Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πρόεδρος του Ιράν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πρόεδρος της
Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
رییس‌جمهور ایران
Rayis Jomhur-e Irān
Κάτοχος
Μασούντ Πεζεσκιάν[1]

από 6 Ιουλίου 2024
ΠροσφώνησηΚύριε Πρόεδρε
Εξοχώτατε
ΚατοικίαΜέγαρο Σαντάμπαντ, Τεχεράνη
Διορισμός απόΕκλεγμένος από τον λαό
Διάρκεια θητείας4 έτη (ανανεώσιμη μία φορά)
Αρχικός κάτοχοςΑμπολχασάν Μπανισάντρ
Δημιουργία4 Φεβρουαρίου 1980
ΙστοσελίδαΕπίσημος δικτυακός τόπος

Ο Πρόεδρος του Ιράν αποτελεί τον ανώτατο εκλεγμένο από τον λαό αξιωματούχο στη χώρα. Μετά τον θάνατο του Εμπραχίμ Ραΐσι σε αεροπορικό δυστύχημα στο Δυτικό Ιράν στις 19 Μαΐου 2024, διενεργήθησαν προεδρικές εκλογές όπου στις 6 Ιουλίου εξελέγη πρόεδρος ο Μασούντ Πεζεσκιάν.[1]

Μετά την Επανάσταση και το δημοψήφισμα του 1979 για τη δημιουργία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν τον Μάρτιο του 1979 (στις 29 και 30 Μαρτίου), η νέα κυβέρνηση χρειάστηκε να δημιουργήσει ένα νέο σύνταγμα. Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί διέταξε την εκλογή της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων, του οργάνου που είχε επιφορτιστεί με τη σύνταξη του Συντάγματος.[2] Η συνέλευση παρουσίασε το σύνταγμα στις 24 Οκτωβρίου 1979 και ο Ανώτατος ηγέτης Χομεϊνί και ο πρωθυπουργός Μαχντί Μπαζαργκάν το ενέκριναν. Αυτό εγκρίθηκε επίσης στο συνταγματικό δημοψήφισμα που διενεργήθηκε τον Δεκέμβριο του 1979.

Το Σύνταγμα του 1979 καθόρισε τον Ανώτατο ηγέτη ως αρχηγό κράτους και τον Πρόεδρο και τον Πρωθυπουργό ως αρχηγούς κυβερνήσεων. Η θέση του πρωθυπουργού καταργήθηκε το 1989.

Οι ιρανικές προεδρικές εκλογές, οι πρώτες στη χώρα, πραγματοποιήθηκαν στις 25 Ιανουαρίου 1980 και οδήγησαν στην εκλογή του Αμπουλχασάν Μπανί-Σαντρ με ποσοστό 76% των ψήφων. Ο Μπανισάντρ στις 22 Ιουνίου 1981 καθαιρέθηκε από το Κοινοβούλιο του Ιράν. Μέχρι τις πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουλίου 1981, τα καθήκοντα του Προέδρου αναλήφθηκαν από το Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο. Ο Μοχάμετ Αλί Ρατζάι εξελέγη πρόεδρος στις 24 Ιουλίου 1981 και ανέλαβε καθήκοντα στις 2 Αυγούστου. Ο Ρατζάι παρέμεινε στη θέση του για λιγότερο από ένα μήνα, καθώς αμφότεροι εκείνος και ο πρωθυπουργός δολοφονήθηκαν στις 30 Αυγούστου 1981. Για μια ακόμη φορά, ένα Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο αναπλήρωσε το αξίωμα μέχρι τις 13 Οκτωβρίου 1981, όταν εξελέγη πρόεδρος ο Αλί Χαμενεΐ.

Οι Ακμπάρ Χασαμί Ραφσαντζανί, Μοχάμαντ Χαταμί και Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ εκλέχθηκαν για δύο θητείες. Ο Χασάν Ρουχανί εξελέγη στις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου 2013. Κέρδισε την επανεκλογή στις προεδρικές εκλογές του 2017.

Ο Αλί Χαμενεΐ, ο Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζάνι, ο Μοχάμαντ Χαταμί, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και ο Χασάν Ροχανί εξελέγησαν πρόεδρος για δύο θητείες. Ο Εμπραχίμ Ραΐσι ήταν ο προηγούμενος πρόεδρος, ο οποίος υπηρέτησε από την εκλογή του το 2021 έως τον θάνατό του σε αεροπορικό δυστύχημα, στις 19 Μαΐου 2024. Τον αντικατέστησε, ως υπηρεσιακός πρόεδρος, ο πρώτος αντιπρόεδρος του Ιράν, Μοχάμαντ Μοχμπέρ μέχρι την εκλογή του Μασούντ Πεζεσκιάν, στις 6 Ιουλίου 2024.

