Χρήστης:Dipa1965/πρόχειρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 10:03, 8 Μαΐου 2022

Ο Γεώργιος «Γώγος» Μπακόλας (1751-1823) ήταν Αρτινός οπλαρχηγός από τη Σκουληκαριά, Σαρακατσάνος στην καταγωγή, συγγενής των Κοντογιανναίων και του Καραϊσκάκη^[1].

Βιογραφία

Είχε διοριστεί από τον Αλή Πασά, αρματολός του Ραδοβιζίου ή Ραγοβιτσίου^[1] και των Τζουμέρκων, και καπετάνιος της ίδιας περιοχής κατά την Επανάσταση.^[1] Όταν ο Αλή διόρισε τον Κίτσο Μπότσαρη αντικαταστάτη του Μπακόλα, λέγεται πως ο τελευταίος έστειλε ανθρώπους και σκότωσαν τον Μπότσαρη (1813).

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821, αφιερώθηκε ολόψυχα στον Αγώνα και μαζί με Ακαρνάνες οπλαρχηγούς, απελευθέρωσε πολλές περιοχές. Στις 18 Ιουνίου 1821, μαζί με 81 άντρες νίκησε 4 χιλιάδες Τούρκους στη Λαγκάδα.^[2] Αντιμετώπισε τον Χουρσίτ Πασά με επιτυχία στο Μακρυνόρος (Ιούλιος 1821), προκειμένου ο τουρκικός στρατός να μην προχωρήσει στη Δυτική Ελλάδα. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1821, μαζί με 350 άντρες και τον Μακρυγιάννη, νίκησε περίπου 9.000 Τούρκους του Χασάν μπέη, στο χωριό Πέτα.^[3] Ένα χρόνο αργότερα, πήρε μέρος στη Μάχη του Πέτα (4 Ιουλίου του 1822), όπου οι Έλληνες υπέστησαν βαριά ήττα. Θεωρήθηκε τότε υπαίτιος αυτής της ήττας^[4], και κατηγορήθηκε από μερικούς ιστορικούς της Επανάστασης, πως άφησε επίτηδες αφύλακτο ένα λόφο από όπου πέρασαν οι Τούρκοι^[5].

Φαίνεται πως ο Μπακόλας αδυνατώντας «να παραμείνει σε έναν κόσμο που τον περιφρονούσε ή τον μείωνε, απομονώθηκε για ένα διάστημα»^[6] και αναγκάστηκε να αποσυρθεί στα βόρεια, συμμαχώντας με τους Τούρκους,^[1] τους οποίους υπηρέτησε ως το τέλος της ζωής του. Αυτή του η απόφαση ενίσχυσε την εντύπωση που είχε δημιουργηθεί την ημέρα της μάχης,^[6] ότι είχε διευκολύνει τους Τούρκους να περάσουν προς την κορυφή του λόφου.^[6] Δεν ξανασυμμετείχε στην Επανάσταση, γεγονός λυπηρό, αφού λόγως της μεγάλης επιρροής θα προσέφερε πολλά στην Επανάσταση^[1].Εξ άλλου, Οι Τούρκοι τον χρησιμοποίησαν σε αρκετές εκστρατείες τους στη Δυτική Ελλάδα, επειδή γνώριζε καλά τον τόπο και τα πρόσωπα της περιοχής^[1]. Ο γιός του Δημήτρης Μπακόλας, διαδέχθηκε τον πατέρα του στο αξίωμά του και υπηρετούσε και αυτός τους Τούρκους.^[7]

Υστεροφημία

Κατά τον Δημήτριο Φωτιάδη^[8] και άλλους ιστορικούς της εποχής^[1], ο Γεώργιος Μπακόλας ήταν το εξιλαστήριο θύμα για να μην αποδοθούν ευθύνες στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο^[9]. Όπως φαίνεται από επιστολή του Μαυροκορδάτου προς το Κανακάρη, που προέρχεται από το «Μυστικό Πρωτόκολλό» του, Ιουλίου 1822- Ιανουαρίου 1823,^[6] ο ίδιος δεν επιρρίπτει καμμία ευθύνη στον Μπακόλα, ούτε τον θεωρεί προδότη και συναντήθηκε μαζί του, όταν ο Μπακόλας πληροφορήθηκε τις κατηγορίες εναντίον του.

