Κώδικας της Δρέσδης

Έξι σελίδες του κώδικα της Δρέσδης: Σελίδες (55–59, 74) για εκλείψεις (αριστερά), πίνακες πολλαπλασιασμού και πλημμύρες (άκρα δεξιά)

Ο Κώδικας της Δρέσδης (αγγλ.: Dresden Codex) είναι βιβλίο των Μάγια, το οποίο πιστεύεται ότι είναι το παλαιότερο σωζόμενο βιβλίο που γράφτηκε στην Αμερική, που χρονολογείται στον 11ο ή 12ο αιώνα. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2018 αποδείχθηκε ότι ο κώδικας των Μάγια του Μεξικού, παλαιότερα γνωστός ως Grolier Codex, είναι, στην πραγματικότητα, παλαιότερος κατά περίπου έναν αιώνα. Ο κώδικας ανακαλύφθηκε ξανά στην πόλη της Δρέσδης της Γερμανίας, εξ ου και το σημερινό όνομα του βιβλίου. Βρίσκεται στο μουσείο της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης της Σαξονίας. Ο κώδικας περιέχει πληροφορίες που σχετίζονται με αστρονομικούς και αστρολογικούς πίνακες, θρησκευτικές αναφορές, εποχές της γης, ασθένειες και ιατρική. Περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες για συνδέσμους πλανητών και φεγγαριών. Το βιβλίο υπέστη σοβαρές ζημιές από το νερό κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι σελίδες είναι κατασκευασμένες από Άματε, 20 εκ. ψηλά και μπορεί να διπλωθεί σε στυλ ακορντεόν. Όταν ξεδιπλωθεί ο κώδικας είναι 3,7 μέτρα μακρύς. Είναι γραμμένο σε ιερογλυφικά των Μάγια και αναφέρεται σε ένα πρωτότυπο κείμενο τριακοσίων ή τετρακοσίων περίπου ετών, που περιγράφει την τοπική ιστορία και τους αστρονομικούς πίνακες . Όπως όλα τα άλλα προ-ισπανικά βιβλία από τη Μεσοαμερική, ο Κώδικας της Δρέσδης έχει τη μορφή θυρίδας. Οι σελίδες αποτελούνται από ένα χαρτί φτιαγμένο από τον σφυρήλατο εσωτερικό φλοιό του άγριου είδους Ficus ( hu'un στα Μάγια—μια λέξη που έγινε σημασιολογικά ισοδύναμη με το «βιβλίο»).

Περιγραφή

Έκθεση του κώδικα, με τις πίσω όψεις ορατές μέσα από καθρέφτες, Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σαξονίας, Δρέσδη

Ο Κώδικας της Δρέσδης περιέχει 78 σελίδες με διακοσμητικά εξώφυλλα σανίδων μπροστά και πίσω. Οι περισσότερες σελίδες έχουν γραφή και στις δύο πλευρές. Έχουν ένα περίγραμμα κόκκινου χρώματος, αν και πολλοί έχουν χάσει αυτό το πλαίσιο λόγω φθοράς της ηλικίας. Οι σελίδες χωρίζονται γενικά σε τρεις ενότητες. Οι ερευνητές του κώδικα έχουν αυθαίρετα χαρακτηρίσει αυτές τις ενότητες ως a, b και c . Ορισμένες σελίδες έχουν μόνο δύο οριζόντιες ενότητες, ενώ μία έχει τέσσερις και μία άλλη πέντε ενότητες. Οι επιμέρους ενότητες με το δικό τους θέμα χωρίζονται γενικά με μια κόκκινη κάθετη γραμμή. Οι ενότητες χωρίζονται γενικά σε δύο έως τέσσερις στήλες.

