Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τόμας Χάξλεϋ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Thomas Henry Huxley)
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|26|12|2024}}


Τόμας Χάξλεϋ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Thomas Henry Huxley (Αγγλικά)
Γέννηση4  Μαΐου 1825[1][2][3]
Ίλινγκ[4][2]
Θάνατος29  Ιουνίου 1895[1][2][3]
Ήστμπουρν[4]
Τόπος ταφήςEast Finchley Cemetery[5]
ΚατοικίαΛονδίνο
ΠαρατσούκλιDarwin’s Bulldog
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Θρησκείααγνωστικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά
Αγγλικά[1][6]
ΣπουδέςΠανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου
Charing Cross Hospital[7]
Charing Cross Hospital Medical School
Imperial College School of Medicine
Great Ealing School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβιολόγος[2]
γλωσσολόγος
παλαιοντολόγος
μεταφραστής
ιχθυολόγος
ζωολόγος
καρκινολόγος
ανατόμος
φωτογράφος
φιλόσοφος[8]
ανθρωπολόγος[9]
φυσιολόγος[10]
φυσιοδίφης
συγγραφέας[11]
εξελικτικός βιολόγος
ΕργοδότηςΑυτοκρατορικό Κολέγιο του Λονδίνου
Επηρεάστηκε απόΚάρολος Δαρβίνος
Οικογένεια
ΣύζυγοςHenrietta Anne Heathorn Huxley (από 1855)[7][12][13]
ΤέκναLeonard Huxley[7][12]
Marian Collier[14][12]
Noel Huxley[14]
Jessie Orianna Huxley[14]
Rachel Huxley[14]
Henrietta Huxley[14][12]
Henry Huxley[14][12]
Ethel Huxley[14][12]
ΓονείςGeorge Huxley[12] και Rachel Withers[12]
ΑδέλφιαEliza Huxley[12]
Ellen Huxley[12]
James Edward Huxley[12]
George Knight Huxley[12]
William Huxley[12]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος της Γεωλογικής Εταιρείας του Λονδίνου (1868–1870)[15]
μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου
πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας (1883–1885)
Πρύτανης (1872–1875, Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν)
ΒραβεύσειςΜετάλλιο Κόπλυ (1888)[16]
Βασιλικό Μετάλλιο (1852)
Darwin Medal (1894)[17]
Ιππότης της Βασιλικής Τάξης του Πολικού Αστέρα
Μετάλιο Κλάρκ (1880)
μετάλλιο Λινναίος (1890)[18]
Hayden Memorial Geological Award (1893)
Croonian Medal and Lecture (1858)
Μέλος της Λινναϊκής Εταιρείας του Λονδίνου (Δεκέμβριος 1858)[18]
Μετάλλιο Γουόλαστον (1876)[19]
Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi[20]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Τόμας Χένρυ Χάξλεϋ (αγγλ.:Thomas Henry Huxley, 4 Μαΐου 1825 - 29 Ιουνίου 1895) ήταν Άγγλος βιολόγος, γνωστός και ως το «μπουλντόγκ του Δαρβίνου», λόγω της ένθερμης υποστήριξης της θεωρίας της εξέλιξης του Κάρολου Δαρβίνου.

Οι επιστημονικές του αντιπαραθέσεις με τον Ρίτσαρντ Όουεν οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ της ανατομίας του εγκεφάλου του ανθρώπου και του γορίλα.

Προσπάθησε να εκλαϊκεύσει την επιστήμη, και σε αυτόν αποδίδεται η επινόηση του όρου «αγνωστικισμός», που περιέγραφε τη στάση του απέναντι στη θρησκευτική πίστη.

