Σαϊμά

Saeima
Saeima
	14ο Saeima
Είδος
Τύπος	μονοθάλαμο
Ιστορία
Ίδρυση	7 Νοεμβρίου 1922
Κατάργηση	1934–1940, 1940–1991
Ηγεσία
Πρόεδρος	Ινάρα Μουρνιέτσε, Εθνική Συμμαχία ; Από 4 Νοεμβρίου 2014
Δομή
Έδρες	100
Κοινοβουλευτικές; Ομάδες	Νέα Ενότητα (26); Πράσινοι και Αγρότες (16); Ενωμένη Λίστα (15); Εθνική Συμμαχία (13); Για τη Σταθερότητα! (11); Οι Προοδευτικοί (10); Πρώτα η Λετονία (9);
Διάρκεια	4 χρόνια
Εκλογές
Εκλογικό σύστημα	αναλογική εκπροσώπηση με ανοικτή λίστα με το 5% απαιτούμενο για εκλογή στη Βουλή
Τελευταία εκλογή	1 Οκτωβρίου 2022
Επόμενη εκλογή	Πριν το 2026
Τόπος συνεδριάσεων
	Οίκος της Λιβονικής Εταιρείας των Ευγενών, Ρίγα
Ιστοσελίδα
	www.saeima.lv

Το Σαϊμά είναι το κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Λετονίας. Είναι μονοθάλαμο κοινοβούλιο το οποίο αποτελείται από 100 μέλη που εκλέγονται με αναλογική εκπροσώπηση, με τις έδρες να αποδίδονται στα πολιτικά κόμματα που αποκτούν τουλάχιστον το 5% της λαϊκής ψήφου. Οι εκλογές λαμβάνουν χώρα μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια, συνήθως το πρώτο Σάββατο του Οκτωβρίου, ενώ η τελευταία εκλογή έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2018.

Ο Πρόεδρος της Λετονίας έχει δικαίωμα να απολύσει τη Σαϊμά και να ζητήσει πρόωρες εκλογές. Η διαδικασία για την απόλυση της ενέχει σημαντικό πολιτικό ρίσκο για τον πρόεδρο, ακόμη και κίνδυνο απώλειας του αξιώματος του. Στις 28 Μαΐου 2011 ο Βάλντις Ζάτλερς αποφάσισε να ξεκινήσει τη διάλυση της Σαϊμά που εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα και το κοινοβούλιο διαλύθηκε στις 23 Ιουλίου 2011.^[1]

Η σημερινή πρόεδρος της βουλής είναι η Ινάρα Μουρνιέτσε της Εθνικής Συμμαχίας.

Οι βουλευτές εκλέγονται για να εκπροσωπήσουν τις εκλογικές περιφέρειες της Κουρλάνδης (13 βουλευτές), της Λατγαλίας (15), της Ρίγας (30), του Βίντζεμε (27) και της Σεμιγαλλίας (15). Οι έδρες κατανέμονται σε κάθε εκλογική περιφέρεια χρησιμοποιώντας αναλογική εκπροσώπηση ανοικτού καταλόγου μεταξύ των κομμάτων που ξεπερνούν το εκλογικό όριο 5% χρησιμοποιώντας μια μη τροποποιημένη έκδοση της μεθόδου Ουέμπστερ-Σαιν Λαγκού.

Ιστορία και ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προέλευση της Σαϊμά ανάγεται στη Δίαιτα του Βασιλείου της Πολωνίας, η οποία οδήγησε στη δημιουργία του Σέιμας του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας και αργότερα στη δημιουργία της Δίαιτας της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Η Λετονία, ως μέρος της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας, εκτέθηκε στο πολωνικό διοικητικό σύστημα και τη Σέιμ. Το μεγαλύτερο μέρος της Λετονίας ανήκε στα βοϊβοδάτα Ντόρπατ, Παρνάβα και Βέντεν, τα οποία έστειλαν 6 εκπροσώπους στο Σέιμ της Πολωνίας. Ωστόσο η υπόλοιπη Λετονία ανήκε στο Δουκάτο της Κουρλάνδης και της Σεμιγαλλίας, άμεσο φέουδο της Κοινοπολιτείας (και μέλος της ένωσης χωρίς ίσα δικαιώματα) κυβερνούταν από τη Σέιμ χωρίς να μπορεί να στείλει βουλευτές του. Τα τοπικά κοινοβούλια στη Λετονία ονομάζονταν σέιμικ.

Η λέξη Δίαιτα προέρχεται από το ρήμα "sjąć się" που σημαίνει "μαζί". Παρόμοιες λέξεις έχουν κάποιες άλλες σλαβικές γλώσσες,^[2] οι οποίες προέρχονται από την πρωτοσλαβική λέξη *sъjęti < *sъjemti^[3]. Ως ουσιαστικό Σέιμ τότε σήμαινε "συγκέντρωση, συνάντηση, συμβούλιο".

