Ντεοντά Ντολομιέ

Ντεοντά Γκρατέ ντε Ντολομιέ
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Déodat Gratet de Dolomieu (Γαλλικά)
Γέννηση	23 Ιουνίου 1750 (1750-06-23) στο Ντολομιέ (Ιζέρ) Βασίλειο της Γαλλίας
Θάνατος	28 Νοεμβρίου 1801 (51 ετών) στο Σατονέφ (Σον-ε-Λουάρ) Γαλλία
Υπηκοότητα	Γαλλία
Σπουδές	Εθνική Ανώτατη Σχολή Μηχανικών Μεταλλειολόγων του Παρισιού
Γνωστός για	Πρώτη περιγραφή του πετρώματος δολομίτης
Βραβεύσεις	Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	γεωλογία
Ιδιότητα	γεωλόγος, ορυκτολόγος και ηφαιστειολόγος
Φοιτητές του	Louis Depuch, Louis Cordier και Ζαν-Μπατίστ Μπορί ντε Σαιν-Βενσάν
δεδομένα ()

Ο Ντεοντά Γκρατέ ντε Ντολομιέ (Déodat Gratet de Dolomieu, 23 Ιουνίου 1750 – 28 Νοεμβρίου 1801) ήταν Γάλλος γεωλόγος, ορυκτολόγος και ηφαιστειολόγος. Ήταν επίσης Ιππότης και Διοικητής του Τάγματος του Ξενώνα του Αγίου Ιωάννη του Ιεροσολυμίτη.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Ντεοντά Γκρατέ ντε Ντολομιέ γεννήθηκε στο κάστρο των Gratet στις 23 Ιουνίου 1750. Ήταν το τέταρτο παιδί του Μαρκησίου ντε Ντολομιέ. Ο πατέρας του τον εισήγαγε στο Τάγμα του Ξενώνα του Αγίου Ιωάννη του Ιεροσολυμίτη, της Ρόδου και της Μάλτας (Ιωαννίτες Ιππότες) από τη βάφτιση του ή, σύμφωνα με μια άλλη πηγή, σε ηλικία δύο ετών. Η φτωχή οικογένεια και ο Ντεοντά δεν θα έχουν δάσκαλο.

Στην ηλικία των 22 ετών, αφού πήρε τα μαθήματα χημείας από τον Jean-Baptiste Thyrion, επικεφαλής φαρμακοποιός στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Μετζ (ο Ντεοντά ήταν φρουρός εκεί σε ένα σύνταγμα καραμπινιέρων), συνάντησε τον Δούκα Alexandre de La Rochefoucauld, Συνταγματάρχης στο σύνταγμα του La Sarre και μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών, ο οποίος τον εισήγαγε στην ορυκτολογία και στη γεωλογία. Το 1775, στη Βρετάνη και στο Ανζού, ο Ντεοντά άρχισε να ασχολείται με τη διαμόρφωση του νιτρικού καλίου στα ορυχεία της Βρετάνης. Επιστρέφοντας στο Παρίσι, συναντήθηκε με τον γνωστό φυσιοδίφη Louis Jean-Marie Daubenton, για τον οποίο θα διοριστεί τον Αύγουστο του 1778, ανταποκριτής της Ακαδημίας Επιστημών.

