Ρέγκε
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Καταγωγή | Μέντο, Σκα, Rocksteady, R&B |
|---|---|
| Τόπος γέννησης | Τζαμάικα |
| Μουσικά όργανα | Κιθάρα – Μπάσο – Ντραμς |
| Συναφή είδη | Ρασταφαριανισμός |
| Μουσικοί | Aswad, Γκρέγκορι Άιζακς (Gregory Isaacs), Λι Πέρι (Lee "Scratch" Perry), Μπομπ Μάρλεϊ, Πίτερ Τος (Peter Tosh), Toots and the Maytals, Τζίμι Κλιφ (Jimmy Cliff) |
| Είδη | |
| Roots reggae - Dub - Lovers rock - Dancehall - Ragga | |
Η ρέγκε (αγγλικά: reggae) είναι σύγχρονο μουσικό είδος που αναπτύχθηκε με επίκεντρο τη Τζαμάικα στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σε σύντομο χρονικό διάστημα εξελίχθηκε σε κυρίαρχο είδος της τζαμαϊκανής μουσικής σκηνής, ενώ παράλληλα διαδόθηκε διεθνώς με αξιοσημείωτη απήχηση στη Βρετανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και στην Αφρική. Οι ρίζες της ανιχνεύονται στο παραδοσιακό είδος που ονομάζεται μέντο (mento) και χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και στο είδος τού σκα (ska). Το μέντο χαρακτηρίζεται ως μία κατά βάση λαϊκή και εορταστική μουσική, συνδεδεμένη με το χορό, που αναπτύχθηκε αρχικά στο περιβάλλον των αγροτικών πληθυσμών της Τζαμάικας. Η μουσική σκα, επίσης ρυθμική και χορευτική, αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, με χαρακτηριστικό ρυθμό 4/4, παρόμοιο με εκείνο του κλασικού rhythm and blues.
Ο μουσικός όρος ρέγκε και ο χαρακτηριστικός ρυθμός που ταυτίζεται με αυτόν χρονολογούνται από το 1968, έτος κυκλοφορίας του τραγουδιού "Do the Reggay" του συγκροτήματος Toots & the Maytals. Ένας ακόμα εκπρόσωπος της ρέγκε, ο δημοφιλής τραγουδιστής Τζίμι Κλιφ (Jimmy Cliff), κατάφερε να αποκτήσει διεθνή φήμη ως πρωταγωνιστής της ταινίας The Harder They Come (1972), που συνέβαλε σημαντικά στη διάδοση του νέου μουσικού είδους. Η ρέγκε διατήρησε κυρίως τοπικό χαρακτήρα κατά τα πρώτα χρόνια διαμόρφωσής της, καθώς οι περισσότεροι εκπρόσωποί της παρέμεναν στη Τζαμάικα, ενώ μικρό δείγμα της μουσικής τους ακουγόταν σε ραδιοφωνικούς σταθμούς εκτός της χώρας, κυρίως τραγούδια των Τζίμι Κλιφ και Ντέσμοντ Ντέκερ που περιστασιακά προβάλλονταν στην Αμερική και στην Ευρώπη. Στη δεκαετία του 1970 διαδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κυρίως μέσω Τζαμαϊκανών μεταναστών αλλά και εγχώριων μουσικών, ενώ σημαντική συνεισφορά στη διάδοση της στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλές ακόμα χώρες του κόσμου είχε ο Μπομπ Μάρλεϊ, ηγέτης του συγκροτήματος The Wailers και ένας από τους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες του είδους παγκοσμίως. Ο Μάρλεΐ εισήγαγε επίσης ορισμένες καινοτομίες στη ρέγκε, επιταχύνοντας ελαφρά το ρυθμό της, χρησιμοποιώντας ενισχυμένες ροκ και μπλουζ κιθάρες καθώς και ένα φωνητικό γκόσπελ τρίο (I-Threes). Επιπλέον, οι Wailers ενσωμάτωσαν στοιχεία δανεισμένα από παραδοσιακούς αφρικανικούς και τζαμαϊκανούς ρυθμούς, όπως και από τους τελετουργικούς τυμπανισμούς που αποτελούσαν μέρος της μουσικής παράδοσης του κινήματος των Ρασταφάρι.
Ο Μπομπ Μάρλεϊ θεωρείται η αιχμή του δόρατος της ρέγκε μουσικής, ωστόσο κατά τη δεκαετία του 1970 αρκετοί μουσικοί συνεισέφεραν επίσης στην εξέλιξη του είδους, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρκετών παραλλαγών του. Οι Sly and Robbie εισήγαγαν ένα γρηγορότερο είδος της ρέγκε που ονομάστηκε rockers, οι τραγουδιστές Γκρέγκορι Άιζακς και Ντένις Μπράουν τραγούδησαν με το χαρακτηριστικό ύφος τους το είδος που αποκαλείται lovers rock, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησε να αναπτύσσεται από DJs το πολύ δημοφιλές είδος του dancehall που χαρακτηρίζεται από το γρηγορότερο ρυθμό του, τη χρήση συνθεσάιζερ και ραπ φωνητικών.
Ως μουσικό είδος εξέφρασε κυρίως τις καταπιεσμένες και οικονομικά υποβαθμισμένες κοινωνικές τάξεις, με συχνές αναφορές στην ανάγκη ισότητας και δικαιοσύνης, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στους στίχους των τραγουδιών. Ο τραγουδιστής του συγκροτήματος των Maytals Φρέντερικ Χίμπερτ όρισε τον όρο ρέγκε σχολιάζοντας χαρακτηριστικά: «Ρέγκε σημαίνει ό,τι προέρχεται από το λαό, κάτι καθημερινό, από το γκέτο [...] σημαίνει φτώχεια, δεινά, Ρασταφάρι, οτιδήποτε από το γκέτο. Είναι μουσική επαναστατών, ανθρώπων που δεν έχουν αυτό που επιθυμούν». Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η ρέγκε συνδέθηκε επίσης στενά με το ρασταφαριανισμό, μεταφέροντας τα κοινωνικά και θρησκευτικά μηνύματά του και συμβάλλοντας στη διάδοσή του.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- S. Davis, Reggae Bloodlines: In Search of the Music and Culture of Jamaica, Da Capo Press, 1992 (α' έκδοση 1977)
- S. Davis and P. Simon, Reggae International, Alfred a Knopf, London: 1983
- K. Chang and W. Cheng, Reggae Routes: the Story of Jamaican Music, Temple University Press, 1998
- Steve Barrow and Peter Dalton, Reggae: The Rough Guide, Rough Guides Limited, 1997
