Εθνική Ένωση για την Ολική Ανεξαρτησία της Ανγκόλας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Εθνική Ένωση για την Ολική Ανεξαρτησία της Ανγκόλας
União Nacional para a Independência Total de Angola
ΠρόεδροςΑνταλμπέρτο Κόστα Τζούνιορ
Ίδρυση13 Μαρτίου 1966 (1966-03-13)
ΈδραΛουάντα
Ιδεολογία
Πολιτικό φάσμα
Διεθνής προσχώρησηΚεντρώα Δημοκρατική Διεθνής
Ιστότοπος
www.unitaangola.org
Πολιτικό σύστημα Ανγκόλας
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Η Εθνική Ένωση για την Ολική Ανεξαρτησία της Ανγκόλας (UNITA, πορτογαλικά: União Nacional para a Independência Total de Angola‎) είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στην Ανγκόλα. Ιδρύθηκε το 1966 και πολέμησε μαζί με το Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας (MPLA) στον Πόλεμο της Ανγκόλας για την Ανεξαρτησία (1961-1975) και στη συνέχεια εναντίον του MPLA στον επακόλουθο εμφύλιο πόλεμο (1975-2002). Ο πόλεμος ήταν ένας από τους σημαντικότερους διαμεσολαβητικούς πολέμους του Ψυχρού Πολέμου, με την UNITA να λαμβάνει στρατιωτική βοήθεια αρχικά από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας από το 1966 έως τον Οκτώβριο του 1975[3][4] και αργότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νότια Αφρική η οποία βρισκόταν σε καθεστώς απαρτχάιντ ενώ το MPLA έλαβε υποστήριξη από τη Σοβιετική Ένωση και τους συμμάχους της, ιδιαίτερα την Κούβα.[5] [6]

Μέχρι το 1996, η UNITA χρηματοδοτούνταν μέσω των ορυχείων διαμαντιών της Ανγκόλας στα βορειοανατολικά της επαρχίας Λούντα, τόσο της Λούντα Νόρτε όσο και της Λούντα Σουλ κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού Κουάνγκο, ιδίως του ορυχείου Κατόκα, το οποίο ήταν το μοναδικό ορυχείο Κιμπερλίτη της Ανγκόλας εκείνη την εποχή.[7]

Ο Βαλντεμάρ Τσιντόντο υπηρέτησε ως Αρχηγός του Επιτελείου στην κυβέρνηση της UNITA,[8] με φιλοδυτικούς αντάρτες, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Ανγκόλας (1975-2002). Ο Τζόνας Σαβίμπι, αρχηγός της UNITA, φέρεται να διέταξε τη δολοφονία του Chidondo.[9]

Ο διάδοχος του Σαβίμπι ως πρόεδρος της UNITA ήταν ο Ισαΐας Σαμακούβα. Μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, η UNITA εγκατέλειψε τον ένοπλο αγώνα και συμμετείχε στην εκλογική πολιτική. Το κόμμα κέρδισε 51 από τις 220 έδρες στις βουλευτικές εκλογές του 2017.

Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Τζόνας Σαβίμπι και Αντόνιο ντα Κόστα Φερνάντες ίδρυσαν την UNITA στις 13 Μαρτίου 1966 στο Μουανγκάι στην επαρχία Μοξίκο στην πορτογαλική Ανγκόλα (κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Νέου Κράτους). Στην εκδήλωση ήταν παρόντες 200 άλλοι εκπρόσωποι.[6] Η UNITA εξαπέλυσε την πρώτη της επίθεση στις πορτογαλικές αποικιακές αρχές στις 25 Δεκεμβρίου 1966.[10]

Ο Σαβίμπι συνδέθηκε αρχικά με το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο της Ανγκόλας του Χόλντεν Ρομπέρτο (FNLA). Η UNITA αργότερα μετακόμισε στην πόλη Τζάμπα στη νοτιοανατολική επαρχία της Ανγκόλας της Κουάντο Κουμπάνγκο. Η ηγεσία της UNITA ελκυόταν σε μεγάλο βαθμό από την εθνοτική ομάδα των Οβιμπούντου στην Ανγκόλα και οι πολιτικές της ήταν αρχικά μαοϊκές, ίσως επηρεασμένες από την πρώιμη εκπαίδευση του Σαβίμπι στην Κίνα. Στόχευε στα αγροτικά δικαιώματα και αναγνώριζε τις εθνικές διαιρέσεις. Κατά τη δεκαετία του 1980, ωστόσο, η UNITA ευθυγραμμίστηκε περισσότερο με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τους προέδρους Ρόναλντ Ρήγκαν και Τζορτζ Μπους και την απαρτχάιντ Νότια Αφρική, στηρίζοντας τον καπιταλισμό στην Ανγκόλα.[6][11] Μετά τις εθνικές εκλογές της Ανγκόλας το 1992, η UNITA έχασε την υποστήριξή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες και υποστηρίχθηκε μόνο από την απαρτχάιντ Νότια Αφρική.[6]