Έγινε Ιππότης του Τάγματος του Ξενώνα του Αγίου Ιωάννη του Ιεροσολυμίτη το 1778. Αυτό το αξίωμα του εξασφάλισε σημαντικό εισόδημα. Το 1783 διορίστηκε Αντιστράτηγος του Τάγματος και Διοικητής της Βαλέτας, πρωτεύουσα της Μάλτας. Ώμος ήρθε σύντομα σε αντίθεση με το Μεγάλο Μάγιστρο Εμανουέλ ντε Ροάν-Πολντύκ και με τον βασιλιά της Νάπολης. Γρήγορα παραιτήθηκε και έφυγε για την Ιταλία. Το 1786, έγινε υποψήφιος για το Συμβούλιο του Τάγματος, αλλά απέτυχε: είχε πάρα πολλοί εχθροί. Το 1792, η κατάσχεση όλης της περιουσίας του Τάγματος από των Γάλλων Επαναστατών του στερήθηκε από τα έσοδα της διοίκησης του. Το 1793, κατά τη διάρκεια της περιόδου της Τρομοκρατίας έμεινε στη La Roche-Guyon, κοντά στη Δούκισσα του La Rochefoucauld και στη Δούκισσα του Enville.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λισαβόνα, ο Ντολομιέ έκανε τις πρώτες παρατηρήσεις του σχετικά με τον βασάλτη, ένα «προϊόν της φωτιάς», όπως έλεγε. Έθεσε επίσης το ζήτημα της πιθανής σχέσης μεταξύ ηφαιστείων και σεισμών. Έγραψε στον Faujas de Saint-Fond αρκετές επιστολές σχετικά με αυτό το θέμα: ο Saint-Fond θα τα δημοσιεύσει στις Έρευνες περί ανενεργών ηφαιστείων των Vivarais και Velais. Το 1781 πήγε στην Ιταλία όπου εξερευνήσε το Αίτνα, το Στρόμπολι και το Βουλκάνο. Δημοσίευσε το 1783 το Ταξίδι στα νησιά Λίπαρι και το 1784 την Έκθεση περί ανενεργών ηφαίστειων του Val di Noto στη Σικελία.

Βοηθήθηκε στο γεωλογικό έργο του από τον Nicolas Théodore de Saussure, ο οποίος ανέλυσε τα δείγματα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια των ερευνών. Ο Ντολομιέ περιέγραψε διάφορα ορυκτά, όπως το Ανάλκιμο, ο ψιλομέλας, η βήρυλλος, το σμαράγδι, ο σελεστίνης και o ανθρακίτης.

Οι Δολομίτες (Dolomiti), οροσειρά των Ιταλικών Άλπεων, φέρουν το όνομα του Ντεοντά Γκρατέ ντε Ντολομιέ (Dolomieu). Ήταν ο πρώτος γεωλόγος που περιέγραψε τον δολομίτη, έναν τύπο πετρώματος που απέδωσε τα χαρακτηριστικά σχήματα και χρώματα αυτών των βουνών.

Το 1791, ο Ντολομιέ δημοσίευσε στο Journal de Physique: « Ένα είδος ασβεστολιθικών λίθων πολύ λίγο αναβράζουσα με οξέα και φωσφορίζουσα από σύγκρουση ». Ανακάλυψε αυτόν τον λίθο στις Άλπεις και έστειλε δείγματα στο Saussure στη Γενεύη για ανάλυση. Ο Ελβετός επιστήμονας θα δώσει στο πέτρωμα το όνομα «Δολομίτης», προς τιμήν του Ντολομιέ τον Μάρτιο του 1792. Το όνομα «Δολομίτες» θα δοθεί στη συνέχεια (περίπου το 1876) στην περιοχή των ιταλικών Άλπεων όπου βρίσκεται αυτό το πέτρωμα.

Το 1795 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών και διδάχθηκε στη Σχολή Ορυχείων του Παρισιού, δίνοντας μαθήματα φυσικής γεωγραφίας και για τα κοιτάσματα ορυκτών.

Όταν ο Βοναπάρτης, καθ 'οδόν προς την Αίγυπτο το 1798, κατέλαβε τη Μάλτα, ο Ντολομιέ ήταν υπεύθυνος για τη διαπραγμάτευση της παράδοσης της. Οι παλιοί εχθροί του αναγνώρισαν το μεγαλείο της ψυχής του. Στη συνέχεια συμμετείχε στην Εκστρατεία της Αιγύπτου. Μετά από κάποια επιστημονικά έργα στον Νείλο, τον Μάρτιο του 1799, αναγκάστηκε να επιστρέψει από την Αλεξάνδρεια στη Γαλλία λόγω διαφωνιών με τον Βοναπάρτη και αρρώστιας. Αλλά καταλήφθηκε στην Καλαβρία για σκοτεινούς πολιτικούς λόγους και φυλακίστηκε στη Σικελία κάτω από φρικτές συνθήκες, σε απομόνωση, για τους επόμενους 21 μήνες. Η φυλάκιση ενός παγκοσμίου φήμης επιστήμονα, υπό τέτοιες συνθήκες, ήταν αποτρόπαια για την πνευματική κοινότητα της Ευρώπης. Απελευθερώθηκε (με την επιμονή του Ναπολέοντα) μόνο στις 14 Ιουνίου 1800 μετά τη νίκη των γαλλικών στρατών στη Μάχη του Μαρένγκο. Ένας από τους όρους που ορίστηκε από τον Ναπολέοντα στην ειρηνευτική Συνθήκη της Φλωρεντίας ήταν η άμεση απελευθέρωση του Ντολομιέ.

