Χρήστης:Ana Mak di Pal/Η Απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου από τη φυλακή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

{{Opera d'arte|immagine=Filippino lippi, liberazione di san pietro, cappella brancacci, 1482-85.jpg|grandezza immagine=200px|titolo=Liberazione di san Pietro dal carcere|artista=[[Filippino Lippi]]|data=[[1482]]-[[1485]] circa|opera=dipinto|tecnica=[[affresco]]|altezza=230|larghezza=88|città=[[Firenze]]|ubicazione=[[Basilica di Santa Maria del Carmine (Firenze)|Basilica di Santa Maria del Carmine]] ([[Cappella Brancacci]])}}Η Απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου από τη φυλακή είναι μια τοιχογραφία του Φιλιπίνο Λίπι που διακοσμεί την Καπέλα Μπρακάντσι στην εκκλησία της Σάντα Μαρία ντελ Κάρμινε, στην Φλωρεντία. Το έργο (230x88 cm) χρονολογείται  μεταξύ 1482-1485 .

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διακόσμηση της Καπέλα Μπρακάντσι παρέμεινε ημιτελής, ενδεχομένως λόγω της αναχώρησης του Μαζάτσιο για τη Ρώμη το 1427, όπου και πέθανε. Επιπλέον, η εξορία του επιτρόπου Φελίτσε Μπρανκάτσι  το 1436 εμπόδισε οποιαδήποτε δυνατότητα ολοκλήρωσης των έργων από άλλους καλλιτέχνες, μάλιστα είναι πιθανό ορισμένες τοιχογραφίες που ήταν ήδη ζωγραφισμένες από τον Μαζάτσιο, να σφυροκοπήθηκαν επειδή περιείχαν πορτρέτα των Μπρανκάτσι, ως Damnatio memoriae.

Μόνο με την επανεισδοχή της οικογένειας στην πόλη το 1480 μπόρεσε να προχωρήσει η ολοκλήρωση της Καπέλα Μπρανκάτσι. Το έργο ανατέθηκε στον πιο πιστό ζωγράφο στην παράδοση του Μαζάτσιο και πρώτο μαθητή του μεγάλου πρωτοπόρου της φλωρεντιανής ζωγραφικής, τον Φιλιπίνο Λίπι, γιό του Φιλίπο Λίπι.

Πιστεύεται ότι ο Μαζάτσιο είχε ζωγρφίσει τη Σταύρωση του αγίου Πέτρου πίσω από την Αγία Τράπεζα. Η τοιχογραφία γκρεμίστηκε γύρω στο 1458, όταν το παρεκκλήσι αφιερώθηκε στη Μαντόνα ντελ Πόπολο,  όνομα ενός πίνακα του δεκάτου τρίτου αιώνα, που εξακολουθεί να υπάρχει, και απαιτούσε την αναδιαμόρφωση του πίσω τοίχου.

Η επέμβαση του Λίπι δεν είναι ακριβώς τεκμηριωμένη, αλλά χρονολογείται  χάρη σε ορισμένες ενδείξεις που παραθέτει ο Βαζάρι γύρω στο 1485, χρονιά κατά την οποία ο ζωγράφος, είκοσι πέντε χρονών τότε, άρχισε να δέχεται σημαντικές προσωπικές αναθέσεις. 

Περιγραφή και στυλ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σκηνή της Απελευθέρωσης του Αγίου Πέτρου από τη φυλακή βρίσκεται στo δεξιό κίονα, κάτω από την Εκδιώξη του Άδαμ και της Εύας από τον Παράδεισο του Μαζολίνο. Παρουσιάζει τον 'Αγιο Πέτρο ο οποίος ελευθερώνεται από τη φυλακή από έναν άγγελο, ενώ ο φύλακας κοιμάται κατόπιν θεϊκής παρέμβασης.

Ο σχεδιασμός ακολουθεί πιστά την τοιχογραφία στον απέναντι τοίχο, όπου απεικονίζεται Ο Άγιος Παύλος επισκέφτεται τον Άγιο Πέτρο, και η φυλακή είναι η ίδια. Επίσης, σε αυτή την περίπτωση, η αρχιτεκτονική συνδέεται με αυτή της παρακείμενης σκηνής. 

Στη μορφή του Αγίου Πέτρου, με πλάτη και σε profil perdu, διακρίνεται η προσπάθεια του Φιλιπίνο να προσαρμοστεί στο στυλ του Μαζάτσιο. Στην πραγματικότητα ο Άγιος περικλείεται από πλούσιο μανδύα που "λεκιάζει" τη σκηνή με χρώμα και δίνει στο σώμα έναν εξαιρετικό όγκο. Επίσης, το χέρι, το πόδι και το πρόσωπο συμφωνούν με την τεχνική "χωρίς προσχέδιο" του Μαζάτσιο στο σχέδιο και στις απλοποιημένες φωτοσκιάσεις. Η χρήση της γραμμής περιγράμματος εντούτοις αναγνωρίζεται πολύ αργότερα.

Αντιθέτως ο άγγελος παροουσιάζεται πολύ πιο σύγχρονος, με ανάλαφρο φόρεμα και με πρόσωπο όμορφο και ελαφρώς μελαγχολικό, φαίνεται σαν να έχει βγει από πίνακα του δασκάλου του Φιλιπίνο, Μποτιτσέλι.

Ο φύλακας, οπλισμένος με σπαθί, κοιμάται στο προσκήνιο στηριγμένος σε ένα μακρύ ραβδί, σε μία χαλαρή και αναπαυτική θέση, κάτι αδιανόητο για τις αρχές του δέκατου πέμπτου αιώνα.

Η  θαυματουργή απελευθέρωση υποδηλώνει την χριστιανική σωτηρία, και ίσως, να είχε επίσης πολιτική σημασία, συνδεδεμένη με την ανάκτηση της αυτονομίας της Φλωρεντίας μετά την απειλή του μιλανέζου, Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Mario Carniani, Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, στην ΑΑ.VV., Τα παρεκκλήσια της Αναγέννησης στην Φλωρεντία, Editrice Giusti, Φλωρεντία 1998.
  • Τζούλια Cosmo, Φιλιππινέζων Λίπι, serie Τέχνης φακέλου, Giunti, Firenze 2001. ISBN 8809020316