Ανεξαρτησία και εμφύλιος πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την αποχώρηση των Πορτογάλων από την Ανγκόλα το 1974–75 και το τέλος της αποικιοκρατίας τους, το MPLA και η UNITA διασπάστηκαν και ο εμφύλιος πόλεμος άρχισε καθώς τα κινήματα συγκρούονταν στρατιωτικά και ιδεολογικά. Ο αρχηγός του MPLA Αγκοστίνιο Νέτο έγινε ο πρώτος πρόεδρος της μεταπολίτευσης της Ανγκόλας. Με την υποστήριξη των σοβιετικών και κουβανικών χρημάτων, όπλων και στρατευμάτων, το MPLA νίκησε στρατιωτικά το FNLA και ανάγκασε τα μέλη του σε μεγάλο βαθμό στην εξορία.[12] Η UNITA επίσης σχεδόν διαλύθηκε τον Νοέμβριο του 1975, αλλά κατάφερε να επιβιώσει και να δημιουργήσει μια δεύτερη κυβέρνηση, τη Δημοκρατική Λαϊκή Δημοκρατία της Ανγκόλας, στην πρωτεύουσα της επαρχίας Χουάμπο. Η UNITA ήταν πολύ πιεστική, αλλά ανέκτησε με τη βοήθεια της Νότιας Αφρικής και στη συνέχεια ενισχύθηκε σημαντικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1980.[13] Η στρατιωτική παρουσία του MPLA ήταν ισχυρότερη στις πόλεις της Ανγκόλας, την παράκτια περιοχή και τα στρατηγικά κοιτάσματα πετρελαίου. Όμως, η UNITA έλεγχε μεγάλο μέρος του εσωτερικού του ορεινού όγκου, ιδίως το Οροπέδιο του Μπιέ, και άλλες στρατηγικές περιοχές της χώρας. Έως και 300.000 Ανγκολανοί πέθαναν στον εμφύλιο πόλεμο.[13]

Αντάρτικο κίνημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Σαβίμπι αναζητούσε πολύ διευρυμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ. Έλαβε σημαντική καθοδήγηση από το The Heritage Foundation, ένα επιδραστικό συντηρητικό ερευνητικό ινστιτούτο στην Ουάσινγκτον, το οποίο διατηρούσε ισχυρές σχέσεις τόσο με τη διοίκηση του Ρήγκαν όσο και με το Κογκρέσο των ΗΠΑ. Ο Μάικλ Τζονς, ο κορυφαίος εμπειρογνώμονας του Ιδρύματος Heritage για θέματα Αφρικής και Τρίτου Κόσμου, επισκέφθηκε τον Σαβίμπι στα παράνομα στρατόπεδα της νότιας Ανγκόλας, προσφέροντας στον ηγέτη της UNITA στρατιωτικές και πολιτικές συμβουλές.[14] Μέσα από τις πιεστικές απόπειρες του Πολ Μάναφορτ και της εταιρείας του Black, Manafort, Stone and Kelly, η οποία λάμβανε 600.000 $ κάθε χρόνο από τον Σαβίμπι από το 1985, η UNITA έλαβε ισχυρή υποστήριξη από τη διοίκηση του Ρήγκαν.[15][16][17][18][19][20]

Το 1986, οι συντηρητικοί των ΗΠΑ έπεισαν τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρήγκαν να συναντηθεί με τον Σαβίμπι στον Λευκό Οίκο. Ενώ η ίδια η συνάντηση ήταν εμπιστευτική, ο Ρήγκαν παρουσίασε την υποστήριξη και τον ενθουσιασμό για τις προσπάθειες του Σαβίμπι, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να οραματιστεί μια νίκη της UNITA η οποία παρακινεί τον κόσμο, υποδηλώνοντας ότι ο Ρήγκαν είδε το αποτέλεσμα της σύγκρουσης στην Ανγκόλα ως κρίσιμο για ολόκληρο το δόγμα εξωτερικής πολιτικής του, το οποίο αποτελούνταν από υποστήριξη για αντικομμουνιστικά κινήματα αντίστασης στην Κεντρική Αμερική, τη Νοτιοανατολική Ασία και αλλού.[21]

