Γύρω από τη Σελήνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γύρω από τη Σελήνη
Το εξώφυλλο της πρώτης εκδόσεως
ΣυγγραφέαςΙούλιος Βερν
ΕικονογράφοςÉmile Bayard
Αλφόνς ντε Νεβίλ
ΤίτλοςAutour de la Lune
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1870
Ημερομηνία δημοσίευσης1870
Μορφήμυθιστόρημα
Θέμαexploration of the Moon
ΣειράΕκπληκτικά Ταξίδια #7
ΧαρακτήρεςMichel Ardan
ΤόποςΣελήνη
lunar orbit
Ειρηνικός Ωκεανός
Πρώτη έκδοσηΠιερ-Ζουλ Ετζέλ
Προηγούμενο20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα και Από τη Γη στη Σελήνη
ΕπόμενοΗ πλωτή πολιτεία
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Γύρω από τη Σελήνη (τίτλος πρωτοτύπου Autour de la Lune), είναι μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Γάλλου θεμελιωτή του είδους Ιουλίου Βερν, που δημοσιεύθηκε το έτος 1870. Πρόκειται για τη συνέχεια του μυθιστορήματος Από τη Γη στη Σελήνη και περιγράφει το ταξίδι των ηρώων του πρώτου έργου προς και γύρω από τη Σελήνη.

Περίληψη της πλοκής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την εκτόξευσή της από το γιγάντιο κανόνι «Κολομπιάδα», η μεγάλη οβίδα του «Τηλεβολικού Συλλόγου» της Βαλτιμόρης και οι τρεις επιβάτες της, Ίμπεϋ Μπάρμπικέιν[1], Μισέλ Αρντάν και πλοίαρχος Νίκολ, αρχίζει το πενθήμερο ταξίδι της προς τη Σελήνη. Λίγα λεπτά μετά την έξοδο από τη γήινη ατμόσφαιρα, ένας μικρός άγνωστος αστεροειδής που έχει συλληφθεί από τη βαρυτική έλξη της Γης και έχει καταστεί φυσικός δορυφόρος της, περνά σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων, αλλά ευτυχώς δεν συγκρούεται με την οβίδα.

Οι τρεις ταξιδιώτες ζουν ποικίλες περιπέτειες κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου ταξιδιού, όπως το ότι πρέπει να πετάξουν έξω το πτώμα ενός σκύλου που τους συνόδευε και ψόφησε από την εκτόξευση (οι αστροναύτες μας είχαν πάρει δύο σκυλιά, από τα οποία επέζησε το θηλυκό), τη «μέθη» τους από υπερβολική ποσότητα οξυγόνου εξαιτίας αφηρημάδας στη ρύθμιση της σχετικής χημικής συσκευής, κ.ά. Καθώς ζυγώνουν στη Σελήνη, καταλαβαίνουν ότι η τροχιά του βλήματος αποκλίνει και πως, αντί να κατευθύνονται στο κέντρο της ορατής πλευράς της, όπως είχε στοχευθεί, αποκλίνουν προς το βόρειο ημισφαίριό της. Προς στιγμήν μάλιστα νομίζουν ότι θα ξαναπέσουν στη Γη. Τελικά καταλαβαίνουν την αιτία για την απόκλιση: ήταν η βαρυτική έλξη από τον μικρό άγνωστο δορυφόρο που την προκάλεσε, καθώς τον συνάντησαν πολύ νωρίς στο ταξίδι.

