Φορεσιά της Αταλάντης

Η φορεσιά της Αταλάντης ή φουστάνα είναι η παραδοσιακή ενδυμασία που της κωμόπολης της Αταλάντης στη Φθιώτιδα. Η συγκεκριμένη ενδυμασία, εκτός από την Αταλάντη εμφανίζεται σε πολλά χωριά της γύρω περιοχής, από τον Άγιο Κωνσταντίνο και τις Λιβανάτες μέχρι τα πρόθυρα της Λειβαδιάς. Την νυφική εκδοχή αυτής της ενδυμασίας, περιέγραψε σε βιβλίο της η περιηγήτρια Αγνή Σμιθ, στα τέλη του 19ου αιώνα.

Περιγραφή

Η νεότερη φορεσιά, στην οποία έχουν καταργηθεί το πουκάμισο και ο τζάκος, αποτελείται από: τη μεταξωτή μπλούζα, τη φουστάνα (από την οποία έλαβε η φορεσιά και την ονομασία της), το σιγκούνι, το ζουνάρι και την ποδιά. Στο κεφάλι παρατηρείται το τσεμπέρι και η γάζα για τις νέες και το βυσσινί μαντήλι για τις παντρεμένες. Για κοσμήματα διατηρήθηκαν το μικρό και το μεγάλο γιορντάνι, το αρμάθι με τα φλουριά και τα φλουρένια σκουλαρίκια.

Η μεταξωτή μπλούζα, αντικατέστησε τον τζάκο και η φουστάνα το πουκάμισο. Η φουστάνα είναι μια φούστα με βολάν, πιέτες και δαντέλες, από την οποία πήρε στη συνέχεια και το όνομά της η φορεσιά. Το σιγκούνι είναι ένας σκούρος γαλάζιος επενδύτης από μάλλινο ύφασμα. Το νυφικό ήταν μάλιστα ολοκέντητο με πολύχρωμα μεταξωτά κορδόνια. Το ζουνάρι, είναι η μαύρη ζώνη που σφίγγει στη μέση το σιγκούνι ενώ η ποδιά, φτιαγμένη από τσόχα, συνήθως σε κόκκινο χρώμα και πιο σπάνια σε πράσινο, είναι κεντημένη με κίτρινα μεταξωτά σχέδια. Οι νεότερες μάλιστα ποδιές, συνήθιζαν να περιέχουν διάφορα σχέδια.

Κεφαλόδεσμος και κοσμήματα

Ο παλιότερος κεφαλόδεσμος με το φέσι, το καπιτσάλι , τη μπόλια και τα πεσκούλια, αντικαταστάθηκε από το τσεμπέρι και τη γάζα. Το τσεμπέρι είναι βαμβακερό λευκό ή κρεμεζί μαντήλι με λουλούδια, το οποίο αντικαθίσταται με κίτρινο στο πένθος. Η γάζα είναι άσπρο μεταξωτό μαντήλι, γιορτινό, με μικρές άσπρες φούντες που στολίζουν το πρόσωπο. Συνηθίζεται στις νέες κοπέλες, ενώ οι παντρεμένες με παιδιά φορούν βυσσινί μαντήλι. Σχετικά με τα κοσμήματα, το μικρό γιορντάνι, στολίζει το μέτωπο στη γιορτινή φορεσιά και το γιορντάνι στολίζει το λαιμό ή το στήθος. Η αρμάθα με τα φλουριά είναι το δικτυωτό πλέγμα με τις χάντρες και τις σειρές νομισμάτων που καλύπτουν τόσο το στήθος, όσο και την κοιλιά, ενώ στα αυτιά τους φορούσαν φλουρένια σκουλαρίκια.

Πηγές

• Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά (Τόμοι Πρώτος & Δεύτερος) Αγγελική Χατζημιχάλη, Μουσείο Μπενάκη, Εκδόσεις "Μέλισσα"
• Το γυναικείο παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Άννα Γουήλ - Μπαδιεριτάκη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1980.