Συνθήκη Σεβρών

Η Τουρκία, σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών

Η Συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) ήταν διεθνής (ευρωπαϊκή) συμφωνία, μία από μία σειρά αντίστοιχων συνθηκών μεταξύ των νικητριών δυνάμεων που επικράτησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Θεωρείται ότι ήταν η επιθυμητή λύση του λεγόμενου Ανατολικού Ζητήματος (διαμελισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας), όπως την σχεδίαζαν οι δυτικές δυνάμεις. Οι διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στην υπογραφή της διεξήχθησαν στο μικρό Παρισινό προάστιο των Σεβρώναπό όπου και έλκει την επωνυμία της. Η Τουρκία, βάσει των όρων της συνθήκης αυτής, θα έχανε περίπου τα 2/3 της έκτασης των προηγούμενων εδαφών της, ενώ ο πληθυσμός της θα μειωνόταν στα 10.000.000 περίπου. Τη συνθήκη αποδέχτηκε η Κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης, δεν τη δέχτηκαν όμως οι Τούρκοι εθνικιστές, που υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλαγωνίστηκαν και πέτυχαν τη μη εφαρμογή της.

Όροι της Συνθήκης των Σεβρών

Οι εδαφικές και λοιπές απώλειες της Τουρκίας, που προέβλεπε η συνθήκη των Σεβρών, ήσαν οι ακόλουθες: Τα Δαρδανέλλια και ο Βόσπορος θα εισέρχονταν σε καθεστώς διεθνούς ελέγχου – διοίκησης, εξασφαλίζοντας έτσι τον ελεύθερο διάπλου των Στενών (πλέον Διεθνές Κανάλι) για εμπορικά αλλά και πολεμικά πλοία, τόσο σε περίοδο ειρήνης, όσο και σε εποχή πολέμου. Οι πόλεις Μέκκα, Μεδίνα και ολόκληρο το βιλαέτι της Χετζάζης θα μετατρέπονταν σε ανεξάρτητο βασίλειο, υπό Βρετανική επικυριαρχία. Το Ιράκ και η Παλαιστίνη θα τελούσαν, επίσης, υπό Βρετανική Εντολή, ενώ η Αραβία θα γινόταν Βρετανικό προτεκτοράτο, η δε Αίγυπτος, όπως και η Κύπρος θα επισημοποιούνταν ως Βρετανικές κτήσεις. Η Συρία, ο Λίβανος και η Κιλικία (βιλαέτια Αδάνων, Χαλεπίου και Σεβάστειας) θα τίθονταν υπό καθεστώς Γαλλικής Εντολής. Η Ιταλία αποκτούσε επίσημα τα Δωδεκάνησα, ενώ η Τουρκία όφειλε να αναγνωρίσει την Ιταλική κυριαρχία της Τριπολίτιδας. Έπρεπε, ακόμη, να αποδεχτεί οικονομικές παραχωρήσεις προς την Ιταλία στα εδάφη της Νότιας Μικράς Ασίας, αλλά και την προσωρινή κατάληψη αυτών των εδαφών, έως ότου οριστικοποιούνταν οι όροι της συνθήκης ειρήνης. Το Κουρδιστάν θα αποκτούσε αυτόνομη κρατική οντότητα, ενώ η (Τουρκική) επαρχία της Αρμενίας θα γινόταν ανεξάρτητο κράτος. Η Ελλάδα αποκτούσε τη Θράκη (μετά της Ανδριανούπολης και της Καλλίπολης), τα νησιά του Αιγαίου πελάγους (συμπεριλαμβανομένων της Ίμβρου και της Τενέδου) και τη Σμύρνη με την ενδοχώρα της. Στη Σμύρνη θα έπρεπε να συγκροτηθεί μία αντιπροσωπευτική Βουλή, η οποία, πέραν των άλλων αρμοδιοτήτων, θα έπρεπε να ρυθμίσει τις λεπτομέρειες για τη διεξαγωγή, έπειτα από 5 έτη, ενός δημοψηφίσματος κάτω από την επίβλεψη της ΚτΕ, προκειμένου να αποφασιστεί αν η περιοχή θα ενσωματώνονταν, οριστικά, στην ελληνική επικράτεια. Έως τότε στην Ιωνία θα υπήρχε ελληνική διοίκηση, υπό την επικυριαρχία της Τουρκίας. Η Τουρκική Οικονομία θα έμπαινε κάτω από διεθνή έλεγχο, με τις Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία να αναλαμβάνουν τόσο τη μείωση, όσο και τη διαχείριση του Οθωμανικού Χρέους (1881). Τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας στην Τουρκία, θα απαλλοτριώνονταν και θα μεταβιβάζονταν στο Ταμείο της Επιτροπής Πολεμικών Αποζημιώσεων. Γερμανικά κεφάλαια που είχαν επενδυθεί στην Τουρκία θα υπόκεινταν σε ρευστοποίηση. Η Τουρκία θα υποχρεωνόταν να διατηρεί μόνο έναν περιορισμένο στρατό (έως και 50.000 ανδρών), υπό καθεστώς διεθνούς επιτήρησης. Σε διεθνή έλεγχο θα περιέρχονταν και όλα τα λιμάνια, όπως και οι σιδηροδρομικές της γραμμές. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, εν συνόλω, θα συρρικνούτο, από έκτασης 1.589.540 τετρ. χιλιομέτρων (1914) σε 453.000 τετρ. χιλ. Θα αποτελούνταν, πλέον, μόνο από την Κωνσταντινούπολη (και μέρος της ενδοχώρας της) και την Ανατολία.