Ο Κώδικας της Δρέσδης είναι ένας από τους τέσσερις ιερογλυφικούς κώδικες των Μάγια που επέζησαν της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης στον Νέο Κόσμο. Τρεις, οι κώδικες της Δρέσδης, της Μαδρίτης και του Παρισιού, ονομάζονται από την πόλη όπου τελικά ανακαλύφθηκαν ξανά. Ο τέταρτος είναι το Grolier Codex, που βρίσκεται στο Grolier Club στη Νέα Υόρκη. Ο Κώδικας της Δρέσδης τηρείται από την Κρατική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σαξονίας της Δρέσδης (SLUB Dresden, Saxon State Library) στη Δρέσδη της Γερμανίας. Οι κώδικες των Μάγια έχουν όλοι περίπου το ίδιο μέγεθος σελίδες, με ύψος περίπου 20 centimetres (7,9 in) και πλάτος 10 centimetres (3,9 in)

Οι εικόνες και τα γλυφά ζωγραφίστηκαν από έμπειρους τεχνίτες χρησιμοποιώντας λεπτά πινέλα και φυτικές βαφές. Το μαύρο και το κόκκινο ήταν τα κύρια χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν για πολλές από τις σελίδες. Ορισμένες σελίδες έχουν λεπτομερή φόντο σε αποχρώσεις του κίτρινου, του πράσινου και του μπλε των Μάγια. Ο κώδικας γράφτηκε από οκτώ διαφορετικούς γραφείς, οι οποίοι είχαν όλοι το δικό τους στυλ γραφής, σχέδια γλυφών και θεματολογία.

Ιστορία

Πρώτη δημοσίευση το 1810 από τον Humboldt, ο οποίος ζωγράφισε ξανά πέντε σελίδες για τον άτλαντά του

Ο Γιόχαν Κρίστιαν Γκέτζε (1692–1749), Γερμανός θεολόγος και διευθυντής της Βασιλικής Βιβλιοθήκης στη Δρέσδη, αγόρασε τον κώδικα από έναν ιδιώτη στη Βιέννη το 1739 ενώ ταξίδευε στην Ιταλία. Ο Τόμσον εικάζει ότι ο κώδικας στάλθηκε ως φόρος τιμής στον Κάρολο Ε', αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Ερνάν Κορτές, κυβερνήτη του Μεξικού, καθώς παραδείγματα τοπικών γραπτών και άλλων αντικειμένων των Μάγια στάλθηκαν στον βασιλιά το 1519 όταν ζούσε στη Βιέννη. Ο κώδικας τελικά καταχωρήθηκε στη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Δρέσδης το 1744, όπου παρέμεινε σχετικά κρυφός μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα.

Ο Αλεξάντερ φον Χούμπολτ δημοσίευσε τις σελίδες 47, 48 και 50–52 από τον Κώδικα της Δρέσδης στον άτλαντα Vues des Cordillères et Monuments des Peuples Indigènes de l'Amérique, την πρώτη αναπαραγωγή οποιασδήποτε από τις σελίδες που δημοσίευσε το 1810. Το πρώτο αντίγραφο του κώδικα δημοσιεύτηκε από τον Λόρδο Kingsborough στις Αρχαιότητες του Μεξικού το 1831. Το 1828 ο Κονσταντέν Σαμυέλ Ραφινέσκ είχε αναγνωρίσει αυτό το βιβλίο ως προέλευσης των Μάγια με βάση τους γλυφούς του που έμοιαζαν με αυτούς που βρέθηκαν στο Παλένκε. Ο ιστορικός Cyrus Thomas έκανε μια σύνδεση μεταξύ του κώδικα και του κύκλου των 260 ετών ("Ahau Katun") του ημερολογίου των Μάγια και των 365 ημερών του χρόνου. Ο Ρούγκλς δείχνει ότι στον κώδικα οι Μάγια συσχέτισαν το ημερολόγιό τους των 260 ημερών με τα ουράνια σώματα, ειδικά την Αφροδίτη και τον Άρη. Ο κώδικας έπαιξε βασικό ρόλο στην αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών των Μάγια . Ο βιβλιοθηκάριος της Δρέσδης Ernst Wilhelm Förstemann δημοσίευσε το πρώτο πλήρες φαξ το 1880. Αποκρυπτογράφηση του ημερολογιακού τμήματος του κώδικα, συμπεριλαμβανομένων των αριθμών των Μάγια που χρησιμοποιούνται σε αυτό. Ο Förstemann καθόρισε ότι αυτοί οι αριθμοί, μαζί με θεότητες και ονόματα ημερών, σχετίζονταν με το ημερολόγιο των Μάγια και το ημερολόγιο των Μάγια Long Count. Στη δεκαετία του 1950 ο Γιούρι Κνορόζοφ χρησιμοποίησε μια φωνητική προσέγγιση βασισμένη στο αλφάβητο De Landa για την αποκωδικοποίηση του κώδικα, η οποία ακολούθησε τη δεκαετία του 1980 και άλλοι μελετητές που έκαναν πρόσθετη αποκρυπτογράφηση βάσει αυτής της έννοιας.