Ούτε ο Τρικούπης φαίνεται να πιστεύει ότι ο Μπακόλας υπήρξε προδότης στη Μάχη του Πέττα^[6] και επισημαίνει ότι, μετά τον αιφνιδιασμό που υπέστη, πολέμησε σκληρά με τους άντρες του εναντίον των Τούρκων^[6], ενώ ο Μακρυγιάννης τον χαρακτηρίζει «αθάνατο Γώγο»^[6] και εξαίρει^[10] τη γεναιότητα και το ήθος του ανδρός: «Ήταν τίμιος άνθρωπος και γενναίος πατριώτης κι΄αγαθός... Η πατρίς χάριτες χρωστάγει εις αυτό τον γενναίο άνδρα».

Ο Κώστας Κρυστάλλης στο πεζογράφημά του «Σκιαί του Άδου», για να καταδείξει το ασυγχώρητο των ατιμωτικών πράξεων και μετά θάνατο, αναφέρεται στον Μπακόλα: «Η άτιμη η προδοσιά του Γώγου του Μπακόλα».

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Παπαγεωργίου, Στέφανος (1982). Το Αρχείο Γιαννάκη Ράγκου. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. σελ. 11.
↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 160.
↑ Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, κεφάλαιο 2
↑ Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 139
↑ Σφυρόερας 1975, σελ. 268.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1975. σελ. 268. ISBN 960-213-095-4.
↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1975. σελ. 341. ISBN 960-213-095-4.
↑ Δημήτριος Φωτιάδης, Η Επανάσταση του 21, σελ. 212
↑ Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Τεύχος 13ο (Ιούνιος 2012), σελ. 156
↑ Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 140-142

Πηγές

Σφυρόερας, Βασίλης (1975), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΒ΄: Η Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1832), Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, ISBN 978-960-213-108-4
Δημήτριος Φωτιάδης, Η επανάσταση του 21, εκδοτικός Βότση, 1977
Σύλλογος Σαρακατσαναίων "ο Σταυραετός", Σαρακατσάνοι Αγωνιστές/Γώγος Μπακόλας

Περαιτέρω βιβλιογραφία

Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας. Μέρος Α'», Τζουμερκιώτικα Χρονικά. Δελτίο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων, Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 134-143.
Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας. Μέρος Β'», Τζουμερκιώτικα Χρονικά. Δελτίο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων, Τεύχος 13ο (Ιούνιος 2012), σελ. 146-159.

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Παπαγεωργίου, Στέφανος (1982). Το Αρχείο Γιαννάκη Ράγκου. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. σελ. 11.

[2] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 160.

[3] Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, κεφάλαιο 2

[4] Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 139

[FOOTNOTEΣφυρόερας1975268-5] Σφυρόερας 1975, σελ. 268.

[:1-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1975. σελ. 268. ISBN 960-213-095-4.

[7] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1975. σελ. 341. ISBN 960-213-095-4.

[8] Δημήτριος Φωτιάδης, Η Επανάσταση του 21, σελ. 212

[9] Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Τεύχος 13ο (Ιούνιος 2012), σελ. 156

[10] Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», Τζουμερκιώτικα Χρονικά, Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 140-142

