Arrano beltza
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Arrano beltza (Αρράνο μπέλτσα, «Μαυραετός» στα βασκικά) είναι παλιό βασκικό και ναβαρρέζικο έμβλημα που αναπαριστά έναν μαυραετό σε κίτρινο φόντο. Χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές, όχι όμως αποκλειστικά, από τους Βάσκους ριζοσπάστες ως ένα από τα σύμβολα της Euskal Herria ή Χώρας των Βάσκων με την Ikurriña (βασκική σημαία). Αντιστοιχεί σε έναν βασκικό βασιλικό αετό ή Golden Eagle για τους αγγλόφωνους ή Águila Real για τους ισπανόφωνους, δηλαδή απλώς έναν μαύρο αετό έναν πάνω σε μια σημαία. Μοντέλο του είναι το είδος αετών Aquila Chrysaetos Homeryi. Είναι προστατευόμενο είδος, καθώς δεν αριθμούσε παρά χίλια μέλη το 1990 στο σύνολο της ιβηρικής χερσονήσου. Είναι σύμβολο τόσο ισχυρό για τους Βάσκους όσο η Ikurriña, το Lauburu και το Zazpiak Bat.
Ο μαυρατεός ήταν αρχικώς ο θυρεός του βασιλιά Σάντσο Ζ΄ της Ναβάρρας ο οποίος, ενώνοντας την Αραγωνία και την Καστίλη, είχε στην κατοχή του όλα τα εδάφη όπου υπήρχε παρουσία της βασκικής γλώσσας και πολιτισμού, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων παραδοσιακά καστιγιάνικων εδαφών. Το βασίλειό του εκτεινόταν από τη Γαλικία έως τη Μεσόγειο Θάλασσα. Σύμφωνα με τη βασκική εθνικιστική ερμηνεία, η βασιλεία του Σάντσο Γ΄ αποτέλεσε ένα ιστορικό προηγούμενο για τις ιδέες περί ένωσης των βασκόφωνων εδαφών υπό τη σκέπη ενός ανεξάρτητου κράτους. Κατά την ισπανική ερμηνεία, ήταν μια από τις πρώτες απόπειρες δημιουργίας μιας ενοποιημένης Ισπανίας.
Το σύμβολο αυτό χρησιμοποιείτο τις περισσότερες φορές από την Ezker Abertzalea (την πατριωτική αριστερά), η οποία το θεωρούσε ως το "αρχαιότερο σύμβολο των εδαφών της Euskal Herria". Έτσι, δίπλα στην ikurriña (την επίσημη σημαία της Αυτόνομης Βασκικής Κοινότητας), αρανιστικών καταβολών (Σαμπίνο Αράνα), αυτή η κίτρινη σημαία με τον μαυραετό χρησιμοποιείτο τις περισσότερες φορές, καθώς θεωρείτο από συμβολικής άποψης ως πιο πρωτότυπο και πιο αληθινό. Για τους ίδιους λόγους, είναι πιο συχνή χρήση από την επαναστατική αριστερά του παραδοσιακού όρου "Euskal Herria" παρά του νεολογισμού "Euskadi", που δημιουργήθηκε από τον Σαμπίνο Αράν στη διάρκεια του 19ου αιώνα (ωστόσο, η Euskadi ξεκινά να ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τη Βασκική Αυτόνομη Κοινότητα).
Μερικοί βασκικοί φιλοϊσπανικοί οργανισμοί στη Χώρα των Βάσκων και τη Ναβάρρα χρησιμοποιούν τον Arrano beltza με μια αντίθετη οπτική γωνία καθώς συμβολίζει γι'αυτούς την ισπανική ενότητα. Σύμφωνα με αυτούς, ισχυρίζονται ότι ο Σάντσο Γ΄ ο οποίος εμφανίζεται σε πολλά ιστορικά έγγραφα, υπό τη ονομασία του "Rex Hispanorum Regum", είναι ο "βασιλιάς των βασιλέων της Ισπανίας" (ή των Ισπανών). Από την άποψή τους, αυτό καταδεικνύει ότι το Βασίλειο της Ναβάρα έβλεπε την Ισπανία ως μια ενιαία εδαφική και ιστορική οντότητα, παρά την πολιτική της διαίρεση. Ο Σάντσο Γ΄ κατέστησε επίσης την Καστίλη βασίλειο αφήνοντας το δικαίωμα στον γιο του Φερνάντο, και από τους μετέπειτα βασιλείς και βασίλισσες έως την Ισαβέλλα την Καθολική, να χρησιμοποιούν ως έμβλημα τον Arrano beltza.
Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Arrano beltza αποτελεί επίσης τραγούδι του Βάσκου συνθέτη-τραγουδιστή Μικέλ Λαμπόα, το οποίο επαναχρησιμοποιήθηκε από το ροκ συγκρότημα Negu Gorriak με τα παρακάτω λόγια :
| Arrano beltzarekin joan ziren joan joan Jaengo Navas de Tolosara Nafarrak eta kate kateekin itzuli etxera. |
Έφυγαν με τον βασιλικό αετό έφυγαν, έφυγαν στο Νάβας ντε Τολόσα στην (επαρχία της) Ζαέν Οι Ναβαραίοι και επέστρεψαν στα σπίτια τους με τις αλυσίδες. |
Κάνει αναφορά σε έναν μύθο σχετικά με τις καταβολές του εμβλήματος της Ναβάρρας.