Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νίνο Βιέιρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νίνο Βιέιρα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		João Bernardo "Nino" Vieira (Πορτογαλικά)
Γέννηση27  Απριλίου 1939[1][2][3]
Μπισάου
Θάνατος2  Μαρτίου 2009[4][1][2]
Μπισάου
Αιτία θανάτουτραύμα από πυροβολισμό και συνειδητός δολοφόνος
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Τόπος ταφήςFortaleza de São José da Amura
ΕθνικότηταPapel people[5][6]
Χώρα πολιτογράφησηςΓουινέα-Μπισσάου
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠορτογαλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΠορτογαλικά[7]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΑφρικανικό Κόμμα για την Ανεξαρτησία της Γουινέας και του Πράσινου Ακρωτηρίου και ανεξάρτητος/η πολιτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός/Revolutionary Armed Forces of the People και στρατός ξηράς
Πόλεμοι/μάχεςBissau-Guinean Civil War και Guinea-Bissau War of Independence
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαPresident of Guinea-Bissau (1980–1984)
Πρωθυπουργός της Γουινέας-Μπισσάου (1978–1980)
Member of the National People's Assembly of Guinea-Bissau
Minister of Defence of Guinea-Bissau
Πρωθυπουργός της Γουινέας-Μπισσάου (1978–1980)[8]
President of Guinea-Bissau (1980–1984)[8]
President of Guinea-Bissau (1984–1999)[8]
President of Guinea-Bissau (2005–2009)[8]
ΒραβεύσειςΕθνικό Τάγμα Χοσέ Μαρτίν
Grand Collar of the Military Order of Saint James of the Sword[9]
Τάξη του Αγίου Ιάκωβου του Ξίφους
τάγμα της Εθνικής Σημαίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ζοάο Μπερνάρντο Βιέιρα (João Bernardo "Nino" Vieira, 27 Απριλίου 1939 - 2 Μαρτίου 2009), γνωστότερος ως Νίνο Βιέιρα, ήταν στρατιωτικός και πολιτικός από τη Γουινέα-Μπισσάου. Κυβέρνησε από το 1980, οπότε κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα , ως το 1999, οπότε ο ίδιος ανατράπηκε με πραξικόπημα. Επανήλθε στην εξουσία το 2005, έπειτα από τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών και κυβέρνησε ξανά ως τη δολοφονία του, το 2009. Ο ίδιος κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2005 θεωρούσε τον εαυτό του "δώρο Θεού" για τους κατοίκους της χώρας του, καθώς η επιστροφή του θα σήμαινε , όπως υποστήριζε ο ίδιος, ανάπτυξη και ευημερία.[10]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια και άνοδος στην εξουσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην Μπισσάου της τότε Πορτογαλικής Γουινέας στις 27 Απριλίου του 1939. Αρχικά εκπαιδεύτηκε ως ηλεκτρολόγος. Καταγόταν από την εθνοτική ομάδα των Παπέλ, που αντιστοιχεί στο 5% περίπου του συνολικού πληθυσμού της Γουινέας-Μπισσάου. Αντίθετα, οι περισσότεροι από τους αξιωματικούς του στρατού, με τους οποίους ο Βιέιρα είχε τεταμένες σχέσεις στη διάρκεια της καριέρας του, προέρχονται από την εθνοτική ομάδα των Μπαλάντα, που κυριαρχεί στη χώρα.[11] Εκατοντάδες πρόσφυγες Παπέλ έφυγαν προς τη γειτονική Σενεγάλη, φοβούμενοι ενέργειες αντιποίνων από τους Μπαλάντα, έπειτα από τη δολοφονία του αρχηγού του στρατού.[12]Ξεκίνησε την καριέρα του από στρατιωτικός. Το 1960 έγινε μέλος του Αφρικανικού Κόμματος για την Ανεξαρτησία της Γουινέας (PAIGC). Κατά τον πόλεμο για την ανεξαρτησία, απέκτησε το πολεμικό όνομα "Νίνο", με το οποίο έγινε αργότερα γνωστός. Μεταξύ άλλων υπηρέτησε ως πρόεδρος της Εθνικής Συνέλευσης και ως πρωθυπουργός, από τις 28 Σεπτεμβρίου του 1978 ως το 1980. Κατέλαβε την εξουσία με αναίμακτο στρατιωτικό πραξικόπημα όταν ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός και ανέτρεψε τον πρόεδρο Λουίς Καμπράλ στις 14 Νοεμβρίου του 1980. Ως αιτία του πραξικοπήματος αναφέρθηκε ότι ήταν η ανάγκη να παραμείνει ανεξάρτητη η χώρα και να μην ενωθεί με το Πράσινο Ακρωτήριο.[13] Ουσιαστικά έγινε για πρώτη φορά Πρόεδρος το 1984, εξελέγη το 1994 και ανατράπηκε με πραξικόπημα πέντε χρόνια μετά.