Τελευταίες εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιρανικές προεδρικές εκλογές 2024 (Δεύτερος γύρος)
Υποψήφιος Κόμμα Ψήφοι %
Μασούντ Πεζεσκιάν Ανεξάρτητος (Μεταρρυθμιστής) 16.384.403 54,76
Σαΐντ Τζαλίλι Ανεξάρτητος (Συντηρητικός) 6.077.292 16,46
Έγκυρα 29.922.582 98,01
Άκυρα ή λευκά 607.575 1,99
Σύνολο ψήφων 30.530.157 100
Εγγεγραμμένοι/συμμετοχή 61.452.321 49.68
colspan=ISNA, IranIntl, TejaranNews

Αυτός είναι ένας κατάλογος των προέδρων του Ιράν από την θεσμοθέτηση του αξιώματος, με τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών του 1980.

Πρόεδρος
(Γέννηση–Θάνατος)
Εικόνα Έτος εκλογής Από Έως Πολιτικό κόμμα Πρωθυπουργός Πρώτος Αντιπρόεδρος
1 Αμπολχασάν Μπανισάντρ
(1933-2021)
1980 4 Φεβρουαρίου 1980 22 Ιουνίου 1981
(καθαιρέθηκε)
Ανεξάρτητος Μοχάμετ Αλί Ρατζάι Η θέση δεν θεσμοθετήθηκε
2 Μοχάμετ Αλί Ρατζάι
(1933–1981)
1981 (Ιούλιος) 2 Αυγούστου 1981 30 Αυγούστου 1981
(δολοφονήθηκε)
Ισλαμικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα Μοχάμετ Τζαβάντ Μπαχονάρ
3 Αλί Χαμενεΐ
(1939–)
1981 (Οκτώβριος)
1985
13 Οκτωβρίου 1981 3 Αυγούστου 1989 Ισλαμικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα
(ως το 1987)
Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί
Ένωση Μαχητικού Κλήρου
4 Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί
(1934–2017)
1989
1993
3 Αυγούστου 1989 3 Αυγούστου 1997 Ένωση Μαχητικού Κλήρου Καταργήθηκε η θέση Χασάν Χαμπίμπι
5 Μοχάμετ Χαταμί
(1943–)
1997
2001
3 Αυγούστου 1997 3 Αυγούστου 2005 Ένωση Μαχητικού Κλήρου
Μοχάμετ Ρεζά Αρέφ
6 Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ
(1956–)
2005
2009
3 Αυγούστου 2005 3 Αυγούστου 2013 Συμμαχία Οικοδόμων του Ισλαμικού Ιράν Παρβίζ Νταβουντί
Εσφαντιάρ Ραχίμ Μασαέι
Μοχάμετ Ρεζά Ραχιμί
7 Χασάν Ροχανί
(1948–)
2013
2017
3 Αυγούστου 2013 3 Αυγούστου 2021 Κόμμα Μετριοπάθειας και Ανάπτυξης Εσάκ Τζαχανγκιρί
8 Εμπραχίμ Ραΐσι
(1960–2024)
2021 3 Αυγούστου 2021 19 Μαΐου 2024 Ένωση Μαχητικού Κλήρου Μοχάμαντ Μοχμπέρ
9 Μασούντ Πεζεσκιάν
(1954-)
2024 6 Ιουλίου 2024 Ανεξάρτητος (Μεταρρυθμιστής)

Υπηρεσιακοί πρόεδροι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσωρινό Προεδρικό Συμβούλιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θητεία Πρωθυπουργός Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ανώτατος Δικαστής
22 Ιουνίου 1981

2 Αυγούστου 1981
Μοχάμετ Αλί Ρατζάι
(1933–1981)
Ακμπάρ Χασαμί Ραφσαντζανί
(1934–2017)
Μοχάμετ Μπεχεστί
(1928–1981)
Αμπντούλ-Καρίμ Μουσαβί Αρντεμπιλί
(1926–2016)
30 Αυγούστου 1981

13 Οκτωβρίου 1981
Μοχάμετ Ρεζά Μαχνταβί Κανί
(1931–2014)
19 Μαΐου 2024

28 Ιουλίου 2024
Μοχάμαντ Μοχμπέρ
(1955-)
  1. 1,0 1,1 «Ιράν: Νέος πρόεδρος ο μεταρρυθμιστής Μασούντ Πεζεσκιάν». 6 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2024. 
  2. «Assembly of Experts». Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2009.