Το όνειρο του ιππότη (Ραφαήλ)

Το όνειρο του ιππότη

Το όνειρο του ιππότη (Il sogno del cavaliere) είναι πίνακας του Ραφαήλ, τον οποίο φιλοτέχνησε το 1504.
Πρόκειται για ελαιογραφία σε ξύλο διαστάσεων 17 x 17 εκατοστών, η οποία βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου από το 1847.
Ο νεαρός ιππότης κοιμάται κάτω από ένα δέντρο δάφνης, το οποίο χωρίζει τον πίνακα σε δύο τμήματα. Οι δυο γυναίκες που έρχονται στο όνειρό του είναι:
αριστερά, η Αρετή με σεμνή ενδυμασία, που κρατά το βιβλίο και το σπαθί, τα οποία συμβολίζουν τον στοχασμό (vita contemplativa) και τη δράση (vita activa),
δεξιά, η Ηδονή, με περισσότερο προκλητική και ανάλαφρη περιβολή, που φαίνεται να του δίνει ένα ανθισμένο κλαδί, το οποίο παραπέμπει σε μια ζωή απολαύσεων.
Ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζονται οι δύο γυναικείες μορφές μεταφράζεται σε παραίνεση προς τον ιππότη να ζήσει με στοχασμό και δράση, αλλά να μην γυρίσει την πλάτη και στις απολαύσεις του βίου.
Το έργο περιλαμβάνεται στον κατάλογο της συλλογής Μποργκέζε (1650,1693). Αργότερα, τελειώνοντας ο 18ος αιώνας, τον πίνακα αγόρασε κάποιος άγνωστος. Πουλήθηκε κατόπιν στο Λονδίνο και τελικά κατέληξε στην Εθνική Πινακοθήκη.
Οι λεπτομέρειες των προσώπων και η απλή σύνθεση των σχημάτων παραπέμπουν στον Περουτζίνο, ενώ το αρμονικό ταίριασμα των χρωμάτων και το μαλακό πλάσιμο των μορφών παραπέμπουν στον ντα Βίντσι.
Επισημαίνεται ότι η προοπτική δίνει με σαφήνεια την αίσθηση της απόστασης όταν υπάρχουν σημεία αναφοράς: εδώ είναι ο δρόμος, το πλάτωμα, ο γοτθικός πύργος, τα νερά και σε μεγαλύτερο βάθος τα βουνά.
Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε:
ή για τον Σκιπίωνα Μποργκέζε -στον κατάλογο έργων της οικογένειας Μποργκέζε περιλαμβάνεται άλλωστε,
ή για τον Φραντσέσκο Μαρία ντέλα Ρόβερε, του οποίου η μητέρα Giovanna Feltria είχε κάνει και άλλες παραγγελίες στον Ραφαήλ.

Πηγές

• Web Gallery of Art-Raffaello Sanzio
• Οι Μεγάλοι Ζωγράφοι (εκδόσεις Μέλισσα, τόμος 2ος, σελ. 48)