Συνθήκη της Αμιένης

Η Συνθήκη της Αμιένης αποτελεί μία πολύ σημαντική και ιστορική συνθήκη ειρήνης στον Ευρωπαϊκό χώρο γενικότερα. Η συνθήκη αυτή συνομολογήθηκε και υπογράφηκε μεταξύ των τότε Μεγάλων Δυνάμεων στο μέγαρο του Δημαρχείου της Γαλλικής πόλης Αμιένη στις 23 Μαΐου του 1802. Η Συνθήκη αυτή αφορούσε επίσης και τμήμα του ελλαδικού χώρου.

Συγκεκριμένα δια της Συνθήκης αυτής που συνομολόγησαν η Γαλλία, η Αγγλία, η Ολλανδία και η Ισπανία καθορίσθηκαν τα ακόλουθα:

• Η Αγγλία υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Ισπανία και την Ολλανδία όλες τις κατακτηθείσες αποικίες της, εκτός των νήσων Κεϋλάνης και Τρινιντάντ.
• Η Γαλλία αναλάμβανε επίσης όλες τις αποικίες της, ενώ τα τότε σύνορα μεταξύ Γαλλικής Γουιάνας και Βραζιλίας μετατέθηκαν κατά μήκος του ποταμού Αραγκουάρι. Ταυτόχρονα υποχρεώθηκε να εκκενώσει τη Ρώμη, την Νάπολη καθώς και τη νήσο Έλβα.
• Με την αυτή συνθήκη αναγνωρίζονταν πλέον το Ιονικό κράτος, η Επτάνησος Πολιτεία, υπό την προστασία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
• Η νήσος Μάλτα επιστρέφονταν στο Τάγμα των Ιωαννιτών.
• Τέλος η Αίγυπτος επανέρχονταν στην κυριαρχία του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Σχόλια

1. Η Επτάνησος Πολιτεία με την συνθήκη αυτή αναγνωρίσθηκε από την Γαλλία, τους Βασιλείς της Αγγλίας και Ισπανίας καθώς και από τη Βαυαρική Δημοκρατία σύμφωνα με τη Σύμβαση Κωνσταντινούπολης (1800).

2. Για τους ιστορικούς ερευνητές θεωρείται πως με τη πράξη αυτή κατοχυρώνεται το καθεστώς της «προστασίας» των Συμμάχων Δυνάμεων.

3. Με τη απόδοση της Αιγύπτου στον Σουλτάνο ανατράπηκαν τα σχέδια του Ναπολέοντα στην Ανατολή.

4. Παρά τις προσπάθειες της Γαλλίας δεν αναφέρεται τίποτα στη συνθήκη αυτή περί του υφιστάμενου στην Ευρώπη καθεστώτος της, που επιθυμούσε να δεί επίσημα αναγνωρισμένο. Παρά ταύτα η συνθήκη έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Για πρώτη φορά από δεκαετίας η Ευρώπη διατελεί «εν ειρήνη», όχι όμως για πολύ.

5. Με μια γενικότερη ματιά στη Μεσόγειο καθίσταται οφθαλμοφανές ότι η Συνθήκη αυτή δεν θεμελίωσε μόνο το ενδιαφέρον της Αγγλίας στη Μεσόγειο αλλά την επικυριαρχία της σ΄ αυτήν με δεδομένα ότι η μεν Αίγυπτος επιστρέφει στο Σουλτάνο, η Επτάνησος κατέστη αυτόνομη Πολιτεία και η Μάλτα κύριο αγγλικό ορμητήριο.

Συνέπειες

• Γεγονός πάντως ήταν ότι ο Ναπολέων μετά απ΄ αυτή τη Συνθήκη δεν εγκατέλειψε τα σχέδιά του για την Μεσόγειο, όπου στη συνέχεια περίμενε να ενισχυθεί στην ηπειρωτική Ευρώπη για ν΄ αναζητήσει συμμάχους προκειμένου να τα πραγματοποιήσει, που όμως δεν θα το κατορθώσει αφού δεν θα μπορέσει τελικά να κάμψει τον αντίπαλό του, την Αγγλία, που από την συνθήκη αυτή και μετά εδραιώνεται βαθμηδόν αλλά και ασφαλώς η θαλάσσια και αποικιακή της πολιτική.
• Ένα άλλο επίσης σημαντικό γεγονός είναι ότι οι όροι της Συνθήκης της Αμιένης θεωρήθηκαν στη συνέχεια από τους Άγγλους ότι πρόσβαλλαν το γόητρο της πατρίδας τους, οπότε και ακολούθησε ακριβώς ένα χρόνο μετά τη συνομολόγησή της, στις 18 Μαΐου 1803 η εκ νέου έκρηξη πολέμου, όπου μία από τις κυριότερες αφορμές του ήταν η αθέτηση εκ μέρους της Αγγλίας απόδοση της Μάλτας. Το σημείο δε αυτό επαληθεύει πανηγυρικά το με αριθμό 5 παραπάνω σχόλιο.

Πηγές

• Εκδοτική Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τ.ΙΑ', σ.397
• Σπ. Μαρκεζίνης Πολιτική Ιστορία Νεώτερης Ελλάδος 1828-1964, τ.1ος, σ.322
• Χαραλ. Νικολάου Διεθνείς Συνθήκες σ.49