Τραχύπτερις η παρδαλή
| Τραχύπτερις η παρδαλή Trachypteris picta | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Τραχύπτερις η παρδαλή
Trachypteris picta decostigma | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Τραχύπτερις η παρδαλή, Τραχύπτερις η βαμμένη (Trachypteris picta) Pallas, 1773 |
Η Τραχύπτερις η παρδαλή, Τραχύπτερις η βαμμένη (Trachypteris picta πρώην Melanophila picta) είναι κολεόπτερο από την οικογένεια των Βουπρηστιδών (Buprestidae) και την υποοικογένεια των Βουπρηστινών (Buprestinae). Το όνομα «Τραχύπτερις» προέρχεται από τις τραχείς μπροστινές πτέρυγες (έλυτρα) το λατινικό «picta» σημαίνει «με χρωματιστές βούλες». Στην Ευρώπη συναντάμε το είδος Trachypteris picta αποκλειστικά ως υποείδος Trachypteris picta decostigma.[1]
Χαρακτηριστικά του ακμαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μήκος του σώματος με δέκα 9 έως 13 χιλιοστόμετρα είναι σχεδόν το τριπλάσιο του πλάτους. Το σώμα είναι νωτοκοιλιακά μέτρια πλατυσμένο (Εικ. 2 και Εικ. 3). Βλέποντας από πάνω οι πλευρές κατά μεγάλο μέρος είναι περίπου παράλληλες. Το βασικό χρώμα του σώματος είναι το χαλκόχρουν μέχρι γκρι.
Το κεφάλι είναι κοντό και πλατύ. Τα στοματικά μόρια δείχνουν προς τα κάτω. Οι οφθαλμοί είναι μεγάλοι, οι οπίσθιες ακμές σχεδόν αγγίζουν την πρόσθια ακμή του προνώτου (Εικ. 2 και Εικ. 7 αριστερά). Η πρώτη πλάκα της κεφαλικής κάψας, ο κλυπαίος, τελειώνει σε σχήμα τριγώνου (Εικ. 8, δεξιά πλευρά του τριγώνου βαμμένα κίτρινα). Οι κεραίες συνίστανται από ένδεκα άρθρα. Μόνο αρχίζοντας με το τέταρτο άρθρο τα άρθρα είναι λίγο επεκταμένα προς τα μέσα σαν τα δόντια πριονιού (Εικ. 4). Οι κεραίες εκφύονται μακριά η μία από την άλλη κοντά στην μπροστινή ακμή των οφθαλμών (Εικ. 8).
Το πρόνωτο στενεύει προς τα πίσω μόνο ελάχιστα, προς τα μπροστά λίγο. Η στιγμάτωση του προνώτου της Trachypteris picta decostigma είναι παντού το ίδιο μέτρια πυκνή. Η βάση του προνώτου είναι κυματιστό με ένα «κύμα» μπροστά από κάθε έλυτρο.
Τα έλυτρα έχουν τρία ή τέσσερα επιμήκη εξογκώματα κατά μήκος κάθε ελύτρου, τα οποία είναι λιγότερα έντονα στο ευρωπαϊκό Trachypteris picta decostigma παρά στην Trachypteris picta picta που συναντούμε πιο ανατολικά. [2]. Η πλαγινές ακμές ιδιαίτερα στα οπίσθια τμήματα των ελύτρων έχουν μικρά δόντια, η οπίσθια άκρη του κάθε ελύτρου είναι απεστρογγυλευμένη (Εικ. 6). Στην τυπική περίπτωση στο ευρωπαϊκό υποείδος στα δύο έλυτρα μαζί διακρίνουμε οκτώ βούλες τοποθετημένες σε κύκλο στα δυο τελευταία τρίτα των ελύτρων. Μπροστά από το κύκλο αυτό σε κάθε έλυτρο υπάρχουν δυο άλλες βούλες. Η Trachypteris picta picta έχει περισσότερες και μεγαλύτερες βούλες.[2]
Τα πόδια είναι γερά και επιτρέπουν γρήγορο τρέξιμο. Οι ταρσοί είναι όλοι πενταμερείς. Ο τελευταίος ουροστερνίτης στην οπίσθια άκρη είναι κυρτός προς τα μέσα, στις δυο πλευρές τις κόλπωσης είναι δυο δόντια δείχνοντας προς τα πίσω ( Εικ. 5 σε μεγέθυνση).
Βιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι προνύμφες αναπτύσσονται κάτω από το φλοιό διάφορων ειδών λευκών και ιτιών. Εάν κάνει ζεστό καιρό η ακμαίες τρέχουν πολύ γρήγορα στα δέντρα αυτά και σε περίπτωση ενόχλησης εύκολα ξεκινούν την πτήση τους. Τα αυγά αποθέτονται σε ρωγμές του φλοιού ή σε πλευρικά μπουμπούκια.
Από μελέτες που έγιναν στο Ιράν προκύπτουν τα ακόλουθα. Οι ωοθήκες των θηλυκών περιέχουν περίπου 50 έως 160 αυγά. Η απόθεση αυγών πραγματοποιείται σε 8 έως 22 περιπτώσεις ανά θηλυκό. Η εκκόλαψη πραγματοποιείται μετά από 7 ή 8 ημέρες. Οι προνύμφες ορύσσουν στην αρχή στο φλοιό, στην βίβλο και το κάμβιο. Τα αργότερα στάδια μπορούν να ορύσσουν σήραγγες μέχρι 10 εκατοστά στο σομφόξυλο. Διαχειμάζουν στο τελευταίο στάδιο προνύμφης. Πλαγγόνες παρατηρούνται από μέσο Απριλίου. Τα ακμαία βγαίνουν μία έως τρεις εβδομάδες αργότερα. Ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται σε ένα χρόνο.
Σαν παράσιτα βρέθηκαν έντομα από τις οικογένειες Encyrtidae, Braconidae, Ichneumonidae και Chalcicidae. Εξ άλλου το μυρμήγκι Lasius alinus τρεφόταν με προνύμφες της Τραχύπτερις η παρδαλή. Κατά τη μελέτη ο παρασιτισμός από Ichneumonidae λογαριάστηκε με 19%, ο παρασιτισμός από Braconidae με 4 %.[3]
 Εικ.1: Από πάνω  Εικ.2: Από την πλευρά  Εικ.3: Από μπροστά |
 Εικ.4: κεραία  Εικ.5: Από κάτω  Εικ.6: Οπίσθια άκρη των ελύτρων |
 Εικ.7: Πλευρική όψη του θώρακα  Εικ.8: Κεφάλι δεξιά κίτρινα: άκρη του κλυπαίου |
Γεωγραφική εξάπλωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τραχύπτερις η παρδαλή έχει παλαεαρκτική εξάπλωση, από ανθρώπινες δραστηριότητες μεταφέρθηκε και στη Χιλή.[4] Το υποείδος Trachypteris picta decostigma συναντάμε από την Ιβηρική Χερσόνησο προς τον Καύκασο, τη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ και τη Βόρεια Αφρική, το ανατολικό υποείδος συναντούμε από τη Σιβηρία προς την Κίνα.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Lohse: Die Käfer Mitteleuropas. Band 6 Diversicornia, Goecke&Evers, Krefeld 1979, ISBN 3-87263-027-x.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Trachypteris picta». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2011.
- ↑ 2,0 2,1 φωτογραφίες για σύγκριση των δύο υποειδών
- ↑ BABMORAD M.*,ABAEI MANSOUR,ZEYNALI SATAR: BIOLOGICAL STUDY OF MELANOPHILA (= TRACHYPTERIS) PICTA (COL.: BUPRESTIDAE) IN KARAJ, APPLIED ENTOMOLOGY AND PHYTOPATHOLOGY, MARCH 2008; 75(2(84)):55-71 summery im SID[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Αναφορές από τη Χιλή
