Διάλεκτος
Η διάλεκτος είναι μια παραλλαγή της γλώσσας. Ο όρος μπορεί να αναφέρεται:
- στις γεωγραφικές διαλέκτους, δηλαδή τις παραλλαγές της γλώσσας που ομιλούνται σε διαφορετικούς τόπους, όπως οι διάλεκτοι της Κρήτης, της Κέρκυρας, των Ιωαννίνων της ελληνικής γλώσσας. Είναι η πιο συνηθισμένη χρήση.
- στις κοινωνικές διαλέκτους (sociolects), όπως είναι η γλώσσα των νέων, των πολιτικών κομμάτων κλπ.
Γλώσσες και διάλεκτοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γλώσσες, λοιπόν, και όχι διάλεκτοι αποκαλούνται οι γλωσσικές ποικιλίες που για πολιτικούς λόγους έχουν το στάτους μια επίσημης ή εθνικής γλώσσας (ή επιδιώκουν να αποκτήσουν αυτό το στάτους). Από τη σκοπιά τη γραμματικής δομής και, τουλάχιστον πριν αρχίσουν να αναδεικνύονται σε εθνική ή επίσημη γλώσσα, από τη σκοπιά του λεξιλογίου δεν υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στις γλώσσες και τις διαλέκτους. Για τη διαφορά των δύο χαρακτηριστική είναι η φράση του γλωσσολόγου Μαξ Βάινραϊχ (Max Weinreich): Γλώσσα είναι μια διάλεκτος με στρατό και ναυτικό. Παρόλα αυτά οι διάλεκτοι θεωρούνται λιγότερο ποιοτικές, λιγότερο ακριβείς κλπ. και ασκείται πίεση, ιδίως στο σχολείο, για την εγκατάλειψή τους.
Συγγενική γλώσσα ή διάλεκτος;
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα πρόβλημα που παρουσιάζεται συχνά στη γλωσσολογία είναι η κατάταξη τοπικών παραλλαγών ως διαλέκτους μιας γλώσσας ή ως ξεχωριστές γλώσσες. Αν για παράδειγμα, μία παραλλαγή έχει συνεννόηση με μια γλώσσα 75%, δεν μπορούμε να αποφανθούμε αν είναι διάλεκτος της γλώσσας ή ξεχωριστή γλώσσα. Πολλές φορές, ο αποφασιστικός παράγοντας σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ο εθνικός αυτοπροσδιορισμός.
Παραδείγματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οι παραλλαγές της παλιάς σερβοκροατικής γλώσσας: η σερβική, η κροατική, η βοσνιακή και η μαυροβουνιακή έχουν 100% κατανόηση μεταξύ τους, ωστόσο θεωρούνται συχνά ξεχωριστές γλώσσες, λόγω κυρίως πολιτικών λόγων.
- Οι θιβετιανές γλώσσες, οι οποίες δεν έχουν κατανόηση μεταξύ τους, όμως οι Θιβετιανοί τις θεωρούν διαλέκτους της ίδιας γλώσσας.
- Η ουκρανική γλώσσα, η οποία θεωρείται από Ρώσους εθνικιστές, γλωσσολόγους και πολιτικούς ρωσική διάλεκτος. [1] Σύμφωνα με αυτούς, το γεγονός ότι η ουκρανική γλώσσα δεν είναι σήμερα πλήρως κατανοητή από τους Ρώσους οφείλεται σε πολωνικές επιρροές που δέχτηκαν τα ουκρανικά, με την κατάκτηση του δυτικού μέρους από την Κοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας.
Διαλεκτολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι διάλεκτοι μελετώνται από τον γλωσσολογικό κλάδο της κοινωνιογλωσσολογίας -και ειδικότερα από τη διαλεκτολογία. Αποτελούν όμως αντικείμενο και της ιστορικής γλωσσολογίας.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Ukrainian Language | Effective Language Learning». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2019.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- J. K. Chambers & Peter Trudgill, Dialectology, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
- Peter Auer, Frans Hinskens & Paul Kerswill (Eds.), Dialect Change: Convergence and Divergence in European Languages, Cambridge University Press, Cambridge 2005
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γλώσσα και διάλεκτος του Φοίβου Παναγιωτίδη, από την κυπριακή εφημερίδα "Ο Πολίτης", 17.09.2006
- Language or dialect? (Terralingua)