Υπό την ηγεσία του Σαβίμπι, η UNITA αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική στρατιωτικά πριν και μετά την ανεξαρτησία, αποτελώντας ένα από τα πιο αποτελεσματικά ένοπλα κινήματα αντίστασης του κόσμου στα τέλη του 20ού αιώνα. Σύμφωνα με το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η UNITA άρχισε να ελέγχει «τεράστια τμήματα του εσωτερικού (της Ανγκόλας)».[22] Η ίδια η επιβίωση του Σαβίμπι στην Ανγκόλα από μόνη της θεωρήθηκε ως ένα απίστευτο επίτευγμα και έτσι έγινε γνωστός ως «ο πιο ανθεκτικός μαχητής της Αφρικής»[23] μιας και μετά από απόπειρα δολοφονίας, με τη βοήθεια εκτεταμένων σοβιετικών, κουβανικών και ανατολικογερμανικών στρατιωτικών στρατευμάτων, συμβούλων και υποστήριξης, κατάφερε να επιζήσει.[24]

Καθώς ο Σαβίμπι κέρδισε έδαφος παρά τις δυνάμεις που ευθυγραμμίστηκαν εναντίον του, οι Αμερικανοί συντηρητικοί επεσήμαναν την επιτυχία του, και την επιτυχία των Αφγανών μουτζαχεντίν και των αντιστασιακών της Νικαράγουας, που όλοι, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, αντιτάχθηκαν επιτυχώς στις κυβερνήσεις που προωθήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση, ως απόδειξη ότι οι ΗΠΑ άρχισαν να λαμβάνουν το πάνω χέρι στη σύγκρουση του Ψυχρού Πολέμου και ότι το δόγμα του Ρήγκαν λειτουργούσε. Οι επικριτές, από την άλλη πλευρά, απάντησαν ότι η υποστήριξη που δόθηκε στην UNITA, τους contras και τους Αφγανούς μουτζαχεντίν πυροδότησε τις περιφερειακές συγκρούσεις με μεγάλο κόστος σε αυτά τα έθνη. Επιπλέον, η UNITA, όπως και η κυβέρνηση της Ανγκόλας την οποία πολέμησε, επικρίθηκαν για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[25]

Δεκαετία του 1980[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η UNITA απέκτησε κάποια διεθνή φήμη το 1983 αφού απήγαγε 66 Τσεχοσλοβάκους πολίτες και κράτησε το ένα τρίτο αυτών για περίπου 15 μήνες.[26] Το Βέλγιο διαπραγματεύτηκε τελικά την απελευθέρωση των αμάχων. Οι μάχες στην Ανγκόλα συνεχίστηκαν μέχρι το 1989, όταν η UNITA προχωρώντας στρατιωτικά, ανάγκασε την Κούβα να αποσύρει την υποστήριξή της, απομακρύνοντας αρκετές χιλιάδες στρατιώτες που είχε στείλει στην Ανγκόλα για να πολεμήσει την UNITA του Σαβίμπι.[27] Με πολλούς σχολιαστές και ειδικούς εξωτερικής πολιτικής να βλέπουν ότι ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να φτάνει στο τέλος του, η αμερικανική υποστήριξη του Σαβίμπι, η οποία ήταν ισχυρή, άρχισε να αμφισβητείται, με ορισμένους στο Κογκρέσο να ζητούν το τέλος της υποστήριξης των ΗΠΑ για την UNITA.[28] Τα πράγματα περιπλέκονταν ακόμη περισσότερο από τις επανειλημμένες αναφορές ότι ο Γενικός Γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ είχε συμβάλει στην αύξηση της υποστήριξης των ΗΠΑ στην UNITA σε αρκετές επίσημες και άτυπες συναντήσεις κορυφής με τον Πρόεδρο Τζορτζ Χ. Μπους, ασκώντας περαιτέρω πίεση στις ΗΠΑ να τερματίσουν την υποστήριξή τους στην UNITA.[29]