Μετά την επιστροφή του στο Παρίσι το 1801, ο Ντολομιέ συνέχισε τις επιστημονικές έρευνες και τις εκδρομές του. Συνεργάστηκε επίσης με έναν βιβλιοπώλη στην οδό Serpente, όμως, πολύ επηρεασμένος από τη φυλάκιση του, πέθανε στις 28 Νοεμβρίου 1801 (7 frimaire Αn X) στο Châteauneuf (Σον-ε-Λουάρ), σε ηλικία μόνο 51 ετών, στο σπίτι της αδελφής του, της Μαρκησίας de Drée.

Ήταν μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Ινστιτούτο της Γαλλίας) και άλλων ακαδημιών, μεταξύ των οποίων και του Γκέτινγκεν. Η εκτεταμένη συλλογή των ορυκτών του φιλοξενείται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο Εθνικής Ιστορίας του Παρισιού.

Τοπωνυμία

• Το όνομα «Δολομίτες» προέρχεται από τον Ντεοντά Ντολομιέ, τον πρώτο που περιέγραψε τον δολομίτη, έναν τύπο πετρώματος που απέδωσε τα χαρακτηριστικά σχήματα και χρώματα αυτών των βουνών. Παλαιότερα ονομάζονταν "χλωμά βουνά" και απέκτησαν το όνομα με το οποίο είναι γνωστά σήμερα κατά τον 19ο αιώνα.
• Η πόλη Κορτίνα Ντ' Αμπέτσο, στην Ιταλία δημιούργησε ένα μνημείο στις 13 Ιουλίου 1958, με ένα πορτρέτο του Ντολομιέ από τον Georges Guiraud.
• Ο μαθητής του Ντολομιέ, Ζαν-Μπατίστ Μπορί ντε Σαιν-Βενσάν, έδωσε το όνομα του σε έναν κρατήρα της κορυφής του ηφαιστείου Piton de la Fournaise στο νησί της Ρεϋνιόν, «Le cratère Dolomieu».
• Οδοί πήραν το όνομα του στο Παρίσι, στη Γκρενόμπλ και στη πόλη του Κεμπέκ.

