Άδεια Creative Commons

Το λογότυπο Creative Commons

Οι άδειες Creative Commons χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, όπως φαίνεται και σε αυτή τη φωτογραφία από την Καμπότζη.

Η μεγάλη χρήση του διαδικτύου σε όλη τον κόσμο, διαμορφώνει πλέον νέες συνθήκες για το πώς μοιραζόμαστε αυτά που δημιουργούμε ή αγοράζουμε. Σήμερα εκατομμύρια έργα όπως άρθρα, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική, βίντεο, διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αγαθά έχουν την πολύ σημαντική ιδιότητα ότι είναι άυλα και έτσι όταν μοιραζόμαστε ένα αντίγραφο, δεν στερούμαστε το πρωτότυπο.

Η άδεια Creative Commons (CC) είναι μία από τις πολλές άδειες που επιτρέπουν την ελεύθερη διακίνηση έργων που κατά τ' άλλα θα προστατεύονταν από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι άδειες CC χρησιμοποιούνται όταν ο δημιουργός επιθυμεί να δώσει σε τρίτους το δικαίωμα να διανέμουν, να χρησιμοποιούν και να παράγουν χτίζοντας πάνω σε κάποιο έργο που ο ίδιος έχει δημιουργήσει. Είναι αρκετά ευέλικτες, αφού παρέχουν στο δημιουργό τη δυνατότητα να επιλέξει τους όρους διαμοιρασμού (για παράδειγμα, μπορεί να επιλέξει να παρέχει μόνο το δικαίωμα μη-εμπορικής χρήσης για το έργο του). Ακόμη, απαλλάσσει τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν το έργο από τυχόν ανησυχίες σχετικά με την καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων, με την προϋπόθεση βέβαια ότι υπακούν στους όρους που έχει θέσει ο δημιουργός μέσω της συγκεκριμένης άδειας.

Διάφορες πλατφόρμες, όπως το Soundcloud, παρέχουν μουσική υπό άδεια CC, η οποία διατίθεται για χρήση σε βίντεο ή μουσικά remix.

Υπάρχουν πολλά είδη αδειών CC, ανάλογα με το συνδυασμό των όρων που παρέχουν για τη χρήση του έργου. Δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στις 16 Δεκεμβρίου 2002 από την Creative Commons, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2001 στις ΗΠΑ.

Χαρακτηριστικά των αδειών Creative Commons

Προσφέρονται δωρεάν μέσω διαδικτύου

Δεν είναι αποκλειστικές

Επιτρέπουν την ανταλλαγή έργων μέσα από το διαδίκτυο

Η χρήση τους δεν απαιτεί την παραίτηση του δικαιούχου των δικαιωμάτων  πνευματικής ιδιοκτησίας από τις εξουσίες του που απορρέουν είτε από το περιουσιακό είτε από ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας

Πεδίο εφαρμογής των αδειών Creative Commons

Ένα έργο που παρέχεται υπό άδεια CC υπόκειται σε νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας . Αυτό επιτρέπει στις άδειες Creative Commons να εφαρμόζονται σε κάθε είδος έργου που κατά τη δημοσίευσή του υπόκειται αυτομάτως σε κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως: βιβλία, θεατρικά έργα, ταινίες, μουσική, άρθρα, φωτογραφίες, ιστολόγια και ιστοσελίδες. Η Creative Commons δεν προτείνει τη χρήση αδειών CC για λογισμικό .

Υπάρχουν πάνω από 35.000 έργσ σε έντυπη μορφή που διαθέτουν κατοχυρωμένο αριθμό ISBN. Τα Creative Commons χωρίζουν τα έργα αυτά σε δύο κατηγορίες, η μία εκ των οποίων περιλαμβάνει τις αυτοεκδόσεις .

Επίσης, οι άδειες CC είναι μη αποκλειστικές , δηλ. ο δημιουργός μπορεί να διαθέσει το έργο του σε συνδυασμό με άλλες μη-CC άδειες, και μη ανακλητές , δηλ. δημιουργός δεν έχει τη δυνανατότητα να ακυρώσει εκ των υστέρων μια άδεια CC όταν το έργο έχει ήδη κυκλοφορήσει. Το τελευταίο επίσης σημαίνει ότι αν κάποιος έχει αποκτήσει έργο ή αντίγραφό του που διατίθεται υπό άδεια CC, τότε μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα έχει πάντα το δικαίωμα να το χρησιμοποιεί με αυτή την άδεια, ακόμη κι αν ο δημιουργός αλλάξει γνώμη ή αποφασίσει να σταματήσει τη διανομή του έργου . Στην περίπτωση έργων που διατίθενται υπό πολλές διαφορετικές άδειες CC, είναι στην ευχέρεια του χρήστη να επιλέξει μία από αυτές .

Κάποιες κατηγορίες έργων που μπορούν να λάβουν άδεια CC:

• δημόσια πληροφορία
• βιβλιοθήκες
• εκπαιδευτικό περιεχόμενο
• περιεχόμενο καλών τεχνών
• ραδιοτηλεοπτικό περιεχόμενο
• μουσικά έργα

Τα 3 μέρη των αδειών Creative Commons

Εισαγωγικό Περιεχόμενο (Commons Deed) Νομικό Περιεχόμενο (Legal Code) Τεχνολογικό Περιεχόμενο (Meta Data)

Τα τέσσερα χαρακτηριστικά των αδειών Creative Commons

Αναφορά στον αρχικό δημιουργό (Attribution)

Απαγόρευση εμπορικής χρήσης του έργου (Non-commercial)

Απαγόρευση δημιουργίας παραγώγων έργων (No Derivatives)

Διανομή του παράγωγου έργου με τους όρους της αρχικής άδειας(Share alike)

• Έργα με άδειες CC
• https://creativecommons.ellak.gr/2015/08/21/enas-aplos-odigos-gia-tis-adies-creative-commons-4-0/
• https://creativecommons.ellak.gr/2015/09/11/pos-na-epilexete-tin-katallili-adia-creative-commons/
• https://creativecommons.ellak.gr/2015/08/28/enas-aplos-odigos-anaforas-se-erga-me-adies-creative-commons/

Το κείμενο το Ενημερωτικό φυλλάδιο της ΕΛΛΑΚ