Φουζουλί
Φουζουλί | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Məhəmməd Füzuli (Αζερμπαϊτζανικά), Məhəmməd Süleyman oğlu (Αζερμπαϊτζανικά) και مَحمد سلیمان اوغلو (South Azerbaijani) |
Γέννηση | 1494 (περίπου) Ασπροπροβατάδες |
Θάνατος | 1556[1] Οθωμανική Αυτοκρατορία |
Αιτία θανάτου | πανώλη |
Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
Τόπος ταφής | Καρμπάλα |
Ψευδώνυμο | فضولي |
Χώρα πολιτογράφησης | Ασπροπροβατάδες Αυτοκρατορία των Σαφαβιδών Οθωμανική Αυτοκρατορία |
Θρησκεία | Σιιτισμός Σουνιτισμός |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | αζέρικα Αραβικά[2] περσικά[2] Τουρκικά[3] |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | ποιητής συγγραφέας |
Αξιοσημείωτο έργο | Leyli and Majnun |
Οικογένεια | |
Τέκνα | Fazli |
Σχετικά πολυμέσα | |
Φουζουλί (Fużūlī, فضولی) (περ. 1494-1556) είναι το συγγραφικό ψευδώνυμο του ποιητή Μουχάμμαντ μπιν Σουλεϋμάν (Muhammad bin Suleyman) (محمد بن سليمان). Θεωρείται συχνά ένας από τους μεγαλύτερους συντελεστές της Ντιβάν παράδοσης στην τουρκική λογοτεχνία.[4] Στην πραγματικότητα ο Φουζουλί έγραψε τις ποιητικές του συλλογές (dîvân) σε τρεις διαφορετικές γλώσσες: τα αζέρικα, τα περσικά και τα αραβικά. Αν και τα τουρκικά έργα του είναι γραμμένα στα αζέρικα, ενσωματώθηκε επίσης στην οθωμανική και Τσαγκατάι τουρκική λογοτεχνική παράδοση. Επίσης επιδόθηκε στα μαθηματικά και την αστρονομία.[5].
Έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φουζουλί ήταν ανέκαθεν γνωστός κυρίως ως ποιητής του έρωτα και της αγάπης. Μάλιστα ο ίδιος φαίνεται ότι συμφωνούσε με το χαρακτηρισμό αυτό:
- مندن فضولی ايستمه اشعار مدح و ذم
- من عاشقام هميشه سوزم عاشقانه در
- Menden Fuzûlî isteme eş'âr-ı medh ü zem
- Men âşıkam hemîşe sözüm âşıkânedür[6]
- Μη ζητάτε από τον Φουζουλί ποιήματα εγκωμίου ή επίπληξης
- Είμαι ένας εραστής και μιλώ μόνο για τον έρωτα
Η αντίληψη του Φουζουλί για τον έρωτα όμως, έχει περισσότερα κοινά με τη Σούφι ιδέα για την αγάπη ως προβολή της ουσίας του Θεού - παρότι ο ίδιος ο Φουζουλί δεν ανήκε ποτέ σε καμία τάξη Σούφι- απ'ό,τι με τη Δυτική ιδέα του ρομαντικού έρωτα. Αυτό διαφαίνεται από τους παρακάτω στίχους από άλλο ποίημα:
- عاشق ايمش هر ن وار ﻋﺎﻝﻢ
- ﻋلم بر قيل و قال ايمش آنجق
- ‘Aşk imiş her ne var ‘âlem
- ‘İlm bir kîl ü kâl imiş ancak[7]
- Ό,τι υπάρχει στον κόσμο είναι αγάπη
- Και η γνώση δεν είναι τίποτα παρά κουτσομπολιό
Επιλεγμένη εργογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έργα στα αζέρικα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dîvân («Ποιητική συλλογή»)
- Beng ü Bâde (بنگ و باده, «Χασίς και κρασί»)
- Hadîkat üs-Süedâ (حديقت السعداء, «Κήπος απολαύσεων»)
- Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn (داستان ليلى و مجنون, «Το έπος της Λαϋλά και του Μαγνούν»)
- Risâle-i Muammeyât (رسال ﻤﻌﻤيات, «Πραγματεία περί γρίφων»)
- Şikâyetnâme (شکايت نامه, «Παράπονο»)
Έργα στα περσικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dîvân («Ποιητική συλλογή»)
- Anîs ol-qalb (انیس القلب, «Φίλος της καρδιάς»)
- Haft Jâm (هفت جام, «Επτά Κύπελλα»)
- Rend va Zâhed (رند و زاهد, «Ηδονιστής και ασκητής»)
- Resâle-e Muammeyât (رسال ﻤﻌﻤيات, «Πραγματεία περί γρίφων»)
- Sehhat o Ma'ruz (صحت و معروض, «Υγεία και ασθένεια»)
Έργα στα αραβικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dîvân ("Ποιητική συλλογή")
- Matla' ul-İ'tiqâd (مطلع الاﻋﺘﻘﺎد, «Η Γέννηση της Πίστης»)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κύριες
- Fuzulî. Fuzulî Divanı: Gazel, Musammat, Mukatta' ve Ruba'î kısmı. Ed. Ali Nihad Tarlan. İstanbul: Üçler Basımevi, 1950.
- Fuzulî. Leylâ ve Mecnun. Ed. Muhammet Nur Doğan. ISBN 975-08-0198-9.
Δευτερεύουσες
- Andrews, Walter G. "Fuzûlî" in Ottoman Lyric Poetry: An Anthology. pp. 235–237. ISBN 0-292-70472-0.
- "Fozule, Mohammad b. Solayman" Αρχειοθετήθηκε 2009-01-29 στο Wayback Machine.. Encyclopedia Iranica. Retrieved 25 August 2006.
- "Fuzuli, Mehmed bin Süleyman." Encyclopædia Britannica. 2006. Encyclopædia Britannica Premium Service. 23 Aug. 2006 <http://www.britannica.com/eb/article-9035730>.
- Kudret, Cevdet. Fuzuli. ISBN 975-10-2016-6.
- Şentürk, Ahmet Atillâ. "Fuzûlî" in Osmanlı Şiiri Antolojisi. pp. 280–324. ISBN 975-08-0163-6.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 123351362. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb123351362. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 240669283.
- ↑ "Fuzuli, Mehmed bin Süleyman" in Encyclopædia Britannica
- ↑ "Fozule, Mohammad b. Solayman" Αρχειοθετήθηκε 2009-01-29 στο Wayback Machine. in Encyclopaedia Iranica
- ↑ Tarlan 47
- ↑ Kudret 20
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- FUZULİ Αρχειοθετήθηκε 2011-07-13 στο Wayback Machine.
- Muhammed Fuzuli—website με σύντομη βιογραφία και μεταφρασμένες επιλογές από το Leylî vü Mecnûn
- Fuzûlî στο History of the Ottoman Empire and Modern Turkey του Stanford J. Shaw