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Γραμμή 1: / Γραμμή 1: @@
+Ο '''Γεώργιος «Γώγος» Μπακόλας''' (1751-1823) ήταν  [[Άρτα|Αρτινός]] οπλαρχηγός από τη [[Σκουληκαριά Άρτας|Σκουληκαριά]], [[Σαρακατσάνοι|Σαρακατσάνος]] στην καταγωγή, συγγενής των Κοντογιανναίων και του Καραϊσκάκη<ref name=":0">{{Cite book|title=Το Αρχείο Γιαννάκη Ράγκου|first=Στέφανος|last=Παπαγεωργίου|publisher=Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος|year=1982|location=Αθήνα|page=11}}</ref>.
+== Βιογραφία ==
+Είχε διοριστεί από τον [[Αλή Πασάς|Αλή Πασά]], [[Αρματολοί|αρματολός]] του Ραδοβιζίου ή Ραγοβιτσίου<ref name=":0" /> και των [[Τζουμέρκα|Τζουμέρκων]], και καπετάνιος της ίδιας περιοχής κατά την Επανάσταση.<ref name=":0" /> Όταν ο Αλή διόρισε τον [[Κίτσος Μπότσαρης|Κίτσο Μπότσαρη]] αντικαταστάτη του Μπακόλα, λέγεται πως ο τελευταίος έστειλε ανθρώπους και σκότωσαν τον Μπότσαρη (1813).
+Όταν ξέσπασε η [[Επανάσταση του 1821|Επανάσταση του 1821,]] αφιερώθηκε ολόψυχα στον Αγώνα και μαζί με Ακαρνάνες οπλαρχηγούς, απελευθέρωσε πολλές περιοχές. Στις 18 Ιουνίου 1821, μαζί με 81 άντρες νίκησε 4 χιλιάδες Τούρκους στη Λαγκάδα.<ref>''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 160.</ref>  Αντιμετώπισε τον [[Χουρσίτ Μεχμέτ Πασάς|Χουρσίτ Πασά]] με επιτυχία στο [[Μακρυνόρος, όρος βόρειας Αιτωλοακαρνανίας|Μακρυνόρος]] (Ιούλιος 1821), προκειμένου ο τουρκικός στρατός να μην προχωρήσει στη [[Δυτική Ελλάδα]]. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1821, μαζί με 350 άντρες και τον [[Ιωάννης Μακρυγιάννης|Μακρυγιάννη]], νίκησε περίπου 9.000 Τούρκους του Χασάν μπέη, στο χωριό [[Πέτα Άρτας|Πέτα]].<ref>Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, κεφάλαιο 2</ref> Ένα χρόνο αργότερα, πήρε μέρος στη [[Μάχη του Πέτα]] (4 Ιουλίου του 1822), όπου οι Έλληνες υπέστησαν βαριά ήττα. Θεωρήθηκε τότε υπαίτιος αυτής της ήττας<ref>Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», ''Τζουμερκιώτικα Χρονικά'', Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 139</ref>, και κατηγορήθηκε από μερικούς ιστορικούς της Επανάστασης, πως άφησε επίτηδες αφύλακτο ένα λόφο από όπου πέρασαν οι Τούρκοι{{Sfn|Σφυρόερας|1975|p=268}}.
+Φαίνεται πως ο Μπακόλας αδυνατώντας «να παραμείνει σε έναν κόσμο που τον περιφρονούσε ή τον μείωνε, απομονώθηκε για ένα διάστημα»<ref name=":1" /> και αναγκάστηκε να αποσυρθεί στα βόρεια, συμμαχώντας με τους Τούρκους,<ref name=":0" /> τους οποίους υπηρέτησε ως το τέλος της ζωής του. Αυτή του η απόφαση ενίσχυσε την εντύπωση που είχε δημιουργηθεί την ημέρα της μάχης,<ref name=":1" /> ότι είχε διευκολύνει τους Τούρκους να περάσουν προς την κορυφή του λόφου.<ref name=":1" /> Δεν ξανασυμμετείχε στην Επανάσταση, γεγονός λυπηρό, αφού λόγως της μεγάλης επιρροής θα προσέφερε πολλά στην Επανάσταση<ref name=":0" />.Εξ άλλου, Οι Τούρκοι τον χρησιμοποίησαν σε αρκετές εκστρατείες τους στη Δυτική Ελλάδα, επειδή γνώριζε καλά τον τόπο και τα πρόσωπα της περιοχής<ref name=":0" />. Ο γιός του Δημήτρης Μπακόλας, διαδέχθηκε τον πατέρα του στο αξίωμά του και υπηρετούσε και αυτός τους Τούρκους.<ref>{{Cite book|title=Ιστορία του Ελληνικού Έθνους|first=|last=|publisher=Εκδοτική Αθηνών|isbn=960-213-095-4|year=1975|volume=ΙΒ|location=Αθήνα|page=341}}</ref>