Η οβίδα φαίνεται ότι μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη αντί να προσεδαφιστεί, όπως ήταν αρχικά το σχέδιο. Οι ταξιδιώτες αρχίζουν σεληνογραφικές παρατηρήσεις σε μεγέθυνση 100× με τη βοήθεια των δύο τηλεσκοπίων και χαρτών που είχαν μαζί τους. Η απόσταση της οβίδας από τη σεληνιακή επιφάνεια γίνεται ελάχιστη (μόλις 50 χιλιόμετρα) όταν αυτή περνά πάνω από τον σεληνιακό βόρειο πόλο και μετά βυθίζεται στο σκοτάδι της σκιάς της Σελήνης, οπότε η θερμοκρασία πέφτει κατά δεκάδες βαθμούς, ώσπου να ξαναβγούν στο φως και τη ζέστη του ήλιου τη στιγμή που περνούν πάνω από τον νότιο σεληνιακό πόλο (στο ίδιο ελάχιστο ύψος, σχεδόν 60 χιλιόμετρα). Από το παράθυρο του μικρού τους διαστημοπλοίου απολαμβάνουν θεαματικές εικόνες, όπως η θέα του «αχτιδοβόλου βουνού» και κρατήρα Τύχωνος, ενός από τους εντυπωσιακότερους στη Σελήνη. Οι ήρωες συζητούν και για την πιθανότητα ζωής στη Σελήνη, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι είναι άγονη. Η οβίδα αρχίζει να απομακρύνεται από τη Σελήνη, προς το «ουδέτερο σημείο» όπου οι έλξεις της Γης και της Σελήνης αλληλοεξουδετερώνονται. Ο Αρντάν έχει την ιδέα να πυροδοτήσουν τους πυραύλους στη βάση της οβίδας (που αρχικά θα χρησιμοποιούνταν για τη μείωση της ταχύτητας κατά την προσελήνωση), έτσι ώστε να ωθήσουν την οβίδα προς τη Σελήνη και τελικά να φθάσουν στην επιφάνειά της, επιτυγχάνοντας τον αρχικό στόχο της αποστολής τους.

Μόλις το βλήμα φθάνει στο ουδέτερο σημείο, οι πύραυλοι πράγματι πυροδοτούνται, αλλά αποδεικνύεται ότι η οβίδα δεν είχε γίνει στην πραγματικότητα τεχνητός δορυφορος της Σελήνης: η ταχύτητά της προς τη Γη είναι μεγάλη και ούτε οι βοηθητικοί πύραυλοι αρκούν για να τη σταματήσουν, οπότε αρχίζει να πέφτει προς τον πλανήτη μας από απόσταση 257 χιλιάδων χιλιομέτρων και πρόκειται να χτυπήσει πάνω στην επιφάνεια της Γης με την ίδια ταχύτητα, 185.400 χιλιόμετρα την ώρα, με την οποία είχε βγει από το στόμιο της «Κολομπιάδας».[2] Κάθε ελπίδα μοιάζει χαμένη για τους Μπάρμπικέιν, Αρντάν και Νίκολ. Μετά από 4 ημέρες το πλήρωμα ενός πλοίου του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ, του «Σουσκεχάνα», παρατηρεί ένα φωτεινό μετέωρο να πέφτει από τον ουρανό στη θάλασσα. Αποδεικνύεται ότι είναι η οβίδα που επέστρεψε και οι τρεις άνδρες στο εσωτερικό της βρίσκονται ζωντανοί και περισυλλέγονται. Τους επιφυλάσσεται θριαμβευτική υποδοχή κατά τον γυρισμό τους, ως υποδοχή των πρώτων ανθρώπων που άφησαν τη Γη.

Οι επιστήμες στο έργο και κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αστρονομία στο έργο του Ιουλίου Βερν εκπροσωπείται από αμφότερα τα Από τη Γη στη Σελήνη και Γύρω από τη Σελήνη, το Πάνω σ' έναν κομήτη (Hector Servadac, 1877), καθώς και από το ύστερο μυθιστόρημα Το κυνήγι του αερολίθου (α΄ έκδοση μεταθανάτια, 1908). Στο Γύρω από τη Σελήνη, ειδικά, έχουμε σύνοψη όλων των μέχρι τότε γνώσεων της Σεληνογραφίας.

