Φάουστ (ταινία, 1926)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φάουστ (ταινία, 1926)
Αφίσα της ταινίας
ΣκηνοθεσίαΦρίντριχ Μούρναου
ΠαραγωγήΈριχ Πόμερ
ΣενάριοΧανς Κίζερ
Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Christopher Marlowe
ΠρωταγωνιστέςΓκέστα Έκμαν ... Φάουστ
Έμιλ Γιάνινγκς ... Μεφιστοφελής
Καμίλα Χορν ... Γκρέτχεν
Φρίντα Ρίχαρντ ... μητέρα της Γκρέτχεν
Βίλιαμ Ντίτερλε ... Βάλεντιν (αδερφός της Γκρέτχεν)
Υβέτ Ζιλμπέρ ... θεία της Γκρέτχεν
Έρικ Μπάρκλεϊ ... Δούκας της Πάρμα
Χάνα Ραλφ ... Δούκισσα της Πάρμα
Βέρνερ Φίτερερ ... Αρχάγγελος
Χανς Μπράουζεβέτερ ... χωριάτης
Λόταρ Μίτελ ... Καλόγερος
Hans Rameau
Χέρτα φον Βάλτερ
Έμι Βίντα
ΜουσικήΒέρνερ Ρίχαρντ Ηάυμαν (στην πρεμιέρα)
ΦωτογραφίαΚαρλ Χόφμαν
Εταιρεία παραγωγήςUFA
ΔιανομήUFA και Netflix
Πρώτη προβολή1926
Διάρκεια106'
ΠροέλευσηΓερμανία και Δημοκρατία της Βαϊμάρης
Γλώσσαγερμανικά

Ο Φάουστ (γερμ. Faust – eine deutsche Volkssage) είναι ασπρόμαυρη βωβή κινηματογραφική ταινία δραματικού τρόμου του 1926 σε σκηνοθεσία Φρίντριχ Μούρναου και σενάριο βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γκαίτε.

Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φιλμ ξεκινάει με ένα απόσπασμα από την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Οι τρεις καβαλάρηδες σπέρνουν τον τρόμο. Ξαφνικά, μέσα από λαμπερό φως ένας Αρχάγγελος παρουσιάζεται για να αναμετρηθεί με τον Σατανά. Ο Αρχάγγελος φέρνει για παράδειγμα τον Φάουστ, έναν γέρο αλχημιστή ιεροκήρυκα που διδάσκει το καλό. Ο Σατανάς βάζει στοίχημα, ότι θα βάλει σε πειρασμό και θα κερδίσει την ψυχή του Φάουστ. Αν κερδίσει το στοίχημα, τότε η Γη θα του ανήκει.