Ο Paul Schellhas το 1897 και το 1904 τοποθέτησε γράμματα σε θεούς για συγκεκριμένα γλυφά, καθώς είχαν πολλά πιθανά ονόματα. Για παράδειγμα, ο Θεός Δ θα μπορούσε να είναι ο Χουνάμπ Κου Ιτζαμ Να μεταξύ πολλών άλλων ονομάτων και ο Θεός Α θα μπορούσε να είναι ο Σιζίν (θεός του θανάτου) μεταξύ άλλων. Το σύστημα Schellhas για την ανάθεση γραμμάτων για τους θεούς που αντιπροσωπεύονται από ορισμένους γλυφούς ως μη δεσμευτικό σύστημα υιοθετήθηκε από μεταγενέστερους ερευνητές των κωδίκων των Μάγια.

Ο Κώδικας της Δρέσδης περιέχει ακριβείς αστρονομικούς πίνακες, που αναγνωρίζονται από τους ερευνητές του κώδικα για τους λεπτομερείς πίνακες Αφροδίτης και τους σεληνιακούς πίνακες. Η σεληνιακή σειρά έχει διαστήματα που συσχετίζονται με τις εκλείψεις, ενώ οι πίνακες της Αφροδίτης συσχετίζονται με τις κινήσεις του πλανήτη Αφροδίτη. Ο κώδικας περιέχει επίσης αστρολογικούς πίνακες και τελετουργικά προγράμματα. Οι θρησκευτικές αναφορές δείχνουν σε έναν κύκλο τελετουργικού ημερολογίου 260 ημερών τα σημαντικά βασιλικά γεγονότα των Μάγια. Ο κώδικας περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες για την παράδοση της τελετής πρωτοχρονιάς των Μάγια. Ο θεός της βροχής Chaac αναπαρίσταται 134 φορές.

Φθορά και σελιδοποίηση

Ακολουθία πρώτης σελίδας του κώδικα από τον Agostino Aglio

Σωστή σειρά ανάγνωσης των σελίδων εντός του κώδικα

Η παρουσίαση του Κώδικα της Δρέσδης από το 1945

Ο Ιταλός καλλιτέχνης και χαράκτης Agostino Aglio, ξεκινώντας το 1826, έγινε ο πρώτος που μετέγραψε και εικονογράφησε πλήρως τον κώδικα για τον Ιρλανδό αρχαιογράφο Λόρδο Kingsborough, ο οποίος τον δημοσίευσε στους εννέα τόμους του έργου Αρχαιότητες του Μεξικού το 1831–48. Ο κώδικας είχε τότε κάποια ζημιά λόγω του χειρισμού, του ηλιακού φωτός και της υγρασίας.

Υπέστη νέα ζημιά από το νερό που ήταν σημαντικά καταστροφική, από τη διατήρηση σε ένα πλημμυρισμένο υπόγειο κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στη Δρέσδη τον Φεβρουάριο του 1945 Ο Γερμανός ιστορικός G. Zimmerman παρατήρησε αργότερα ότι η ζημιά ήταν ολική στις σελίδες 2, 4, 24, 28, 34, 38, 71 και 72 . Ορισμένες λεπτομέρειες των εικόνων γλυφών έχουν χαθεί εξαιτίας αυτού. Η ζημιά είναι εμφανής όταν ο τρέχων κώδικας συγκρίνεται με τα αντίγραφα του Kingsborough του 1831–48 και τις εκδόσεις φαξ του Förstemann από το 1880 και το 1892.

Οι σημερινοί αριθμοί σελίδων εκχωρήθηκαν από τον Aglio όταν έγινε ο πρώτος που μετέγραψε το χειρόγραφο το 1825–26. Για αυτό, διαίρεσε τον αρχικό κώδικα σε δύο μέρη, με την ετικέτα Codex A και Codex B. Ακολούθησε τον Κώδικα Α στην μπροστινή πλευρά ακολουθούμενη από την πίσω πλευρά του, με την ίδια σειρά στον Κώδικα Β .