Προεδρικές εκλογές 1994, εμφύλιος πόλεμος και ανατροπή 1999

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις προεδρικές εκλογές του 1994, που ήταν οι πρώτες με συμμετοχή όλων των κομμάτων στην ιστορία της χώρας, στις 3 Ιουλίου και στις 7 Αυγούστου του 1994, ο Βιέιρα κέρδισε στον δεύτερο γύρο, με 52% έναντι 47,98% για τον Κούμπα Ιαλά[14]. Οι εκλογές αυτές χαρακτηρίστηκαν ελεύθερες από τους διεθνείς παρατηρητές και έτσι στις 29 Σεπτεμβρίου του 1994 ο Βιέιρα ορκίστηκε πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος στην ιστορία της χώρας.

Ο Βιέιρα επανεξελέγη το 1998 στην ηγεσία του PAIGC στο συνέδριο του κόμματος, για 4 ακόμα χρόνια, με 438 ψήφους υπέρ, 8 κατά και 4 αποχές.[15]

Στις 6 Ιουνίου του 1998 απέπεμψε τον αρχηγό του Στρατού, Ανσουμάνε Μανέ, ο οποίος επαναστάτησε μαζί με τους υποστηρικτές του. Έτσι, η χώρα εισήλθε σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δυνάμεων που υποστήριζαν το Βιέιρα και σε εκείνες που ήταν πιστές στο Μανέ. Το Νοέμβριο του 1998 υπογράφηκε συμφωνία και σχηματίστηκε προσωρινή κυβέρνηση, που επέβλεψε τη διεξαγωγή νέων εκλογών το 1999[16]. Στις 27 Νοεμβρίου του 1998 Η Λαϊκή Εθνοσυνέλευση ενέκρινε πρόταση μομφής εναντίον του Βιέιρα, ζητώντας την παραίτησή του, με 69 υπέρ της πρότασης και καμία ψήφο να είναι κατά.[17]

Στις 6 Μαΐου του 1999 αναζωπυρώθηκαν οι συγκρούσεις στην Μπισσάου και την επόμενη ημέρα οι δυνάμεις του Βιέιρα παραδόθηκαν.[16][18] Ο Βιέιρα κατέφυγε στην πορτογαλική πρεσβεία[18][19] και εξορίστηκε στην Πορτογαλία τον Ιούνιο.[19] Στις 12 Μαΐου ο άλλοτε πρωθυπουργός Μανουέλ Σατουρνίνο ντα Κόστα ορίστηκε προσωρινός πρόεδρος του PAIGC, σε αντικατάσταση του Βιέιρα.[20] Τον Σεπτέμβριο του 1999 ο Νίνο εκδιώχθηκε από το κόμμα του (PAIGC) κατηγορούμενος για "προδοσία, υποκίνηση σε πόλεμο και ερχόμενος σε αντίθεση διά των πρακτικών του με τα διατάγματα του κόμματος"[10].[21]

Επανεκλογή στην προεδρία 2005

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επέστρεψε στη χώρα του το 2005 και κέρδισε τις προεδρικές εκλογές της ίδιας χρονιάς, λαμβάνοντας 52,3% στο δεύτερο γύρο, στις 24 Ιουλίου του 2005 με 52,35% των ψήφων και ορκίστηκε Πρόεδρος την 1η Οκτωβρίου του 2005[22] Στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2005, στις 19 Ιουνίου, ο Βιέιρα είχε προηγηθεί με 28,8% των ψήφων συγκριτικά με 35,4% για τον δεύτερο Μαλάμ Μπακάι Σανιά ο οποίος έλαβε 47,65% στον δεύτερο γύρο.[14]

Στις 28 Οκτωβρίου του 2005 ο Βιέιρα διέλυσε την κυβέρνηση του αντιπάλου του πρωθυπουργού Κάρλος Γκόμες, επικαλούμενος την ανάγκη να διατηρηθεί η σταθερότητα στη χώρα. Στις 2 Νοεμβρίου του ιδίου έτους διόρισε τον Αριστίντες Γκόμες στο αξίωμα.[23] Ακολούθησαν αρκετές εναλλαγές πρωθυπουργών στην εξουσία.