Αναπάντεχα, στην πόλη έρχεται η πανούκλα. Ο Φάουστ πασχίζει απεγνωσμένα να βρει ιατρικό, αλλά δεν καταφέρνει τίποτα, βλέποντας τους αρρώστους να πεθαίνουν. Μέσα στην απόγνωση του αποφασίζει να δοκιμάσει μια μαγική τελετουργία που ανακάλυψε σε ένα παλιό βιβλίο. Σε ένα ξέφωτο μια νύχτα κάνει έκκληση στα μαγικά πνεύματα για να τον βοηθήσουν. Ο Μεφιστοφελής παρουσιάζεται και του προτείνει μια συμφωνία, αφού του υπόσχεται ότι για αντάλλαγμα θα του εκπληρώσει όποια επιθυμία έχει, αν ο Φάουστ αρνηθεί τον Χριστό για πάντα. Για να τον δελεάσει μάλιστα, του προτείνει να δοκιμάσει για μια μέρα και, αν θέλει, να το ξανασκεφτεί με την πάροδο ενός 24άωρου. Ο Φάουστ διστάζει, αλλά έχοντας ευγενή κίνητρα δέχεται. Με την βοήθεια του Μεφιστοφελή αρχίζει με θαυματουργό τρόπο να θεραπεύει τους αρρώστους, ώσπου αυτοί αντιλαμβάνονται τον σύνδεσμό του με τον Σατανά και τρομαγμένοι τον πετροβολούν. Ο Φάουστ απογοητεύεται και είναι έτοιμος να εγκαταλείψει το πείραμα, θέλοντας να αυτοκτονήσει. Ο Σατανάς τον δελεάζει με περισσότερα θέλγητρα. Του δίνει αιώνια νιότη και του χαρίζει την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου, την Δούκισσα της Πάρμα (Ιταλία). Τίμημα είναι η ζωή του Δούκα της Πάρμα, που τον σκοτώνει ο Μεφιστοφελής ύπουλα σε ξιφομαχία. Ο Φάουστ, αφοσιωμένος στην ερωτική του νύχτα με την Δούκισσα, ξεχνάει την προθεσμία της μιας ημέρας και αμελεί να λύσει την συμφωνία του με τον Μεφιστοφελή. Ο καιρός περνάει και ο Φάουστ γεύεται όλες τις καταχρήσεις της ζωής, μέχρι που τίποτε πια δεν τον ικανοποιεί. Όταν ο Μεφιστοφελής του προτείνει να του πραγματοποιήσει ακόμη μια επιθυμία, ο Φάουστ μελαγχολεί και θέλει να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του. Έτσι και γίνεται. Ο Φάουστ και ο Μεφιστοφελής επιστρέφουν στο χωριό, λίγο πριν από την Ανάσταση. Στην εκκλησία ο Φάουστ κατά τύχη θα γνωρίσει την Γκρέτχεν, ένα αγνό κοριτσάκι και θα την αγαπήσει. Ο Μεφιστοφελής αρχικά είναι αντίθετος με την σχέση αυτή, αλλά σιγά σιγά καταστρώνει ένα διαβολικό σχέδιο. Καταφέρνει να κάνει την Γκρέτχεν να αγαπήσει τον Φάουστ παράφορα, ενώ παροτρύνει τον Φάουστ μια νύχτα να μπει στο σπίτι της Γκρέτχεν και να την αγαπήσει. Την ώρα που ο Φάουστ βρίσκεται με την Γκρέτχεν, ο Μεφιστοφελής ξεσηκώνει μια θύελλα και ξυπνάει την έντρομη μητέρα της Γγκρέτχεν η οποία στο αντίκρυσμα της κόρης της στην αγκαλιά του Φάουστ παθαίνει συμφόρηση και πεθαίνει. Εκείνη την στιγμή επιστρέφει και ο Βάλεντιν, ο αδερφός της Γκρέτχεν μεθυσμένος και οργισμένος από το καπηλειό και προκαλεί τον Φάουστ σε ξιφομαχία. Ο Μεφιστοφελής κρυμμένος παρακολουθεί τους δυο που ξιφομαχούν και σε μια ιδανική στιγμή σκοτώνει τον Βάλεντιν πισώπλατα. Ο Φάουστ έντρομος φεύγει. Όλο το χωριό ξυπνάει και τρέχει για να δει τι συμβαίνει. Ο Βάλεντιν ξεψυχάει κατηγορώντας την αδερφή του για πορνεία, της ρίχνει το βάρος για τον θάνατο της μητέρας τους και για τον δικό του θάνατο από το φονικό χέρι του παράνομου εραστή της. Οι χωριανοί για τιμωρία στήνουν την Γκρέτχεν στην πλατεία και εν συνεχεία την αποφεύγουν. Ο καιρός περνάει και έρχεται χειμώνας. Είναι Χριστούγεννα και πέφτει χιόνι. Η Γκρέτχεν που εν τω μεταξύ έχει γεννήσει ένα μωρό, τριγυρνάει άστεγη, πεινασμένη και τουρτουρίζοντας στους δρόμους. Κανείς δεν την βοηθάει. Όλοι της κλείνουν την πόρτα κατάμουτρα. Το χιόνι που πέφτει της σκεπάζει τα χέρια που κρατάει το μωρό. Εκείνη την στιγμή περνάνε στρατιώτες. Βλέπουν το μωρό σκεπασμένο από το χιόνι και κατηγορούν την Γκρέτχεν ότι σκότωσε το παιδί της. Αμέσως την καταδικάζουν σε θάνατο και φτιάχνουν έναν σωρό από ξύλα για να την κάψουν ζωντανή. Η Γκρέτχεν επάνω στην πυρά καλεί τον αγαπημένο της Φάουστ να έρθει να την βοηθήσει. Ο Φάουστ από μακρυά διαισθάνεται τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η αγαπημένη του και απαιτεί από τον Μεφιστοφελή να τον πάει κοντά της. Φτάνουν όμως αργά. Ο Φάουστ στην απόγνωσή του καταριέται την νιότη, και ο Μεφιστοφελής για να ικανοποιήσει την «επιθυμία» του τον ξανακάνει γέροντα. Ο Φάουστ με την μορφή του γέροντα καταφέρνει να σκαρφαλώσει στην φωτιά που καίει και ενώνεται με την ετοιμοθάνατη αγαπημένη του. Η Γκρέτχεν τον αναγνωρίζει, παρόλο που είναι γέροντας, και οι δυο τους, λίγο πριν ξεψυχήσουν, σμίγουν για τελευταία φορά τα χείλη τους. Ένα λαμπερό φως παρουσιάζεται και τους παίρνει μαζί του στον ουρανό. Είναι ο αρχάγγελος που τους ήρθε για να τους σώσει. Διότι ο Φάουστ έλυσε την συμφωνία του με τον Σατανά. Η δύναμη της αγάπης είναι αυτή που έσωσε την ανθρωπότητα.

Σχόλια για την ταινία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρεμιέρα του έργου στις 14 Οκτωβρίου του 1926 βρίσκει τον Μούρναου στο αποκορύφωμα της καλλιτεχνικής του καριέρας. Έχουν προηγηθεί το Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου (1922), ένα από τα σημαντικότερα έργα του βωβού κινηματογράφου, και το Ο Τελευταίος των Ανθρώπων (1924) που του άνοιξε το δρόμο για το Χόλιγουντ. Το 1925 ο Μούρναου ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Αμερική και υπόγραψε συμβόλαιο με τον παραγωγό Ουίλιαμ Φοξ. Λίγο πριν εγκαταλείπει την Ευρώπη, ο Μούρναου γύρισε το φίλμ Φάουστ με πρωταγωνιστή τον Εμιλ Γιάνινγκς που υποδύεται τον διαβολικό Μεφιστοφελή. Το σενάριο βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γκαίτε (Historia von Doktor Johann Fausten – dem weitbeschreyten Zauberer und Schwarzkünstler) του 1587.

Το έργο είναι αριστουργηματικό δείγμα της κινηματογραφικής τέχνης, τόσο από θέμα ηθοποιίας, οπτικών εφέ, και σκηνοθεσίας. Τα σκηνικά ακολουθούν το εξπρεσιονιστικό ρεύμα της εποχής και του ρομαντισμού.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ilona Brennicke, Joe Hembus: Klassiker des deutschen Stummfilms. 1910 - 1930.Citadel-Filmbücher. Goldmann, München 1983, ISBN 3-442-10212-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]