Μετάλλια στον αθλητισμό

Το αργυρό μετάλλιο που απονεμήθηκε στους νικητές στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896.

Τα μετάλλια της διοργάνωσης των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1900, στο μουσείο της επίσημης Ολυμπιακής Συλλογής.

Σε πολλές αθλητικές διοργανώσεις απονέμονται μετάλλια στους αθλητές που επιτυγχάνουν υψηλή κατάταξη, και συγκεκριμένα χρυσό, αργυρό και χάλκινο (για την ακρίβεια από μπρούντζο, που είναι κράμα χαλκού–κασσιτέρου) για την πρώτη, δεύτερη και τρίτη σειρά κατάταξης αντίστοιχα.

Ολυμπιακοί Αγώνες

Ειδικότερα στους πρώτους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 τα μετάλλια των νικητών ήταν αργυρά και για τους δεύτερους χάλκινα, ενώ οι τρίτοι δεν πήραν κανένα μετάλλιο ή έστω (όπως πήραν επίσης οι πρώτοι και οι δεύτεροι) τιμητικό δίπλωμα. Επίσης, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 1900 στα περισσότερα αθλήματα δεν δόθηκαν μετάλλια, παρά μόνο κύπελλα ή άλλα παρόμοια τρόπαια. Ακόμα όμως και στα αθλήματα όπου υπήρξε απονομή μεταλλίων, δεν δόθηκαν χρυσά μετάλλια. Το μετάλλιο του νικητή ήταν κράμα από χρυσό και ασήμι, με ένα κάπως ασθενέστερο κίτρινο χρώμα από αυτό του κανονικού χρυσού, το μετάλλιο του 2^ου ήταν ασημένιο, ενώ το μετάλλιο του 3^ου ήταν χάλκινο. Μάλιστα υπήρξε η μοναδική διοργάνωση όπου τα μετάλλια ήταν ορθογώνια αντί για κυκλικά.

Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1904 καθιερώθηκε οριστικά η απονομή χρυσού μεταλλίου για τον πρώτο, ασημένιου μεταλλίου για τον δεύτερο και μπρούτζινου μεταλλίου για τον τρίτο, και όχι χάλκινου όπως είναι γνωστό στους Έλληνες. Σημαντικό ιστορικά ήταν το γεγονός ότι η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) προχώρησε τότε σε εκ των υστέρων απονομή χρυσών, ασημένιων και χάλκινων μεταλλίων και στους τρεις πρώτους αθλητές των αγωνισμάτων των δύο πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, του 1896 και του 1900, προκειμένου να υπάρξει δίκαιη ιστορική εναρμόνιση με τους κατόχους μεταλλίων όλων των επόμενων διοργανώσεων.

Το έθιμο αυτής της απονομής έχει από τότε υιοθετηθεί και από τις περισσότερες άλλες αθλητικές διοργανώσεις.

Σχέδια των μεταλλίων

Το κόψιμο των μεταλλίων είναι ευθύνη της διοργανώτριας πόλης. Από το 1928 μέχρι το 1968 το σχέδιο ήταν πάντα το ίδιο: η μία όψη έδειχνε ένα σχέδιο του Φλωρεντίνου καλλιτέχνη Τζιουζέπε Κασιόλι με κείμενο με την διοργανώτρια πόλη, ενώ η άλλη όψη έδειχνε ένα άλλο σχέδιο ενός Ολυμπιακού πρωταθλητή. Από το 1972 μέχρι το 2000 το σχέδιο του Κασιόλι (ή κάποια ελαφριά παραλλαγή του) παρέμεινε στη μία όψη, ενώ η άλλη όψη είχε ένα σχέδιο εθίμου από τη διοργανώτρια πόλη. Μετά τη διαπίστωση πως το σχέδιο του Κασιόλι έδειχνε ένα Ρωμαϊκό αμφιθέατρο για Αγώνες που ήταν αρχικά Ελληνικοί, δημιουργήθηκε ένα νέο σχέδιο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004.

Τα μετάλλια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων έχουν πιο ποικίλα θέματα.

Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου

Ακολουθώντας μια ασυνήθιστη πρακτική, αργυρά μετάλλια απονεμήθηκαν για την τρίτη θέση στα Παγκόσμια κύπελλα ποδοσφαίρου του 1974 και 1978. Στη δεύτερη θέση απονεμήθηκε επιχρυσωμένο μετάλλιο.

Ψυχολογική μελέτη

Το 1995, πραγματοποιήθηκε μια μελέτη από τους κοινωνικούς ψυχολόγους Βικτόρια Μέντβεκ, Σκοτ Μάντι και Τόμας Γκίλοβιτς, σχετικά με τις επιπτώσεις της αντίθετης σκέψης στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η μελέτη έδειξε ότι οι αθλητές που κέρδισαν το χάλκινο μετάλλιο ήταν σημαντικά πιο ευχαριστημένοι από τη νίκη τους από εκείνους τους αθλητές που κέρδισαν το αργυρό μετάλλιο. Οι κάτοχοι αργυρού μεταλλίου ήταν απογοητευμένοι επειδή είχαν χάσει την πρώτη θέση και το χρυσό μετάλλιο, ενώ οι κάτοχοι χάλκινων μεταλλίων ήταν απλά ευτυχείς με το να έχουν λάβει οποιεσδήποτε τιμές (αντί μιας θέσης από την τέταρτη και κάτω, που δεν λαμβάνουν κανένα μετάλλιο). Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στα αθλήματα με αγώνες νοκ άουτ (ως προς τα αθλήματα που η κατάταξη βασίζεται αποκλειστικά σε βαθμολογίες ή σε επιδόσεις), όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου της FIFA, όπου τα χάλκινα μετάλλια απονέμονται με τη νίκη ενός μικρού τελικού, ενώ τα ασημένια μετάλλια απονέμονται μετά από μια ήττα σε μεγάλο τελικό.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σχέδια Μεταλλίων όλων των Ολυμπιακών Αγώνων