1916, στην οποία του απονεμήθηκε το βραβείο που του είχαν φυλάξει. Σχεδόν αμέσως μόλις πήρε το Βραβείο, τον Ιανουάριο του 1917, ο Μπάρανυ, με την αυτόματη αναγνώριση του δικαιώματος να υποβάλλει τέτοιες προτάσεις ως κάτοχος πλέον του Βραβείου, πρότεινε στην Επιτροπή των Βραβείων Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής τον Φρόυντ ως υποψήφιο για το Βραβείο.[14] Ο Μπάρανυ μετανάστευσε στη Σουηδία, όπου από το 1917 μέχρι τον θάνατό του ήταν καθηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα.

Ο Ρόμπερτ Μπάρανυ πέθανε λίγο πριν τα εξηκοστά του γενέθλια στην Ουψάλα. Υπήρξε ο πατέρας του μέλους της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών ιατρού Ερνστ Μπάρανυ (1910–1991) και παππούς του φυσικού Αντερς Μπάρανυ (γενν. 1942), πρώην γραμματέα της Επιτροπής Νόμπελ για τη Φυσική.

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 Gunnar Holmgren: 19055. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2016. σελ. 716.
  3. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Robert-Barany. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. 7,0 7,1 Gunnar Holmgren: 19055. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2016. σελ. 716.
  8. «Uppsala domkyrkoförsamlings kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/ULA/11632/F/15 (1935-1942), bildid: 00150932_00071, sida 68». church death record. SE/ULA/11632. Ανακτήθηκε στις 16  Μαΐου 2019.
  9. Robert Bárány. (2009). Στην Encyclopædia Britannica.
  10. Fred Ashley White (2009). Physical Signs in Medicine and Surgery: An Atlas of Rare, Lost and Forgotten Physical Signs. Museum Press Books. σελ. 37. ISBN 978-1-4415-0828-7. 
  11. Richard C. Frucht: Eastern Europe: an introduction to the people, lands, and culture (2005), τόμος 1, σελ. 394 – «Hungarian or Hungarian-Born Winners of the Nobel Prize»
  12. Visual Education Corporation (1987). Nobel prize winners: an H.W. Wilson biographical dictionaryΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. H.W. Wilson. ISBN 978-0-8242-0756-4. 
  13. Ernest Jones (επιμ.) (1961). «23: The War Years». The Life and Work of Sigmund Freud. Basic Books. σελ. 347. 
  14. Carl-Magnus Stolt: «Why did Freud never receive the Nobel Prize?» στο: Elisabeth Crawford (επιμ.): Historical Studies in the Nobel Archives. The Prizes in Science and Medicine, Universal Academy Press, Ουψάλα 2002, σσ. 95–106
  • Nobel Lectures, Physiology or Medicine 1901–1921. Amsterdam: Elsevier Publ. Company. 1967. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]