Αματεράσου

Τρίπτυχο που παριστάνει την έξοδο της Αματεράσου από το σπήλαιο

Η Αματεράσου (ιαπ. 天照, πλήρες όνομα Amaterasu-ōmikami) στην ιαπωνική μυθολογία και στη θρησκεία του Σίντο είναι η θεότητα του ήλιου και των ουρανών. Το όνομά της σημαίνει "αυτή που λάμπει στους ουρανούς".

Γεννήθηκε από το αριστερό μάτι του θεού Ιζανάγκι, ενώ κατά μια άλλη εκδοχή από την ένωση του Ιζανάγκι με την Ιζανάμι . Αδέρφια της είναι ο Τσουκουγιόμι, θεός του φεγγαριού, και ο Σουσάνο, θεός της θάλασσας και των καταιγίδων. Είναι η προστάτιδα των καλλιεργειών σιταριού, ρυζιού και μεταξιού, ενώ εφήυρε την τέχνη της ύφανσης στον αργαλειό.

Όταν ο Σουσάνο ρήμαζε τη γη, εκείνη αποσύρθηκε σε ένα σπήλαιο και έκλεισε την είσοδό του με ένα τεράστιο βράχο. Η εξαφάνισή της όμως είχε σαν συνέπεια να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι και στην απουσία ζωής. Οι υπόλοιποι θεοί έκαναν τα πάντα για να τη δελεάσουν να βγει έξω, απέτυχαν όμως όλοι εκτός από την Ουζούμε. Το γέλιο των θεών για τις κωμικές της κινήσεις και γκριμάτσες προκάλεσαν την περιέργεια της Αματεράσου, η οποία μόλις ξεπρόβαλε για λίγο από το σπήλαιο άφησε να φανεί και μια λαμπρή ακτίδα φωτός, το φως της αυγής. Η θεά είδε την ίδια της την αντανάκλαση σε ένα καθρέφτη που είχε κρεμάσει η Ουζούμε σε ένα δέντρο κι όταν πλησίασε περισσότερο, οι θεοί την τράβηξαν έξω από το σπήλαιο κι έτσι ξαναγύρισε πίσω στον ουρανό, φωτίζοντας και πάλι τον κόσμο.

Απεικονίζεται ως καθρέφτης στο ιερό της στο Ίσε στο νησί Χονσού, το οποίο χτίζεται εκ θεμελίων κάθε 20 χρόνια.

Σύμφωνα με το Κοτζίκι (古事記) και το Νιχόν Σόκι (日本書紀), τα δύο αρχαιότερα έγγραφα ιαπωνικής μυθολογίας, τα οποία συντάχτηκαν επί παραγγελία της αυτοκράτειρας Γκεμμέϊ Τεννό (660 – 721), από την Αματεράσου προέρχεται η γενεαλογία της αυτοκρατορικής ιαπωνικής οικογένειας, καθώς ο εγγονός της θεάς του ήλιου, ο Νινίγκι έγινε άρχοντας της Ιαπωνίας, παντρεύτηκε τη θεά του όρους Φούτζι και γέννησαν τρεις γιους, ένας από τους οποίους ήταν ο πατέρας του Τζίμου Τεννό, του πρώτου ιστορικού Ιάπωνα αυτοκράτορα (660 π.Χ.), από τον οποίο προέρχεται η ιαπωνική αυτοκρατορική οικογένεια.

Μέχρι το 1945 η Αματεράσου αποκαλούνταν και «υπέρλαμπρη πρόγονος του Αυτοκράτορα». Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ιαπωνική μυθολογία ο ιαπωνικός λαός, και όχι μόνο η αυτοκρατορική οικογένεια, έχει θεϊκή καταγωγή. Ωστόσο, την 1η Ιανουαρίου 1945 με το αυτοκρατορικό διάταγμα που εκδόθηκε μετά από αίτημα των συμμαχικών δυνάμεων, ο Αυτοκράτορας Χιροχίτο αποκήρυξε την ιδέα ότι ο ίδιος είναι μια «ζωντανή θεότητα» (akitsumikami 現御神) και ότι «ο ιαπωνικός λαός είναι ανώτερος των άλλων φυλών και προορισμένος να κυριαρχήσει τον κόσμο».

Πηγές

• Encyclopedia Mythica - Amaterasu
• Amaterasu Omikami, the Sun Goddess
• Νεκτάριος Μαμαλούγκος-Διαθρησκειακή διαδρομή της έννοιας «Φως»