Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί

Αρχείο:Mohammad-reza-shah.jpg

Ο Μοχάμεντ Ρεζά Παχλεβί.

Ο Μοχάμεντ Ρεζά Παχλεβί (1919-1980) υπήρξε βασιλιάς (σάχης) του Ιράν από τις 16 Σεπτεμβρίου 1941 ως την εκθρόνησή του, στις 11 Φεβρουαρίου 1979. Ήταν ο δεύτερος και τελευταίος μονάρχης της περσικής δυναστείας Παχλεβί.

Ο σάχης ανέβηκε στην εξουσία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ύστερα από συνδιασμένη Αγγλο-Σοβιετική επιχείρηση εισβολής στην χώρα, που ανάγκασε τον πατέρα του, σάχη Ρεζά Σαχ Παχλεβί να εγκαταλήψει τη χώρα.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, η βιομηχανία πετρελαίου του Ιράν, με πρωθυπουργό τον Μοχάμεντ Μοσαντέκ, ήταν απολύτως κρατικοποιημένη. Ο Παχλεβί προσπάθησε με την λεγόμενη Λευκή Επανάσταση, να μετατρέψει με σειρά οικονομικών, κοινωνικών μέτρων το Ιράν σε μία σύγχρονη παγκόσμια δύναμη. Στον κοινωνικό τομέα η χώρα προσπάθησε να αποτινάξει τις παραδοσιακές μουσουλμανικές αντιλήψεις και να εκσυγχρονιστεί, ακόμη και στον τομέα της ισότητας ανδρών-γυναικών.

Με την πάροδο του χρόνου ο Παχλεβί έχασε την υποστήριξη του σιιτικού κλήρου, κυρίως λόγω των εκσυγχρονιστικών πολιτικών που ακολουθήθηκαν και των ανοιγμάτων στην εξωτερική πολιτική με το Ισραήλ. Οι συγκρούσεις με τους ισλαμιστές άρχισαν να διαφαίνονται από το 1953, όταν ο Μοχάμεντ Μοσαντέκ αναγκάστηκε σε παραίτηση.

Το 1979, ξέσπασε η λεγόμενη Ισλαμική Ιρανική Επανάσταση που οδήγησε τελικά στην απομάκρυνσή του από τη χώρα ύστερα από 37 έτη βασιλείας, ενώ το Ιράν έγινε Ισλαμική Δημοκρατία με ηγέτη τον Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Πηγές

• Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987.