+==Υστεροφημία==
+Κατά τον [[Δημήτριος Φωτιάδης|Δημήτριο Φωτιάδη]]<ref>[[Δημήτριος Φωτιάδης]], ''Η Επανάσταση του 21'', σελ. 212</ref> και άλλους ιστορικούς της εποχής<ref name=":0" />, ο Γεώργιος Μπακόλας ήταν το εξιλαστήριο θύμα για να μην αποδοθούν ευθύνες στον [[Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος|Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο]]<ref>Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», ''Τζουμερκιώτικα Χρονικά'', Τεύχος 13ο (Ιούνιος 2012), σελ. 156</ref>. Όπως φαίνεται από επιστολή του Μαυροκορδάτου προς το Κανακάρη, που προέρχεται από το «Μυστικό Πρωτόκολλό» του, Ιουλίου 1822- Ιανουαρίου 1823,<ref name=":1">{{Cite book|title=Ιστορία του Ελληνικού Έθνους|first=|last=|publisher=Εκδοτική Αθηνών|isbn=960-213-095-4|year=1975|volume=ΙΒ|location=Αθήνα|page=268}}</ref> ο ίδιος δεν επιρρίπτει καμμία ευθύνη στον Μπακόλα, ούτε τον θεωρεί προδότη και συναντήθηκε μαζί του, όταν ο Μπακόλας πληροφορήθηκε τις κατηγορίες εναντίον του.
+Ούτε ο Τρικούπης  φαίνεται να πιστεύει ότι ο Μπακόλας υπήρξε προδότης στη Μάχη του Πέττα<ref name=":1" /> και επισημαίνει ότι, μετά τον αιφνιδιασμό που υπέστη, πολέμησε σκληρά με τους άντρες του εναντίον των Τούρκων<ref name=":1" />, ενώ ο [[Μακρυγιάννης]]  τον χαρακτηρίζει «αθάνατο Γώγο»<ref name=":1" /> και εξαίρει<ref>Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας», ''Τζουμερκιώτικα Χρονικά'', Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 140-142</ref> τη γεναιότητα και το ήθος του ανδρός: «Ήταν τίμιος άνθρωπος και γενναίος πατριώτης κι΄αγαθός... Η πατρίς χάριτες χρωστάγει εις αυτό τον γενναίο άνδρα».
+Ο Κώστας [[Κώστας Κρυστάλλης|Κρυστάλλης]] στο πεζογράφημά του «Σκιαί του Άδου», για να καταδείξει το ασυγχώρητο των ατιμωτικών πράξεων και μετά θάνατο, αναφέρεται στον Μπακόλα: «Η άτιμη η προδοσιά του Γώγου του Μπακόλα».
+==Παραπομπές==
+<references />
+==Πηγές==
+*{{Ιστορία του Ελληνικού Έθνους|τόμος=12|last1=Σφυρόερας|first1=Βασίλης}}
+*[[Δημήτριος Φωτιάδης]], ''Η επανάσταση του 21'', εκδοτικός Βότση, 1977
+*[[Σύλλογος Σαρακατσαναίων "ο Σταυραετός"]], ''Σαρακατσάνοι Αγωνιστές/Γώγος Μπακόλας''
+==Περαιτέρω βιβλιογραφία==
+* Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας. Μέρος Α'», ''Τζουμερκιώτικα Χρονικά. Δελτίο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων'', Έτος 12ο (Ιούνιος 2011), σελ. 134-143.
+* Ελευθέριος Παπακώστας, «Γώγος Μπακόλας: Υπό το πρίσμα των πηγών της Ιστορίας. Μέρος Β'», ''Τζουμερκιώτικα Χρονικά. Δελτίο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων'', Τεύχος 13ο (Ιούνιος 2012), σελ. 146-159.
+{{DEFAULTSORT:Μπακολας Γωγος}}
+[[Κατηγορία:Αγωνιστές του 1821]]