Τα μαθηματικά έρχονται στο προσκήνιο αναπόφευκτα στο Γύρω από τη Σελήνη, καθώς οι δύο Αμερικανοί του Τηλεβολικού Συλλόγου προσπαθούν να εξηγήσουν στον αμύητο Μισέλ Αρντάν το πώς υπολόγισαν την τροχιά του βλήματος που μεταφέρει τους τρεις τους στη Σελήνη. Ο Αρντάν αποδεικνύεται ανεπίδεκτος και η παράθεση εξισώσεων σταματά. Η προτίμηση και του ίδιου του Βερν βρίσκεται στις περιγραφικές φυσικές επιστήμες και όχι στα μαθηματικά. Στο ίδιο μυθιστόρημα όμως σπεύδει να υπογραμμίσει έμμεσα ότι τα μαθηματικά αποτελούν τον τέλειο τρόπο ερμηνείας και ελέγχου του φυσικού κόσμου: επιστρατεύει την αναπάντεχη συνάντηση με άγνωστο σώμα για να δικαιολογήσει την απόκλιση από τον αρχικό προορισμό, αλλιώς η υπολογισμένη τροχιά της οβίδας θα μετέφερε τους αστροναύτες ακριβώς στο κέντρο της ορατής πλευράς της Σελήνης.

Οι επιπτώσεις που έχει στον άνθρωπο η παραμονή σε ατμόσφαιρα με υψηλότερα του φυσιολογικού ποσοστά οξυγόνου, απασχολούν ιδιαίτερα τον συγγραφέα: τόσο το επεισόδιο στο Γύρω από τη Σελήνη, όσο και ολόκληρη η νουβέλα Δόκτωρ Οξ είναι αφιερωμένα στο θέμα, που συνιστά ένα παράδειγμα ζητημάτων Ιατρικής και Φυσιολογίας.

Για την εντυπωσιακή προβλεπτική ικανότητα του Βερν σε αυτό το έργο του σε επιμέρους θέματα ως προς το διαστημικό πρόγραμμα «Απόλλων» της NASA, ιδίως σε σχέση με την αποστολή «Απόλλων 8», δείτε το λήμμα Από τη Γη στη Σελήνη. Βέβαια δεν αποφεύγονται οι επιστημονικές ανακρίβειες (δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Βερν δεν ήταν θετικός επιστήμονας) σε κάποια σημεία του έργου: Η έλλειψη βαρύτητας που κατά το μυθιστόρημα εμφανίζεται μόνο στο «ουδέτερο σημείο» όπου η γήινη έλξη εξισορροπείται από τη σεληνιακή, θα ήταν στην πραγματικότητα μόνιμη σε όλο το ταξίδι, εκτός από τις πολύ σύντομες περιόδους μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα.

  • Ο μόνος Γάλλος από τους ήρωες του έργου, ο Μισέλ Αρντάν, οφείλει το όνομά του στον αναγραμματισμό του ονόματος του συγγραφέα, πρωτοπόρου φωτογράφου και ερασιτέχνη αεροναύτη Ναντάρ (ψευδώνυμο του Φελίξ Τουρνασόν, 1820-1910), που επεχείρησε ένα ταξίδι στην Αφρική με το αερόστατο «Γίγας». Η γνωριμία του Βερν με τον Ναντάρ έδωσε την αφορμή για τη συγγραφή του Πέντε εβδομάδες με αερόστατο (βλ.λ.). Ο Ναντάρ παρέμεινε ισόβιος φίλος και σύμβουλος επί τεχνικών θεμάτων του Βερν.

Εκδόσεις στην ελληνική γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Γύρω από τη Σελήνη, διασκευή Γ. Τσουκαλά, εκδ. ΑΣΤΗΡ - Αλ. & Ε. Παπαδημητρίου (σειρά: Βιβλιοθήκη Ιουλίου Βερν # 11), Αθήνα 1972, σελίδες 226 (περιέχει και τη νουβέλα `Ενα δράμα στο Μεξικό - Un Drame au Mexique).

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Μανιμάνης, Βασίλειος Ν. : «Ο Ιούλιος Βερν και η εισαγωγή της Επιστήμης στη λογοτεχνία», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 217, Μάιος 1998, σ. 20 κ.ε.
  • Taves, Brian & Michaluk, Stephen: The Jules Verne Encyclopedia, Scarecrow Press (1996).

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Μπαρμπικάν» στην ελληνική έκδοση του «Αστέρος»
  2. Αυτή η άποψη όμως, δεν λαβαίνει υπ' όψη το διπλό «φρενάρισμα» από την ατμόσφαιρα της Γης, τόσο κατά την αναχώρηση όσο και κατά την επάνοδο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]