Εχθρός προ των Πυλών

Εχθρός προ των Πυλών
Αφίσα της ταινίας
Σκηνοθεσία	Ζαν-Ζακ Ανό
Παραγωγή	Ζαν-Ζακ Ανό Τζον Ντ. Σκόφιλντ
Σενάριο	Ζαν-Ζακ Ανό Αλέν Γκοντάρντ Βιβλίο Γουίλιαμ Κρεγκ
Βασισμένο σε	Enemy at the Gates: The Battle for Stalingrad
Πρωταγωνιστές	Τζουντ Λο Εντ Χάρις Ρέιτσελ Βάις Τζόζεφ Φάινς Μπομπ Χόσκινς Γκάμπριελ Τόμσον
Μουσική	Τζέιμς Χόρνερ
Φωτογραφία	Ρομπέρ Φρες
Μοντάζ	Νοέλ Μπουασόν
Ενδυματολόγος	Janty Yates
Εταιρεία παραγωγής	Paramount Pictures
Διανομή	Pathé Distribution και UIP-Dunafilm
Πρώτη προβολή	15  Μαρτίου 2001 (Γερμανία), 16  Μαρτίου 2001 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής), 30  Μαρτίου 2001 (Σουηδία) και 2001
Κυκλοφορία	16 Μαρτίου 2001
Διάρκεια	131 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Γερμανία Ηνωμένο Βασίλειο Ιρλανδία
Γλώσσα	Αγγλικά Γερμανικά Ρωσικά
Προϋπολογισμός	$68.000.000
Ακαθάριστα έσοδα	$96.976.270
δεδομένα ()

Ο Εχθρός προ των Πυλών (πρωτότυπος τίτλος: Enemy at the Gates) είναι πολεμική ταινία του 2001 σκηνοθετημένη από τον Ζαν-Ζακ Ανό, με πρωταγωνιστές τους Τζουντ Λο, Τζόζεφ Φάινς και Εντ Χάρις και τοποθετημένη στη Μάχη του Στάλινγκραντ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο τίτλος της ταινίας προέρχεται από το πεζογράφημα του 1973 Enemy at the Gates: The Battle for Stalingrad του Γουίλιαμ Κρεγκ, ο οποίος περιγράφει τα γεγονότα της Μάχης του Στάλινγκραντ από το 1942 ως το 1943. Βασίζεται σε μια μονομαχία που αναφέρεται στο βιβλίο, η οποία αναπτύχθηκε ανάμεσα στο θρυλικό Σοβιετικό ελεύθερο σκοπευτή Βασίλι Γκριγκόριεβιτς Ζάιτσεφ και τον Γερμανό αντίστοιχό του, Ταγματάρχη Έρβιν Κένιχ, καθώς παρενοχλούν ο ένας τον άλλο κατά τη διάρκεια της μάχης.

Τοποθεσίες

• Οι μάχες στο Στάλινγκραντ τραβήχτηκαν στο Βερολίνο.
• Το πέρασμα του Βόλγα κινηματογραφήθηκε κοντά στο Κότμπους της Γερμανίας.

Κριτική

Η ταινία ήταν αντικείμενο κριτικής αμφοτέρου στη Ρωσία και στη Δύση για τη λήψη σημαντικών ελευθεριών όσον αφορά τα πραγματικά γεγονότα: και στην πλοκή της και στις αναπαραστάσεις των χαρακτήρων της (αξιοσημείωτα του χαρακτήρα του Φάινς, τον Ντανίλοφ, και του Γερμανού ελεύθερου σκοπευτή, Κένιχ), διαφέρει σημαντικά από την ιστορική καταγραφή. Για παράδειγμα, η ταινία περιέχει μια σκηνή στην οποία Κομισάριοι συναγελάζουν ένα πλήθος ανοργάνωτων Σοβιετικών στρατιωτών, οι μισοί των οποίων δεν έχουν όπλα, και τους εξαναγκάζουν σε κύματα αυτοκτονικών επιθέσεων εναντίον Γερμανών στρατιωτών οπλισμένων με τανκς και πολυβόλα. Αυτοί οι φανταστικοί αξιωματικοί ήταν αποκρουστικοί σαδιστές, και χρησιμοποιούσαν σφυρίχτρες, μεγάφωνα και πολυβόλα ως μέσα για τον έλεγχο των στρατιωτών, Αυτή η σκηνή απεικονίζει "zagradotryads" (δυνάμεις αντιϋποχώρησης), σε αντίφαση με τις ιστορικές μαρτυρίες της επάρκειας και των τακτικών μάχης των Σοβιετικών στρατιωτών στη Μάχη του Στάλινγκραντ.

Μερικοί Σοβιετικοί βετεράνοι του Στάλινγκραντ προσεβλήθησαν επαρκώς από την απεικόνιση του Κόκκινου Στρατού, ώστε στις 7 Μαΐου 2001, λίγο μετά αφότου η ταινία προβλήθηκε στη Ρωσία, απηύθυναν τα παράπονά τους στην Κρατική Δούμα, απαιτώντας να απαγορευθεί η ταινία. Αυτή η απαίτηση δεν ικανοποιήθηκε.

Ο ιστορικός Άντονι Μπίβορ προτείνει στο βιβλίο του Stalingrad, ότι, ενώ ο Ζάιτσεφ ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο, η ιστορία της μονομαχίας του (δραματοποιημένη στην τανία) με τον Κένιχ είναι φανταστική. Αν και το βιβλίο του Γουίλιαμ Κρεγκ Enemy at the Gates: The Battle for Stalingrad περιλαμβάνει μια «μονομαχία ελεύθερων σκοπευτών» μεταξύ του Ζάιτσεφ και του Κένιχ, η ακολουθία των γεγονότων στην ταινία είναι φανταστική.

Ενώ οι κύριοι χαρακτήρες βασίζονται σε ιστορικές φιγούρες, με την εξαίρεση του Ντανίλοφ και ίσως του Κένιχ, είναι σχεδόν απίθανο ότι ποτέ συναντήθηκαν ή είχαν επαφή ο ένας με τον άλλον.

Ο γερμανορώσος συγγραφέας Βλαντιμίρ Κάμινερ έπαιξε ως κομπάρσος έναν Σοβιετικό στρατιώτη στην ταινία. Στο βιβλίο του Yes I'm Irish (2000), ο Κάμινερ κριτικάρει το πως οι Σοβιετικοί στρατιώτες απεικονίζονται ως χούλιγκανς που μεθάνε και παίζουν παιχνίδια κλασίματος.