Zingiber zerumbet
| Zingiber zerumbet | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||
| ||||
| Συνώνυμα[1] | ||||
|
Το Zingiber zerumbet[2] είναι είδος φυτού από την οικογένεια των Ζιγγιβεροειδών (Zingiberaceae)[3] με φυλλώδεις βλαστούς οι οποίοι ανέρχονται σε ύψος έως και τα 1,2 μέτρα. Προέρχεται από την Ασία, αλλά απαντάται και σε άλλες τροπικές περιοχές.
Κοινές ονομασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μερικές από τις ονομασίες του είναι: πικρή πιπερόριζα (bitter ginger),[4] πιπερόριζα σαμπουάν (shampoo ginger, στα Μαλαισιανά lempoyang), πιπερόριζα κουκουνάρι (pinecone ginger).[5] και στα Χαβανέζικα awapuhi.
Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα ριζώματα του Z. zerumbet χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα και ορεκτικό στις διάφορες κουζίνες, ενώ το εκχύλισμα από τα ριζώματά του, χρησιμοποιείται στη βοτανοθεραπεία.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Zingiber zerumbet είναι πολυετές. Από το φθινόπωρο έως την άνοιξη παραμένει αδρανές πάνω από το έδαφος καθώς οι φυλλώδεις βλαστοί μαραίνονται και αποθνήσκουν, αφήνοντας τα χλωμά καφέ αναρριχόμενα στελέχη του (ριζώματα) στην επιφάνεια του εδάφους. Την άνοιξη, το φυτό ξεπετάγεται από την αρχή. Τα 10–12 φύλλα του σε σχήμα λεπίδας, φτάνουν το μήκος των 15–20 εκ. και αναπτύσσονται σε εναλλασσόμενη διάταξη σε λεπτό κατακόρυφο βλαστό ύψους έως τα 1,2 μ. Μεταξύ των φυλλωδών μίσχων, οι κωνικές ή σε σχήμα ράβδου κεφαλές των ανθέων, προβάλλονται σε ξεχωριστούς και πιο κοντούς μίσχους. Αυτές εμφανίζονται το καλοκαίρι, αφού οι φυλλώδεις μίσχοι έχουν αναπτυχθεί για λίγο. Οι ανθοφόρες κεφαλές, αρχικά είναι πράσινες και έχουν μήκος από 3 έως 10 εκ με επικαλυπτόμενες φολίδες, οι οποίες περικλείουν μικρά κιτρινωπά-λευκά άνθη που ξεπροβάλλουν λιγοστά κάθε φορά. Καθώς ωριμάζουν οι ανθοφόρες κεφαλές, γεμίζουν σταδιακά με ένα αρωματικό, γλοιώδες υγρό και αποκτούν ένα εντονότερο κόκκινο χρώμα. Οι μίσχοι των λουλουδιών συνήθως παραμένουν κρυμμένοι κάτω από τους μίσχους των φύλλων.