Καθώς ο πόλεμος άρχισε να περιλαμβάνει τόσο στρατιωτικά όσο και διπλωματικά στοιχεία, ο Τζονς και οι κορυφαίοι συντηρητικοί των ΗΠΑ προέτρεψαν τον Σαβίμπι να συνάψει εκεχειρία με τη συμφωνία του MPLA για «ελεύθερες και δίκαιες εκλογές».[30] Όταν το αίτημα της UNITA απορρίφθηκε αρχικά από το MPLA, ο Σαβίμπι ενέτεινε πολύ τη στρατιωτική του πίεση, ενώ υποστήριξε ότι το MPLA αντιστεκόταν σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές επειδή φοβούνταν μια εκλογική νίκη της UNITA. Εν τω μεταξύ, επετεύχθη συμφωνία που προέβλεπε την απομάκρυνση ξένων στρατευμάτων από την Ανγκόλα με αντάλλαγμα την ανεξαρτησία της Ναμίμπια από τη Νότια Αφρική. Στην Ανγκόλα, ωστόσο, ο Σαβίμπι είπε στον Τζονς και στον συντηρητικό ηγέτη Χάουαρντ Φίλιπς ότι δεν αισθάνθηκε ότι είχε διαβουλευτεί επαρκώς για τις διαπραγματεύσεις ή τη συμφωνία και ήταν αντίθετος σε αυτή. «Υπάρχουν πολλά κενά σε αυτήν τη συμφωνία. Η συμφωνία δεν είναι καθόλου καλή.[14]

Διαπραγματεύθηκε τελικά κατάπαυση του πυρός και ο αρχηγός του MPLA, Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος και η Κεντρική Επιτροπή του MPLA απέρριψαν το μαρξιστικό παρελθόν και συμφώνησαν με το αίτημα του Σαβίμπι για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, αν και η UNITA και οι υποστηρικτές της είδαν τις υποσχέσεις με σκεπτικισμό, ειδικά επειδή οι σχέσεις του MPLA με το Σοβιετική Ένωση παρέμειναν ισχυρές.[31]

Δεκαετία του 1990[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ηγέτης της UNITA Τζόνας Σαβίμπι.

Μετά τις Συμφωνίες της Μπισέσε του 1991, που υπογράφηκαν στη Λισαβόνα, διεξήχθησαν εκλογές με τη στήριξη των Ηνωμένων Εθνών, με τον Σαβίμπι και τον Ντος Σάντος να διεκδικούν την προεδρία το 1992. Αδυνατώντας να κερδίσει τη συνολική πλειοψηφία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας και στη συνέχεια αμφισβητώντας τη νομιμότητα των εκλογών, ο Σαβίμπι και η UNITA επέστρεψαν στην ένοπλη σύγκρουση. Οι μάχες ξανάρχισαν τον Οκτώβριο του 1992 στο Χουάμπο, εξαπλώθηκαν γρήγορα στην πρωτεύουσα της Ανγκόλας, Λουάντα. Ήταν η στιγμή όπου ο Τζερεμίας Τσιτούντα, ο μακροχρόνιος αντιπρόεδρος της UNITA και άλλοι αξιωματούχοι της UNITA σκοτώθηκαν κατά τη φυγή τους από την πόλη με αποκορύφωμα τη σφαγή των Αποκριών. Μετά τον θάνατο του Τσιτούντα, η UNITA αμυντικά μετέφερε τη βάση της από τη Τζάμπα στο Χουάμπο. Η απόφαση του Σαβίμπι το 1992 να επιστρέψει στη μάχη αποδείχτηκε τελικά δαπανηρή, με πολλούς συντηρητικούς συμμάχους των ΗΠΑ του Σαβίμπι να τον παροτρύνουν να διεκδικήσει εκλογικά τη νίκη επί του ντος Σάντος στις επαναληπτικές εκλογές. Η απόφαση του Σαβίμπι να παραιτηθεί από την επαναληπτική εκλογή, επίσης, ήταν η αιτία διακοπής κατά πολύ των σχέσεων της UNITA με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Χ. Μπους.[32]

