Νομισματικά και δημοσιονομικά κριτήρια Ευρώ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Τα Νομισματικά και δημοσιονομικά κριτήρια Ευρώ (γνωστά ως Κριτήρια του Μάαστριχτ) είναι με κριτήρια τα οποία τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να πληρούν ώστε να εισέλθουν στο τρίτο στάδιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και να υιοθετήσουν το Ευρώ ως νόμισμα του.
Τα τέσσερα βασικά κριτήρια, τα οποία στην πραγματικότητα περιλαμβάνουν πέντε κριτήρια, όπως το «δημοσιονομικό κριτήριο», συνίστανται τόσο σε «κριτήριο χρέους» όσο και σε «κριτήριο ελλείμματος», βασίζονται στο Άρθρο 140 (πρώην άρθρο 121.1) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πλήρες μέλη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης μπορούν να γίνουν μόνο τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, τα Ευρωπαϊκά κρατίδια Ανδόρρα, Μονακό, Άγιος Μαρίνος και Βατικανό, τα οποία δεν είναι μέλη της ΕΕ, έχουν υπογράψει νομισματική συμφωνία με την ΕΕ η οποία τους επιτρέπει την υιοθέτηση του ευρώ και να εκδίδουν δικές τους εκδόσεις κερμάτων ευρώ. Αυτά τα κρατίδια είχαν χρησιμοποιήσει προηγουμένως ένα από τα νομίσματα της ευρωζώνης που είχαν αντικατασταθεί από το ευρώ ή ένα νόμισμα συνδεδεμένο με ένα από αυτά. Αυτά τα κράτη δεν είναι μέλη της ευρωζώνης και δεν έχουν έδρα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ή στην Ευρωομάδα.
Στο πλαίσιο της Συνθήκης της ΕΕ, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να τηρούν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), το οποίο χρησιμεύει ως πλαίσιο για τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών και της δημοσιονομικής ευθύνης, υιοθέτησε τα ίδια όρια για το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κυβερνήσεων ως κριτήρια σύγκλισης. Λόγω του γεγονότος ότι αρκετές χώρες δεν άσκησαν επαρκές επίπεδο δημοσιονομικής ευθύνης κατά τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του ευρώ, πρόσφατα εισήχθησαν δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις του ΣΣΑ.
Η πρώτη μεταρρύθμιση ήταν το Sixpack που τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2011 και ακολούθησε τον Ιανουάριο του 2013 το ακόμα πιο φιλόδοξο ευρωπαϊκό φορολογικό συμβόλαιο, που υπογράφηκε από 25 από τα τότε 27 κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι χώρες αναμένεται να συμμετάσχουν στη δεύτερη έκδοση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ERM-II) για δύο χρόνια πριν από την ένταξή τους στο ευρώ.