Τον 19ο αιώνα, καθώς άρχισε να δημιουργείται η έννοια του έθνους, ο Γιούρις Αλουνάνς, μέλος των Νέων Λετονών (εθνικιστική ομάδα των Λετονών) αξίωσε τη λετονικότητα της λέξης Σαϊμά. Παρά ακριβώς την ίδια προφορά, σημασιολογική δομή και ιστορική σημασία, υποστήριζε ότι ήταν μια καθαρά λετονική λέξη που εφύηρε. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η λέξη έχει τη σημασία συνάντησης, συμβουλίου και συγκέντρωσης. Ο Αλουνάνς υποστήριζε ότι την κατασκεύασε εντελώς ανεξάρτητα από το ιστορικό πλαίσιο αιώνων και ανεξάρτητα από τις σύγχρονες σέιμ στο δουκάτο της Βαρσοβίας, τη Πολωνία του Συνεδρίου, το μεγάλο δουκάτο του Πόζναν και τη Γαλικία. Ισχυρίζεται ότι η λέξη προέρχεται από την αρχαϊκή λετονική λέξη έιμα που σημαίνει "πηγαίνω" (προέρχεται από την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή λέξη *ei "πηγαίνω", συγκρίνετε το αρχαιοελληνικό εἴμι και το γαλατικό eimu, μεταξύ άλλων).^[4]

Δεν μπορούσε όμως να εξηγήσει πως προστέθηκε το πρόθεμα "-σ" στη λέξη και τι νόημα έκανε αυτή η πρόσθεση εντός των ορίων της λετονικής γλώσσας. Σύμφωνα με τον Γιούρις η λέξη είναι λετονική και πλήρως ανεξάρτητη από το παραπάνω ιστορικό πλαίσιο. Το πρόθεμα "-σα" σε ένα σύγχρονο λετονικό ρήμα σημαίνει συνήθως πλήρη δράση και έτσι το Σαϊμά μπορεί να σημαίνει "Ας συγκεντρωθούμε μαζί ολοκληρωμένα".

Στην προπολεμική Λετονία (1918-1940) η Σαϊμά εξελέγη τέσσερις φορές για τριετείς θητείες. Η πρώτη Σαϊμά λειτούργησε από τις 7 Νοεμβρίου 1922 μέχρι τις 2 Νοεμβρίου 1925, η δεύτερη από τις 3 Νοεμβρίου 1925 μέχρι τις 5 Νοεμβρίου 1928, η 3η από τις 6 Νοεμβρίου 1928 μέχρι τις 2 Νοεμβρίου 1931 και η 4η από τις 3 Νοεμβρίου 1931 μέχρι τις 15 Μαίου 1934, λόγω του πραξικοπήματος.

Πρόσφατες εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόεδροι του Saeima (1922-1934)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα	Θητεία	Κόμμα
Φρίντριχς Βεσμάνις	7 Νοεμβρίου 1922-17 Μαρτίου 1925	Λετονικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Εργατών
Πάουλς Καλνίνς	20 Μαρτίου 1925-15 Μαΐου 1934	Λετονικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Εργατών

Πρόεδροι του Ανωτάτου Συμβουλίου (1990-1993)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα	Θητεία	Κόμμα
Ανατόλις Γκορμπούνοβς	2 Μαΐου 1990-6 Ιουλίου 1993	Κομμουνιστικό Κόμμα της Λετονίας (έως το 1991)

Πρόεδροι του Saeima (1993-σήμερα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα	Θητεία	Κόμμα
Ανατόλις Γκορμπούνοβς	6 Ιουλίου 1993-7 Νοεμβρίου 1995	Λετονικός Δρόμος
Ίλγκα Κρέιτουσε	7 Νοεμβρίου 1995-26 Σεπτεμβρίου 1996	Δημοκρατικό Κόμμα "Saimnieks"
Άλφρεντς Τσεπάνις	26 Σεπτεμβρίου 1996-3 Νοεμβρίου 1998	Δημοκρατικό Κόμμα "Saimnieks"
Γιάνις Στράουμε	3 Νοεμβρίου 1998-5 Νοεμβρίου 2002	Για την Πατρίδα και την Ελευθερία
Ίνγκριντα Ούντρε	5 Νοεμβρίου 2002-7 Νοεμβρίου 2006	Ένωση Πρασίνων και Αγροτών
Ιντούλις Έμσις	7 Νοεμβρίου 2006-24 Σεπτεμβρίου 2007	Ένωση Πρασίνων και Αγροτών
Γκούνταρς Ντάουτζε	24 Σεπτεμβρίου 2007-2 Νοεμβρίου 2010	Ένωση Πρασίνων και Αγροτών
Σολβίτα Αμπολτίν	2 Νοεμβρίου 2010-4 Νοεμβρίου 2014	Ενότητα
Ινάρα Μουρνιέτσε	4 Νοεμβρίου 2014-σήμερα	Εθνική Συμμαχία

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Zatlers nolemj rosināt Saeimas atlaišanu» (στα lv). Delfi. May 28, 2011. http://www.delfi.lv/news/national/politics/zatlers-nolemj-atlaist-saeimu.d?id=38755691. Ανακτήθηκε στις May 28, 2011.
↑ Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, 2005 Krakowska spółka wydawnicza, s. 502
↑ [1]
↑ Zuicena, Ieva; Migla, Ilga (2008). «Jura Alunāna devums latviešu leksikogrāfijā» (στα lv) (PDF). LU Raksti 731: 75. ISSN 1407-2157. http://www.lu.lv/materiali/apgads/raksti/731.pdf#page=75. Ανακτήθηκε στις 2010-05-27.

[1] «Zatlers nolemj rosināt Saeimas atlaišanu» (στα lv). Delfi. May 28, 2011. http://www.delfi.lv/news/national/politics/zatlers-nolemj-atlaist-saeimu.d?id=38755691. Ανακτήθηκε στις May 28, 2011.

[2] Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, 2005 Krakowska spółka wydawnicza, s. 502

[3] [1]

[4] Zuicena, Ieva; Migla, Ilga (2008). «Jura Alunāna devums latviešu leksikogrāfijā» (στα lv) (PDF). LU Raksti 731: 75. ISSN 1407-2157. http://www.lu.lv/materiali/apgads/raksti/731.pdf#page=75. Ανακτήθηκε στις 2010-05-27.

[1]

[2]

[3]

[4]