Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα
Movimento Democrático Brasileiro
ΣυντομογραφίαMDB, ΒΔΚ
ΠρόεδροςΜπαλέια Ρόσι
Ίδρυση4 Δεκεμβρίου 1965 (αρχικό ΒΔΚ)
30 Ιουνίου 1981 (ΚΒΔΚ)
19 Δεκεμβρίου 2017
(επανάκτηση ονόματος ΒΔΚ)
Διάλυση20 Δεκεμβρίου 1979
(αρχικό ΒΔΚ)
ΈδραΜπραζίλια, ΟΔ
Μέλη  (2020)2.163.253[1]
ΙδεολογίαΠολυσυλλεκτισμός[2][3]
Φιλελεύθερος συντηρητισμός[4]
Πολιτικό φάσμαΚέντρο με κεντροαριστερές και κεντροδεξιές παρατάξεις[5][6]
Χρώματα     Πράσινο
     Μαύρο
     Κόκκινο
Αριθμός κόμματος15
Βουλή των Αντιπροσώπων
34 / 513
Ομοσπονδιακή Γερουσία
12 / 81
Κυβερνήτες
7 / 27
Νομοθετικές Συνελεύσεις
147 / 1.024
Δήμαρχοι
1.022 / 5.570
Δημοτικοί σύμβουλοι
7.825 / 56.810
Ιστότοπος
www.mdb.org.br
Πολιτικό σύστημα στη Βραζιλία
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Το Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα (Πορτογαλικά: Movimento Democrático Brasileiro) είναι ένα πολιτικό κόμμα στη Βραζιλία. Είναι το πιο πολυμελές κόμμα της χώρας, με 2.163.253 μέλη τον Μάιο του 2020.[1]

Ιδρύθηκε το 1980, με αρχική ονομασία «Κόμμα του Βραζιλιάνικου Δημοκρατικού Κινήματος», για να διαδεχθεί το «Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα», που ήταν το κόμμα της αντιπολίτευσης στο δικομματικό καθεστώς που επέβαλε η στρατιωτική δικτατορία το 1965, και διαλύθηκε το 1979 με την έλευση του πολυκομματισμού.[7]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα: 1965-1979[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λογότυπο του αρχικού ΒΔΚ (1965-1979)

Το αρχικό Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα ιδρύθηκε με αποστολή να αντιπολιτευθεί στη δικτατορία και να συνεργαστεί για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.[8] Ιδρύθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1965, όταν η στρατιωτική δικτατορία κατάργησε τον πολυκομματισμό στο Κογκρέσο, εξαλείφοντας όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και επέβαλλε δικομματισμό. Καθ'όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, κόμμα πλειοψηφίας στο Κογκρέσο ήταν η «Συμμαχία Εθνικής Ανανέωσης» (ΑΡΕΝΑ), που ευνοήθηκε περισσότερο, ενώ το ΒΔΚ θεωρούταν ως μέτωπο της αντιπολίτευσης. Το ΒΔΚ σημείωσε μία σταδιακή πρόοδο, όσον αφορά τα αποτελέσματα στις νομοθετικές εκλογές, που κορυφώθηκε στις εκλογές του 1974, αλλά ενόχλησε τη δικτατορία. Το ΒΔΚ γινόταν, ολοένα και περισσότερο, η φωνή εκείνων που η δικτατορία ήθελε να σιωπήσουν. Οι εκλογές του 1978 είχαν χαρακτήρα δημοψηφίσματος, που επέκρινε το απολυταρχικό-δικτατορικό καθεστώς, ενώ τα εκλεγμένα μέλη προορίζονταν για ένα σώμα με περιορισμένη νομοθετική εξουσία. Οι εκλογές για τις θέσεις εκτελεστικής εξουσίας, όπου επιτρέπονταν, ήταν έμμεσες.[7][8] Το 1979 η δικτατορία έληξε τον δικομματισμό επειδή είχε στόχο να διατηρηθεί στη θέση της κυβέρνησης και να χωρίσει την αντιπολίτευση σε πολλά μικρότερα κόμματα.[8] Στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, το ΒΔΚ διαλύθηκε για να αναδιοργανωθεί.