Δημοσιεύσεις

Voyage aux iles de Lipari, 1783

• Voyage aux îles de Lipari fait en 1781 στα Google Books, 1783 — L'île italienne de Lipari se trouve dans la mer Tyrrhénienne. — Sous-titre : Notices sur les îles Éoliennes pour servir à l'histoire des volcans.
  • Περιλαμβάνει Εκθέσεις σχετικά με :
    • un volcan d'une nouvelle espèce (le volcan de boue de Macaluba (sic))
    • la température du climat de Malte et la différence de la chaleur réelle et de la chaleur sensible
  • (Ιταλικά) Viaggio alle isole Lipari, présentation de Paolo Mauri, introd., trad. et notes de Roberto Cincotta, Lipari, Centro studi Lipari, [1991]
• Mémoire sur les tremblements de terre de la Calabre pendant l'année 1783, 1784
  • (Ιταλικά) Memoria sopra i terremoti della Calabria Ulteriore nell'anno 1783, Rome, L. Perego Salvioni, 1784
• Mémoire sur les îles Ponces, et catalogue raisonné des produits de l'Etna ; pour servir à l'histoire des volcans, suivis de la Description de l'éruption de l'Etna, du mois de juillet 1787, 1788
• Mémoire sur les pierres composées et sur les roches, 1791
• Notes à communiquer à messieurs les naturalistes, qui font le voyage de la mer du Sud et des contrées voisines du pôle austral, lues à la Société d'histoire naturelle de Paris, le 29 juillet 1791
• Mémoire sur la constitution physique de l’Égypte, 1793
• « Sur un genre de pierres calcaires très peu effervescentes avec les acides et phosphorescentes par la collision », dans Journal de physique, XXXIX, 1791 — Lettre du 30 janvier 1791 à Picot de Lapeyrouse.
• « Sur la chaleur des laves et sur des concrétions quartzeuses », dans Annales des mines, 4, 1795, σ. 53-72
• Στο Alfred Lacroix et Georges Daressy, Dolomieu en Égypte : 30 juin 1798-10 mars 1799, Le Caire, Impr. de l’Institut français d'archéologie orientale, coll. « Mémoires présentés à l’Institut d’Égypte » (n^o 3), 1922, VIII-140 p., in-4°. Πέντε μελέτες του Dolomieu, που βρέθηκαν αργά, που τέθηκαν στο πλαίσιο και που σχολιάστηκαν: « Recueil de notes sur Alexandrie et sa région »
  • « Étude sur la constitution du sol d’Alexandrie »
  • « Recherches sur la cause de la destruction naturelle des monuments d’Alexandrie »
  • « Notice sur l’agriculture de la Basse-Égypte »
  • « Rapport sur le nilomètre de l’île de Rodah

• Philosophie minéralogique, 1801 — Γράφτηκε στη φυλακή.. Über die Philosophie der Mineralogie und über das mineralogische Geschlecht, 1802

Βιβλιογραφία

Πηγές

• Dolomieu, Annales des Mines.
• Alain Dessertenne, Dolomieu et la dolomite : de l'ordre de Malte aux aciers du Creusot, Images de Saône-et-Loire, n^o 172,‎ Δεκεμβρίου 2012, σελ. 7 à 9
• Nicole Dhombres και Jean Dhombres, Naissance d’un nouveau pouvoir : sciences et savants en France, Paris, Payot, 1989 (ISBN 2-228-88107-4)
• Guy Gardien, Deodat Gratet de Dolomieu, Paris, Publibook, 2002 (présentation en ligne [archive])
• Jean Gaudant, Déodat de Dolomieu (1750-1801), ABC Mines, vol. bulletin n° 29,‎ Μαΐου 2008
• Bernard-Germain de Lacépède, Notice historique sur la vie et sur les ouvrages de Dolomieu, Les Cahiers des sciences et des arts, Paris,‎ 1801/1802, σελ. 222
• Louis de La Roque, Catalogue des chevaliers de Malte, Paris, Alp. Desaide, 1891
• Emilia Francis Strong (Lady Dilke), French engravers and draughtsmen of the XVIIIth century, Λονδίνο, 1902

Γενικά έργα

• Françoise G. Bourrouilh-Le Jan, Dolomieu, gentilhomme géologue.
• Thérèse Charles-Vallin, Les aventures du chevalier géologue Déodat de Dolomieu, Grenoble, Presses universitaires de Grenoble, 2003
• Jean Gaudant, Dolomieu et la géologie de son temps, Paris, Presses de l'Ecole des mines, 2001
• Alfred Lacroix, Déodat Dolomieu membre de l’Institut national (1750-1801). Sa vie aventureuse — sa captivité — ses œuvres — sa correspondance, Paris, Librairie académique Perrin & C^ie, 1921. — Δυο τόμοι.
• Luigi Zanzi, Dolomieu : un avventuriero nella storia della natura, Milan, Jaca Book, 2003 — Βιβλιογραφία.
• D. H. Zenger, F. G. Bourrouilh-Le Jan et A. V. Carozzi, Dolomites. A volume in honor of Dolomieu, International Association of Sedimentologists : Special Publication 21 (ISBN 0-632-03787-3) — Dolomieu et la première description de la dolomite.