Κλητορολόγιον
| Συγγραφέας | Philotheos |
|---|---|
| Γλώσσα | αρχαία ελληνικά |
| Θέμα | Αξιώματα στο Βυζάντιο |
| δεδομένα () | |
Το Κλητορολόγιον του Φιλοθέου είναι ο μεγαλύτερος και πιο σημαντικός από τους βυζαντινούς καταλόγους αξιωμάτων και αυλικών τίτλων (Τακτικά)[1]. Δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 899 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυτοκράτορα Λέοντα του Σοφού (886-912) από τον κατά τα άλλα άγνωστο πρωτοσπαθάριο και ατρικλίνη Φιλόθεο. Ως ατρικλίνης, ο Φιλόθεος θα ήταν υπεύθυνος για την υποδοχή των επισκεπτών στα αυτοκρατορικά συμπόσια και για την καθοδήγησή τους στα κατάλληλα καθίσματα ανάλογα με τη θέση τους στην αυτοκρατορική ιεραρχία[2]. Στον πρόλογο του έργου του δηλώνει ρητά ότι συνέταξε αυτή την πραγματεία ως «ακριβή έκθεση της τάξης των αυτοκρατορικών συμποσίων, του ονόματος και της αξίας κάθε τίτλου που τηρούνταν βάσει της αρχαίας κλητορολογίας» και συνιστά την υιοθέτησή της στο αυτοκρατορικό τραπέζι [2].
Ενότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο του Φιλοθέου σώζεται μόνο ως προσάρτημα στα τελευταία κεφάλαια (52-54) του δεύτερου βιβλίου μιας μεταγενέστερης πραγματείας για τις αυτοκρατορικές τελετές, την «Περί βασιλείου τάξεως» του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου (913–959)[2] . Χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα:
- Η ενότητα Ι είναι η εισαγωγή και παρέχει μια σύντομη επισκόπηση όλων των αυλικών και κρατικών αξιωμάτων και τίτλων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τα οποία χωρίζει σε πέντε κατηγορίες: τάξεις «γενειοφόρων ανδρών» (δηλαδή μη ευνούχων), μεγάλα αξιώματα της πολιτείας, δευτερεύοντα αξιώματα διαφόρων υπηρεσιών και υπουργείων, τάξεις ευνούχων και μεγάλα αξιώματα του κράτους που προορίζονται για ευνούχους[2].
- Οι ενότητες II και III δίνουν τη σειρά με την οποία οι υπάλληλοι πρέπει να εισέρχονται στα αυτοκρατορικά συμπόσια. Η ενότητα II αφορά τους υψηλότερους αξιωματούχους, εκείνους που θα μπορούσαν να κάθονται στο τραπέζι του αυτοκράτορα, ενώ η ενότητα ΙΙΙ ασχολείται με μεσαίους και κατώτερους αξιωματούχους, καθώς επίσης και με τις πρεσβείες των άλλων πατριαρχείων (Ρώμης, Αντιόχεια και Ιεροσολύμων) και ξένων κρατών (Άραβες, Βούλγαροι, Γερμανοί)[1][2].
- Η ενότητα IV είναι το μεγαλύτερο τμήμα του κειμένου και απευθύνεται στους ατρικλίνεις της Αυλής, παρέχοντάς τους συμβουλές για την οργάνωση των διαφόρων συμποσίων καθ'όλη τη διάρκεια του έτους, ξεκινώντας από τους εορτασμούς των Χριστουγέννων. Περιέχει επίσης δύο παραρτήματα, το ένα για τις γενναιόδωρες επιδοτήσεις του αυτοκράτορα σε αξιωματούχους σε ορισμένες περιπτώσεις και το άλλο για τις απολαβές των ατρικλίνων.
- Ακολουθεί ένα σύντομο προσάρτημα (κεφάλαιο 54 της «Περί βασιλείου τάξεως») με τους διάφορους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους και την κατάταξή τους, καθώς και το Notitia Episcopatuum του ψευδο-Επιφανίου, έναν κατάλογο επισκοπικών εδρών.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Bury, John Bagnell (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century - With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London: Oxford University Press.
- Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.