Διανομή και ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Z. zerumbet είναι εγγενές στην τροπική Ασία και την Αυστραλασία. Το υποείδος Zingiber zerumbet υποείδος cochinchinense (Gagnep.) Triboun & K.Larsen (προγενέστερα Z. cochinchinense) απαντάται στο Βιετνάμ.[6]
Κατάλοιπα του Z. zerumbet έχουν εντοπιστεί στον αρχαιολογικό χώρο Βάλτο Κουκ (Kuk Swamp) της Νέας Γουινέας στα στρώματα Φάσης 1 τα οποία χρονολογούνται από10.220 έως 9.910 ΠΚΕ. Ωστόσο, είναι άγνωστο εάν καλλιεργήθηκε ή απλώς χρησιμοποιήθηκε από τη φύση. Όπως η πιπερόριζα, τα πρώτα στοιχεία της καλλιέργειάς της προέρχονται από τους Αυστρονησιακούς λαούς οι οποίοι την έφεραν μαζί τους κατά την Αυστρονησιακή επέκταση (π. 5.000 BP) ως φυτά των κανό, που έφθαναν έως την Απομακρυσμένη Ωκεανία.[7][8][9][10][11]
Μυθολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Awapuhi λέγεται πως είναι μία από τις πολλές όψεις του Κινολάου (Kinolau), της Χαβανέζικης θεότητας Κάνε (Kane).[εκκρεμεί παραπομπή]
Αυτόχθονες πρακτικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα φύλλα και οι μίσχοι των φύλλων, τα οποία είναι επίσης αρωματικά, χρησιμοποιούνται στο ψήσιμο του imu,[Σημ. 1] Παραδοσιακά, τα αρωματικά υπόγεια ριζώματα κόβονταν σε φέτες, στέγνωσαν και κοπανίζονταν σε σκόνη, εν συνεχεία δε, προστίθεντο στις πτυχές των αποθηκευμένων υφασμάτων κάπα (kapa) ή τάπα (tapa).[Σημ. 2]
Ίσως η πιο κοινή χρήση του φυτού awapuhi είναι το σαμπουάν και το μαλακτικό μαλλιών. Ο καθαρός αρωματικός χυμός που υπάρχει στις ώριμες κεφαλές των ανθέων που ομοιάζουν με κόκκινα κουκουνάρια, χρησιμοποιείται για να μαλακώσει και να χαρίσει λάμψη στα μαλλιά. Μπορεί να μείνει στα μαλλιά ή να ξεπλυθεί και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως λιπαντικό μασάζ.
Πινακοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Το imu είναι κάποιος τύπος υπογείου φούρνου από τη Χαβάη.
- ↑ Το κάπα (kapa) ή άλλως τάπα (tapa), είναι κάποιος τύπος υφάσματος από τη Χαβάη που παρασκευάζεται από τις ίνες ορισμένων δέντρων και θάμνων.
- Παραπομπές σημειώσεων
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ The Plant List: Zingiber zerumbet
- ↑ Roscoe ex Sm. (18060 In: Exot. Bot. 2: 105
- ↑ Roskov Y.· Kunze T.· Orrell T.· Abucay L.· Paglinawan L.· Culham A.· Bailly N.· Kirk P.· Bourgoin T.· Baillargeon G.· Decock W.· De Wever A. (2014). Didžiulis V., επιμ. «Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2014 Annual Checklist». Species 2000: Reading, UK. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2018.
- ↑ USDA, NRCS. «"Zingiber zerumbet"». The PLANTS Database (plants.usda.gov). Greensboro, North Carolina: National Plant Data Team. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ [1] "Floridata – Zingiber zerumbet", Retrieved 2014-03-18
- ↑ The Plant List: Zingiber zerumbet subsp. cochinchinense (retrieved 18/9/2017)
- ↑ Allaby, Robin (2007). «Origins of Plant Exploitation in Near Oceania: A Review». Στο: Friedlaender, Jonathan S. Genes, Language, & Culture History in the Southwest Pacific. Human Evolution Series. Oxford University Press. σελ. 191. ISBN 9780198041085.
- ↑ Lynch, John (2002). «Potent Roots and the Origin of kava». Oceanic Linguistics 41 (2): 493–513. doi:.
- ↑ McClatchey, W. (1993). «Traditional use of Curcuma longa (Zingiberaceae) in Rotuma». Economic Botany 47 (3): 291–296. doi:.
- ↑ Dalby, Andrew (2002). Dangerous Tastes: The Story of Spices. University of California Press. ISBN 9780520236745.
- ↑ Ravindran, P.N.· Nirmal Babu, K. (2016). Ginger: The Genus Zingiber. CRC Press. σελ. 7. ISBN 9781420023367.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Zingiber zerumbet στο Wikimedia Commons- Λεπτομέρειες επί του Zingiber zerumbet Αρχειοθετήθηκε 2008-07-05 στο Wayback Machine.
- Φυτά των κανό