Επίσης, του αποδίδεται η επινόηση της έννοιας της «βιογένεσης», μιας θεωρίας που δηλώνει ότι όλα τα κύτταρα δημιουργούνται από άλλα κύτταρα, και της έννοιας της «αβιογένεσης», που περιγράφει την δημιουργία ζωής από μη ζωντανή ύλη.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χάξλεϋ, γεννημένος στο Ealing του δυτικού Λονδίνου, ήταν ο έκτος από τα οκτώ παιδιά του Τζορτζ Χάξλεϋ, καθηγητή μαθηματικών στο Ealing. Οπως πολλοί άλλοι Βρετανοί επιστήμονες του 19ου αιώνα μεγάλωσε σε μιά εγγράμματη οικογένεια της μεσαίας τάξης, που όταν βρέθηκε σε οικονομική δυσχέρεια αναγκάστηκε να διακόψει την φοίτηση του Χάξλεϋ στο σχολείο σε ηλικία 10 ετών. Αποφασισμένος ωστόσο να μορφωθεί, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτοδίδακτου της εποχής του. Μελέτησε αρχικά γεωλογία με τους [1],James_Hutton αλλά και φιλοσοφία με τον Sir_William_Hamilton. Κατά την εφηβεία του έμαθε μόνος του Γερμανικά, τόσο καλά που ο Δαρβίνος τον χρησιμοποίησε σαν μεταφραστή για το επιστημομονικό του υλικό στην Γερμανική γλώσσα. ¨Εμαθε επίσης Λατινικά και Ελληνικά αρκετά καλά ώστε να μελετά από τα αρχέτυπα τον Αριστοτέλη. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στο Charing Cross Hospital, με υποτροφία. Όταν ήταν είκοσι ετών, βραβεύτηκε με το χρυσό μετάλλιο στην ανατομία και τη φυσιολογία, κατά τις εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Το 1845, δημοσίευσε την πρώτη του επιστημονική διατριβή.

Ταξίδι με το Rattlesnake

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τις σπουδές, ο Χάξλεϋ έκανε αίτηση για μια θέση στο ναυτικό. Διορίστηκε χειρουργός στο πλοίο HMS Rattlesnake, που επρόκειτο να ξεκινήσει εξερευνητικό ταξίδι στο Torres Strait. Το Rattlesnake αναχώρησε από την Αγγλία στις 3 Δεκεμβρίου, 1846, και όταν έφτασε στο νότιο ημισφαίριο, ο Χάξλεϋ ξεκίνησε να μελετά τα θαλάσσια ασπόνδυλα. Άρχισε να στέλνει λεπτομέρειες των ανακαλύψεών του στην Αγγλία, και το 1849 δημοσιεύθηκε η διατριβή του On the Anatomy and the Affinities of the Family of Medusae (Περί της ανατομίας και των συγγενειών της οικογένειας των μεδουσών).

Η αξία του έργου του αναγνωρίστηκε και, επιστρέφοντας στην Αγγλία, τιμήθηκε με το Βασιλικό μετάλλιο και εκλέχθηκε μέλος του συμβουλίου της Βασιλικής Κοινότητας. Απέκτησε δεσμούς φιλίας με τον Τζόζεφ Ντάλτον Χούκερ και τον Τζον Τίνταλ, που διατήρησε για το υπόλοιπο της ζωής του. Παραιτήθηκε από το ναυτικό και, τον Ιούλιο του 1854, έγινε λέκτωρ στο Imperial College του Λονδίνου.

Γάμος και οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1855, παντρεύτηκε την Ενριέτα Ανν Χήθορν (1825-1915), μία Αγγλίδα μετανάστρια που είχε γνωρίσει στο Σύδνεϋ. Έκαναν πέντε κόρες και τρεις γιούς, ένας από τους οποίους έγινε γνωστός συγγραφέας (Λέοναρντ Χάξλεϋ):

  • Νόελ Χάξλεϋ (1856-1860) πέθανε σε ηλικία 4 ετών.
  • Τζέσσι Οριάνα Χάξλεϋ (1856-1927), παντρεύτηκε τον αρχιτέκτονα Φρεντ Γουόλερ το 1877.
  • Μάριαν Χάξλεϋ (1859-1889)
  • Λέοναρντ Χάξλεϋ (1860-1933) συγγραφέας.
  • Ρέητσελ Χάξλεϋ (1862-1934)
  • Νέτι Χάξλεϋ (1863-1940)
  • Χένρυ Χάξλεϋ (1865-1946), έγινε γιατρός στο Λονδίνο.
  • Έθελ Χάξλεϋ (1866-1941)

Το «μπουλντόγκ του Δαρβίνου»

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο πρώτο φύλλο του βιβλίου του Evidence as to Man's Place in Nature (1863), ο Χάξλεϋ δημοσίευσε για πρώτη φορά τη διάσημη εικόνα της σύγκρισης των ανθρώπινων σκελετών με αυτούς των πιθήκων.
Εικόνα από το Vanity Fair, που απεικονίζει τον Χάξλεϋ κατά την αντιπαράθεσή του με τον Επίσκοπο της Οξφόρδης, Σάμιουελ Ουίλμπερφορς.