Καθώς ο Σαβίμπι ξανάρχιζε τις μάχες, ο ΟΗΕ απάντησε εφαρμόζοντας εμπάργκο κατά της UNITA μέσω του ψηφίσματος 1173 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών . Η έκθεση Φόουλερ που παραγγέλθηκε από τον ΟΗΕ αναφέρει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η UNITA συνέχισε να χρηματοδοτεί την πολεμική της προσπάθεια μέσω των πωλήσεων διαμαντιών[33] και οδήγησε σε περαιτέρω κυρώσεις υπό τη μορφή του ψηφίσματος 1295 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και δράσεων για το τέλος στο εμπόριο διαμαντιών μέσω του συστήματος πιστοποίησης διαδικασίας Kimberley. Στα τέλη του 1992 μετά τις εθνικές εκλογές, η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία δεν είχε αναγνωρίσει ποτέ τη νομιμότητα του MPLA, αναγνώρισε τελικά την κυβέρνηση της Ανγκόλας και σταμάτησε να υποστηρίζει την UNITA, αποξενώνοντας περαιτέρω τον Σαβίμπι.[6] Μετά από αποτυχημένες συνομιλίες το 1993 για τον τερματισμό της σύγκρουσης, μια άλλη συμφωνία, το Πρωτόκολλο της Λουσάκα, εφαρμόστηκε το 1994 για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Το 1995, έφτασαν ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ. Αλλά η UNITA αποχώρησε από τη συμφωνία της Λουσάκα το 1998, επικαλούμενη παραβίαση της από το MPLA. Στα τέλη του 1998, μια μαχητική ομάδα που αυτοαποκαλούνταν UNITA Renovada αποσπάστηκε από την κύρια UNITA, όταν αρκετοί διοικητές της UNITA δυσαρεστημένοι με την ηγεσία του Τζόνας Σαβίμπι σταμάτησαν να υποστηρίζουν την οργάνωσή του. Χιλιάδες ακόμη εγκατέλειψαν την UNITA το 1999 και το 2000.[34]

Το 1999, μια στρατιωτική επίθεση του MPLA έβλαψε σημαντικά την UNITA, καταστρέφοντας ουσιαστικά την UNITA ως συμβατική στρατιωτική δύναμη και αναγκάζοντας την να επιστρέψει σε πιο παραδοσιακές τακτικές ανταρτοπολέμου.[35][36]

Δεκαετία του 2000[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο εμφύλιος πόλεμος της Ανγκόλας έληξε μόνο μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, ο οποίος σκοτώθηκε σε ενέδρα στις 22 Φεβρουαρίου 2002. Ο θάνατός του ήταν συγκλονιστικός για πολλούς Αγκολανούς, πολλοί από τους οποίους είχαν μεγαλώσει κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην Ανγκόλα και ήταν μάρτυρες της ικανότητας του Σαβίμπι να αποφύγει επιτυχώς τις προσπάθειες των σοβιετικών, κουβανικών και ανγκολανικών στρατευμάτων να τον σκοτώσουν.[37]

Έξι εβδομάδες μετά τον θάνατο του Σαβίμπι, τον Απρίλιο του 2002, η UNITA συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός με την κυβέρνηση. Σύμφωνα με μια συμφωνία αμνηστίας, οι στρατιώτες της UNITA και οι οικογένειές τους, περίπου 350.000 άτομα, συγκεντρώθηκαν σε 33 στρατόπεδα αποστράτευσης στο πλαίσιο του «Προγράμματος για κοινωνική και παραγωγική επανένταξη αποστρατευμένων και εκτοπισθέντων από τον πόλεμο». Τον Αύγουστο του 2002, η UNITA εγκατέλειψε επίσημα την ένοπλη πτέρυγα της και κατέθεσε όλες τις προσπάθειές της στην ανάπτυξη του πολιτικού της κόμματος. Παρά την κατάπαυση του πυρός, η βαθιά πολιτική σύγκρουση μεταξύ UNITA και MPLA παραμένει.[38]

Τον Σαβίμπι διαδέχθηκε αμέσως ο Αντόνιο Ντέμπο, ο οποίος πέθανε λίγο μετά τον Σαβίμπι. Μετά τον Ντέμπο, στις εκλογές που αμφισβητήθηκαν από τον στρατηγό Πάουλο Λουκάμπα, τον Ντίνιο Τσινγκούντζι και τον Ισαΐας Σαμακούβα. Ο Σαμακούβα κέρδισε τις εκλογές της UNITA και αναδείχθηκε νέος πρόεδρος της.