Επανίδρυση: 1980[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εν τω μεταξύ, η λαϊκή απαίτηση για δημοκρατία και αμεσότητα δυνάμωνε, καθώς ο αγώνας για αποκατάσταση της δημοκρατίας συνεχιζόταν με διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες.[8] Στις 15 Ιανουαρίου 1980 το κόμμα ιδρύθηκε εκ νέου, αλλά σύμφωνα με το νέο νόμο για τα κόμματα έπρεπε να προσθέσουν στην επωνυμία τους τον όρο «Κόμμα», οπότε το ονόμασαν «Κόμμα του Βραζιλιάνικου Δημοκρατικού Κινήματος» με ακρωνύμιο ΚΒΔΚ.[9][10] Στις 30 Ιουνίου 1981 εγγράφηκε στους καταλόγους του ΑΔΕ με αριθμό «15».[11] Το αρχικό ΒΔΚ ήταν ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα που συγκέντρωνε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και το ΚΒΔΚ διατήρησε αυτήν την ιδιότητα. Με την ανάδυση των νέων αριστερών κομμάτων, το ΚΒΔΚ κινήθηκε προς το κέντρο του πολιτικού φάσματος.[7]

Νίκη στις Προεδρικές εκλογές του 1985[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

To 1983-4 το ΚΒΔΚ συμμετείχε στις διαδηλώσεις που έγιναν σε όλη τη Βραζιλία, με αίτημα να γίνεται η εκλογή του Προέδρου με άμεση ψηφοφορία και σύνθημα «Αμέσως Τώρα!» (DIretas Já). Στις διαδηλώσεις ηγήθηκε ο τότε αρχηγός του κόμματος, ο Τανκρέντο Νέβες. Στις προεδρικές εκλογές του 1985, που τελικά έγιναν έμμεσα (με εκλέκτορες), κέρδισε ο Νέβες, αλλά πέθανε προτού αναλάβει καθήκοντα.[12] Ο εκλεγμένος Αντιπρόεδρος, ο Ζοζέ Σάρνεϊ, τον αντικατέστησε και έγινε ο 31ος Πρόεδρος της Βραζιλίας.[13]

Ο τότε αρχηγός του ΚΒΔΚ, ο Ουλίσις Γκιμάραες, κρατά το ολοκληρωμένο Σύνταγμα του 1988

Σύνταγμα του 1988[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις βουλευτικές εκλογές του 1986 το ΚΒΔΚ έφτασε στο αποκορύφωμα της επιτυχίας του, όταν ήρθε πρώτο συγκεντρώνοντας το 47,8% των ψήφων και κέρδισε τις 260 από τις 487 έδρες στη Συντακτική Συνέλευση. Κατά την διάρκεια των εργασιών για την σύνταξη του νέου Συντάγματος, του 1988, μία κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΒΔΚ σχημάτισε έναν ενδοκομματικό αριστερό πυρήνα, και τελικά διασπάστηκε και ίδρυσε το Βραζιλιάνικο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.[7] Οι εκλογικές αποτυχίες που ακολούθησαν οφείλονται σε πολλά αίτια. Πρώτα, στο ότι με την αποκατάσταση του πολυκομματισμού το ΚΒΔΚ έχασε το μονοπώλιο που είχε στην αντιπολίτευση. Μετά, στο ότι η πολυσυλλεκτική φύση του κόμματος κατέστησε δύσκολη τη διατήρηση της συνοχής στο εσωτερικό του, με αποτέλεσμα να γίνονται διασπάσεις. Εν τέλει, η συμμετοχή του ΚΒΔΚ στη Δημοκρατική Συμμαχία που ανέβασε την κυβέρνηση του Ζοζέ Σάρνεϊ, μετά την αποτυχία του Σχεδίου Σταυροφορία είχε σοβαρές επιπτώσεις στην εικόνα και τη δημοτικότητα του κόμματος.[7][14][15] Οι προεδρικές εκλογές του 1989 έγιναν με άμεσο εκλογικό σύστημα, αλλά ο υποψήφιος του ΚΒΔΚ, ο Ουλίσις Γκιμάραες, έχασε συγκεντρώνοντας το 4,7% των ψήφων, μόνο.

Η κυβέρνηση του Τέμερ αντιμετώπισε την οικονομική κρίση που άρχισε το 2014.

Κυβέρνηση του Τέμερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από συνέδριο του κόμματος το 2014. Στο κέντρο οι Τέμερ και Ρούσεφ.