Σήμερα, ιστορικοί όπως ο Helmut Deckert και ο Ferdinand Anders κατανοούν ότι η ανάγνωση του κώδικα πρέπει να διασχίζει την πλήρη μπροστινή πλευρά ακολουθούμενη από την πλήρη πίσω πλευρά του χειρογράφου, δηλαδή τις σελίδες 1–24 ακολουθούμενες από 46–74 και 25–45. Ο βιβλιοθηκάριος KC Falkenstein προσάρμοσε τη σχετική θέση των σελίδων για «αισθητικούς λόγους» το 1836, με αποτέλεσμα τα σημερινά δύο παρόμοιου μήκους μέρη. Κατά την αποκρυπτογράφηση του κώδικα, ο βιβλιοθηκάριος EW Förstemann παρατήρησε ένα σφάλμα στην αντιστοίχιση σελίδας από τον Aglio των φύλλων 1/45 και 2/44, έτσι σωστά επανόρισε τις σελίδες 44 και 45 του Aglio για να γίνουν σελίδες 1 και 2. Η αντιστροφή των φύλλων 6/40, 7/39 και 8/38 οφείλεται σε σφάλμα όταν τα φύλλα επέστρεψαν στο προστατευτικό γυάλινο ντουλάπι τους μετά το στέγνωμα από τη ζημιά στο νερό λόγω του βομβαρδισμού της Δρέσδης το 1945

Βιβλιογραφία

• American Anthropologist (1891). American Anthropologist. American Anthropological Association. 
• Coe, S.D. (1982). Maya Hieroglyphic Codices. Institute for Mesoamerican Studies, State University of New York at Albany. 
• Deckert, Helmut (1989). Die Dresdner Maya-Handschrift (στα Γερμανικά). Akademische Druck-u. Verlagsanstalt. ISBN 978-3-201-01478-6. 
• Foster, Lynn V. (2005). Handbook to Life in the Ancient Maya World. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-518363-4. 
• Grube, Nikolai K. "Dresden, Codex." In David Carraco (ed). The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures. : Oxford University Press, 2001.
• Keane, A. H. (9 Ιουνίου 2011). Man: Past and Present. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-23410-8. 
• Lyons, Martyn (2011). Books: A Living History. J. Paul Getty Museum. ISBN 978-1-60606-083-4. It dates from the eleventh or twelfth century, making it the earliest surviving book from the Americas. 
• Nalda, Enrique (1998). Maya. Rizzoli. ISBN 978-0-8478-2129-7. 
• Ruggles, Clive L. N. (2005). Ancient Astronomy: An Encyclopedia of Cosmologies and Myth. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-477-6. 
• Sharer, Robert J. (2006). The Ancient Maya. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4817-9. 
• Smithsonian Institution (1897). Annual Report of the Bureau of American Ethnology to the Secretary of the Smithsonian Institution. U.S. Government Printing Office. 
• Taube, Karl A. (1992). The Major Gods of Ancient Yucatan. Dumbarton Oaks. ISBN 978-0-88402-204-6. 
• Thomas, Cyrus (1894). The Maya Year. U.S. Government Printing Office. σελ. 15. 
• Thompson, John Eric Sidney (1972). A Commentary on the Dresden Codex: A Maya Hieroglyphic Book. American Philosophical Society. ISBN 978-0-87169-093-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο πλήρης κώδικας (pdf υψηλής ανάλυσης)
• Φαξ του κώδικα στο Foundation for the Advancement of Mesoamerican Studies, Inc., με λήψεις PDF
• Η σεληνιακή σειρά του κώδικα της Δρέσδης και η αστρονομική αστρονομία
• Πληροφορίες για τη βιβλιοθήκη της Δρέσδης σχετικά με τον Codex Αρχειοθετήθηκε 2017-01-04 στο Wayback Machine.
• Σαρώσεις βιβλιοθήκης Δρέσδης Αρχειοθετήθηκε 2017-06-23 στο Wayback Machine. Σαρώσεις υψηλής ανάλυσης του Κώδικα της Δρέσδης (ιστότοπος στα γερμανικά, σύνδεσμος PDF στα δεξιά)
• Τρισδιάστατη ανακατασκευή και κινούμενη εικόνα του Codex Dresden σε διαφορετικές συνθήκες