Τον Νοέμβριο του 2019, ο Ισαΐας Σαμακούβα παραιτήθηκε από την προεδρεία και αντικαταστάθηκε από τον Ανταλμπέρτο Κόστα Ζούνιορ[39] με την Αρλέτε Τσιμπίντα ως νέα αντιπρόεδρο.[40]

Εξωτερική υποστήριξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η UNITA έλαβε υποστήριξη από διάφορες κυβερνήσεις στην Αφρική και σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, Βουλγαρίας,[41], Γαλλίας, Ζαΐρ,[42], Ζάμπια ΗΠΑ, Ισραήλ, Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Μαρόκου και Σαουδικής Αραβίας.[43][44]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 JUSTINO, Jofre. A actual UNITA traiu o espírito de Muangai. Maputo, 2006
  2. «Angola-Emergence of Unita». Mongabay. Φεβρουάριος 1989. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  3. Weigert, Stephen L. (2011). Angola: A Modern Military History, 1961-2002. Camden: Palgrave Macmillan. σελ. 33–34. ISBN 978-0230337831. 
  4. Hess, Morgan (2014). U.S.-Chinese Cooperation and Conflict in the Angolan Civil War (Διδακτορική διατριβή). City College of New York. 
  5. Hare, Paul (9 Μαΐου 2007). «China in Angola: An Emerging Energy Partnership». Jamestown Foundation. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Simpson, Chris (2002-02-25). «Obituary: Jonas Savimbi, Unita's local boy». BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/264094.stm. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  7. Harden, Blaine (2000-04-06). «DIAMOND WARS: A special report.; Africa's Gems: Warfare's Best Friend» (στα αγγλικά). New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-01-28. https://web.archive.org/web/20200128032031/https://www.nytimes.com/2000/04/06/world/diamond-wars-a-special-report-africa-s-gems-warfare-s-best-friend.html?pagewanted=all&src=pm. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  8. Brittain, Victoria (1998). Death of Dignity: Angola's Civil War. London: Pluto Press. σελ. 19. ISBN 978-0-7453-1247-7. 
  9. Kukkuk, Leon (2005). Letters to Gabriella. Ohio: FLF Press. σελ. 102. ISBN 978-1891855672. 
  10. Kukkuk, Leon (2005). Letters to Gabriella. Ohio: FLF Press. σελ. 156. ISBN 978-1891855672. 
  11. Savimbi, Jonas (Ιανουάριος 1986). «The War against Soviet Colonialism». Policy Review. σελίδες 18–25. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  12. «Political background – Angola – area, power». Nations Encyclopedia. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  13. 13,0 13,1 «Angola country profile – Overview». BBC News. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  14. 14,0 14,1 Spears, Ian S. (1999). «Angola's Elusive Peace: The Collapse of the Lusaka Accord». International Journal 54 (4): 562–581. doi:10.2307/40203416. ISSN 0020-7020. https://www.jstor.org/stable/40203416. 
  15. Swan, Betsy; Mak, Tim (2016-04-13). «Top Trump Aide Led the ‘Torturers’ Lobby’ BLOOD MONEY: Paul Manafort and the partners at his firm made a fortune repping some of the most despicable dictators of the 20th century.». Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/top-trump-aide-led-the-torturers-lobby. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  16. Thomas, Evan (1986-03-03). «The Slickest Shop in Town (page 1)». Time. http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,960803-1,00.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  17. Thomas, Evan (1986-03-03). «The Slickest Shop in Town (page 2)». Time. http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,960803-2,00.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  18. Shear, Michael D.; Birnbaum, Jeffrey H. (2008-05-22). «McCain Adviser's Work As Lobbyist Criticized: Charles Black, John McCain's top political strategist, is now retired from a 30-year (page 1)». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/05/21/AR2008052103006.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  19. Shear, Michael D.; Birnbaum, Jeffrey H. (2008-05-22). «McCain Adviser's Work As Lobbyist Criticized: Charles Black, John McCain's top political strategist, is now retired from a 30-year (page 2)». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/05/21/AR2008052103006_2.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  20. Levine, Art (1992-02). «Inside Washington's Propaganda Shops: Publicists of the Damned». Spy (τόμ. 6). https://books.google.ca/books?id=qnVC8yS4N_AC&lpg=PP1&pg=PA62&hl=en#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  21. Aaronovitch, David (7 Ιουνίου 2004). «Terrible legacy of the Reagan years». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  22. «Angola». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  23. «Angola: Key Figures». The Daily Telegraph. 8 Αυγούστου 2002. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  24. Taylor, Paul (1993-12-19). «Angolan peace talks stall over alleged attempt to kill Savimbi». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-29. https://web.archive.org/web/20150329152848/http://www.highbeam.com/doc/1P2-980554.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  25. Ali B. Ali-Dinar, επιμ. (26 Σεπτεμβρίου 1999). «Angola: Human Rights Watch Report, 9/26/99». Human Rights Watch. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  26. Falvey, Christian (2011-02-08). «The Angola abduction» (στα αγγλικά). Radio Praha. https://english.radio.cz/angola-abduction-8566146. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  27. Masland, Tom. «1ST CUBAN TROOPS LEAVE ANGOLA». chicagotribune.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  28. Root, Christine (5 Μαΐου 1989). «Congress to Act Soon on Angola: Urgent Lobbying Needed» (PDF). Association of Concerned Africa Scholars. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  29. Riding, Alan (1991-06-02). «U.S. and Soviets Bridge Gap on Conventional Weapons and Plan for Summit Soon; Bush Hails Accord». The New York Times. https://www.nytimes.com/1991/06/02/world/us-soviets-bridge-gap-conventional-weapons-plan-for-summit-soon-bush-hails.html?pagewanted=all&src=pm. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  30. Michael Johns, With Freedom Near In Angola, This is No Time to Curtail Unita Assistance Αρχειοθετήθηκε 2014-08-10 στο Wayback Machine., Heritage Foundation Executive Memorandum 276, 31 Ιουλίου 1990, U.S. Congressional Record.
  31. Johns, Michael (5 Φεβρουαρίου 1990). «Angola: Testing Gorbachev's 'New Thinking'». The Heritage Foundation. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  32. «Former Rebels in Angola Shun Unity Meeting». New York Times. 22 Νοεμβρίου 1992. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  33. Fowler, Robert· Mollander, Anders (10 Μαρτίου 2000). «Final Report of the UN Panel of Experts ("The "Fowler Report")». Global Policy Forum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  34. Hodges, Tony (2004). Angola: Anatomy of an Oil State (2η έκδοση). Bloomington: Indiana University Press. σελ. 15–16. ISBN 978-0253344465. 
  35. «World briefing». New York Times. 29 Δεκεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  36. McGreal, Chris (27 Δεκεμβρίου 1999). «Rebels lose former HQ to Angolan army». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  37. «Angolan rebel leader 'killed'». BBC News. 23 Φεβρουαρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  38. «Angola opposition will contest election result». The Telegraph. 7 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  39. «Angola: Adalberto Costa Junior, new leader of Unita - RFI». tellerreport.com. 2019-11-16. https://www.tellerreport.com/news/2019-11-16---angola--adalberto-costa-junior--new-leader-of-unita---rfi-.H1xiNIKasS.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-12. 
  40. «Arlete Chimbinda indicada Vice-Presidente da UNITA». CLUB-K ANGOLA - Notícias Imparciais de Angola (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  41. Howe, Herbert M. (2004). Ambiguous Order: Military Forces In African States. Boulder: Lynne Rienner. σελ. 81. ISBN 978-1555879310. 
  42. Beit-Hallahmi, Benjamin (1988). The Israeli Connection: Whom Israel Arms and Why. London: I.B. Tauris & Co Ltd. σελ. 65. ISBN 978-1850430698. 
  43. AlʻAmin Mazrui, Ali (1977). The Warrior Tradition in Modern Africa. Leiden: Brill Academic. σελ. 228. ISBN 978-9004056466. 
  44. Stockwell, John. «1975, Angola: Mercenaries, Murder and Corruption». Coalition to Oppose the Arms Trade. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 

 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Didier Péclard, "Les incertitudes de la nation en Angola: Aux racines sociales de l'Unita", Paris: Karthala, (2015).
  • Hoekstra, Quint. "The effect of foreign state support to UNITA during the Angolan War (1975–1991)." Small Wars & Insurgencies 29.5-6 (2018): 981–1005.
  • Pearce, Justin. "From Rebellion to Opposition: UNITA’s Social Engagement in Post-War Angola." Government and Opposition 55.3 (2020): 474–489.
  • Wright, George. The Destruction of a Nation: United States' Policy Towards Angola Since 1945 (1997)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]