Στις προεδρικές εκλογές του 2002, το ΚΒΔΚ συμμάχησε με το Βραζιλιάνικο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, και ήρθαν δεύτεροι. Στις προεδρικές εκλογές του 2010, ο Μικέλ Τέμερ, ο επί πολλά χρόνια πρόεδρος του κόμματος, ήταν υποψήφιος Αντιπρόεδρος. Η συμμαχία «Για Διαρκή Αλλαγή της Βραζιλίας», στην οποία προσχώρησαν 10 κόμματα, ήρθε πρώτη στις εκλογές και η Ντίλμα Ρούσεφ του Κόμματος Εργαζομένων έγινε η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βραζιλίας, με τον Τέμερ Αντιπρόεδρο. Το 2014 το ΚΒΔΚ συμμετείχε με την ίδια συμμαχία, των Ρούσεφ και Τέμερ, οι οποίοι κατάφεραν να επανεκλεγούν για δεύτερη θητεία. Στις 29 Μαρτίου 2016 το ΚΒΔΚ ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από τη συμμαχία με το Κόμμα Εργαζόμενων, όταν η Ρούσεφ κατηγορήθηκε για παραποίηση στοιχείων για το έλλειμμα του προϋπολογισμού.[16][17] Μετά την καθαίρεση της Ρούσεφ, ο τότε Αντιπρόεδρος Μικέλ Τέμερ ανέλαβε τη θέση της και έγινε ο 37ος Πρόεδρος της Βραζιλίας. Η κυβέρνηση του Τέμερ ανέλαβε καθήκοντα την 31η Αυγούστου 2016 και κλήθηκε να αντιμετωπίσει τη σοβαρή οικονομική κρίση που άρχισε στη χώρα από το 2014. Προς επίτευξη αυτού εισήγαγε, μεταξύ των άλλων, οικονομικές και φορολογικές μεταρρυθμίσεις, όπως τον έλεγχο των δημόσιων δαπανών, μεταρρυθμίσεις στον τομέα εργασίας, όπως η θέσπιση νόμων για τα περιστασιακά επαγγέλματα και την ανάθεση εργασιών σε εξωτερικούς συνεργάτες.[18][19][20] Τον δεύτερο χρόνο της κυβέρνησής του, τα δεδομένα από την Κεντρική Τράπεζα, το ΒΙΓΣ και το χρηματιστήριο του Σάο Πάολο έδειξαν σημαντική βελτίωση: τα επιτόκια έπεσαν από 14,25% σε 6,50% ετήσια, ο πληθωρισμός πήγε από 9,32% σε 2,76%, οπότε ο Τέμερ δήλωσε ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα.[21][22][23]

Βραζιλιάνικο Δημοκρατικό Κίνημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 19 Δεκεμβρίου 2017 το κόμμα επανέκτησε το αρχικό του όνομα.[24][25]

Αποτελέσματα εκλογών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προεδρικές εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογές Υποψήφιος
Πρόεδρος
Υποψήφιος
Αντιπρόεδρος
Συμμαχία 1ος Γύρος 2ος Γύρος Αποτέλεσμα
Ψήφοι % Ψήφοι %
1974
Ουλίσις Γκιμάραες (ΒΔΚ)
Μπαρμπόσα Λίμα Σομπρίνο (ΒΔΚ) 76 16,0 Έχασε Red XN
1978
Έουλερ Μπέντες Μοντέιρο (ΒΔΚ)
Πάολο Μπροσάρντ (ΒΔΚ) 226 38,9 Έχασε Red XN
1985
Τανκρέντο Νέβες (ΚΒΔΚ)

Ζοζέ Σάρνεϊ (ΚΒΔΚ)
ΚΒΔΚ, Δημοκράτες 480 72,7 Νίκη ΝαιY
1989
Ουλίσις Γκιμάραες (ΚΒΔΚ)

Βάλντιρ Πίρες (ΚΒΔΚ)
3.204.853 (#7) 4,7 Έχασε Red XN
1994
Ορέστης Κουέρσια (ΚΒΔΚ)