Ανταρσία του στρατού 2008

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών στις 16 Νοεμβρίου του 2008, το Αφρικανικό Κόμμα για την Ανεξαρτησία της Γουινέας και του Πρασίνου Ακρωτηρίου επέστρεψε στην εξουσία. Ωστόσο, μία εβδομάδα έπειτα από τις εκλογές εκδηλώθηκε ανταρσία του στρατού. Συγκεκριμένα, στις 23 Νοεμβρίου, στασιαστές επιτέθηκαν στην οικία του προέδρου Βιέιρα και άνοιξαν πυρ, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας από τους επιτιθέμενους και να τραυματιστούν σε ανταλλαγή πυροβολισμών που επακολούθησε δεκάδες άτομα. Ακολούθησε σωρεία συλλήψεων στρατιωτικών. [24]

Δολοφονία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1η Μαρτίου του 2009 ο αρχηγός του Στρατού, στρατηγός Ταγκμέ Να Ουαϊέ, ο οποίος ασκούσε έντονη κριτική στον πρόεδρο Βιέιρα, σκοτώθηκε από έκρηξη χειροβομβίδας στο αρχηγείο του στρατού. Επακολούθησε ανταλλαγή πυροβολισμών γύρω από το Προεδρικό Μέγαρο στην Μπισσάου, σε μία ακόμα πιθανή απόπειρα πραξικοπήματος και επίθεση εναντίον του προέδρου, στις 2 Μαρτίου. Λίγο αργότερα ανακοινώθηκε η δολοφονία του προέδρου[25]. Ο Βιέιρα φερόταν υπεύθυνος για τη δολοφονία του Ουαϊέ και σκοτώθηκε από υποστηρικτές του δολοφονηθέντος αρχηγού του Στρατού[26] την στιγμή που εγκατέλειπε την οικία του. Ο στρατός επίσημα αρνήθηκε τους ισχυρισμούς αυτούς[27] μετά την ανάληψη ευθύνης από αξιωματικούς του στρατού.[28] Ο Βιέιρα δέχτηκε πολλές σφαίρες στο θώρακα και στο πρόσωπο και ξυλοκοπήθηκε άγρια προτού εκτελεστεί με τις σφαίρες, όπως έδειξε μια πρώτη νεκροψία[29]. Τη δολοφονία διέπραξε μια μικρή ομάδα του στρατού, σύμφωνα με ανακοίνωση της κυβέρνησης, η οποία αρνήθηκε ότι η δολοφονία έγινε σε αντίποινα για την εκτέλεση του αρχηγού του Στρατού, λίγο νωρίτερα. Ο Βρετανός συγγραφέας Φρέντερικ Φόρσαϊθ, ο οποίος βρισκόταν στη Μπισσάου όταν έγινε η επίθεση κατά του Βιέιρα, περιέγραψε πιο αναλυτικά τη δολοφονία του προέδρου. Ισχυρίστηκε ότι στη διάρκεια ενός γεύματος με έναν παθολόγο ιατροδικαστή, ο οποίος ερευνούσε την υπόθεση, πληροφορήθηκε ότι ο Βιέιρα στην πραγματικότητα επέζησε της έκρηξης και κατακρεουργήθηκε από στρατιώτες που κρατούσαν μασέτες στην οικία της πεθεράς του. Σύμφωνα με τη μαρτυρία, ο πρόεδρος τραυματίστηκε από την έκρηξη και την κατάρρευση της στέγης στην πολυτελή του κατοικία. Στη συνέχεια πυροβολήθηκε μόλις ξεπρόβαλε από το κατεστραμμένο κτήριο. Παρ' όλα αυτά ήταν ζωντανός μέχρι που σύρθηκε στην οικία της πεθεράς του όπου τον κατακρεούργησαν. Ο Φορσάιθ απέδωσε τα συμβάντα στο βίαιο χαρακτήρα του Βιέιρα και του αντιπάλου του, Τάγκμε Να Ουαϊέ.[30] Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα γίνει έρευνα για να βρεθούν οι υπεύθυνοι για τις δύο δολοφονίες και κήρυξε εθνικό πένθος για το Βιέιρα. Αμφότεροι οι δολοφονηθέντες άνδρες κηδεύτηκαν με τιμές [31].

Διαδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αφρικανική Ένωση καταδίκασε τη δολοφονία, κάνοντας λόγο για "εγκληματική πράξη".[32] Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών καταδίκασε τις δύο δολοφονίες (του Βιέιρα και του αρχηγού του Στρατού), καλώντας το δυτικοαφρικανικό κράτος να σεβαστεί το Σύνταγμα.[33] Όπως ανακοινώθηκε στο ραδιόφωνο, ο στρατός τόνισε ότι δεν έγινε νέο πραξικόπημα και ότι θα σεβαστούν το Σύνταγμα. Με βάση αυτό, σε περίπτωση θανάτου του προέδρου θα τον διαδεχόταν ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, Ραϊμούντο Περέιρα.[34] Μία ημέρα μετά τη δολοφονία του Βιέιρα, ο Περέιρα εξελέγη προσωρινός πρόεδρος από το κοινοβούλιο και ορκίστηκε στις 3 Μαρτίου του 2009.[12]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. vieira-joao-bernardo.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Ινστιτούτο Λεξικογραφίας «Μίροσλαβ Κρλέζα». 1999. 64550.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000015436. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/7918061.stm.
  5. ↑ es.reuters.com/article/idITMIE52105H20090302.
  6. ↑ www.thenewhumanitarian.org/fr/node/221523.
  7. ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 131808265. Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Ανακτήθηκε στις 22  Μαρτίου 2020.
  9. ↑ www.ordens.presidencia.pt?idc=154.
  10. ↑ 10,0 10,1 BBC, Obituary: President Vieira of Guinea-Bissau (νεκρολογία), ανακτήθηκε 2-3-2009.
  11. ↑ Howden, Daniel (2009-03-03). «President shot dead in palace as rebel troops take revenge». Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-03-04. https://web.archive.org/web/20090304125517/http://www.independent.co.uk/news/world/africa/president-shot-dead-in-palace-as-rebel-troops-take-revenge-1635904.html. Ανακτήθηκε στις 03-03-2009. 
  12. ↑ 12,0 12,1 VOA News, Guinea-Bissau Speaker Takes Oath as New President, 3-3-2009.
  13. ↑ "Ο πρωθυπουργός ανέτρεψε τον πρόεδρο...", εφ. Τα Νέα, φύλλο 17ης Νοεμβρίου 1980, σελ. 16.
  14. ↑ 14,0 14,1 Εκλογές στη Γουινέα-Μπισσάου
  15. ↑ "Guinea-Bissau: President Vieira cleared to run for re-election", AFP (nl.newsbank.com), 14-5-1998.
  16. ↑ 16,0 16,1 "Loyalist troops capitulate", IRIN, 7-5-1999.
  17. ↑ "Guinea-Bissau: Deputies call for Vieira's resignation", AFP (nl.newsbank.com), 27-11-1998.
  18. ↑ 18,0 18,1 "Guinea-Bissau palace ablaze", BBC News, 7-5-1999.
  19. ↑ 19,0 19,1 "Deposed Guinea-Bissau's president arrives in Portugal", BBC News, 11-6-1999.
  20. ↑ "Guinea-Bissau ex-president replaced as party leader", RTP Internacional TV (nl.newsbank.com), 12-5-1999.
  21. ↑ "GUINEA-BISSAU: PAIGC chooses new chairman, expels Vieira", IRIN, 10-9-1999.
  22. ↑ Έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ για τις εξελίξεις στη Γουινέα-Μπισσάου,Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, 2-12-2005.
  23. ↑ "President appoints controversial new prime minister", IRIN, 2-11-2005.
  24. ↑ Express[νεκρός σύνδεσμος], Γουϊνέα-Μπισάου-Επίθεση στασιαστών στρατιωτών εναντίον της προεδρικής κατοικίας, 23-11-2008.
  25. ↑ Guinea-Bissau president 'killed', Al Jazeera, 2-3-2009
  26. ↑ Εξπρές[νεκρός σύνδεσμος], Γουινέα-Μπισάου. Στρατιωτικοί σκότωσαν τον πρόεδρο της χώρας, 2 -3-2009.
  27. ↑ "Guinea-Bissau president 'killed in clash between rival soldiers'", The Guardian, 2-3-2009>
  28. ↑ "President Joao Bernardo Vieira of Guinea-Bissau assassinated by army" Αρχειοθετήθηκε 2011-10-07 στο Wayback Machine., Times Online, 2-3-2009
  29. ↑ Telegraph Guinea-Bissau president beaten before assassination , 3-3-2009.
  30. ↑ "Author stumbles on G-Bissau drama", BBC News, 3-3-2009.
  31. ↑ Xinhua,Guinea-Bissau government demands probe into killing of President, 3-3-2009.
  32. ↑ Καθημερινή[νεκρός σύνδεσμος], Νεκρός ο πρόεδρος της Γουινέας Μπισάου από στρατιωτικούς, 2-3-2009.
  33. ↑ International Herald Tribune , Security Council condemns Guinea-Bissau killings, 3-3-2009.
  34. ↑ Guinea-Bissau president shot dead, BBC News, 2-3-2009.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νίνο_Βιέιρα&oldid=10775234"