Στρατής Ελευθεριάδης

Στρατής Ελευθεριάδης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Tériade (Γαλλικά)
Γέννηση	2  Μαΐου 1897 Μυτιλήνη
Θάνατος	23  Οκτωβρίου 1983 6ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Παρισιού
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	εκδότης συγγραφέας συλλέκτης τέχνης

Ο Στρατής Ελευθεριάδης-Τεριάντ (αριστερά) είχε στενές προσωπικές σχέσεις με καλλιτέχνες της εποχής του, όπως ο Ανρί Ματίς (δεξιά). Φωτογραφία: H. Cartier-Bresson, πιθανότατα πριν το 1940.

Ο Στρατής (Ευστράτιος) Ελευθεριάδης (Μυτιλήνη, 2 Μαΐου 1897 – Παρίσι, 23 Οκτωβρίου 1983), γνωστός και με το γαλλικό καλλιτεχνικό όνομα Tériade (Τεριάντ), ήταν τεχνοκριτικός, εκδότης καλλιτεχνικών εντύπων και συλλέκτης έργων τέχνης.

Το 1915 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά, αλλά σύντομα εγκατέλειψε τις σπουδές του για να αφοσιωθεί στην παρακολούθηση των καλλιτεχνικών εξελίξεων της εποχής του. Με τις πρώτες κριτικές του στο περιοδικό Cahiers d’Art από το 1926 έως το 1931 και κατόπιν στην απογευματινή εφημερίδα L'Intransigeant από το 1928 έως το 1933, ο Ελευθεριάδης έδωσε ώθηση σε νέους καλλιτέχνες της εποχής. Έτσι, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη ζωγράφων και γλυπτών που έμελλε να σημαδέψουν τον 20ό αιώνα, υπήρξε συνιδρυτής του σουρεαλιστικού περιοδικού Minotaure (1933) (μαζί με τον Ελβετό εκδότη Albert Skira) και ιδρυτής του περιοδικού Verve (1937-1960), στις σελίδες των οποίων παρουσίασαν τα έργα τους μεγάλοι ζωγράφοι όπως ο Μποννάρ (Pierre Bonnard), ο Ματίς, ο Μπρακ (Georges Braque), ο Πικάσο, ο Σαγκάλ, ο Λεζέ (Fernand Léger), ο Μιρό και άλλοι.

Από το 1943 έως το 1975 ο Ελευθεριάδης εξέδωσε περίπου 27 βιβλία, με εικόνες σχεδιασμένες από μεγάλους ζωγράφους και χαράκτες. Το 1979 δώρισε ένα μεγάλο μέρος του εκδοτικού του έργου, έργα Ελλήνων και Γάλλων ζωγράφων του 20ού αιώνα, καθώς και μεσαιωνικά χειρόγραφα, για να ιδρυθεί το φερώνυμο μουσείο στη Μυτιλήνη. Η χήρα του Αλίς (Alice), έχει επίσης δωρίσει μεγάλο μέρος της συλλογής του σε μουσείο στη Γαλλία. Στον Ελευθεριάδη οφείλεται και η ανακάλυψη του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου.

Με δωρεά του Ελευθεριάδη χτίστηκε το μουσείο Θεοφίλου σε κτήμα της οικογένειάς του στη Βαρειά της Μυτιλήνης, κοντά στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Αργότερα χτίστηκε και το Μουσείο Tériade, λίγα μέτρα πιο πέρα, που φιλοξενεί έργα σπουδαίων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων (Τσαρούχη, Πικάσο, Σαγκάλ, Ματίς κ.α.), τα οποία ανήκαν στη συλλογή του Ελευθεριάδη.

Βιβλιογραφία

• Hommage à Tériade, Grand Palais, 16 mai - 3 septembre 1973, textes de Michel Anthonioz, Paris, Grand Palais, Centre National d’Art Contemporain, 1973, 68 p. : ill. ; 21 cm. ISBN 0900946245
• Jean-Pierre De Rycke, “Η αλληλογραφία Γκίκα – Ζερβού: αναμνήσεις μιας φιλίας και χρονικό ζωής στο Παρίσι κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου (1933 – 40)”, Μουσείο Μπενάκη 1, 2001, σελ. 137-148.
• Niki Papadopoulou, Tériade et le livre de peintre manuscrit (1943-1975), Thèse, Sciences des textes et documents sous la dir. de Anne-Marie Christin, Paris 7, 2004. 413 p. ; 30 cm.
• Chagall et Tériade: l'empreinte d'un peintre, Musée Départemental Matisse - Le Cateau-Cambrésis. Catalogue, textes de François Chapon, Céline Chicha, Montreuil, Gourcuff Gradenigo, 2006. 223 p. : ill. en noir et en coul., 30 cm. ISBN 2353400124
• Χαρά Κολοκυθά, Το περιοδικό Verve: Δεκέμβριος 1937 - Ιούλιος 1960, Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2011. 2 τομ, 498 σελ.: ill, 30 εκ.
• Γιάννης Κολοκοτρώνης (επιμ. μετφρ), Τεριάντ, Κείμενα για την Τέχνη, εκδ. Καστανιώτης, 1990

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μουσείο Τεριάντ
• Teriade Project