Το 1859, δημοσιεύθηκε Η καταγωγή των ειδών (The Origin of Species) του Κάρολου Δαρβίνου. Ο Χάξλεϋ είχε απορρίψει τη θεωρία περί μετάλλαξης του Ζαν Μπατίστ-Λαμάρκ, θεωρώντας πως δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για την υποστήριξή της. Ωστόσο, πίστευε πως ο Δαρβίνος είχε διατυπώσει μια υπόθεση που αποτελούσε μια καλή βάση, παρόλο που οι αποδείξεις δεν ήταν ακόμη αρκετές, και έγινε ένας από τους βασικούς υποστηρικτές του Δαρβίνου στην αντιπαράθεση που ακολούθησε μετά την δημοσίευση του βιβλίου. Τον Ιούνιο του 1860 μίλησε υπέρ της θεωρίας του Δαρβίνου για την φυσική επιλογή, σε μια αντιπαράθεση που έλαβε χώρα στο μουσείο φυσικής ιστορίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Είχε μάλιστα και την υποστήριξη του φίλου του Τζόζεφ Ντάλτον Χούκερ, ενώ την αντίθετη άποψη υποστήριξαν ο Επίσκοπος της Οξφόρδης Σάμιουελ Ουίλμπερφορς και ο καπετάνιος του HMS Beagle, Ρόμπερτ Φιτζρόυ.

Έπειτα, ο Χάξλεϋ ασχολήθηκε με το θέμα της καταγωγής του ανθρώπου, υποθέτοντας ότι ο άνθρωπος καταγόταν από τους πιθήκους. Στην άποψη αυτή εναντιώθηκε ο Ρίτσαρντ Όουεν, που δήλωσε ότι ο άνθρωπος ήταν ξεκάθαρα διαφορετικός από οποιοδήποτε άλλο ζώο, λόγω της ανατομικής δομής του εγκεφάλου του. Αυτό το επιχείρημα ήταν αντίθετο με τα γνωστά δεδομένα και καταρρίφθηκε από τον Χάξλεϋ με αρκετές δημοσιεύσεις και διαλέξεις, που εκδόθηκαν συγκεντρωτικά το 1863 στο βιβλίο Evidence as to Man's Place in Nature.

Επί τριανταένα χρόνια ασχολήθηκε με την παλαιοντολογική έρευνα. Πολλά από τα απομνημονεύματά του για τα απολιθώματα ψαριών οδήγησαν στην καθιέρωση σημαντικών μορφολογικών δεδομένων. Η μελέτη των απολιθωμάτων των ερπετών οδήγησαν στο να αποδείξει, το 1867 τη συγγένειά τους με τα πτηνά.

Από το 1870 και έπειτα, αποσύρθηκε από την επιστημονική έρευνα και ασχολήθηκε με τα δημόσια καθήκοντά του. Από το 1871 ως το 1880 διετέλεσε γραμματέας της Βασιλικής Κοινότητας και από το 1881 ως το 1885 είχε τη θέση του προέδρου. Το 1888, του απενεμήθη το Copley Medal από την Βασιλική Κοινότητα.

Η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε το 1885. Το 1890, εγκαταστάθηκε Ήστμπορν, όπου και απεβίωσε, μετά από μία επίπονη περίοδο ασθενείας.

Πολλοί από τους απογόνους του ακολούθησαν επιτυχημένη ακαδημαϊκή καριέρα, όπως τα εγγόνια του Άλντους Χάξλεϋ (συγγραφέας), Τζούλιαν Χάξλεϋ (ο πρώτος Γενικός Γραμματέας της UNESCO και ιδρυτής του WWF) και Άντριου Χάξλεϋ (που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ στη φυσιολογία).

Στον Χάξλεϋ αποδίδεται η φράση «προσπάθησε να μάθεις κάτι για τα πάντα και τα πάντα για κάτι».

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 121862515. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 (Σουηδικά) Nordisk familjebok. 1876. runeberg.org/nfbk/0718.html.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w67h1ktb. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 8  Νοεμβρίου 2024.
  6. ↑ CONOR.SI. 60469091.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. 14320.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  11. ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 «Kindred Britain»
  13. ↑ p23958.htm#i239573. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  15. ↑ «Past Presidents». The Geological Society Past Presidents. Γεωλογική Εταιρεία του Λονδίνου.
  16. ↑ «Award winners : Copley Medal». (Αγγλικά) Βασιλική Εταιρεία. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2018.
  17. ↑ docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=216486814&single=true.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Why there was no ‘Darwin’s bulldog’». 1  Ιουλίου 2019.
  19. ↑ www.geolsoc.org.uk/About/Awards-Grants-and-Bursaries/Society-Awards/Wollaston-Medal. Ανακτήθηκε στις 21  Δεκεμβρίου 2020.
  20. ↑ www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τόμας_Χάξλεϋ&oldid=10845166"