Ίρις ντε Αραούτζο (ΚΒΔΚ)
«Ανάπτυξη της Βραζιλίας»
ΚΒΔΚ, ΣΔΚ
2.772.121 (#4) 4,4 Έχασε Red XN
1998
2002 Ζοζέ Σέρα (ΒΣΔΚ)
Ρίτα Καμάτα (ΚΒΔΚ)
«Μεγάλη Συμμαχία»
ΚΒΔΚ, ΒΣΔΚ
19.705.445 23,2 33.370.739 38,7 Έχασε Red XN
2006
2010 Ντίλμα Ρούσεφ (ΚΕ)
Μικέλ Τέμερ (ΚΒΔΚ)
«Για Διαρκή Αλλαγή της Βραζιλίας»
ΚΕ, ΚΒΔΚ, Φιλελεύθερο, ΒΣΚ, ΔΕΚ, ΚΚΒ, ΚΧΚ, Ρεπουμπλικάνοι, ΧΕΚ, Μπορούμε
47.651.434 46,9 55.752.529 56,0 Νίκη ΝαιY
2014 «Με τη Δύναμη του Λαού»
ΚΕ, ΚΒΔΚ, ΠΚ, ΣΔΚ, ΦΚ, ΔΕΚ, Ρεπουμπλικάνοι, ΡΚΚΤ, ΚΚΒ
43.267.668 41,6 54.501.118 51,6 Νίκη ΝαιY
2018
Ενρίκε Μεϊρέλες (ΒΔΚ)[26]

Τζερμάνο Ριγκότο (ΒΔΚ)
«Αυτή είναι η Λύση»
ΒΔΚ, ΑΚτΑ
1.288.950 1,2 Έχασε Red XN
Πηγή: Αποτελέσματα εκλογών

Βουλευτικές εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογές Αρχηγός[27] Συμμαχία Βουλή των Αντιπροσώπων Γερουσία Θέση στην κυβέρνηση
Ψήφοι % Έδρες +/– Ψήφοι % Εκλεχ. Έδρες +/–
1966 4.915.470 36,0
132 / 409
Νέο 5.911.361 43,4
4 / 23
Αντιπολίτευση
1970 Όσκαρ Πάσος 4.777.927 30.5
87 / 310
Μείωση45 13.440.875 39.6
6 / 46
Αντιπολίτευση
1974
Ουλίσις Γκιμάραες
10.954.359 48,0
161 / 364
Αύξηση74 14.486.252 59,0
16 / 22
Αντιπολίτευση
1978 14.803.526 49,6
191 / 422
Αύξηση30 17.432.948 57,1
8 / 23
Αντιπολίτευση
Διάλυση του ΒΔΚ – Έλευση του πολυκομματισμού – Επανίδρυση ως ΚΒΔΚ
1982
Ουλίσις Γκιμάραες
17.666.773 43,0
200 / 479
Αύξηση9 18.410.338 43,7
9 / 25
1986 22.633.805 47,8
260 / 487
Αύξηση60
38 / 49
1990 7.798.653 19,3
109 / 502
Μείωση151
8 / 31
1994
Λουίζ Ενρίκε ντα Σιλβέιρα
9.287.049 20,3
107 / 513
Μείωση2
1998
Ζάντερ Μπαρμπάλο
10.105.896 15,2
83 / 513
Μείωση24 13.414.074 21,7
12 / 27
26 / 81
2002
Μικέλ Τέμερ
«Μεγάλη Συμμαχία»
ΚΒΔΚ, ΒΣΔΚ
11.691.526 13,4
76 / 513
Μείωση7 25.199.662 16,4
9 / 54
19 / 81
Μείωση7
2006 13.580.517 14,6
89 / 513
Αύξηση13 10.148.024 12,0
4 / 27
16 / 81
Μείωση3
2010 |Βαλντίρ Ράουπ «Για Διαρκή Αλλαγή της Βραζιλίας»
ΚΕ, ΚΒΔΚ, Φιλελεύθερο, ΒΣΚ, ΔΕΚ, ΚΚΒ, ΚΧΚ, Ρεπουμπλικάνοι, ΧΕΚ, Μπορούμε
12.537.252 13,0
78 / 513
Μείωση11 23.998.949 14,1
16 / 54
19 / 81
Αύξηση3 Κυβερνώσα συμμαχία
2014
Μικέλ Τέμερ
«Με τη Δύναμη του Λαού»
ΚΕ, ΚΒΔΚ, ΠΚ, ΣΔΚ, ΦΚ, ΔΕΚ, Ρεπουμπλικάνοι, ΡΚΚΤ, ΚΚΒ
10.791.949 11,1
66 / 513
Μείωση12 12.129.969 13,6
5 / 27
18 / 81
Μείωση1 Κυβερνώσα συμμαχία
2018
Ρομέρο Ζουκά[28]
«Αυτή είναι η Λύση»
ΒΔΚ, ΑΚτΑ
5.439.167 5,5
34 / 513
Μείωση32 12.800.290 7,5
7 / 54
12 / 81
Μείωση6 Κυβερνώσα συμμαχία (1/1/2019 – 15/6/2020
Ανεξάρτητοι[29]
Πηγή: Αποτελέσματα εκλογών


Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Estatísticas do eleitorado – Eleitores filiados». www.tse.jus.br (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  2. Rhodes, Sybil (2006). Social Movements and Free-Market Capitalism in Latin America. State University of New York Press. σελ. 117. 
  3. Lansford, Tom, επιμ. (2014). «Switzerland». Political Handbook of the World 2014. CQ Press/SAGE. σελ. 183. 
  4. «Direita ou esquerda? Análise de votações indica posição de partidos brasileiros no espectro ideológico» (στα pt-BR). BBC News Brasil. https://www.bbc.com/portuguese/brasil-41058120. Ανακτήθηκε στις 2022-11-19. 
  5. Power, Timothy J. (2008). Kingstone, Peter, επιμ. Centering Democracy?: Ideological Cleavages and Convergence in the Brazilian Political Class. Democratic Brazil Revisited. University of Pittsburgh Press. σελ. 89. 
  6. Porto, Mauro P. (2008). Democratization and Election News Coverage in Brazil. Handbook of Election News Coverage Around the World. Routledge. σελ. 253. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Brasil, CPDOC-Centro de Pesquisa e Documentação História Contemporânea do. «PARTIDO DO MOVIMENTO DEMOCRATICO BRASILEIRO (PMDB)». CPDOC - Centro de Pesquisa e Documentação de História Contemporânea do Brasil (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 «História». MDB - Movimento Democrático Brasileiro (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  9. «L6767». www.planalto.gov.br. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  10. «Câmara homenageia 40 anos de fundação do PMDB | Câmara Municipal de Porto Alegre». web.archive.org. 17 Νοεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  11. «Partidos políticos registrados no TSE». www.tse.jus.br (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  12. «Tancredo Neves - personalidades - Estadao.com.br - Acervo». Estadão - Acervo. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  13. «Brazil - Sarney's Presidency, 1985-90». countrystudies.us. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  14. Globo, Acervo-Jornal O. «Plano Cruzado, da euforia ao fiasco». Acervo (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  15. «Da VEJA ao PT, todos elogiaram o Plano Cruzado | Caçador de Mitos». VEJA (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  16. Kraia, Argyro (25 Αυγούστου 2016). «Βραζιλία: Ξεκινάει η πολιτική δίκη της Ντίλμα Ρούσεφ στη Γερουσία». euronews. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  17. «Brazil's biggest party quits ruling coalition, Rousseff isolated» (στα αγγλικά). Reuters. 2016-03-30. https://www.reuters.com/article/us-brazil-politics-idUSKCN0WU1AC. Ανακτήθηκε στις 2020-06-16. 
  18. «Aprovação de mudanças nas leis trabalhistas divide opiniões». Agência Brasil (στα Πορτογαλικά). 12 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  19. «L13467». www.planalto.gov.br. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  20. «Câmara aprova projeto que permite terceirização irrestrita». G1 (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  21. «Aos 2 anos, governo Temer festeja economia, mas enfrenta impopularidade, denúncias e crise política; relembre». G1 (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  22. Minas, Estado de· Minas, Estado de (9 Μαΐου 2018). «Temer grava vídeo com boas notícias na economia e compara com gestão petista». Estado de Minas (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  23. «Temer ressalta números positivos da economia em vídeo no Twitter». Agência Brasil (στα Πορτογαλικά). 9 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  24. «PMDB aprova mudança de sigla para MDB». Poder360 (στα Πορτογαλικά). 19 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  25. «PMDB aprova mudança de nome e passa a ser chamado MDB». G1 (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  26. Capital.gr. «Βραζιλία: Δύο υπουργοί που συνδέονται με τα Paradise Papers αρνούνται ότι διέπραξαν αδίκημα». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  27. «História». MDB - Movimento Democrático Brasileiro (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2020. 
  28. «Novo presidente do PMDB, Jucá rebate Renan e diz que pedir novas eleições é golpe». GaúchaZH (στα Πορτογαλικά). 6 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2020. 
  29. «A configuração da Câmara após a investida de Bolsonaro». Nexo Jornal (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2020.